Καθηγουμένου Ι. Μ. Αγίου Ιγνατίου - Λειμώνος Λέσβου

από το βιβλίο του «Εορτοδρόμιον»

Πάντα συνεργεί εις αγαθόν

«Ζώσι Χρύσανθος και Δαρεία εν πόλω».

Σήμερα, ευσεβείς χριστιανοί, η αγία μας Εκκλησία μας προβάλλει ένα αγιόλεκτο ζευγάρι, τους άγιους μάρτυρες Χρύσανθο και Δαρεία.

Είναι πολύ συγκινητική η ιστορία τους. Ακουστέ την λοιπόν.

Ο Χρύσανθος γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια από πατέρα Συγκλητικό, τον Πολέμονα. Ο άγιος Θεός μας απέστειλε προς αυτόν κάποιο χριστιανό ο όποιος και εκέρδισε στο Χριστό το Χρύσανθο. Βαπτίστηκε λοιπόν, και αμέσως — όπως άλλοτε ε απόστολος των Εθνών Παύλος — επιδόθηκε στο κήρυγμα του Ευαγγελίου.

Μεγάλη προσβολή το εθεώρησεν αυτό ο Συγκλητικός πατέρας του, γι΄ αυτό και τον εφυλάκισε. Εκείνος όμως δεν υποχωρούσε στις αρχές του, ήταν έτοιμος να αποθάνη για την αγία πίστι του.

Και ο πολυμήχανος πατέρας άλλο τέχνασμα μετέρχεται, τον ενύμφεψε με μια πανεύμορφη ειδωλολάτρισσα από την Αθήνα, τη Δαρεία, με μοναδικό σκοπό, τα θέλγητρα του έρωτα να τον απομακρύνουν από την ευλάβεια της πίστεως. Άλλα «άλλα δε Θεός κελεύει».

Έγινε το αντίθετο από το αναμενόμενο. Επίδρασιν ευεργετική και όχι καταλυτική άσκησε ο Χρύσανθος επί της Δαρείας και με τη σειρά της και αυτή εβαπτίσθη και υπεσχέθη αδελφική αγάπη και χριστιανική αφοσίωσι στο σωτήρα σύζυγο της το Χρύσανθο.

Το δε θαυμασιώτερο είναι ότι οι δύο ασπάσθησαν τον παρθενικό βίο.

Αν όχι εύκολο, πάντως όχι και δύσκολο είναι να μείνη κανείς άγαμος και να άσκηση την παρθενία ευσεβείς χριστιανοί. Το να νυμφευθή όμως κανείς και να ζη με τη γυναίκα του σαν αδελφός με αδελφή αυτό είναι δυσκολώτατο και το πιο θαυμάσιο, διότι νίκα έτσι περισσότερους πειρασμούς.

Πράγματι μιμείται την ουράνια ζωή και πολιτεία των ανθρώπων της βασιλείας του Θεού οι όποιοι κατά τη ρήσι του Κυρίου «ως άγγελοι εν ουρανώ είσι».

Δίκαια γι' αυτό και ο ιερός Υμνογράφος εγκωμιάζει τον άγιο Χρύσανθο και του λέγει, «το ωραιότατον κάλλος επόθησας, και τα ορώμενα κάλλη παρέδραμες, και προσηγάγω τω Χριστώ χρυσέοις Μάρτυς λόγοις σου, Χρύσανθε μακάριε την Δαρείαν την ένδοξον, άθλους διανύσασαν και τυράννους αισχύνασαν».

Και βέβαια, καθώς ήταν φυσικό, η αρετή τους και η χριστιανική διαγωγή και των δύο έγινε γνωστή και τους κατάγγειλαν στον έπαρχο Κελλερίνο. Αυτός τους παρέπεμψε στον έπαρχο Κλαύδιο, ο όποιος βλέποντας την ηρωική τους στάσι, την ακλόνητη πεποίθησι στο Ευαγγέλιο και την καρτερία τους μέσα στο καμίνι των βασάνων, επίστευσε στο Χριστό μαζί με την Ιλαρία τη σύζυγο του, τον Ιάσωνα και το Μαύρο τα παιδιά του και τους στρατιώτες του, χάριν του οποίου και εμαρτύρησαν.

Η μεγαλύτερη ήττα των ειδωλολατρών ήταν αυτή, η προσχώρησι στο Χριστό και στην Εκκλησία του τού Έπαρχου και της οικογενείας του και το ιερό τους μαρτύριο.

Γι' αυτό και οι συντελεσταί του θαύματος, το αγιόλεκτο ζευγάρι, ο Χρύσανθος και η Δαρεία θα έπρεπε κατ' αυτούς συντομώτατα και παραδειγματικώτατα να τιμωρηθούν. Και έτσι «ο άγιος Χρύσανθος και η Δαρεία εβλήθησαν εις βόθρον και άνωθεν γης επιχεθείσης αυτοίς, κατεχώθησαν, ένθα και το του Μαρτυρίου τέλος εδέξαντο», κατά το Συμεών το Μεταφραστή. Ευσεβείς, χριστιανοί, ο θαυμάσιος βίος του αγίου Χρύσανθου περίτρανα αποδεικνύει εκείνο πού είπεν ο άγιος Απόστολος Παύλος, «τοις αγαπώσι τον Θεόν πάντα συνεργεί εις αγαθόν». Όταν κανείς αγαπά τον Θεό, όλα θα του τα φέρη δεξιά και τα πιο ανάποδα ακόμη πράγματα. Ας τον μισήσουν οι άνθρωποι, δεν θα τον ζημιώσουν, αλλά θα τον ωφελήσουν. Αυτοί πρώτοι πάλι θα μετανοήσουν και θα τον αγαπήσουν.

Ας του προξενήσουν, οποιοδήποτε κακό. Ο Θεός γνωρίζει και βγάζει «από το πικρό γλυκύ», και έτσι πάλι θα τον ωφελήσουν.

Ας ενθυμηθούμε την περίπτωσι του Πάγκαλλου Ιωσήφ. Οι αδελφοί του από ζηλοφθονία τον επούλησαν για δούλο και «εκείνος αντεδοξάζετο παρά του βλέποντος τας των ανθρώπων καρδίας και νέμοντος στέφος άφθαρτον» «και ο γενναίος εκάθητο άρματι ως Βασιλεύς τιμώμενος». Τι κατάφεραν με την πούλησι του αδελφού τους; τίποτα το κακό, γιατί ο Θεός γνωρίζει και περιορίζει, με την κυβέρνησί του τη θεία, πάνσοφα το κακό. Τον προσκύνησαν υστέρα από χρόνια σαν άρχοντα και αντιβασιλέα της Αιγύπτου.

Ας έλθη στο νου μας και η φυλάκισι και η αποστολή του αποστόλου των Εθνών Παύλου δέσμιου στη Ρώμη. Τί κακό του προξένησε; κανένα. Αντίθετα πολλά τα καλά προέκυψαν, γιατί «αι βουλαί μου ούχ ώσπερ αι βουλαί υμών, λέγει Κύριος Παντοκράτωρ».

Τα δεσμά του «μάλλον εις προκοπήν του Ευαγγελίου ελήλυθε» καθώς γράφει ό ίδιος, «ώστε τους δεσμούς αυτού φανερούς, γενέσθαι εν όλω τω πραιτωρίω και τους πλείονας των αδελφών πεποιθότας τοις δεσμοίς αυτού τολμάν αφόβως τον λόγον λαλείν». Πολλοί από το παλάτι της Ρώμης επίστευσαν στο κήρυγμα του δέσμιου Παύλου και εσώθησαν διότι έτσι τα οικονόμησε ο Κύριος, να τους πλησίαση ο Απόστολος Του δια των δεσμών του.

Έτσι έγινε και με τον άγιο Χρύσανθο, επρασπάθησαν να τον αποπλανήσουν με τα θέλγητρα του έρωτος και η επιχείρησί τους είχε σαν αποτέλεσμα να σωθή και μια άλλη ψυχή, η πανέμορφη Αθηναία Δαρεία και να ζήση μαζί του βίο παρθενικό. Είναι να μην θαυμάζη κανείς τα έργα του Θεού, την δούλη Του και την αγαθή Πρόνοια Του και να μην αναφωνή μαζί με τον Ψαλμωδό «ως εμεγαλύνθη τα έργα σου Κύριε, σφόδρα εβαθύνθησαν οι διαλογισμοί Σου»