στη Θεολογική Ημερίδα που έγινε στη Σπάρτη στις 10.03.2009
Εἶναι τιμή καί ἰδιαίτερη εὐλογία νά συμμετέχει κάποιος καί μάλιστα προσκεκλημένος, στό πνευματικό τραπέζι, πού μέ κέφι καί ἐνδι-αφέρον ἑτοίμασαν οἱ Θεολόγοι τῆς περιοχῆς μας, μέ πρωτοβουλία τῆς Σχολικῆς Συμβούλου τους κ. Αἰκατερίνης Μπαλῆ καί τοῦ Περιφερειακοῦ Διευθυντῆ Α/θμιας καί Β/θμιας Ἐκπαίδευσης Πελοποννήσου κ. Μαραμπέα. Ἐκφράζω γι΄αὐτό τίς εὐγνώμονες εὐχαριστίες μου καί τή χαρά μου καί εὔχομαι ἡ ἡμερίδα αὐτή νά γίνει σταθμός καί ὁρόσημο καί ἀπαρχή παρομοίων συνάξεων στήν ἱστορική Μητρόπολή μας, γιά τήν πνευματική ὑποβοήθηση τῶν συνανθρώπων μας καί ἰδιαιτέρως τῶν παιδιῶν, πού οἱ γονεῖς τους παρέδωσαν μέ ἐμπιστοσύνη ἄνευ ὅρων στά δικά σας χέρια.
Ὅλοι οἱ σοβαρά σκεπτόμενοι ἄνθρωποι, ἀκούοντας, διαβάζοντας ἤ βλέποντας ἕνα μέρος, γιατί δέ θέλω νά εἶμαι ἀπαισιόδοξος, τῆς σημερινῆς σεισμικῆς νεολαίας νά ἔχει γιά στόχο της τό χάος καί νά βαδίζει στό πουθενά, ἀνησυχοῦν καί περιμένουν τήν ἑπόμενη ἡμέρα μέ συγκρατημένη τήν ἀναπνοή τους. Εἶναι ἀνάγκη νά προβληματίζεται ἡ οἰκογένεια, ἡ Ἐκκλησία, τό Σχολεῖο καί ἡ κοινωνία γιά τήν πορεία αὐτῶν τῶν παιδιῶν καί τῆς Παιδείας γενικότερα.
Δώσαμε σημασία σήμερα στή «μόρφωση» πού ἔχει σχέση μέ τό πλῆθος τῶν γνώσεων, οἱ ὁποῖες ἔχουν ξεπεράσει τά ὠφέλιμα ὅρια καί ἀδιαφοροῦμε γιά τήν ὁλοκληρωμένη Παιδεία, πού δίνει ἔμφαση καί στήν καλλιέργεια τοῦ ἔσω ἀνθρώπου, τοῦ ἤθους καί τοῦ χαρακτήρα τοῦ νέου καί σ΄αὐτό τό σημεῖο ὁμολογουμένως καί ἀποδεδειγμένως πέσαμε ἔξω καί ἀδικήσαμε τά παιδιά.
«Τοῦτο ἐστι ὅ τήν οἰκουμένην πᾶσαν ἀνατρέπει, ὅτι τῶν οἰκείων ἀμελοῦμεν παίδων» βροντοφωνάζει ἀπό τά βάθη τῶν αἰώνων ὁ βαθύς γνώστης τῶν νεανικῶν προβλημάτων, ὁ ἀκριβής καί ἀξιοθαύμαστος ἀνατόμος τῆς ἀνθρώπινης ψυχῆς καί μεγάλος παιδαγωγός Ἱερός Χρυσόστομος.
Δέν εἶναι δυνατόν νά συνεχισθεῖ αὐτή ἡ τακτική. Θά ἔλεγα ὅτι εἶναι ἐγκληματικό οἱ φορεῖς τῆς ἀγωγῆς, πού πρέπει νά ἀποτελοῦν τή σανίδα τῆς σωτηρίας αὐτῆς τῆς νεολαίας, μέ τήν ἀδιαφορία τους νά γίνονται ἄθελά τους ἡ παγίδα τῆς συμφορᾶς τους.
Ἡ ἀπειθαρχία στό σχολεῖο, ἡ ἐπαναστατική διάθεση, ἡ ἀμφισβήτηση τῶν πάντων, ἡ ἔλλειψη διαλόγου, ἡ χωρίς ἠθικούς φραγμούς ζωή ἡ πνευματική πενία κάι ἀτροφία καί ἄλλες ἐξτρεμιστικές ἐκδηλώσεις τῶν παιδιῶν στό χῶρο τοῦ Σχολείου δέν εἶναι δυνατόν παρά νά προκαλοῦν ἀνησυχία καί προβληματισμό στούς ἠθοπλάστες ἐκπαιδευτικούς, οἱ ὁποῖοι ἐν συνεχεία ὑποχρεοῦνται νά πράττουν τό χρέος τους, μέ πνεῦμα ἀγάπης καί θυσίας.
Στήν ἐποχή μας, πού προσβάλλονται καί εὐτελίζονται οἱ ἀξίες, πού εἶναι διάχυτη ἡ ἰδεολογική σύγχυση καί ἐμφανής ἡ ἔλλειψη στόχων, σέ περίοδο πού οἱ πλεῖστοι μηχανοκρατοῦνται καί ἐλάχιστοι στοχάζονται καί σέ μία χώρα, στήν ὁποία συντελοῦνται ἀπρόσμενες ἀνακατατάξεις, ἐξαιτίας τῆς εἰσβολῆς ποικίλων πολιτισμικῶν στοιχείων καί ἀνθρώπων ἀλλοεθνῶν καί ἀλλοθρήσκων, εἶμαι πεπεισμένος πώς ἡ ὀρθόδοξη Θεολογία καί οἱ ὀτρηροί σκαπανεῖς της μποροῦν νά παίξουν τό σπουδαιότερο ρόλο καί νά δημιουργήσουν ἤ νά ὑποδείξουν διέξοδο στά ἀδιέξοδα.
Ἡ Θεολογία διαθέτει μοναδική δυναμικότητα καί μπορεῖ νά συμβάλει στήν ἀπελευθέρωση τοῦ νέου ἀπό τό πνευματικό, ἠθικό καί πολιτισμικό ἀδιέξοδο μέσα στό ὁποῖο ἔχει ἐγκλωβισθεῖ, γιατί δέ λειτουργεῖ μόνο σάν σημαντικός καί ἀκραιφνής λόγος, ἀλλά καί σάν βίωμα μυστικό, πού ἐκδηλώνεται μέ τήν ἐνάρετη βιοτή καί πολιτεία.
Ὁ πραγματικός Θεολόγος, σύμφωνα μέ τόν ὁρισμό πού δίνει ὁ ἅγιος Γρηγόριος, εἶναι ἐκεῖνος πού προσεύχεται καί ὁδηγεῖ καί τούς ἄλλους στήν προσευχή. Εἶναι ἐκεῖνος πού χρησιμοποιεῖ ἄλλοτε φλογέρα, γιά νά ὑμνήσει τό Θεό, καί ἄλλοτε κρατάει σφενδόνη, γιά νά ἀπομακρύνει τήν αἵρεση καί νά διαφυλάξει τά λογικά ἀρνία, πού τοῦ ἐμπιστεύθηκαν οἱ γονεῖς καί ἡ Πολιτεία.
Καλεῖται, ἐπίσης, νά διαδραματίσει ἕνα ἔργο ἱεραποστόλου σ΄αὐτούς πού ἦλθαν κοντά μας, ἀφοῦ ἐμεῖς δέν εἴχαμε τόν ζῆλο νά πᾶμε κοντά τους.
Ὁ πολύ κρίσιμος καί ζωτικός ρόλος τοῦ σύγχρονου Θεολόγου, ἐξάλλου, εἶναι ἡ βαθύτερη αἰτία τῆς μεθοδευμένης ἐπίθεσης ἐναντίον τοῦ μαθήματος τῶν θρησκευτικῶν στά σχολεῖα. Πρόκειται γιά ἕνα σοβαρό θέμα πού πρέπει ὅλους μας νά ἀπασχολήσει.
Ἡ δικαιολογία, ὅτι τό μάθημα ἔχει κατηχητικό χαρακτῆρα καί ὅτι ἡ κατήχηση εἶναι ἔργο τῆς Ἐκκλησίας δέν εὐσταθεῖ. Τά σημερινά σχολικά βιβλία τῶν θρησκευτικῶν, ὅπως καλύτερα ἀπό τόν καθένα γνωρίζετε, εἶναι περισσότερο ἐγκυκλοπαιδικά-θρησκειολογικά, μέ σημαντικές ἀναφορές στήν παράδοση τῆς Ὀρθοδοξίας καί πόρρω ἀπέχουν τῆς κατηχήσεως.
Ἐπίσης, σέ μιά εὐνομούμενη πολιτεία τό μάθημα τῶν θρησκευτικῶν ἐξυπηρετεῖ εὐρύτερους παιδαγωγικούς καί κοινωνικούς σκοπούς. Γι΄αὐτό ἡ ἴδια ἡ Πολιτεία θά ἔπρεπε νά τό προστατεύει καί νά τό ἀξιοποιεῖ ὡς μέσο ἠθικοποιήσεως καί κοινωνικοποίησεως τῶν πολιτῶν της.
Σέ ἐποχή διαφθορᾶς καί σκανδάλων μόνο ἕνα μάθημα Θρησκευτικῶν, βασισμἐνο στήν ὀρθόδοξη χριστιανική πίστη, μπορεῖ νά δώσει πρότυπα ἀλληλεγγύης, αὐτοθυσίας, ἀνθρωπισμοῦ καί ὑπερβάσεως τοῦ ἐγωκεντρισμοῦ.
Οἱ Θεολόγοι μας ἔχουν ὅλα τά ἀπαραίτητα πνευματικά ἐργαλεῖα γιά τήν ἀνίχνευση καί τήν θεραπεία τῶν σύγχρονων ἠθικῶν προβλημάτων, διαθέτουν δύναμη πού τήν ἀντλοῦν ἀπό τήν ἀέναη πηγή της, πού εἶναι ὁ Θεός, συνεχῶς ἐνισχύονται στόν ἀγῶνα τους, μέ τήν ἀδιάλειπτη προσευχή τους καί εἶναι ἕτοιμοι καί γιά κόπους πού τούς ὑπαγορεύει ἡ θυσιαστική ἀγάπη τους πρός τόν ἄνθρωπο καί τόν Θεάνθρωπο.
Οἱ κληρικοί καί λαϊκοί Θεολόγοι μας μποροῦν πραγματικά νά βοηθήσουν τά παιδιά μας, ὥστε νά προσεγγίζουν τό Θεό χωρίς φοβίες καί νά τόν ὑποδεικνύουν σά βράχο ἀμετακίνητο ἐπάνω στόν ὁποῖο στηρίζονται οἱ πιστοί καί συντρίβονται οἱ ἄπιστοι. Μποροῦν νά δείξουν μέ τόν θερμουργό λόγο τους καί μέ τό ἁγιασμένο παράδειγμά τους τό πανσθενουργό χέρι τοῦ Κυρίου, πού ἄλλοτε συγκρατεῖ ἀπό τήν πτώση τόν νέο καί ἄλλοτε μέ στοργή τόν ἀνορθώνει. Πιστεύω ἀκόμη ὅτι μποροῦν καί τῶν συναδέλφων καθηγητῶν ἄλλων κλάδων τά πνευματικά ζητήματα νά ἀντιμετωπίζουν, γιά νά μή φορτώνουν καί ἐκεῖνοι στά παιδιά, δικούς τους προβληματισμούς.
Γνώρισα κατά τό διάστημα τῆς ἐπισκοπικῆς μου διακονίας πολλούς Θεολόγους πού τό θέλησαν καί οἱ ἴδιοι νά εἶναι συνεργάτες μου πολύτιμοι στό κήρυγμα, στό ἀναλόγιο, στή φιλανθρωπική καί κοινωνική διακονία τῆς τοπικῆς μας Ἐκκλησίας καί καυχῶμαι γιά αὐτούς.
Μέ αὐτές τίς σκέψεις χαιρετίζω τήν Ἡμερίδα μας καί γιά μία φορά ἀκόμη σᾶς συγχαίρω καί σᾶς εὔχομαι κάθε ἐπιτυχία.
