Η ιστορία είναι γνωστή σε όσους ασχολούνται με εκείνη την περίοδο και το Άγιο Όρος γενικότερα, αλλά άγνωστη σ’ αυτούς που βομβαρδίζονται καθημερινά με ανεπαίσχυντη προπαγάνδα εναντίον της Μονής Βατοπαιδίου, που παρά τον συνεχή πόλεμο παραμένει ένας πολύτιμος φάρος της Ορθοδοξίας παγκοσμίως. Γι’ αυτό λοιπόν, την βάζουμε εδώ, τόσο από ελληνική πηγή όσο και από ΚΑΤΑΛΑΝΙΚΗ (όσοι γνωρίζουν ισπανικά, δεν θα δυσκολευτούν να την καταλάβουν):
“Ολοκληρώνεται αυτό τον καιρό στη Μονή Βατοπεδίου η αναστήλωση ενός μνημείου, που χρηματοδοτείται από την καταλανική κυβέρνηση ως συμβολική αποζημίωση των καταστροφών που οι Καταλανοί είχαν προκαλέσει στο Aγιον Όρος στις αρχές του14ου αιώνα.
Σήμερα, επτακόσια ολόκληρα χρόνια μετά τα γεγονότα που στοίχειωσαν την αγιορείτικη συλλογική μνήμη, η συμβολική αυτή χειρονομία αποκτά ιδιαίτερη σημασία τόσο για το Aγιον Όρος όσο και, γενικότερα, για την Ελλάδα.
Μια σύντομη αναφορά στο, μάλλον άγνωστο για τους Έλληνες, ιστορικό της καταλανικής παρουσίας στον ελλαδικό χώρο κατά τον μεσαίωνα, είναι απαραίτητη, προκειμένου να γίνει κατανοητή η χειρονομία της σημερινής Καταλωνίας.
Έπειτα από μία βαριά ήττα που υπέστη από τους Οθωμανούς το 1302, ο Ανδρόνικος Β΄ Παλαιολόγος στράφηκε για βοήθεια στους Αλμογάβαρους πολεμιστές της Καταλανικής Εταιρείας, τον ισχυρότερο μισθοφορικό στρατό της εποχής. Παρά το υπέρογκο ποσό που ζήτησε ο αρχηγός τους, ιππότης Ρογήρος ντε Φλορ, ο βυζαντινός αυτοκράτορας τους προσέλαβε, διαπράττοντας αυτό που ο ιστορικός Donald Nicol αποκαλεί «το ακριβότερο από όλα τα λάθη» του Ανδρόνικου.
Όταν, το 1305, ο Ρογήρος δολοφονήθηκε από ελληνικό χέρι στην Αδριανούπολη, οι Καταλανοί, ανεξέλεγκτοι, καλώντας και τους Τούρκους να περάσουν για πρώτη φορά σε ευρωπαϊκό έδαφος, ξεχύθηκαν στις θρακικές πεδιάδες, ρημάζοντας επί δύο χρόνια τα πάντα και αφήνοντας πίσω τους αυτό που οι βυζαντινοί χρονογράφοι αποκάλεσαν «σκυθική έρημο». Στη συνέχεια κινήθηκαν δυτικά, λεηλατώντας την ανατολική Μακεδονία, τη Χαλκιδική και το Aγιον Όρος, και, αφού πολιόρκησαν ανεπιτυχώς τη Θεσσαλονίκη, στράφηκαν νότια, καταλύοντας το γαλλικό δουκάτο των Αθηνών και Θηβών και εγκαθιδρύοντας μία καταλανική κυβέρνηση που κράτησε 77 ολόκληρα χρόνια (1311-1388).
Αν στη νότια Ελλάδα η ανάμνηση εκείνης της βαρβαρότητας ξεθώριασε και ένα μέρος του καταλανικού ανθρώπινου δυναμικού απορροφήθηκε από τους ντόπιους πληθυσμούς, στο Aγιον Όρος, όπου η διατήρηση των παραδόσεων έχει μια ξεχωριστή βαρύτητα, φαίνεται πως ποτέ δεν συγχώρησαν την καταλανική επιδρομή. Κι αυτό παρά το γεγονός ότι, σύμφωνα με κάποιες αγιορειτικές παραδόσεις, υπήρξαν και Καταλανοί που προσηλυτίστηκαν στην Ορθοδοξία και έγιναν μοναχοί.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το χρονικό της σημερινής καταλανικής πρωτοβουλίας, στο οποίο πρωταγωνιστούν ο τροβαδούρος Τζουζέπ Τέρο και ο ποιητής Κάρλες Ντουάρτε, δύο σημαντικοί καλλιτέχνες και λόγιοι, από τους πρωτεργάτες της μεταφρανκικής καταλανικής αφύπνισης. Η υπόθεση ξεκίνησε πριν δέκα χρόνια, όταν ο Τέρο δεν έγινε δεκτός από τον αρχοντάρη κάποιας αγιορείτικης μονής επειδή ήταν Καταλανός. Σοκαρισμένος ανακάλυψε ότι για τους ελληνικούς προσκυνηματικούς οδηγούς οι Καταλανοί ήταν συνώνυμο περίπου του απόλυτου κακού, πράγμα που δεν έπαψε να τον βασανίζει τα επόμενα χρόνια. Oταν ο φίλος του Κάρλες Ντουάρτε ανέλαβε την πολιτική θέση του γενικού γραμματέα της Τζενεραλιντάντ, ο Τέρο του διηγήθηκε την τραυματική του εμπειρία, ρίχνοντας και μια ιδέα που είχε ωριμάσει στο κεφάλι του: για να επανορθώσει η Καταλωνία, θα έπρεπε να χρηματοδοτήσει την αναστήλωση ενός αγιορείτικου μνημείου!
Αναγνωρίζοντας τη βαθύτερη πολιτική και πολιτισμική σημασία που μια τέτοια χειρονομία θα είχε στο πλαίσιο της ενωμένης Ευρώπης, ο Ντουάρτε υιοθέτησε και προώθησε την ιδέα στον τότε πρόεδρο Πουγιόλ και στη συνέχεια επεξεργάστηκε το σχέδιο νόμου, το οποίο και υπερψηφίστηκε από το καταλανικό κοινοβούλιο.
Στη θερμή συνάντηση με τον ηγούμενο αρχιμανδρίτη Εφραίμ, ο Κάρλες Ντουάρτε, αναφερόμενος στις καταλανικές επιδρομές του 14ου αιώνα, τόνισε με μεγάλη ομολογουμένως γενναιότητα ότι «σήμερα η Καταλωνία θέλει να σβήσει αυτό το στίγμα από την ιστορία της» και ότι «οι Καταλανοί είναι ένας λαός που μαθαίνει από τα λάθη του». Και εξήγησε ότι «η απόφαση της Τζενεραλιντάντ, ένας θερμός εναγκαλισμός μεταξύ Ελλάδας και Καταλωνίας, αποτελεί μία χειρονομία φιλίας και αναγνώρισης της εκπληκτικής κληρονομιάς, σε ό,τι αφορά το πνεύμα, την ηθική και την καλλιτεχνική δημιουργία, που η Ελλάδα χάρισε στις χώρες της Μεσογείου και στον κόσμο ολόκληρο».
Η μόνιμη έκθεση που θα εγκατασταθεί στο περίφημο βατοπαιδινό σκευοφυλάκιο θα περιλαμβάνει τα πολυτιμότερα δώρα ηγεμόνων και πατριαρχών προς τη Μονή, αντικείμενα υψηλής βυζαντινής τέχνης που χρονολογούνται από τον 10ο ως τον 15ο αιώνα. Το έργο, κόστους 240.000 ευρώ, τελειώνει σύντομα και ήδη προγραμματίζεται ο επίσημος εγκαινιασμός του το ερχόμενο φθινόπωρο, παρουσία της νέας καταλανικής ηγεσίας υπό τον πρόεδρο Πασκουάλ Μαραγκάλ, οπότε θα τοποθετηθεί στο εξωτερικό του κτιρίου εγχάρακτη αναμνηστική πλάκα που θα πιστοποιεί τη χορηγία της Καταλωνίας.”
Ας τα βλέπουν αυτά οι εγχώριοι ανθελληνικοί και αντιορθοδοξοι κύκλοι, που προσπαθούν με κάθε τρόπο να πληξουν την υπερχιλιετη παραδοση και Ιστορία της Μονής και του Αγίου Όρους γενικότερα. Οι “ξενοι” Καταλανοι έβαλαν τα γυαλιά στους “Έλληνες”: αισθανόμαστε περήφανοι για τη χειρονομία τους αυτή και θλίψη για την κατάντια των “συμπατριωτών” μας…
ΠΗΓΗ: http://hellas-orthodoxy.blogspot.com
Crònica d'una reconciliació
La Generalitat finança la restauració d'un monestir grec com a desgreuge per les massacres dels almogàvers
EUSEBI AYENSA. Athos (Grècia)
Catalunya va escriure ahir al monestir de Vatopedi, a la comunitat monacal de l'Athos, a Grècia, l'última pàgina de la llarga història comuna que comparteix amb els grecs. El portaveu del govern i conseller de Política Territorial, Joaquim Nadal, va inaugurar la restauració de la torre del tresor del monestir, finançada per la Generalitat com a desgreuge per les massacres que tropes catalanes dels almogàvers van cometre el segle XIV. La torre del tresor és un antic trull que acull l'esplèndida col·lecció d'obres d'art regalades al monestir al llarg de la història pels emperadors bizantins, els tsars de Rússia i altres monarques cristians.
+ El monestir de Vatopedi amb l'edifici restaurat. Nadal lliurant a l'higumen, el pare Efrem, una estàtua de Sant Jordi, ahir durant la inauguració. Foto: PHAIDON HADJIANTONIOU
En aquesta regió de Grècia, que constitueix una república monàstica independent, la memòria històrica ha arrelat amb una força extraordinària, i fets esdevinguts fa segles són recordats com si haguessin tingut lloc ahir mateix. Això explica que fa deu anys, quan el cantautor escalenc Josep Tero va manifestar al monjo que el va atendre a la seva arribada al monestir d'Ivíron que era català, aquest el foragités immediatament d'aquell edifici pel simple fet de ser descendent dels pirates catalans -això és, dels almogàvers de la Companyia Catalana-, que a principi del segle XIV van arrasar uns quants monestirs atrets per les esplèndides relíquies que aquests atresoraven. Aquest acte de reparació -per al qual va ser decisiu el secretari general del Departament de la Presidència de l'últim govern de Jordi Pujol, Carles Duarte- culmina diversos intents anteriors de reconciliació amb aquesta comunitat religiosa i, per extensió, amb tota Grècia. Així, no s'ha d'oblidar, i el conseller Nadal no es va estar de recordar-ho en el seu vibrant discurs, que fou precisament un monarca català, Jaume II, qui l'any 1308, alertat d'aquests atacs per Arnau de Vilanova, intercedí perquè els soldats de la Companyia Catalana respectessin els monestirs de l'Athos i amb ells tots els seus monjos i servidors, i que no els causessin cap dany en els seus béns i propietats, acollint-los fins i tot sota la seva protecció, convençut com estava que un acte així «seria grat a Déu». Un gest com aquest -assenyalava el gran historiador de la Grècia catalana, Antoni Rubió i Lluch- posava un raig de claror i de dolcesa en aquell episodi ombrívol de la campanya dels catalans a Macedònia. Molts anys més tard, el 1990, una delegació del Centre Ecumènic de Catalunya va lliurar solemnement a les autoritats religioses del monestir de Simonos Petras, a la costa sud de la península grega de l'Athos, el primer document de desgreuge vers les víctimes dels bàrbars atacs dels almogàvers. Ahir diumenge, doncs, després d'una cerimònia religiosa, Joaquim Nadal, juntament amb el ministre de Macedònia i de Tràcia, Nikos Tsiartsionis, i el viceministre d'Economia del govern grec de Konstandinos Karamanlis, Petros Dukas, va obrir els tres panys que donaven accés a la torre del tresor, en la qual s'exposen algunes de les peces més sublims de l'art bizantí d'època paleòloga (s. XIII-XV), com ara manuscrits, icones i objectes per a usos litúrgics. A la sala noble del monestir, el pare Efrem insistí en la profunda significació d'un gest com aquest, que «posa de manifest la gran sensibilitat espiritual, històrica i cultural de la nació que l'ha dut a terme». Després d'ell, el ministre de Macedònia i Tràcia insistí en el fet que el govern de Catalunya ha demostrat als ulls de tot el món que el reconeixement d'un episodi desafortunat de la història pàtria, lluny de comportar odi i fanatisme, impedeix la seva repetició. Nadal, que prengué la paraula en tercer lloc, va assenyalar que si bé «el dany espiritual és sempre intangible i mai es pot reparar del tot», el gest de la Generalitat és «ple de voluntat i de bon cor». El conseller portaveu va citar el monjo Arsenios, el responsable d'activitats culturals del monestir de Vatopedi, que durant la rebuda oficial de la delegació catalana, dissabte, va dir que «si als ulls de Déu mil anys són com un dia, Catalunya no ha tardat ni tan sols un dia a iniciar la reparació dels danys ocasionats pels seus avantpassats». El discurs acabà amb l'ofrena de Nadal i com a penyora d'amistat i de fraternitat espiritual, d'una estàtua de Sant Jordi, el patró que comparteixen grecs i catalans, amb el desig que amb ell pugui tornar a l'Athos la presència catalana sota condicions menys hostils, en un ambient de concòrdia i respecte mutu.
http://www.vilaweb.cat/www/elpunt/noticia?p_idcmp=1560090
