…Ο Φαρισαίος με τον τρόπο που προσευχόταν έδειξε πώς ζούσε μια δαιμονιώδη πνευματικότητα, μια διεστραμμένη πνευματική κατάσταση, που ήταν αλύτρωτη. Ο Τελώνης με την προσευχή "ο Θεός ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ" (Λουκ. ιη’, 13) έδειξε την πνευματική του υγεία, γι’ αυτό "κατέβη δεδικαιωμένος" (Λουκ. ιη’, 14). Όσο κανείς επιδιώκει μόνος του να δικαιώση τον εαυτό του, τόσο και αποκόπτεται από την λύτρωση, ενώ όσο κανείς μαστιγώνει ανηλεώς τον εαυτό του, θεωρώντας τον ανάξιο του θείου ελέους, τόσο γίνεται δέκτης της θείας Χάριτος. Πάντοτε η φαρισαϊκή δικαιοσύνη είναι έξω από την ατμόσφαιρα της θείας Χάριτος, γιατί είναι μια ευσεβιστική κατάσταση. Εδώ πρέπει να κάνουμε την διάκριση μεταξύ του ευσεβούς και του ευσεβιστού, γιατί η περίπτωση του Φαρισαίου και όλων των δια μέσου των αιώνων Φαρισαίων υπενθυμίζει τον ευσεβιστή.

 Από μερικούς ασκείται κριτική γιά τήν θεωρία τού π. Ιωάννου Ρωμανίδη σχετικά μέ τήν Ρωμηοσύνη, από τήν άποψη ότι πρόκειται γιά μιά εθνικιστική θεωρία, επειδή συνδέει τήν Ορθοδοξία μέ τόν Ελληνισμό, όπως εκφράσθηκε στό λεγόμενο Βυζάντιο –στήν πραγματικότητα Ρωμανία–, ενώ η Ρωμηοσύνη συνδέεται μέ τήν οικουμενικότητα καί όχι μέ τόν εθνοφυλετισμό. Θεωρώ ότι αυτή η κριτική είναι άδικη καί μή πραγματική, γιά τέσσερεις βασικούς λόγους.

Συχνά τίθεται τό ερώτημα άν ο Χριστιανισμός είναι θρησκεία ή Εκκλησία. Σέ αυτό τό ερώτημα δόθηκαν διάφορες απαντήσεις, οι περισσότερες τών οποίων κατατείνουν στό ότι ο Χριστιανισμός εκφράζεται περισσότερο ως Εκκλησία παρά ως θρησκεία. Σέ αυτό έχω καταλήξει στό βιβλίο μου «Θρησκεία καί Εκκλησία στήν κοινωνία».

Ο λόγος για τα Δελτία Ταυτοτήτων οδηγεί στην αντιμετώπιση του θέματος ποιά είναι η ταυτότητα των Χριστιανών. Πράγματι πολλές φορές διδάσκουμε ότι δεν αρκεί να είμαστε Χριστιανοί της (αστυνομικής) ταυτότητος, αλλά πρέπει να γίνουμε Χριστιανοί στην αλήθεια και την ζωή.

Τελευταία διάβασα ένα βιβλίο γραμμένο από τον Γιώργο Βαλέτα με τίτλο “της Ρωμιοσύνης” και θα ήθελα να παρουσιάσω με συντομία το πρώτο του κείμενο με τίτλο “η ανάσταση της ρωμηοσύνης”, που γράφηκε πριν πολλά χρόνια και το οποίο είναι χαρακτηριστικό και καθοριστικό του όλου "πνεύματος" του συγγραφέα. Λίγα λόγια κατ' αρχάς για τον Γιώργο Βαλέτα. Γεννημένος στην Μυτιλήνη, σπούδασε φιλολογία, εργάσθηκε στην Εθνική Βιβλιοθήκη και υπήρξε συνεργάτης σε διάφορες εγκυκλοπαίδειες, διορίσθηκε καθηγητής στα Γυμνάσια, συμμετείχε στους αγώνες του λαού κατά την κατοχή, στην εθνική αντίσταση και μετά από αυτήν, εξορίστηκε στην Ελ Τάμπα και στα ξερονήσια τρεις περιόδους, απολύθηκε από την υπηρεσία του. Επιμελήθηκε την έκδοση διαφόρων κειμένων των μεγάλων λογοτεχνών, έγραψε, μετέφρασε κείμενα και ως αριστερός υπήρξε συνεργάτης του Κέντρου Μαρξιστικών Ερευνών. Στο κείμενο που θα σχολιάσω με συντομία με τίτλο “η ανάσταση της Ρωμιοσύνης” ερμηνεύει τον όρο και τα γνωρίσματα αυτού που καλούμε ρωμηοσύνη μέσα από τους αγώνες…

Πρόσφατα διάβασα άρθρο ενός Καθηγητή Πανεπιστημίου σε εφημερίδα μεγάλης κυκλοφορίας με τίτλο: “από το δόγμα στην εκκοσμίκευση του χριστιανισμού” και είδα την άγνοια της ορθοδόξου θεολογίας από την πλευρά του αρθρογράφου, καίτοι ασχολείται με κριτική του Χριστιανισμού. Το πρόβλημα είναι βαθύ. Δεν μπορεί κανείς να κρίνη κάτι, αγνοώντας τις θέσεις αυτού που κρίνει ή συγχέοντας αυτές τις θέσεις με φανταστικές ή αιρετικές απόψεις. Το άρθρο αυτό είναι πράγματι μνημείο αγνοίας και ημιμαθείας. Όσο καλή διάθεση να έχη κανείς δεν θα μπορέση να βρη κάποια θετικά στοιχεία. Διαβάζοντας το άρθρο αυτό σκέφθηκα: “Καλά ο άνθρωπος αυτός αγνοεί παντελώς την θεολογία της Ορθοδόξου Εκκλησίας; Μπορεί κάποιος να αντιπαραθέτη τις απόψεις του σε υπαρκτές θέσεις της ορθοδόξου θεολογίας. Όμως δεν είναι ούτε επιστημονικό, ούτε δεοντολογικό να σχολιάζη και να κρίνη κάτι, το οποίο αγνοεί παντελώς”. Θα ήθελα να χρησιμοποιήσω μερικά παραδείγματα για να γίνη εμφανές αυτό.

Ο σύγχρονος άνθρωπος ζή σέ μιά κοινωνία η οποία βλέπει όλα τά πράγματα μέσα από μιά διάσταση καί γι’ αυτό είναι επικίνδυνη. Ο άνθρωπος έχει διάφορα προβλήματα, οικονομικά, βιολογικά, ψυχολογικά, πολιτισμικά, υπαρξιακά, θρησκευτικά. Έτσι, όταν όλο τό ενδιαφέρον τής κοινωνίας εξαντλήται σέ μιά μόνον διάσταση (βιολογική, οικονομική) τότε χαρακτηρίζεται ως «μονοδιάστατη κοινωνία» καί ο άνθρωπος πού ζή μέσα σέ αυτήν χαρακτηρίζεται ως «μονοδιάστατος» καί κατ’ επέκταση είναι ψυχικά, ψυχολογικά, πολιτισμικά καί υπαρξιακά ανάπηρος. Η οικονομική κρίση πού έπληξε τήν Πατρίδα μας είναι ένα γεγονός λυπηρό καί πρέπει νά αποδοθούν ευθύνες, γιατί προκαλεί κοινωνικές καί οικογενειακές αναστατώσεις, αλλά κυρίως γιατί δημιουργεί προβλήματα στούς νέους ανθρώπους, οι οποίοι υφίστανται τίς συνέπειες τής οικονομικής κρίσης, χωρίς νά ευθύνωνται οι ίδιοι καί έτσι βλέπουν μέ δυσοίωνες προοπτικές τό μέλλον τους. Όμως καί η απολυτοποίηση τής οικονομικής κρίσης, χωρίς νά βλέπουμε καί τά ποικίλα προβλήματα πού υπάρχουν στήν κοινωνία μας, αυξάνει τόν προβληματισμό, τόν σκεπτικισμό…