από το περιοδικό «Ενοριακή Ευλογία», τεύχος 114 Δεκέμβριος 2011

Η παρουσίαση θεατρικῶν ἔργων μᾶς δίνει τήν ἀφορμή να καταδυθοῦμε στά κείμενά τους, νά ἀνασύρουμε μαργαριτάρια καί νά τά προσφέρουμε στούς ἀναγνῶστες τῆς ΕΝΟΡΙΑΚΗΣ ΕΥΛΟΓΙΑΣ μέ τά σχόλιά μας.

* * *

Στό ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ παίζεται τό ἔργο «Ὁ Βασιλικός» τοῦ Ζακυνθινοῦ συγγραφέα Ἀντωνίου Μάτεση (17941875).

Μέ ἀφορμή τό σοβαρό πρόβλημα πού ἀντιμετωπίζει ἡ οἰκογένεια τοῦ Δάρειου Ρονκάλα ὁ γιός Δραγανίγος λέει στή μητέρα του: «...Μέ τόν στοχασμόν ὅτι κανείς δέν ἠμπορεῖ ν’ ἀποφύγη τό μελλάμενο, τέλεια ἀμελοῦμεν καί ἀφήνουμεν τό πρᾶγμα νά ἔλθη, ὡς ἔλθει, καί δέν πασχίζουμεν ἄν ἕνα κακό ἔχη διόρθωμα νά τό διορθώσουμε, ἤ μία δυστυχία, πού μᾶς φοβερίζει ἄν εἶναι δυνατόν νά τήν ἀποφύγουμε ἤ κἄν νά τήν μικρύνουμε.Ἀλλά τό χειρότερο, πού ἀποδίδουμε εἰς τό μελλάμενο καί αὐτά μας τά σφάλματα, τά ἐλαττώματα, γεννήματα τῶν παθῶν μας, καί ἡ κακή μας βουλή, πού μᾶς παρακινεῖ νά εὐχαριστήσωμεν τά πάθη μας, χαίρεται εἰς τήν ἐφεύρεσιν τοῦ μελλάμενου, διά νά προφασίζεται καί ἐμπρός ἀκόμη εἰς τήν ἴδιαν μας συνείδησιν».

* * *

Μέ τό στόμα ἑνός νεαροῦ προσώπου τοῦ ἔργου ὁ συγγραφέας ἐπισημαίνει κάποιες ἐκφάνσεις τοῦ εἶναι μας πού χαρακτηρίζεται ἀπό σκοτισμό καί ἠθική, μέ τήν εὐρεία ἔννοια τοῦ ὅρου, ὑποβάθμιση.

Ἐπιδεικνύουμε ἀδράνεια, παθητικότητα μπροστά σέ ἐπερχόμενα, ἀλλά καί σέ ὑφιστάμενες καταστάσεις. Πράγματα καί καταστάσεις πού μποροῦν νά ἀλλάξουν, νά ἀνατραποῦν ἐάν ἐνεργήσουμε ἀποφασιστικά, συντονισμένα, μελετημένα, ἀξιοποιοῦντες καί ἄλλους συνανθρώπους μας, τίς ἀνεχόμαστε ἑδρεωμένοι στήν πλάνη «δέν γίνεται τίποτε». Καί ἐμεῖς οἱ Ἕλληνες τά περιμένουμε ὅλα ἀπό τό κράτος. Ἄλλο νοσηρό σύμπτωμα το γεγονός ὅτι νομίζουμε καί λέμε ὅτι γιά τά δεινά μας δέν φταῖμε ἐμεῖς ἀλλά κάποιοι ἄλλοι. Ἔτσι δέν ἀναζητοῦμε τά αἴτια μέσα μας, στίς ἀδυναμίες καί στά πάθη μας, στήν ἄγνοια καί στίς πλάνες μας καί κατά συνέπεια δεν ἀγωνιζόμαστε νά ἀναβαθμιζόμαστε πνευματικά. Ἐκτός ἀπό τίς δυσμενεῖς συνέπειες βιωτικῆς τάξεως πού ὑφιστάμεθα, συντελεῖται μιά σοβαρή ζημιά στή συνείδησή μας ὅταν φιμώνουμε τήν φωνή της.

* * *

Συζητῶντας μέ τήν ἀδελφή του Γαρουφαλιά ὁ νεαρός Δραγανίγος λέει: «Ἀλλά οἱ καλύτεροι στοχασμοί δέν παρουσιάζονται πάντα εἰς την χρεία. Μᾶς ἔρχεται ἔπειτα εἰς τόν νοῦν πῶς ἔπρεπε νά μιλήσωμεν ἤ να πράξωμεν εἰς τήν τάδε περίστασιν, ἄλλ’ ὅταν πλέον δέν μᾶς ἀξίζει».

Ἡ λαϊκή σοφία λέει «στερνή μου γνώση νά σ’ εἶχα πρῶτα».Πλάνες,ἐσφαλμένες ἐκτιμήσεις, ἄγνοια κ.ἄ. καί κυρίως τό χαμηλό πνευματικό μας ποιόν, πού ἀποδεικνύει ὅτι ἡ καλή ἀλλοίωση τοῦ εἶναι μας δεν ἔχει προχωρήσει ἀρκετά, εἶναι ὑπεύθυνα γιά τό πιό πάνω φαινόμενο. Ἡ κάθαρση τῆς καρδιᾶς ἔχει σάν συνέπεια καί τήν ἐξυγίανση τοῦ νοῦ. Αὐτό τό διαπιστώνουμε σέ ἀνθρώπους πού δίνουν προτεραιότητα στην πνευματική τους ἀναβάθμιση, πού συνεργάζονται μέ τό Ἅγιο Πνεῦμα και μέ ὅλες τίς δυνάμεις ἀγωνίζονται νά ἐξαλείψουν τήν ἀποικία τῆς βασιλείας τοῦ κακοῦ ἀπό τήν ὕπαρξή τους καί τήν ζωή τους. Σέ περιπτώσεις πού ἡ «χρεία» δέν ἀπαιτεῖ ἄμεση ἀνταπόκρισή μας ἄς μή λησμονοῦμε την βοήθεια συνανθρώπων, τοῦ Πνευματικοῦ, τοῦ Κυρίου.

* * *

Στό ἴδιο ἔργο ὁ ἔμπορος ΓεροΝικόλας λέει στόν Γερασιμάκη: «Ὤ! ἄν ἐπαιδεύοντο ἐκεῖνοι πού τούς πρέπει, ἤθελε πηγαίνει καλύτερα ὁ κόσμος». Ἐκδικούμενος τόν φόνο τοῦ πατέρα του Ἀγαμέμνονα, ὁ Ὀρέστης ἐφόνευσε τήν συζυγοκτόνο μητέρα του Κλυταιμνήστρα καί τόν ἐραστή της Αἴγισθο. Μετά τόν φόνο τοῦ Αἴγισθου λέει: «Καί ἔπρεπε ἀμέσως αὐτή νά εἶναι ἡ τιμωρία γιά ὅλους, γιά ὅποιον θέλει νά ἐνεργεῖ ἀντίθετα μέ τους νόμους, δηλαδή νά τόν σκοτώνουν· ἔτσι δέ θά ὑπῆρχε μεγάλη κακότητα» (Σοφοκλέους «Ἠλέκτρα» στίχ. 1505).

Οἱ Χριστιανοί δέν δεχόμαστε την αὐτοδικία, οὔτε τήν θανατική ποινή. Δέν μποροῦμε νά δεχθοῦμε ὅμως την ἀτιμωρησία, γιατί οἱ κακοποιοί ἀποθρασύνονται καί τό κακό ἐπικρατεῖ στήν κοινωνία. Ἄν μάλιστα οἱ διαφόρων κατηγοριῶν παραβάτες νόμων καί ἠθικῶν ἀρχῶν εἶναι ὑψηλά ἱστάμενοι (ἔχει τιμωρηθεῖ στήν Ἑλλάδα κανένας πολιτικός γιά χρηματισμό, ὑπεξαίρεση κλπ.;), τότε ἡ διαφθορά ἐξαπλώνεται σάν ἐπιδημία προσβάλλοντας μεγάλα τμήματα τοῦ κοινωνικοῦ σώματος. Ὅσοι ἐμπνέονται ἀπό τίς ἀρχές τοῦ Εὐαγγελίου δέν χρειάζονται τούς νόμους τῆς πολιτείας καί τόν χωροφύλακα γιά νά ζοῦν σωστά. Για τήν εὔρυθμη λειτουργία τῆς κοινωνίας καί τῆς πολιτείας χρειάζονται νόμοι καί εἶναι ἀναγκαῖο νά ἐφαρμόζονται ἀκριβοδίκαια καί γιά ὅλους.

Διαφορετικά φθάνουμε στό κατάντημα στό ὁποῖο βρίσκεται ἡ πατρίδα μας σήμερα.