Καθηγουμένου Ι. Μ. Αγίου Ιγνατίου - Λειμώνος Λέσβου
από το βιβλίο του «Εορτοδρόμιον»
***
Πατήρ των Επισκόπων
«Πατήρ και διδάσκαλος της καθ' όλου Εκκλησίας», κατά την αγίαν Εβδόμην Οικουμενική Σύνοδο εορτάζει σήμερα, ευσεβείς μου αδελφοί ο άγιος Επιφάνιος ο επίσκοπος Κωνστάντιας της Κύπρου.
Γεννήθηκε στη Βησαυδούκη της Ελευθερουπόλεως της Φοινίκης το 310 μετά Χριστόν, από γονείς Εδραίους και γεωργούς, που με πείσμα κρατούσαν τις εβραϊκές παραδόσεις.
Μόνος του ο άγιος και αβοήθητος, εσπούδασε και επρόκοψε στη ζωή και στην αρετή, χωρίς την παραμικρή προσφορά των πτωχών γονιών του.
Άλλα και μόνος του βρήκε το φως του Ευαγγελίου και αναδείχτηκε φάρος πνευματικός, παρακινούμενος από το ακόλουθο σημείο.
Με τη δύναμι του τιμίου και ζωοποιού σταυρού και με το υπερύμνητον όνομα του Χριστού ένας ενάρετος χριστιανός, ο Κλεόδιος τον εθεράπευσε από μια μεγάλη πληγή που του είχε δημιουργηθή στο μηρό με το πέσιμο του από τον εξολισθήσαντα όνο του. Άλλα και ένας άγιος Μοναχός, ο Λουκιανός, πού έδωσε το ένδυμα του σ' ένα φτωχό και ρακένδυτο και ντύθηκε από το Θεό, με ουράνιο λευκό ένδυμα, ιδιαίτερα τον εντυπωσίασε και την πίστι του επόθησε και Χριστιανός βαπτίστηκε.
Μάλιστα επόθησε την μοναδική πολιτεία των ασκητών της έρημου και γι΄ αυτό περιβλήθηκε το μοναχικό σχήμα και επισκέφτηκε τις έρημους και τα Μοναστήρια της Παλαιστίνης και της Αλεξανδρείας, για να συλλέξη, σαν τη μέλισσα, το νέκταρ και το μέλι, τον τρόπο και την τέχνη της ασκήσεως και της σωτηρίας.
Κατάφορτος, λοιπόν, τώρα από την ασκητική πείρα, ήλθε πάλι στην πατρίδα του την Ελευθερούπολι, και στην έρημο της, τη Σπανήδρια, ίδρυσε Μοναστήρι πού το διηύθυνε τριάντα ολόκληρα χρόνια, καλλιεργώντας στις ψυχές των Μοναχών, τον πραγματικό ασκητισμό και επιδιδόμενος στις θεολογικές μελέτες και στη συγγραφή θεολογικών πραγματειών.
Η αρετή του τόσο διέλαμψε και τόσον εξεχύθη έξω από τα όρια της Φοινίκης, ώστε εξελέγη —ερημίτης αυτός και ασκητής — Επίσκοπος Κωνστάντιας της Κύπρου, της παλαιάς Σαλαμίνος, το 367.
Σαν Επίσκοπος έδρασε στην Κωνστάντια άλλα τριάντα έξι χρόνια και με τη μόρφωσί του την απέραντη — εγνώριζε άπταιστα την Ελληνική, τη Συριακή, την Εβραϊκή, την Κοπτική και τη Λατινική γλώσσα — και με την αρετή του την πασίδηλη, εμόρφωνε στις ψυχές των ανθρώπων
το Χριστό.
Άλλα και κατακεραύνωνε κάθε αιρετικό με το λόγο του και τον κάλαμο του τον αντιαιρετικό. Κατά των συγχρόνων του δε — 80 τον αριθμόν — αιρέσεων, έγραψε σπουδαιότατο σύγγραμα πού το ωνόμασε Πανάριον ή Κατά Αιρέσεων, των οποίων την ιστορία αναφέρει και τη διδασκαλία ανατρέπει. Έγραψε ακόμη την «Ανακεφαλαίωσιν», περίληψι δηλαδή του αντιαιρετικού του Παναρίου, ακόμη τον «Αγκυρωτόν», δηλαδή την ορθή πίστι, τα δόγματα και τις αποκεκαλυμμένες αλήθειες και τη διδασκαλία της αγίας Ορθοδόξου Εκκλησίας, την οποία όταν γνωρίζη κανείς και απόλυτα πιστεύη, αγκυροβολεί ασφαλέστατα στο λιμάνι της σωτηρίας,
Το 337 μετέβη στην Αντιόχεια, για να υπεράσπιση την αγία ορθόδοξο πίστι, το 381 επισκέφτηκε τη Ρώμη και το 394 τα Ιεροσόλυμα.
Και στα βαθειά του γεράματα, παρασυρόμενος από τον Θεόφιλο, τον Αρχιεπίσκοπο Αλεξανδρείας, ήλθε στην Κωνσταντινούπολι για να πολεμήση τον άγιο και λαοφιλέστατο Αρχιεπίσκοπο Κωνσταντινουπόλεως Ιωάννη το Χρυσόστομο, με την πρόφασι ότι επρέσβευεν ο άγιος τις αιρετικές δοξασίες του σοφού Ωριγένη και με αποτέλεσμα να λαβή μέρος στην άνομη εκείνη και ανίερη κατά του Ιερού Χρυσοστόμου Σύνοδο και να ψήφιση και ο άγιος Επιφάνιος την καθαίρεσι του Χρυσοστόμου και την εξορία του.
Βλέπετε, αδελφοί, ότι και οι άγιοι εν τη ζωή σφάλματα κάνουν, πάντοτε βέβαια από το ζήλο τους και από αγαθή διάθεσι, χωρίς την πρόθεσι το Θεό και την αλήθεια να προσβάλουν, ή να καπηλευθούν το Χριστό και το προσωπικό τους συμφέρον να επιδιώξουν όπως καταλάβουν.
Έτσι και ο άγιος Επιφάνιος, επίστεψε στη συκοφαντία κατά του Ιερού Χρυσοστόμου, ότι ήταν Ωριγενιστής και με την αγαθή του πρόθεσι να κατακεραυνώση την αίρεσι ήλθε να διασείση τον ακλόνητο στύλο της Εκκλησίας, τον Χρυσολόγον Ιωάννη.
Γι' αυτό και η πραξι του αυτή δεν του εστέρησε την αγιότητα, ουδέ τον Παράδεισο. Μόνο πού κατά την πρόρρησι του αδικηθέντος Ιερού ανδρός, δεν αξιώθηκε να επιστρέψη στο θρόνο του, αλλά «εξεμέτρησε το ζην» μέσα στο πλοίο με το οποίο επέστρεφε στην Κύπρο, από τη θλίψι του γιατί «έγινεν όργανον εμπαθούς σκευωρίας» και από τα βαθειά του γεράματα, τα όποια δεν άντεχαν σε υπερπόντια ταξίδια και ταλαιπωρίες. Αυτός με συντομία είναι, ευσεβείς μου αδελφοί, ο βίος του Πατρός των Επισκόπων αγίου Επιφανίου Κύπρου.
Η αγία Εβδόμη Οικουμενική Σύνοδος στην έκτη της πράξι τον αποκάλεσε Πατέρα των Επισκόπων, γιατί πράγματι υπήρξε πρότυπο Επισκόπου, ασκητικού, αλτρουϊστού, γλωσσομαθούς, πεπαιδευμένου, ζηλωτού, πολεμιστού, ιδεολόγου και αγνού.
Το παράδειγμα του όσοι εκ των τέκνων του των Επισκόπων ηκολούθησαν και ακολουθούν αναδεικνύονται και ανεδείχθησαν πατέρες πατέρων και ποιμένες αληθείς του λογικού ποιμνίου του Χριστού. Είθε και σήμερα πολλοί τον άγιον Επιφάνιο να μιμηθούν.
