Πολλοί πιστοί Χριστιανοί, αλλά και γενικότερα άνθρωποι που ενδιαφέρονται για την παιδεία και για το μέλλον των νέων μας έχουν θορυβηθεί με τη νέα διάταξη που απεφάσισε το υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. Ενώ μέχρι σήμερα οι ετερόδοξοι και αλλόθρησκοι απηλλάσσοντο από το μάθημα των Θρησκευτικών με δήλωση των γονέων, στην οποία ανεγράφοντο οι λόγοι της απαλλαγής, τώρα δίδεται το δικαίωμα σε κάθε μαθητή να απαλλαγεί με μιαν απλή δήλωση των γονέων, χωρίς να αιτιολογείται η απαλλαγή.
Τούτο ανοίγει τον ασκό του Αιόλου και οδηγεί σε υποβάθμιση του μαθήματος των Θρησκευτικών, καθώς υπάρχει κίνδυνος να απαλλάσσονται και Ορθόδοξοι μαθητές για να «ελαφρύνουν» το πρόγραμμά τους. Καταθέτω, λοιπόν, τις ακόλουθες σκέψεις και προβληματισμούς:
Α) Μου είναι δύσκολο να πιστεύσω ότι είναι ευρωπαϊκή εντολή να μην αποκαλύπτονται γραπτώς οι λόγοι απαλλαγής από τα Θρησκευτικά. Αν ίσχυε αυτό, τότε θα έπρεπε η Ευρ. Ένωση και ο έλληνας Συνήγορος του Πολίτη να είχαν προ πολλού διαμαρτυρηθεί για την απαλλαγή των Μουσουλμάνων της Θράκης από τις εξετάσεις στα Πανεπιστήμια και ΤΕΙ, η οποία γίνεται με ρητή δήλωση του θρησκεύματός τους. Όταν τα παιδιά της Γ΄ Λυκείου συμπληρώνουν το έντυπο συμμετοχής στις πανελλήνιες εξετάσεις, υπάρχει και ένα τετραγωνάκι το οποίο ερωτά: Είσθε μέλος της μουσουλμανικής μειονότητος; Όποιος απαντήσει ΝΑΙ, απαλλάσσεται από το άγχος των εξετάσεων και οι γονείς του απαλλάσσονται από τα έξοδα των φροντιστηρίων. Οι μουσουλμανόπαιδες εισάγονται σε όποια σχολή θέλουν μέχρι ποσοστού 0,5% επί του συνολικού αριθμού εισακτέων. Με τον ίδιο τρόπο διορίζονται σε δημόσιες υπηρεσίες εκτός διαδικασίας ΑΣΕΠ. Πρόκειται για σαφή περίπτωση δημοσίας δηλώσεως θρησκεύματος επί δημοσίου εγγράφου. Τελικά στην Ελλάδα θα ισχύει η εξής αντίφαση: Όταν ένας Μουσουλμάνος ζητεί να απαλλαγεί από το μάθημα των Ορθοδόξων Θρησκευτικών, τότε θα του απαγορεύεται να αποκαλύπτει το θρήσκευμά του. Όταν όμως ένας Μουσουλμάνος θα ζητεί να απαλλαγεί από τις εισαγωγικές εξετάσεις των ΑΕΙ - ΤΕΙ, τότε θα του επιβάλλεται να αποκαλύπτει το θρήσκευμά του!
Β) Φοβούμαι ότι το μέτρο εφαρμόζεται στην Ελλάδα με τρόπο λανθασμένο, διότι οι μαθητές που απαλλάσσονται από τα Θρησκευτικά βγαίνουν στην αυλή και παίζουν μπάσκετ κ.λπ. Άρα δημιουργείται ένα κίνητρο «τεμπελιάς», το οποίο ίσως ωθήσει ακόμη και μαθητές Ορθοδόξους να ζητούν απαλλαγή από το μάθημα αυτό. Αντιθέτως, σε άλλες χώρες, καθώς και στα λεγόμενα Ευρωπαϊκά Σχολεία, δηλαδή τα σχολεία που χρηματοδοτεί η Ευρωπαϊκή Ένωση για τα παιδιά των υπαλλήλων της, το μάθημα των Θρησκευτικών (ομολογιακό και όχι θρησκειολογικό) έχει ως εναλλακτική λύση ένα μάθημα Ηθικής ή Φιλοσοφίας, το οποίο εξετάζεται, βαθμολογείται και συνήθως είναι δυσκολότερο από τα Θρησκευτικά.
Προτείνω, λοιπόν, να ζητήσει η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας μας από το υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων το εξής:
Όσοι μαθητές ζητούν απαλλαγή από το μάθημα των Ορθοδόξων Θρησκευτικών θα παρακολουθούν σε διπλανή αίθουσα υποχρεωτικό μάθημα Ελληνικής Γλώσσας και Νεοελληνικού Πολιτισμού στο Δημοτικό (δεδομένου ότι πρόκειται κυρίως για παιδιά αλλοδαπών) και Στοιχείων Ηθικής και Φιλοσοφίας στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο. Η εξεύρεση αιθούσης για το εναλλακτικό μάθημα δεν αποτελεί πρόβλημα, διότι ήδη στη β΄ ξένη γλώσσα οι μαθητές χωρίζονται σε διαφορετικές αίθουσες (άλλοι για τα Γαλλικά, άλλοι για τα Γερμανικά). Έτσι θα παύσει η απαλλαγή από τα Θρησκευτικά να λειτουργεί ως κίνητρο και πρόσχημα οκνηρίας και θα παραμείνει ως ένα δημοκρατικό μέτρο γι' αυτούς, οι οποίοι πραγματικά είναι διαφορετικού θρησκεύματος.
Γ) Η δικαιολογία ότι το μάθημα έχει κατηχητικό χαρακτήρα και ότι η Κατήχηση είναι έργο της Εκκλησίας δεν ευσταθεί. Τα σημερινά σχολικά βιβλία Θρησκευτικών είναι περισσότερο εγκυκλοπαιδικά-θρησκειολογικά με σημαντικές πάντως αναφορές στην Παράδοση της Ορθοδοξίας και πόρρω απέχουν της Κατηχήσεως. Οι συγγραφείς είναι αξιόλογοι και έχουν καλές προθέσεις, αλλά δεσμεύονται από τις σχετικές οδηγίες του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου. Εξάλλου σε μια ευνομούμενη πολιτεία το μάθημα των Θρησκευτικών εξυπηρετεί ευρύτερους παιδαγωγικούς και κοινωνικούς σκοπούς και θα έπρεπε η ίδια η Πολιτεία να το προστατεύει και να το αξιοποιεί ως μέσον ηθικοποιήσεως και κοινωνικοποιήσεως των πολιτών της. Σε μια εποχή διαφθοράς και σκανδάλων μόνο ένα μάθημα Θρησκευτικών βασισμένο στην Ορθόδοξη Χριστιανική Πίστη μπορεί να δώσει πρότυπα αλληλεγγύης, αυτοθυσίας, ανθρωπισμού και υπερβάσεως του εγωκεντρισμού.
Δ) Οι λεγόμενοι «προοδευτικοί» κακώς βάλλουν κατά του μαθήματος των Θρησκευτικών. Ας δουν τις χώρες οι οποίες εξήλθαν από μακρά περίοδο αθεϊστικής διδασκαλίας (πρώην κομμουνιστικά καθεστώτα) και επαναφέρουν σταδιακώς τα Θρησκευτικά στα σχολεία.
Η Ρωσία και η Βουλγαρία τα επανέφεραν πιλοτικά με πολύ θετική αποδοχή, ενώ η Σερβία και η Ρουμανία τα επανέφεραν ως βασικό μάθημα με πρωτοβουλία της Πολιτείας και όχι της Εκκλησίας. Η Ελλάς ήταν, είναι και θα είναι μια χώρα την οποία θεωρούν πρότυπο σε ορισμένους τομείς οι λοιποί ορθόδοξοι λαοί.
Τι θα τους πούμε λοιπόν; Ότι τώρα που αυτοί επαναφέρουν τα Ορθόδοξα Θρησκευτικά, εμείς αποφασίσαμε να γίνουμε «μοντέρνοι» και να τα υποβαθμίσουμε; Εύχομαι οι αρμόδιοι να ξανασκεφθούν με σοβαρότητα και υπευθυνότητα το ζήτημα λαμβάνοντας υπ' όψιν και το άρθρο 16 παρ. 2 του Συντάγματος, το οποίο ορίζει ως θεμελιώδη σκοπό της Παιδείας την ανάπτυξη εθνικής και θρησκευτικής συνειδήσεως.
