Καθηγουμένου Ι. Μ. Αγίου Ιγνατίου - Λειμώνος Λέσβου
από το βιβλίο του «Εορτοδρόμιον»
***
Κωνσταντίνος και Ελένη
«Του Σταυρού Σου τον τύπον εν ουρανώ θεασάμενος και ως ο Παύλος την κλήσιν ουκ εξ ανθρώπων δεξάμενος ο εν βασιλεύσιν Απόστολος σου Κύριε».
Στις 21 του Μαΐου εορτάζομε, ευσεβείς χριστιανοί, τη μνήμη των θεοστέπτων Βασιλέων και Ισαποστόλων Κωνσταντίνου και Ελένης.
Μητέρα ευσεβής και υιός σώφρων και νουνεχής γίνονται οι πρώτοι Ρωμαίοι αυτοκράτορες πού αναγνωρίζουν στο χριστιανισμό τη μοναδική απέναντι των άλλων θρησκειών αξία και τον ασπάζονται ανεπιφύλακτα και τον κηρύττουν και τον προστατεύουν φιλοστοργώτατα.
Σχετικά λέγει ο Ιερός Υμνογράφος απευθυνόμενος προς τον Άγιο Κωνσταντίνο: «Πρώτος καθυπέταξας την σλουργίδα αείμνηστε, Βασιλεύ εκουσίως Χριστώ, αυτόν επιγνούς Θεόν, και παμβασιλέα, πάντων ευεργέτην, νικοποιόν πάσης αρχής και εξουσίας...».
Η ευσεβής αυγούστα Ελένη ανέτρεφε τον υιό της «εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου». Νεαρώτατος εκείνος έγινεν αύγουστος της Δύσεως, και ενώ εξεστράτευεν εναντίον του αυτοκράτορας της Δύσεως Μαξεντίου και βρισκόταν κοντά ατή Μουλβία γέφυρα και στην πιο κρίσιμη στιγμή των πολεμικών του επιχειρήσεων είδε ημέρα μεσημέρι στον ουρανό ολοφώτεινο το σημείο του Σταυρού με την επιγραφή «εν τούτω νίκα». Η πίστι του στη δύναμι του Σταυρού του εξασφάλισε τη νίκη κατά του αυτοκράτορος και του εδημιούργησε τις προϋποθέσεις για να αναδειχθή μονοκράτωρ στο Ρωμαϊκό κράτος και να αποβή μέγας πράγματι και για την Ιστορία και για την αγία μας χριστιανική θρησκεία.
Έτσι καταρτισμένος από τη μητέρα του αγία Ελένη και τόσο ελεημένος από τη θεία Χάρι εκληροδότησε ολόκληρο το Ρωμαϊκό κράτος, στο όποιο κυριαρχούσε και την πόλι πού οικοδόμησε στην Εκκλησία του Χριστού «Την οικουμένην ως προίκα προικοδοτήσας τω Κτίστη... και πόλιν βασιλεύουσαν θεοσεβή», κατά τον ιερόν Υμνογράφο.
Και περισσότερο θετικά επροστάτευσε την αγία μας Ορθόδοξο πίστι από το φοβερό αιρεσιάρχη Άρειο, «τα συστήματα των πιστών πανταχόθεν συνάξας, εν τη λαμπρά Νικαέων ένθα των ασεβών εσβέσθη το φρύαγμα, και αιρετικών ησθένησαν γλώσσαι, και εμωράνθησαν, των δε ορθοδόξων υψώθη στίφος φανερωθείσης της πίστεως».
Για το χριστιανισμό πού τόσο τότε εκινδύνευε από τον ύπουλο εχθρό, Άρειο και τον εσωτερικό αλληλοσπαραγμό, ο Μέγας Κωνσταντίνος εδείχθη πράγματι φρουρός ακοίμητος και προστάτης αήττητος, υιός της Εκκλησίας του Χριστού φιλοστοργώτατος και πατέρας του λαού του προνοητικότατος.
Άλλα και η αυγούστα αγία Ελένη «ποθώ και αγάπη του Χριστού, κατεπειγομένη η Μήτηρ, του γλυκύτατου βλαστού, σπεύδουσα αφίκετο εν τη αγία Σιών, εις τον τόπον τον άγιον εν ω εσταυρώθη, θέλων ο Σωτηρ ημών, δια το σώσαι ημάς, ένθα τον Σταυρόν αραμένη, χαίρουσα εκραύγαζε. Δόξα τω δωρησαμένω μοι ον ήλπιζαν». Η εύρεσις του Τιμίου και ζωοποιού Σταυρού οφείλεται στις άοκνες προσπάθειες της ογδοηκοντούτιδος Βασιλίσσης αγίας Ελένης.
Σ' αυτήν οφείλεται και η ανέγερσι μεγαλοπρεπέστατων ναών όπως η πρώτη αγία Σοφία, ο Ναός της Αναστάσεως στα Ιεροσόλυμα και η Εκατονταπυλιανή της Πάρου.
Ευσεβείς χριστιανοί. Η Άγια Ελένη υστέρα από την εύρεσι του τιμίου Σταυρού έφερε στον Αυτοκράτορα υιό της, τον Μέγα Κωνσταντίνο, τεμάχιο από το τίμιο Ξύλο και ένα από τα καρφιά με τα όποια είχαν καρφώσει τα άχραντα χέρια και πόδια του Κυρίου στο Σταυρό. Και ο ταπεινός και ευσεβής βασιλεύς το καρφί το έθεσε για ευλογία και για στολίδι στο αυτοκρατορικό του στέμμα.
Είδετε πίστι και ζωή; Επίστευε ότι μόνον όταν η βασιλεία του βρίσκεται κάτω από την προστατευτική σκιά του τιμίου και ζωοποιού Σταυρού του Κυρίου, μόνον δον η εξουσία του τέλη κάτω από το κράτος του Θεού, μόνο τότε θα δοξασθή ως Βασιλεύς και θα μεγαλουργήση σαν Κυβερνήτης.
Η μεγάλη του ευσέβεια προς το Θεό και η ευλάβεια του προς τους αγίους φαίνεται και από το υπέροχο του οικοδόμημα, το Ναό των Άγιων Αποστόλων, μέσα στον όποιο σε λάρνακες μαρμάρινες είχε συγκεντρώσει τα τίμια λείψανα όλων των Άγιων Αποστόλων και πολλών άλλων αγίων και τα ετιμούσε σαν θησαυρούς ατίμητους.
Όλα του τα αμαρτήματα εφύλαξε να τα λούση στο λουτρό της παλιγγενεσίας, στην Κολυμβήθρα του Βαπτίσματος, περί το τέλος της ζωής του. Έτσι χωρίς να μολυνθή με «δεύτερους ρύπους» ετελείωσε τη ζωή του όντας στην πραγματικότητα άγιος και καθαρώτατος και άξιος για τη βασιλεία των ουρανών.
Η Εκκλησία μας δίκαια τον εχαρακτήρισε μαζί με την αγία μητέρα του Βασιλέα Θεόστεπτο και ισαπόστολο, διότι αποδεδειγμένως ο Θεός τον προώρισε στον Ρωμαϊκό θρόνο, και τον ανέδειξεν ίσο με τους αγίους Μαθητάς και Αποστόλους του Κυρίου εφόσον και εκείνος ιεραποστολικά εργάσθηκε για τη διάδοσι του Χριστιανισμού και τη διαφύλαξί του από τις αιρέσεις.
Πόσο διδακτικός για μας είναι ο βίος των αγίων Βασιλέων Κωνσταντίνου και Ελένης! Νομίζομε ότι είναι αδύνατο οι άνθρωποι πού κατέχουν αξιώματα να ευαρεστήσουν στο Θεό. Και όμως όχι μόνον το αυτοκρατορικό τούτο ζεύγος των αγίων αλλά και άλλοι πολλά έχει η αγία μας Εκκλησία να μας επίδειξη. Επομένως, «πάντα δυνατά τω πιστεύοντι».
Είθε όλοι οι άνθρωποι όσο υψηλά κοινωνικά κι αν βρίσκωνται να σκύβουν ευλαβικά τον αυχένα ατή θεία δύναμι και εξουσία και να διαθέτουν όλες τους τις δυνάμεις για τη διάδωσι και την προβολή του ιδεώδους χριστιανικού βίου και της αγίας μας Ορθοδοξίας. Αμήν.
