από το περιοδικό «Αγία Λυδία», τεύχος 389, Ιούλιος 2005
Η επιθυμία γεννά την αμαρτία
Σ' αυτό το άρθρο μας θα ασχοληθούμε με την δεκάτη εντολή και τελευταία εντολή του Δεκαλόγου του Μωϋσή πού είναι: «ουκ επιθυμήσεις ό,τι κατέχει και ό,τι ανήκει στον πλησίον σου». Η κακή επιθυμία ασκεί μεγάλη επιρροή στον άνθρωπο. Είναι η πηγή κάθε κακού. Απ΄ αυτήν απορρέει κάθε κακή πράξι. Το κακό αρχίζει μαζί με την επιθυμία, μαζί με τους κακούς διαλογισμούς και τις κακές κλίσεις, οι όποιες εναντιώνονται εναντίον του νομού του Θεού.
Γεννάται εδώ το ερώτημα: Μήπως άραγε ήταν ανάγκη να απαγορευθή με ιδιαίτερη εντολή η κακή επιθυμία, όπως απαγορεύονται με ειδικές εντολές, οι κακές πράξεις καθώς και οι κακοί λόγοι; Μήπως βλάπτουμε κανέναν με τις κακές επιθυμίες μας; Να όμως πού η κακή επιθυμία είναι αμάρτημα. Είναι παράβασι του ηθικού νόμου, κατά τον όποιο θα μας κρίνει ο υπέρτατος κριτής κατά την ημέρα εκείνη της μεγάλης και παγκοσμίου κρίσεως! Όποιος επιθυμεί το κακό κατ' ουδένα διαφέρει ηθικά από εκείνον πού πράττει το κακό. Διότι η αληθινή αρετή δεν μετριέται κατά το ποσόν των καλών πράξεων, αλλά κατά τις διαθέσεις της καρδιάς. Διότι μπορεί κανείς να κάμη έργα καλά και όμως να μην είναι στην πραγματικότητα καλός, όταν πράττη το καλό όχι από αγάπη προς αυτό. αλλά από ματαιότητα και επίδειξι ή από συμφέρον. Μπορεί ένας να μην κάμνη έργα κακά και όμως να είναι στην πραγματικότητα κακός όταν επιθυμή μεν να πράξη το κακό, δεν το πράττει όμως αυτό είτε διότι δεν έχει την κατάλληλη ευκαιρία, είτε διότι δεν μπορεί και είτε διότι δεν θέλει να βλάψη την υπόληψί του και τα συμφέροντα του. Πόσοι και πόσο σε κάθε κοινωνία θα αδικούσαν και θα διέπρατταν αληθινά εγκλήματα, αν ήταν ελεύθεροι να πράττουν ό,τι υπαγορεύουν σ' αυτούς οι κακές τους επιθυμίες!
Η χριστιανική ηθική δέχεται ότι εκ της κακής επιθυμίας προέρχεται η αμαρτία. Στην καρδιά υπάρχει ο φθόνος, η μνησικακία, η πλεονεξία. Έτσι η κακή επιθυμία είναι αμαρτία. Και αντίκειται και στον Μωσαϊκό Νόμο, αλλά και στον Ευαγγελικό Νόμο, όπου μακαρίζει τους έχοντας καθαρή καρδία «μακάριοι οι καθαροί τη καρδία, ότι αυτοί τον Θεόν όψονται». Οι κακές επιθυμίες βλάπτουν όχι μόνον αυτόν πού τις έχει, αλλά και εκείνους προς τους οποίους αναφέρονται. Η Εύα η οποία είχε δελεασθή από την κακή επιθυμία αμάρτησε. Ο Κάιν πού φθόνησε τον αδελφό του τον φόνευσε. Ο Αχαάβ και η Ιεζάβελ, φόνευσαν τον Ναβουθαί, για να αρπάξουν το αμπέλι του, το όποιο επιθυμούσαν να αποκτήσουν. Όπως από το αυγό γεννιέται το πτηνό και όπως από τον σπινθήρα προέρχεται ή πυρκαγιά, έτσι και από την κακή επιθυμία πηγάζει η αμαρτία. Γι' αυτό ο Θεός, ένεκα της αγάπης του προς εμάς, απαγορεύει με την Δεκάτη εντολή την κακή επιθυμία, λέγοντας «ουκ επιθυμήσεις όσα τω πλησίον σου εστίν».
Στο Ευαγγέλιο παριστάνεται εκφραστικά η γέννησι της αμαρτίας. Αποκαλύπτεται εκεί καθαρά η μυστηριώδης ιστορία της ανθρώπινης καρδιάς. Λέγει, λοιπόν, εκεί: «Καθένας μπαίνει σε πειρασμό από δική του επιθυμία. Αυτή τον παρασύρει και τον εξαπατά. Έπειτα η επιθυμία αυτή συλλαμβάνει το κακό και γεννάει την αμαρτία. Και η αμαρτία, όταν ολοκληρωθή, φέρνει τον θάνατο» (Ίακ. α' 14-15). Όπως η σμύρνα (η σμύρνα είναι ένα είδος ψαριού), προέρχεται από την μίξι, από την σύλληψι, όφεος και ιχθύος, έτσι, κάπως, και η αμαρτία προέρχεται από μίξι (σύλληψι) της κακής επιθυμίας και θελήσεως του ανθρώπου και της επιθυμίας και θελήσεως του πονηρού πνεύματος. Η παράνομη αυτή ένωσι πού ενεργεί η ψυχή ονομάζεται στην γλώσσα του Ευαγγελίου «μοιχαλίς». Φυσικά μετά από την μίξι (σύλληψι) ακολουθούν η κυοφορία της αμαρτίας και ο τοκετός της αμαρτίας, δηλαδή η συγκεκριμένη πράξι της αμαρτίας. Μία μητέρα απαγορεύσε κάποτε στο παιδί της να πάη να κολυμπήση. Του επέτρεψε, όμως, να πάη έναν περίπατο. Όταν επέστρεψε ήταν ολοφάνερο ότι είχε παρακούσει και είχε πάει στην θάλασσα. Όταν η μητέρα του του ζήτησε το λόγο ο μικρός απάντησε: «Μητέρα, συνέπεσε να έχω μαζί μου το μπανιερό μου, δηλαδή το μαγιό μου και έτσι αποφάσισα να πάω». Από την απλή αυτή ιστορία παίρνουμε ένα μεγάλο μάθημα. Όταν το παιδί είδε την ωραία θάλασσα του προκάλεσε έναν αληθινό πειρασμό. Στην καρδιά του γεννήθηκε η επιθυμία να παράκουση την μητέρα του, με άλλα λόγια να αμαρτήση. Διότι η αμαρτία δεν ήταν τίποτε άλλο παρά η παρακοή. Εν τούτοις η επιθυμία δεν θα μεταβάλλονταν σε αμαρτία εάν δεν είχε μαζί του το μπανιερό του. το μαγιό του. Με άλλα λόγια, η αμαρτωλή επιθυμία υπάρχει μέσα μας, έστω και αν είναι σε εμβρυακή κατάστασι.
Αντίστασις στον πειρασμό
Προσοχή, λοιπόν, να μη δεχόμαστε ερεθισμούς από τον έξω κόσμο, από το «μπανιερό» πού προσφέρει ο κόσμος της αμαρτίας. Η κακή επιθυμία φαίνεται μεν στην αρχή αθώα και παιδική, αλλά τείνει να κατίσχυση επί του πνεύματος του ανθρώπου, γι' αυτό πρέπει να καταπολεμάται. Καιτοι μπορούμε να την πολεμήσουμε, εν τούτοις, είναι δύναμι μεγάλη και επικίνδυνη, όταν δεν αγωνιζόμαστε εναντίον της με όλες: τις δυνάμεις μας. Αν οι κακές σκέψεις επιμείνουν να: επανέρχονται, και εμείς να επιμείνουμε να μην τις δεχόμαστε. Όταν ένα κάρβουνο πέση επάνω μας, αμέσως το αποτινάζουμε. Το ίδιο να κάνουμε και με τις κακές σκέψεις, πού μπορεί να μας προξενήσουν μεγάλη πυρκαγιά με ανεπανόρθωτες ζημιές. Τα πουλιά πού έρχονται να καθίσουν στα δένδρα του κήπου μας, δεν μπορούμε πάντα να τα εμποδίζουμε να μη καθίσουν. Μπορούμε, όμως να τα εμποδίσουμε να μην κάνουν τις φωλιές τους. Κάποτε ένας Ηγούμενος είδε σε όραμα τους αδελφούς μοναχούς της Μονής του στην ώρα της προσευχής. Στο βάθος διέκρινε στρατιά από διαβόλους, οι όποιοι προσπαθούσαν με σαΐτες να πληγώσουν τους μοναχούς. Ένα παράξενο, όμως συνέβαινε. Οι σαΐτες μόλις άγγιζαν τους μοναχούς, γύριζαν πίσω και πλήγωναν τους ίδιους τους διαβόλους. Ζήτησε τότε ο Ηγούμενος από τον Θεό την εξήγησι αυτού του οράματος και του δόθηκε να εννοήση: ότι οι σαΐτες ήταν οι κακές σκέψεις, με τις όποιες οι διάβόλοι προσπαθούσαν να πληγώσουν τους μοναχούς. Αντί, όμως, να τους πληγώνουν, πληγώνονταν οι ίδιοι.
