Ὅλοι γνωρίζομε, ὅτι ἕνα ἀπό τά σημάδια πολιτισμοῦ σέ ἕνα τόπο εἶναι καί οἱ δρόμοι, τό ὁδικό δίκτυο μιᾶς περιοχῆς.

            Ἰδιαίτερα σήμερα πού ζοῦμε σέ μιά ἐποχή ταχύτητας καί ὅπου θέλομε νά ἐκμηδενισθοῦν οἱ ἀποστάσεις ἀνάμεσα στούς ἀνθρώπους τῶν διαφόρων τόπων, θεωροῦμε ὅτι οἱ καλοί δρόμοι εἶναι μιά ἀπό τίς σημαντικές ἐνδείξεις πολιτισμοῦ ὑψηλοῦ βιοτικοῦ ἐπιπέδου.

            Ὅλα αὐτά εἶναι καλά. Δέν εἴμαστε ὅμως σίγουροι ἄν φέρνουν τούς ἀνθρώπους πιό κοντά. Μπορεῖ τοπικά νά μᾶς φέρνουν πιό κοντά, ἀλλά δέν εἶναι σίγουρο ἄν μᾶς φέρνουν καί ψυχικά πιό κοντά.

            Σήμερα μποροῦμε μέ ἕνα πολύ πιό ἐπαναστατικό μέσον, τό διαδίκτυο, νά βρισκόμαστε στήν ἄλλη ἄκρη τῆς γῆς καί νά ἐπικοινωνοῦμε, καί ὄχι ἁπλῶς νά ἐπικοινωνοῦμε, νά παρακολουθοῦμε, ἄλλους ἀνθρώπους καί νά ἀνταλλάσσομε μηνύματα, ἐμπειρίες. Καί νά συμμετέχομε στίς δικές τους ἐμπειρίες καί αὐτοί στίς δικές μας.

            Καί ἐκτός ἀπό τούς δρόμους μέ ἄσφαλτο ἔχομε καί τούς ἠλεκτρονικούς δρόμους τοῦ διαδικτύου, πού εἶναι ἡ μεγαλύτερη σύγχρονη ἐπανάσταση.

            Ἀλλά ὅλοι ἀμφισβητοῦμε κατά πόσο ἐρχόμαστε μέ αὐτά τά μέσα πιό κοντά. Καί βλέπομε στό σύγχρονο ἄνθρωπο πού ἔχει κάνει αὐτές τίς κατακτήσεις, κάποια στιγμή νά βιώνει ἕνα κενό. Ἕνα τρομακτικό κενό. Μιά μοναξιά.

            Πῶς εἶναι δυνατόν σέ μιά ἐποχή πού τόσο εὔκολα καί τόσο γρήγορα εἴμαστε κοντά μέ τόν ἄλλο, νά νοιώθουμε μοναξιά;

Τό κολασμένο κενό

            Εἶναι σίγουρο ὅτι ὅλοι αὐτοί οἱ δρόμοι, καί οἱ ἀσφαλτοστρωμένοι καί οἱ ἠλεκτρονικοί, μᾶς δίνουν περισσότερες ἐλευθερίες. Ἄς θυμηθοῦμε μιά ὡραία ἔκφραση πού χρησιμοποιοῦν οἱ μηχανικοί γιά τά κτίρια καί γιά τά μπετά καί λένε «βαθμοί ἐλευθερίας».

            Ἔτσι καί μεῖς ἀποκτήσαμε περισσότερους βαθμούς ἐλευθερίας.

            Κάποτε ἕνας πανεπιστημιακός δάσκαλος, ὅταν μιλοῦσε μέ ἕνα φοιτητή του, τόν καμάρωνε καί τόν ζήλευε.

            -Σήμερα ἐσεῖς οἱ νέοι, τοῦ εἶπε, ἔχετε πολύ περισσότερες ἐλευθερίες, ἀπό αὐτές πού εἴχαμε ἐμεῖς. Ἐλευθερίες νά κινεῖσθε, νά ζεῖτε, νά ἔχετε ἐμπειρίες, νά ἐπικοινωνεῖτε μέ τούς ἄλλους.

            Μά ἔλαβε μιά παράξενη ἀπάντηση:

            -Ναί, ἀλλά συχνά δέν ξέρουμε τί νά τίς κάνομε αὐτές τίς ἐλευθερίες. Ὧρες, ὧρες νοιώθουμε πῶς εἴμαστε ἐλεύθεροι σάν ἀδέσποτα σκυλιά. Καί γι' αὐτό δαγκώνουμε.

            -Ὅλοι καταδικάζουν, συνέχισε αὐτός ὁ νεαρός, τόν ἐκτροχιασμό τῶν νέων, τά ναρκωτικά κλπ. Μέ τό δίκιο τους φυσικά. Ἀλλά ἀναρρωτήθηκαν ποιές ἀφύλακτες διαβάσεις μᾶς ἐκτροχιάζουν; Ποιό κολασμένο κενό ὁδηγεῖ πολλούς ἀπό μᾶς σέ τεχνητούς παραδείσους;

            Βλέπετε, ὅτι τό νέο αὐτό παιδί μέ εἰλικρίνεια κάνει μιά σωστή διάγνωση καί λέει:

            «Μπορεῖ νά φαίνεται ἐξωτερικά ὅτι ἔχομε περισσότερες ἐλευθερίες, ἀλλά μᾶς λείπει κάτι ἄλλο. Δέν εἶναι τό πᾶν ἡ ἐλευθερία νά κινούμεθα καί νά ἐπικοινωνοῦμε μέ ὅποιον θέλομε καί ὅποτε θέλομε. Ἤ νά κάνομε τό ὅτι θέλομε. Κάτι μᾶς λείπει, γιατί αἰσθανόμαστε ἕνα τρομακτικό κενό. Ἕνα κολασμένο κενό, τό ὁποῖο μᾶς ὁδηγεῖ, σέ τεχνητούς παραδείσους.

            Πρίν λίγες μέρες ἕνας δημοσιογράφος, τρόμαξε ὅταν ρωτώντας ἕνα μικρό παιδί, δέκα ἐτῶν: «Τί δῶρο θέλεις νά σοῦ φέρει ὁ ἅγιος Βασίλης;», τό παιδάκι τοῦ ἔδωσε μιά μονολεκτική ἀπάντηση: «Τίποτα».

            Κυριολεκτικά τρόμαξε ὁ ἄνθρωπος, τό ξαναρώτησε:

            -Ἀλήθεια τό λές;

            -Εἶπα τίποτα, ἐπανέλαβε ὁ μικρός.

            Δέκα ἐτῶν παιδί, ἴσως εἶχε ἀρχίσει νά νοιώθει αὐτό τό κενό, τό ὁποῖο ἐνῶ ἐξωτερικά φαίνεται ὅτι ὅλα ἔχουν γεμίσει καί ὅτι ὅλα τά ἔχει δοκιμάσει, κάτι τοῦ λείπει, τό ὁποῖο αὐτή ἡ καρικατούρα πού ἔχομε καταντήσει –ὁ ἅγιος νά μᾶς συγχωρήσει- τόν ἅγιο Βασίλειο, δέν μπορεῖ νά τοῦ τό δώσει.

            Γιατί ἔτσι ὅπως τόν σερβίρομε στά παιδιά, εἶναι κάποιος ὁ ὁποῖος δείχνει ἁπλῶς κάποια παιγνιδάκια, ψεύτικα πράγματα, γιά νά διασκεδάσει τή ζωή μας.

Δέν ἔμειναν σέ ἀδιέξοδο

            Αὐτή τήν ἐμπειρία τοῦ κενοῦ, τῆς πίκρας, τῆς ἀπογοήτευσης καί τῆς μοναξιᾶς, τήν ἔζησαν καί τήν πέρασαν καί ἅγιοι ἄνθρωποι. Καί γι' αὐτό εἶναι ἅγιοι, γιατί ψήθηκαν πρῶτα μέσα ἀπό τέτοια καμίνια καί βρῆκαν τό δρόμο, τήν διέξοδο. Δέν ἔμειναν σέ ἀδιέξοδο.

            Ἀνάμεσα σ’ αὐτούς εἶναι καί οἱ τρεῖς ἅγιοι πού γιορτάζομε σήμερα.

            Ὁ Ἅγιος προφήτης καί βασιλέας Δαυΐδ, ὁ ἅγιος Ἰωσήφ ὁ μνήστωρ καί ὁ ἅγιος Ἰάκωβος ὁ ἀδελφόθεος, ὁ ὁποῖος ἔγραψε τήν παλαιότερη θά λέγαμε ἀποστολική Θεία Λειτουργία πού παραδόθηκε στήν Ἐκκλησία μας.

            Θυμηθεῖτε, ὅτι ὁ βασιλέας Δαυΐδ κάποια στιγμή παγιδεύτηκε στήν ἀπάτη, τοῦ ὅτι νόημα στή ζωή δίνει ἡ ἡδονή καί ἡ δόξα. Καί γι' αὐτό ἔπεσε στά θανάσιμα ἁμαρτήματα τῆς μοιχείας καί τοῦ φόνου. Ἀλλά δέν ἔμεινε σ’ αὐτό τό κολασμένο κενό αὐτῆς τῆς ἀπάτης. Ἔστειλε ὁ Θεός τόν προφήτη Νάθαν καί τόν ἀπεγκλώβισε ἀπό αὐτό τό κλουβί «τοῦ κολασμένου κενοῦ» τῆς ἀπομόνωσης, τοῦ ἐγωισμοῦ, τοῦ φρονήματος ὅτι αὐτά τά πάθη θά δώσουν νόημα στή ζωή μας.

            Ἄς ἔλθομε καί στόν ἅγιο Ἰωσήφ τόν μνήστορα. Ἕναν ἅγιον ἄνθρωπο, ὁ ὁποῖος ὅμως κάποια στιγμή, ἐπειδή ἴσως ξεχάστηκε λιγάκι, καί ἄφησε τά μάτια του νά μή κοιτάζουν συνέχεια πρός τά πάνω, ἀλλά μόνο πρός τούς ἐπίγειους δρόμους διεξόδου, θεώρησε ὅτι ἦταν ἄνθρωπος ἀπατημένος. Καί ὅταν εἶδε τήν κοπέλλα πού τοῦ ἔδωσαν νά προστατεύει, νά μεγαλώνει ἡ κοιλία της, αἰσθάνθηκε ντροπιασμένος, καί θέλησε «λάθρα νά τήν ἀπολύσει».

            Νά διώξει τήν Παναγία κρυφά. Γιατί τόν ντρόπιασε.

            Ἀλλά καί αὐτός, δέν ἔμεινε μέσα σ’ αὐτό τό σκοτάδι τῆς πλάνης. Ὁ Θεός τοῦ ἄνοιξε δρόμο καί τοῦ ἔδειξε ὅτι δέν θέλει νά τόν ἀφήσει σέ μιά τέτοια παρεξήγηση.

            Καί ὁ τρίτος, ὁ ἅγιος Ἰάκωβος, ἔστω καί ἄν ἦταν, θά λέγαμε, σόϊ τοῦ Χριστοῦ, συγγενής του κατά κάποιον τρόπον, γιατί ἦταν παιδί τοῦ Ἰωσήφ, κάποια στιγμή, μαζί μέ τούς ἄλλους ἀποστόλους, ἔπεσε καί αὐτός στήν παγίδα καί ἔζησε τό «κολασμένο κενό» τῆς μοναξιᾶς καί τῆς ἀπογοήτευσης:

            Ὅτι ὁ δάσκαλος πού τρία χρόνια εἴμαστε μαζί του καί τόν πιστεύσαμε, μᾶς κορόϊδεψε. Καί μᾶς ντρόπιασε στά μάτια τοῦ κόσμου. Ὅτι χάσαμε κυριολεκτικά τόν καιρό μας, ἀκολουθώντας ἕναν ἀπατεωνίσκο.

            Καί αὐτός πέρασε τόν πειρασμό. Καί ἔπρεπε νά ρθεῖ ὁ Χριστός, ἀναστάς ἐκ νεκρῶν, νά τοῦ ἀνοίξει πάλι τά μάτια,  νά τοῦ τά σηκώσει πρός τά πάνω καί νά τοῦ δείξει ὅτι δέν ὑπάρχει ἀδιέξοδο. Ὑπάρχει δρόμος γιά νά ἐλευθερωθεῖ οὐσιαστικά καί νά ζήσει πραγματικά τήν ἐλευθερία του.

            Καί ὅλοι ξέρομε, ὅτι ὁ ἅγιος Ἰάκωβος, αὐτό τόν δρόμο, ἀπό κεῖ καί πέρα τόν ἀκολούθησε μέ μεγάλη συνέπεια. Καί τόσο τοῦ κόστισε, ὥστε ὅταν κάποια ἡμέρα γιορτή τοῦ Πάσχα, ἀνέβηκε στό πτερύγιο τοῦ ναοῦ καί ἄρχισε νά κηρύσσει Ἰησοῦν ἀναστάντα ἐκ νεκρῶν, τόν ἔρριξαν κάτω οἱ Ἑβραῖοι καί τόν ἀποτέλειωσε κάποιος χτυπώντας τον μέ ἕνα ξύλο στό κεφάλι.      Καί ἔτσι μαρτυρικά ἔδωσε τή ζωή του γιά τόν Χριστό.

Ὁδός πρόσφατος καί ζῶσα

            Μέσα στή Θεία Λειτουργία τοῦ Ἁγίου Ἰακώβου, ὑπάρχει μιά φράση ὅπου ὁ Χριστός μέσα ἀπό τό στόμα τοῦ ἁγίου Ἰακώβου, μᾶς ἀποκαλύπτει καί μᾶς λέει:

            -Καλά εἶναι τά ἐγκαίνια ὁποιουδήποτε δρόμου, πού γίνεται πάνω στόν κόσμο, γιατί ὅπως εἴπαμε μᾶς αὐξάνει τούς βαθμούς τῆς ἐλευθερίας καί μᾶς φέρνει πιό κοντά μέ τούς ἄλλους. Ἀλλά τό μεγαλύτερο δῶρο καί ἡ μεγαλύτερη φώτιση γιά τόν ἄνθρωπο εἶναι τά ἐγκαίνια ἑνός ἄλλου δρόμου.

            Λέει ὁ ἅγιος: «Σέ εὐχαριστοῦμε Κύριε, διότι ἐνεκαίνισας ἡμῖν ὁδόν πρόσφατον καί ζῶσαν, διά τοῦ καταπετάσματος της σαρκός τοῦ Χριστοῦ σου».

            Μέ τήν γιορτή τῶν Χριστουγέννων, ἔγιναν τά ἐγκαίνια ἑνός ἄλλου δρόμου. Τοῦ μόνου δρόμου πού εἶναι πρόσφατος πάντα, καινούργιος πάντα καί δρόμος οὔτε μέ ἄσφαλτο, οὔτε μέ ἠλεκτρονικά κύματα, ἀλλά δρόμος ζωντανός.

            «Ὁδός πρόσφατος καί ζῶσα». Μιά ὁδός πού μᾶς βγάζει σέ κάτι συγκεκριμένο. Πού ὄχι ἁπλά μᾶς δίνει ἐλευθερία, μᾶς δίνει νόημα ζωῆς, ἀλλά εἶναι ἡ ἴδια ἡ ζωή μας.

            Καί εἶναι κάτι τό πολύ χειροπιαστό αὐτό πού μᾶς ἔδωσες Κύριε, γιατί μᾶς τό ἐγκαινίασες, λέει, μέ τό ὅτι ἐσύ ὁ Θεός, πού κατά τήν γνώμη μας ἤσουν τόσο μακρινός, ἔγινες τόσο κοντινός μας καί πῆρες σάρκα. Χειροπιαστή σάρκα. Καί ἔγινες μικρό παιδί, μωρό. Καί μπῆκες μέσα στή ἱστορία, μπῆκες μέσα στήν ἐπίγεια ζωή μας, μέσα στούς δρόμους τούς δικούς μας, τούς ἐπίγειους, γιά νά τούς ἁγιάσεις.

            Καί νά μᾶς δείξεις πού ὁδηγοῦν.

            Αὐτή εἶναι ἀδελφοί ἡ χαρά πού ἔχομε.

            Αὐτή εἶναι ἡ αἰτία τῆς χαρᾶς πού πρέπει νά ἔχομε αὐτές τίς ἡμέρες.

            Διότι ζοῦμε καί πανυγηρίζομε τά ἐγκαίνια αὐτοῦ τοῦ δρόμου. Πού ὁ Χριστός τά ἔκανε ὄχι στέλνοντας κάποιον ἐκπρόσωπο, ὄχι ἁπλά μέ μιά τελετή ἐντυπώσεων, ἀλλά ἐρχόμενος ὁ ἴδιος σωματικά, σαρκικά μέσα στόν κόσμο. Νά μᾶς ἀνοίξει τά μάτια καί νά μᾶς βγάλει ἀπό ὅλα τά ἀδιέξοδα.

Ἐξίσωση πού δέν στέκει

            Σήμερα βλέπομε ὅτι μέσα ἀπό ὅλες αὐτές τίς ἐξελίξεις, μᾶς πιάνει συχνά ὁ ὕπνος.

            Ὕπνος σέ πόσο βαθμό;

            Φτάνει στό σημεῖο, πού κάποιος, κατά τά ἄλλα νοήμων καί ἔξυπνος ἄνθρωπος, τεχνοκράτης, ἕνας ἀπό τούς στρατηγούς τοῦ διαδικτύου, ὁ διευθυντής κάποιων ἐργαστηρίων πληροφορικῆς, ἔβαλε στήν ἱστοσελίδα του μιά ἐξίσωση πού λέει:

            «Ζωή εἶναι τό γινόμενο τριῶν παραγόντων: Φαγητό, sex καί τεχνολογία. Αὐτά τά τρία εἶναι τό περιεχόμενο τῆς ζωῆς».

            Θλίβεται κανείς ὅταν βλέπει ἀνθρώπους μέ μυαλό νά πέφτουν τόσο χαμηλά. Καί νά βαλτώνουν στά ἀδιέξοδά τους, τόσο οἰκτρά, πού νά ὁδηγοῦνται σέ τόσο ἀστεῖες, τραγικά ἀστεῖες ἐξισώσεις.

            Γιά μᾶς ἀδελφοί πού εἴμαστε ἐδῶ σήμερα, καί γι' αὐτό ἤλθαμε ἐξάλλου, ξέρομε ὅτι ζωή δέν εἶναι τό γινόμενο κάποιων παραγόντων, ὅσο καί ἄν αὐτοί εἶναι ζωτικοί γιά τήν βιολογική ζωή μας. Ἀλλά εἶναι ἕνα πρόσωπο.

            Καί αὐτό τό Πρόσωπο, μᾶς ἄνοιξε ὁδόν πρόσφατον καί ζῶσαν. Γιά νά μποροῦμε νά δοῦμε τά ἅγια τῶν ἁγίων. Τόν θρόνο τοῦ Θεοῦ. Καί νά προσκυνήσομε ἐκεῖ πού κάθεται Κύριος τῆς δόξης.

            Ἄς τόν προσκυνήσομε καί ἄς τόν δοξάσομε.

            Καί ἄς εὐχαριστήσομε τόν ἅγιο ἔνδοξο ἱερομάρτυρα, ἀπόστολο καί συγγενή τοῦ Κυρίου, τόν ἅγιο Ἰάκωβο, ὁ ὁποῖος μέσα ἀπό αὐτή τήν φλογερή ἀγάπη του γιά τόν Χριστό, μᾶς ἔδωσε μέ σωστό τρόπο νά καταλάβομε, ποιός εἶναι ὁ δρόμος πού μᾶς ἐλευθερώνει ἀπό τό κολασμένο κενό, πού εἶπε προηγουμένως τό νέο παιδί. Ἀμήν.-

Διασκευασμένη ὁμιλία πού ἔγινε στόν Ἅγ. Κωνσταντῖνο Πρεβέζης στίς 31-12-2000