***

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΤΩΝ ΣΥΜΦΩΝΙΩΝ ΤΟΥ ΕΛΣΙΝΚΙ (ΕΠΣΕ)

Τ.Θ. 60820, 15304 Γλυκά Νερά, Tηλ. 2103472259 Fax: 2106018760

e-mail: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it. ιστοσελίδα: http://www.greekhelsinki.gr/

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

21 Νοεμβρίου 2009

Δράσεις διεκδίκησης της θρησκευτικής ουδετερότητας της πολιτείας

Το Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι (ΕΠΣΕ) ενημερώνει για σειρά ενεργειών που έχουν γίνει για τη διεκδίκηση της θρησκευτικής ουδετερότητας της ελληνικής πολιτείας που επιβάλλει το Σύνταγμα και η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. 

1.         Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου έχει καταδικάσει την Ελλάδα στις 21 Φεβρουαρίου 2008 για παραβίαση των του Άρθρου 9 (θρησκευτική ελευθερία) σε συνδυασμό με το Άρθρο 13 (δυνατότητα αποτελεσματικής προσφυγής στην ελληνική έννομη τάξη) λόγω της ύπαρξης θρησκευτικού όρκου στα δικαστήρια, μετά από εξέταση της προσφυγής του ΕΠΣΕ Αλεξανδρίδης κατά Ελλάδας. Πέντε άλλες παρόμοιες προσφυγές έχουν ήδη κοινοποιηθεί στην Ελλάδα και αναμένονται αποφάσεις το 2010.

2.         Γονέας μέσω του ΕΠΣΕ έχει προσφύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου από τον Αύγουστο 2008 λόγω της υποχρεωτικής από το νόμο αναγραφής του θρησκεύματος στο απολυτήριο του σχολείου του παιδιού του (που αναγράφηκε μάλιστα λανθασμένα στη συγκεκριμένη περίπτωση). Η υπόθεση αναμένεται να κοινοποιηθεί στην Ελλάδα τους επόμενους μήνες.

3.         Στέλεχος του ΕΠΣΕ έκανε προσφυγή στο Συνήγορο του Πολίτη για την υποχρεωτική αναγραφή του θρησκεύματος στις αιτήσεις για άδεια παραμονής αλλοδαπών στην Ελλάδα, παρά την ύπαρξη απόφασης της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα πως αυτό παραβιάζει τον αντίστοιχο νόμο. Ο Συνήγορος του Πολίτη, στις 24 Αυγούστου 2009, επισήμανε το θέμα στο Υπουργείο Εσωτερικών το οποίο απαξίωσε να απαντήσει. Δεδομένου ότι την επιστολή στο Υπουργείο υπέγραφε ο τότε Βοηθός Συνήγορος του Πολίτη και σήμερα Γενικός Γραμματέας Μεταναστευτικής Πολιτικής Ανδρέας Τάκης, ελπίζεται πως θα φροντίσει για την επίλυση του προβλήματος.

4.         Στελέχη του ΕΠΣΕ, στις 9 Νοεμβρίου 2009, ζήτησαν από Τριμελές Εφετείο Αθηνών να απομακρύνει τα θρησκευτικά σύμβολα (εικόνα Χριστού και Ευαγγέλιο). Το δικαστήριο αποφάνθηκε πως απαιτείται νομοθετική ρύθμιση για την ικανοποίηση του αιτήματος, δεχόμενο με την απόφαση αυτή το βάσιμο του αιτήματος.

5.         Ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Γρηγόρης Ψαριανός, στις 9 Νοεμβρίου 2009, με κοινοβουλευτική ερώτηση, ρώτησε το Υπουργείο Παιδείας αν προτίθεται να προχωρήσει στην απομάκρυνση των θρησκευτικών συμβόλων από τις σχολικές αίθουσες και η προσευχή και ο εκκλησιασμός να γίνουν προαιρετικές δραστηριότητες, που δε θα πραγματοποιούνται στο ωρολόγιο πρόγραμμα του σχολείου.

6.         Στέλεχος του ΕΠΣΕ, στις 17 Νοεμβρίου 2009, ζήτησε από την ΕΡΤ να σταματήσει την έναρξη του καθημερινού προγράμματος με τη μετάδοση προσευχής (και μάλιστα πριν από τον εθνικό ύμνο). Ζητήθηκε δε από το Συνήγορο του Πολίτη να διαμεσολαβήσει.

7.         Γονέας μέσω του ΕΠΣΕ, στις 19 Νοεμβρίου 2009, προσέφυγε στο Συνήγορο του Πολίτη για να απομακρυνθούν οι εικόνες και να σταματήσει η πρωινή προσευχή στο σχολείο του παιδιού του.

8.         Δικηγόροι στελέχη των Οικολόγων-Πράσινων, στις 19 Νοεμβρίου 2009, ζήτησαν από τη διοίκηση του Δικαστικού Μεγάρου Θεσσαλονίκης και των Διοικητικών Δικαστηρίων την αφαίρεση των θρησκευτικών συμβόλων (εικόνας Χριστού και Ευαγγελίου) από τα δικαστήρια.

Στη συνέχεια παρατίθενται τα πλήρη κείμενα των πρόσφατων ενεργειών, δελτίο τύπου για τις υποθέσεις στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και δημοσίευμα για τη στάση του Τριμελούς Εφετείου Αθηνών στο σχετικό αίτημα στελεχών του ΕΠΣΕ.

***

ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ

ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΑΡΧΗ

Βοηθός Συνήγορος του Πολίτη

Υπουργείο Εσωτερικών

Διεύθυνση Μεταναστευτικής Πολιτικής

Τμήμα Νομοθετικού Συντονισμού & Ελέγχου

Ευαγγελιστρίας 2

10563 ΑΘΗΝΑ

Αθήνα, 24 Αυγούστου 2009

Αρ. πρωτ.: 14160.09.2.1

Χειριστής: Μιχ. Τσαπόγας

Τηλ.: 210-72 89 633

Φαξ: 210 - 72 89 643

Αξιότιμοι κύριοι,

Ο Συνήγορος του Πολίτη, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του σύμφωνα με τα άρθρα 3 & 4 ν. 3094/2003, εξετάζει την από 23.7,2009 (αρ. πρωτ. 14160) αναφορά της κ. Αηdrea Gilbert, πολίτη ΗΠΑ. Η κ. Gilbert αναφέρει ότι στο έντυπο «Αίτησης για Άδεια Διαμονής», το οποίο της δόθηκε στις 25.6.2009 προς συμπλήρωση από την αρμόδια υπηρεσία, και ειδικότερα ατό τμήμα «IV. Στοιχεία Ενδιαφερομένου / ΙΒ. Άλλα Κοινωνικά Χαρακτηριστικά», συμπεριλαμβάνονται τα πεδία «ΙΒ2. θρήσκευμα» και «ΙΒ3. Καταγωγή (ονομασία χώρας κατά ICAO)» [πεδίο διακριτό από εκείνο της «Ιθαγένειας»], ζητά δε να διερευνηθεί το κατά πόσον η υποχρέωση συμπλήρωσης τους, αλλά και αυτή καθ' εαυτήν η ύπαρξη τους (δηλαδή ακόμη και αν επιτρέπεται να μη συμπληρωθούν), πλήττει δικαιώματα απορρέοντα από τα άρθρα 9" του Συντάγματος και 2, 4, 5 & 7 ν. 2472/97.

Το νομικό αυτό ζήτημα έχει ήδη επιλύσει η κατ' εξοχήν αρμόδια Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, η οποία, με την απόφαση 16/2007, αφού συνεκτίμησε τις εξηγήσεις του Υπουργείου (έγγραφο υπ' αρ. πρωτ. 6921/20.10.2006 της τότε Διεύθυνσης Αλλοδαπών) ως προς τον σκοπό των επίμαχων πεδίων, κατέληξε στο συμπέρασμα («αυστηρή προειδοποίηση») ότι αυτά πρέπει οπωσδήποτε ν' απαλειφθούν, υποδεικνύοντας μάλιστα συγκεκριμένους πρόσφορους τρόπους για την εναλλακτική επίτευξη των σκοπών τους οποίους είχε επικαλεσθεί το Υπουργείο. Ωστόσο, παρά τον υποχρεωτικό χαρακτήρα της απόφασης αυτής (άρθρα 19 § 1 & 21-22 ν. 2472/97), φαίνεται ότι τα έντυπα δεν έχουν προσαρμοσθεί

Εν αναμονή ενημέρωσης για τις απόψεις, προθέσεις και ενέργειες σας επί του θέματος αυτού, σας ευχαριστώ εκ των προτέρων για τη συνεργασία.

Με τιμή,

Ανδρέας Τάκης

Κοινοποίηση:

Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα   

Κηφισίας 1-3, 115 23 ΑΘΗΝΑ     

Κυρία Αηdrea Gilbert 

c/ο Ελληνικό Παρατηρητήριο Συμφωνιών Ελσίνκι   

Τ.Θ. 60820, 153 04 ΓΛΥΚΑ ΝΕΡΑ                                        

Χατζηγιάννη Μέξη 5, 1 15 28 Αθήνα Τηλ.: (210) 728 9640 Fax: (210) 729 2129

e-mail: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

***

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

21 Σεπτεμβρίου 2009

Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου

εξετάζει πέμπτη προσφυγή ΕΠΣΕ για θρησκευτικό όρκο

Το Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι (ΕΠΣΕ) γνωστοποιεί πως το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) δημοσιοποίησε σήμερα (http://cmiskp.echr.coe.int/tkp197/view.asp?action

=html&documentId=854048&portal=hbkm&source

=externalbydocnumber&table=F69A27FD8FB86142BF01C1166DEA398649)

πως στις 7 Σεπτεμβρίου 2009 κοινοποίησε στην Ελλάδα την προσφυγή Δημητράς – Παπανικολάτου – Αλεξανδρίδης κατά Ελλάδας (με αριθμό 35793/07) που αφορά την αναγκαστική αποκάλυψη των θρησκευτικών τους πεποιθήσεων σε δεκαπέντε καταθέσεις τους κατά το πρώτο εξάμηνο του 2007 ενώπιον δικαστηρίων, πταισματοδικών ή αστυνομικών σε δικαιωματικές υποθέσεις στα πλαίσια της δήλωσης προσωπικών στοιχείων (Άρθρο 217 ΚΠΔ) καθώς και συνήθως προκειμένου να μην ορκιστούν στο Ευαγγέλιο (με βάση το Άρθρο 218 ΚΠΔ) αλλά στην τιμή και συνείδησή τους (με βάση το Άρθρο 220.2 ΚΠΔ). Το ΕΔΔΑ εξετάζει αν αυτό αποτελεί παραβίαση του Άρθρου 9 (θρησκευτική ελευθερία) σε συνδυασμό με το Άρθρο 13 (δυνατότητα αποτελεσματικής προσφυγής στην ελληνική έννομη τάξη) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ).

Πρόκειται για την πέμπτη σχετική υπόθεση που εξετάζει το ΕΔΔΑ. Έχουν ήδη ολοκληρωθεί οι ανταλλαγές επιχειρημάτων μεταξύ ΕΠΣΕ και ελληνικού κράτους και αναμένονται αποφάσεις μάλλον μέσα στο 2010 για τις ακόλουθες προσφυγές, σε μερικές από τις οποίες μάλιστα τα προσφεύγοντα άτομα αναγράφονται λανθασμένα πως είναι Χριστιανοί ή/και ορκίστηκαν στο Ευαγγέλιο, λάθος το οποίο η δικαιοσύνη άλλοτε διόρθωσε άλλοτε αρνήθηκε να διορθώσει:

Δημητράς κατά Ελλάδας (με αριθμό 42837/06 – κοινοποιήθηκε στις 29 Ιανουαρίου 2008 – αφορά είκοσι μία καταθέσεις κατά το πρώτο εξάμηνο του 2006 – βλπ. http://cmiskp.echr.coe.int/tkp197/view.asp?action =html&documentId=828716&portal=hbkm&source =externalbydocnumber&table

=F69A27FD8FB86142BF01C1166DEA398649)

Αλεξανδρίδης - Παπανικολάτου κατά Ελλάδας (με αριθμό 3237/07– κοινοποιήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 2008 – αφορά δύο καταθέσεις κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2006 – βλπ. http://cmiskp.echr.coe.int/tkp197/view.asp?action

=html&documentId=841185&portal

=hbkm&source=externalbydocnumber&table

=F69A27FD8FB86142BF01C1166DEA398649)

Δημητράς κατά Ελλάδας (με αριθμό 3269/07– κοινοποιήθηκε στις 8 Απριλίου 2009 – αφορά επτά καταθέσεις κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2006 – βλπ. http://cmiskp.echr.coe.int/tkp197/view.asp?action

=html&documentId=849434&portal

=hbkm&source=externalbydocnumber&table

=F69A27FD8FB86142BF01C1166DEA398649)

Δημητράς – Παπανικολάτου – Gilbert κατά Ελλάδας (με αριθμό 6099/08 – κοινοποιήθηκε στις 8 Απριλίου 2009 – αφορά είκοσι οκτώ καταθέσεις κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2007 – βλπ. http://cmiskp.echr.coe.int/tkp197/view.asp?action

=html&documentId=849433&portal=hbkm&source

=externalbydocnumber&table

=F69A27FD8FB86142BF01C1166DEA398649)

Το ΕΔΔΑ έχει ήδη καταδικάσει την Ελλάδα στις 21 Φεβρουαρίου 2008 για παραβίαση των άρθρων 9 και 13 σε ανάλογη υπόθεση μετά από εξέταση της προσφυγής του ΕΠΣΕ Αλεξανδρίδης κατά Ελλάδας (με αριθμό 19516/06 – βλπ. http://www.nsk.gr/edad/ee453.pdf). Επίσης, κατά τη δεκαετία 1998-2008, το ΕΔΔΑ εξέδωσε 440 αποφάσεις σε ελληνικές υποθέσεις από τις οποίες σε μόνο 9 (ποσοστό 2%) δεν υπήρχε καταδίκη της χώρας. Πιθανολογείται βάσιμα δηλαδή πως και στις πέντε αυτές υποθέσεις θα καταδικαστεί η Ελλάδα, με βάση το σκεπτικό της απόφασης στην υπόθεση Αλεξανδρίδη. Τέλος, το ΕΠΣΕ έχει υποβάλλεις το ΕΔΔΑ άλλες τέσσερις σχετικές προσφυγές για καταθέσεις στελεχών του και άλλων υπερασπιστών ανθρώπινων δικαιωμάτων κατά το 2008 και 2009.

***

Ενώπιον του Γ’ Τριμελούς Εφετείου Αθηνών (Πλημμελήματα)

ΔΗΛΩΣΗ ΓΙΑ ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΗ ΣΤΑ ΠΡΑΚΤΙΚΑ

(ΑΡΘΡΟ 141 ΠΑΡΑ. 2 ΚΠΔ) ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΩΣ ΕΝΑΓΟΥΣΑΣ ANDREA GILBERT ΚΑΙ ΤΟΥ ΜΑΡΤΥΡΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΔΗΜΗΤΡΑ ΤΟΥ ΗΛΙΑ

9 Νοεμβρίου 2009

1. Αίτημα απομάκρυνσης θρησκευτικών συμβόλων

Η πολιτικώς ενάγουσα Andrea Gilbert και ο μάρτυρας Παναγιώτης Δημητράς είναι στελέχη της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης (ΜΚΟ) Ελληνικού Παρατηρητηρίου των Συμφωνιών του Ελσίνκι (ΕΠΣΕ). Το ΕΠΣΕ έκανε παρέμβαση στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) ως τρίτος στην υπόθεση Lautsi v. Italy (προσφυγή 30814/06). Στις 3 Νοεμβρίου 2009, το ΕΔΔΑ δημοσιοποίησε την απόφασή του στα γαλλικά (συνημμένο 1) με περίληψη στα αγγλικά (συνημμένο 2), με την οποία διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 2 του πρώτου προσθέτου Πρωτοκόλλου σε συνδυασμό με το άρθρο 9 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), λόγω της ανάρτησης του «εσταυρωμένου» στα δημόσια ιταλικά σχολεία. Στις παραγράφους 45 και 46 της απόφασης αναφέρεται σε περίληψη η παρέμβαση του ΕΠΣΕ.

Το ΕΔΔΑ κατέληξε στην ύπαρξη παραβίασης με βάση το ακόλουθο σκεπτικό (μετάφραση ΕΠΣΕ):

«48. Για το Δικαστήριο, τα επιχειρήματα αυτά οδηγούν στην υποχρέωση του Κράτους να απέχει από την, έστω και έμμεση, επιβολή δογμάτων στα μέρη όπου τα άτομα εξαρτώνται από αυτό ή ακόμα στους τόπους όπου τα άτομα είναι ιδιαίτερα ευάλωτα.

53. Η προσφεύγουσα ισχυρίζεται πως το σύμβολο θίγει τις πεποιθήσεις της και παραβιάζει το δικαίωμα των παιδιών της να μην ακολουθούν την καθολική θρησκεία. Οι πεποιθήσεις της χαρακτηρίζονται από ένα βαθμό σοβαρότητας και συνοχής που είναι επαρκής ώστε η υποχρεωτική παρουσία του εσταυρωμένου μπορεί λογικά να εκληφθεί από την ίδια πως είναι σε σύγκρουση με τις πεποιθήσεις της. Η ενδιαφερόμενη θεωρεί την έκθεση του εσταυρωμένου ως σημάδι ότι το Κράτος τάσσεται με την πλευρά της καθολικής θρησκείας. Αυτή είναι και η σημασία που δίνει επίσημα η Καθολική Εκκλησία, η οποία αποδίδει στον εσταυρωμένο ένα θεμελιώδες μήνυμα. Άρα, ο φόβος της προσφεύγουσας δεν είναι αυθαίρετος.

55. … Η αρνητική ελευθερία δεν περιορίζεται στην απουσία θρησκευτικών τελετών ή θρησκευτικής διδασκαλίας. Επεκτείνεται στις πρακτικές και στα σύμβολα που εκφράζουν, εδικά ή γενικά, μια δοξασία, μια θρησκεία ή τον αθεϊσμό. Αυτό το αρνητικό δικαίωμα πρέπει να προστατεύεται ιδιαίτερα αν είναι το Κράτος που εκφράζει ένα δόγμα και αν το πρόσωπο βρίσκεται σε θέση από την οποία δεν μπορεί να βγει ή για να το πετύχει πρέπει να κάνει δυσανάλογες προσπάθειες και θυσίες.

57. Το Δικαστήριο εκτιμά ότι η υποχρεωτική έκθεση ενός συμβόλου μιας συγκεκριμένης πίστης κατά την άσκηση του δημόσιου λειτουργήματος σε σχέση με ειδικές καταστάσεις που είναι υπό τον έλεγχο της κυβέρνησης, και ειδικότερα στις αίθουσες διδασκαλίας, περιορίζει το δικαίωμα των γονέων να εκπαιδεύουν τα παιδιά τους σύμφωνα με τις πεποιθήσεις τους καθώς και το δικαίωμα των μαθητών να πιστεύουν ή να μην πιστεύουν. Το Δικαστήριο θεωρεί ότι αυτό το μέτρο συσνιστά παραβίαση των δικαιωμάτων αυτών γιατί οι περιορισμοί είναι ασυμβίβαστοι με την υποχρέωση που έχει το Κράτος να σέβεται την ουδετερότητα στην άσκηση του δημόσιου λειτουργήματος, και ειδικότερα στον τομέα της εκπαίδευσης.»

Κατ’ αναλογία, και το ελληνικό κράτος οφείλει να απέχει από την επιβολή ενός συγκεκριμένου θρησκευτικού δόγματος σε χώρους όπου το άτομο βρίσκεται σε σχέση εξάρτησης από την πολιτεία, όπως είναι η δικαιοσύνη (και η δημόσια εκπαίδευση). Η παρουσία της εικόνας του Χριστού και του Ευαγγελίου μπορεί να εκληφθεί ως ένδειξη πως η πολιτεία και η δικαιοσύνη τάσσεται με το μέρος της χριστιανικής θρησκείας, στην οποία δεν ανήκουν οι εδώ προσφεύγοντες. Το αρνητικό δικαίωμα θρησκευτικής ελευθερίας περιλαμβάνει την απουσία συμβόλων θρησκειών ή αθεϊσμού και πρέπει να προστατεύεται ιδιαίτερα όταν η ελληνική πολιτεία και ειδικότερα η ελληνική δικαιοσύνη με την παρουσία της εικόνας του Χριστού και του Ευαγγελίου εκφράζει μια πίστη ενώ ταυτόχρονα ο μη Χριστιανός πολίτης χρειάζεται να καταβάλλει ειδικότερη και δυσανάλογη προσπάθεια για να εξασφαλίσει το δικαίωμά του, όπως για παράδειγμα να δηλώνει τη μη χριστιανική θρησκεία όταν του ζητείται να ορκισθεί στο Ευαγγέλιο προκειμένου να δώσει πολιτικό όρκο. Το ελληνικό κράτος οφείλει να διατηρεί αυστηρή ουδετερότητα στην άσκηση της δημόσιας λειτουργίας, ειδικότερα δε στο χώρο της δικαιοσύνης (και της εκπαίδευσης).

Την άποψη αυτή έχει εκφράσει άλλωστε ο Καθηγητής Πανεπιστημίου Μιχάλης Σταθόπουλος:

«…Η ανάγκη προστασίας της ελευθερίας συνείδησης και του τελευταίου πολίτη σημαίνει ότι το κράτος, ως προς τις κρατικές λειτουργίες του, που απευθύνονται σ’ όλους τους πολίτες, πρέπει να είναι θρησκευτικά ουδέτερο, να μη δημιουργεί σε κανένα το αίσθημα της μειονεξίας για την όποια πίστη του. Το κράτος δεν δικαιούται να θρησκεύεται. Γιατί αλλιώς δείχνει έλλειψη σεβασμού στα ατομικά δικαιώματα των μειονοτήτων ή των πολιτών που δεν ακολουθούν τις κρατούσες θρησκευτικές αντιλήψεις… Η μη τήρηση της θρησκευτικής ουδετερότητας του κράτους θίγει ανθρώπινα δικαιώματα… Τα ατομικά δικαιώματα, που απορρέουν  από την αξία του ανθρώπου, θα πρέπει να τα απολαμβάνει ο καθένας, έστω και αν είναι διαφορετικός, ακόμη κι αν είναι ο μόνος διαφορετικός από τους άλλους.  Αυτό θα πει «ατομικό» δικαίωμα. Είναι, επομένως θέμα σεβασμού των ατομικών δικαιωμάτων, θέμα δημοκρατίας, η Πολιτεία να μη θρησκεύεται, άρα να μην αφήνει έξω απ’ αυτήν, στο περιθώριο, σαν πολίτες δεύτερης κατηγορίας, εκείνους που δεν ασπάζονται τη θρησκευτική πίστη της πλειοψηφίας.» (Μιχάλη Σταθόπουλου, «Η συνταγματική κατοχύρωση της θρησκευτικής ελευθερίας και οι σχέσεις Πολιτείας – Εκκλησίας» σε Δημήτρη Χριστόπουλου (επιμ.) «Νομικά ζητήματα θρησκευτικής ετερότητας», Εκδόσεις Κριτική-ΚΕΜΟ, Αθήνα, 1999 – Συνημμένο 3)

«Δεν είναι σύμφωνο με τη θρησκευτική ελευθερία και τη θρησκευτική ουδετερότητα της απονομής της δικαιοσύνης το γεγονός να υπάρχει στα δικαστήρια η εικόνα του Χριστού. Κι αν αυτοί που έχουν προσφύγει στη δικαιοσύνη είναι μουσουλμάνοι; Αν είναι άθεοι; Δεν θα έχουν δίκιο αυτοί οι άνθρωποι να αισθάνονται ότι δεν θα τύχουν ισότιμης δικαστικής προστασίας που το κράτος οφείλει σε όλους ανεξαιρέτως τους Έλληνες πολίτες;» («Μιχάλης Σταθόπουλος: Μπορούν να διευθετηθούν τώρα οι σχέσεις κράτους – Εκκλησίας» «Αυγή» 13 Φεβρουαρίου 2005  http://www.avgi.gr/NavigateActiongo.action?articleID

=239815 - Συνημμένο 4)

Τέλος, επισημαίνεται πως η παρουσία εικόνων στις αίθουσες των δικαστηρίων και του Ευαγγελίου στο εδώλιο εξέτασης μαρτύρων αποτελούν διοικητικές πρακτικές που δεν προβλέπονται από το νόμο. Ο Κώδικας Οργανισμού Δικαστηρίων προβλέπει ρητά μόνο τα ακόλουθα για την αίθουσα δικαστηρίου και την ενδεχόμενη ανάρτηση εικόνας αποθανόντος δικαστικού λειτουργού: 

«Άρθρο 18. 4. Στην αίθουσα συνεδριάσεων υπάρχουν ιδιαίτερη έδρα για το δικαστήριο, ειδικά έδρανα για τους δικηγόρους και χωριστές θέσεις για τους διαδίκους, τους κατηγορουμένους, τους μάρτυρες και τους ακροατές. Τη διαρρύθμιση των αιθουσών, όπου συνεδριάζουν τα δικαστήρια, καθορίζει ειδικότερα με απόφασή του ο Υπουργός Δικαιοσύνης. 5. Η θέση του δικαστή που διευθύνει τη συνεδρίαση είναι στο μέσο των άλλων δικαστών. Η θέση του γενικού επιτρόπου ή του αναπληρωτή του, όταν παρίσταται, του εισαγγελέα ή του δημόσιου κατήγορου είναι το δεξιό και του γραμματέα στο αριστερό μέρος. Οι εισαγγελείς δημόσιοι κατήγοροι, δικηγόροι, διάδικοι, μάρτυρες και κατηγορούμενοι απευθύνονται προς το δικαστήριο όρθιοι.

Άρθρο 8 παρ 4. Με προεδρικό διάταγμα επιτρέπεται να αναρτηθεί σε χώρους των δικαστηρίων η εικόνα δικαστικού λειτουργού, που έχει αποβιώσει πριν από τρία τουλάχιστον έτη και είχε διακριθεί για τις δικαστικές του αρετές.»

Για όλους αυτούς τους λόγους, υποβάλλεται το αίτημα στο δικαστήριο να απομακρυνθούν η εικόνα του Χριστού και το Ευαγγέλιο, τουλάχιστο κατά την εξέταση της παρούσας υπόθεσης, ώστε να μην παραβιάζεται το Άρθρο 6.1 της ΕΣΔΑ για την απαραίτητη αντικειμενική αμεροληψία των δικαστών σε συνδυασμό με το Άρθρο 9 της ΕΣΔΑ για το σεβασμό της θρησκευτικής ελευθερίας και την πρόσφατη νομολογία στην υπόθεση Lautsi v. Italy. 

***

Αίτημα απομάκρυνσης θρησκευτικών συμβόλων σε δικαστήριο

http://www.apogevmatini.gr/?p=51914

Τρίτη, 10 Νοεμβρίου, 2009

ΒΑΣΩ ΠΑΛΑΙΟΥ

Μία απρόσμενη έκπληξη περίμενε τους δικαστές του Γ’ Τριμελούς Εφετείου Αθηνών, καθώς κλήθηκαν να απαντήσουν για πρώτη φορά σε ένα «δύσκολο» και θρησκευτικά φορτισμένο αίτημα… Στις εννιά ακριβώς ανέβηκαν στην έδρα για να δικάσουν θεωρητικά απλές υποθέσεις, συζυγικές διαφορές, ατυχήματα, κλοπές και αιτήματα διόρθωσης αποφάσεων. Στη δεύτερη μόλις υπόθεση, όμως, «βρήκαν σε…ξέρα»!.. Κι αυτό γιατί ενώ εκφώνησαν υπόθεση που αφορούσε τη διόρθωση δικαστικής απόφασης, δηλαδή μία ακροαματική διαδικασία που κατά συνήθεια θα διαρκούσε λίγα λεπτά, ο μάρτυρας και εκπρόσωπος του Ελληνικού Παρατηρητηρίου των Συμφωνιών του Ελσίνκι (ΕΣΠΑ) Παναγιώτης Δημητράς και η πολιτική ενάγουσα κυρία Andrea Gilbert υπέβαλαν αίτημα απομάκρυνσης των θρησκευτικών συμβόλων από την αίθουσα. Ο Παναγιώτης Δημητράς ανέπτυξε προφορικά το αίτημα όταν κλήθηκε να καταθέσει ως μάρτυρας στη δίκη και, επιπλέον, κατέθεσε σχετικό υπόμνημα στο δικαστήριο μαζί με την πολιτική ενάγουσα.

Ο εισαγγελέας της έδρας ακούγοντας για πρώτη φορά τέτοιο αίτημα σε ελληνική δικαστική αίθουσα ζήτησε αμέσως την απόρριψή του, ο πρόεδρος εφετών όμως και οι δύο εφέτες της έδρας επιφυλάχθηκαν, λέγοντας στον κ. Δημητρά: «Θα μελετήσουμε τις νέες τάσεις (σ.σ. της νομολογίας) και θα σας πούμε μετά τη διάσκεψη».

Στο υπόμνημα που κατατέθηκε στο Γ’ Τριμελές Εφετείο Αθηνών από τα στελέχη του Ελληνικού Παρατηρητηρίου των Συμφωνιών του Ελσίνκι (ΕΣΠΑ) γίνεται επίκληση της πρόσφατης καταδικαστικής σε βάρος της Ιταλίας απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ). Όπως είναι γνωστό το ΕΔΔΑ στις 3 Νοεμβρίου δημοσιοποίησε την απόφασή του στην υπόθεση Lautsi κατά Ιταλίας, με την οποία διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 2 του πρώτου σύνθετου Πρωτοκόλλου σε συνδυασμό με το άρθρο 9 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), λόγω της ανάρτησης του «εσταυρωμένου» στα δημόσια ιταλικά σχολεία.

Ειδικότερα τα στελέχη του ΕΣΠΑ αναφέρουν στο υπόμνημά τους: «Κατά αναλογία και το ελληνικό κράτος οφείλει να απέχει από την επιβολή ενός συγκεκριμένου θρησκευτικού δόγματος σε χώρους όπου το άτομο βρίσκεται σε σχέση εξάρτησης από την πολιτεία, όπως είναι η δικαιοσύνη (και η δημόσια εκπαίδευση). Η παρουσία της εικόνας του Χριστού και του Ευαγγελίου μπορεί να εκληφθεί ως ένδειξη πως η πολιτεία και η δικαιοσύνη τάσσονται με το μέρος της χριστιανικής θρησκείας, στην οποία δεν ανήκουν οι εδώ προσφεύγοντες. Το αρνητικό δικαίωμα θρησκευτικής ελευθερίας περιλαμβάνει την απουσία συμβόλων θρησκειών ή αθεϊσμού και πρέπει να προστατεύεται ιδιαίτερα όταν η ελληνική πολιτεία, και ειδικότερα η ελληνική δικαιοσύνη με την παρουσία της εικόνας του Χριστού και του Ευαγγελίου, εκφράζει μία πίστη.

Ταυτόχρονα ο μη Χριστιανός πολίτης χρειάζεται να καταβάλλει ειδικότερη και δυσανάλογη προσπάθεια για να εξασφαλίσει το δικαίωμά του, όπως για παράδειγμα να δηλώνει τη μη χριστιανική θρησκεία όταν του ζητείται να ορκισθεί στο Ευαγγέλιο προκειμένου να δώσει πολιτικό όρκο. Το ελληνικό κράτος οφείλει να διατηρεί αυστηρή ουδετερότητα στην άσκηση της δημόσιας λειτουργίας, ειδικότερα δε στο χώρο της δικαιοσύνης (και της εκπαίδευσης)».

Παράλληλα, στο υπόμνημα που κατατέθηκε στους δικαστές του Γ’ Τριμελούς Εφετείου Αθηνών γίνεται αναφορά στις απόψεις που έχει εκφράσει δημόσια ο καθηγητής Μιχάλης Σταθόπουλος, ενώ, επισημαίνεται ότι η παρουσία εικόνων στις αίθουσες των δικαστηρίων και του Ευαγγελίου στο εδώλιο εξέτασης μαρτύρων αποτελούν διοικητικές πρακτικές που δεν προβλέπονται από το νόμο και γίνεται αναφορά στον Κώδικα Οργανισμού των Δικαστηρίων.

«Γι’ αυτούς τους λόγους», καταλήγουν τα στελέχη του ΕΣΠΑ, «υποβάλλεται το αίτημα στο Δικαστήριο να απομακρυνθούν η εικόνα του Χριστού και το Ευαγγέλιο, τουλάχιστον κατά την εξέταση της παρούσας υπόθεσης ώστε να μην παραβιάζεται το άρθρο 6.1 της ΕΣΔΑ για την απαραίτητη αντικειμενική αμεροληψία των δικαστών σε συνδυασμό με το άρθρο 9 της ΕΣΔΑ για το σεβασμό της θρησκευτικής ελευθερίας και την πρόσφατη νομολογία στην υπόθεση Lautsi v. Italy».

Τελικά, το Γ’ Τριμελές Εφετείο Αθηνών απέρριψε το αίτημα των στελεχών του ΕΣΠΑ με το σκεπτικό ότι στη συγκεκριμένη δίκη αφενός δεν ήταν παρούσα η κατηγορουμένη για να προσβληθεί το δικαίωμα της στην ανεξιθρησκία και αφετέρου δεν υπάρχει συγκεκριμένη νομοθετική διάταξη που να προβλέπει κάτι τέτοιο. «Ενδεχομένως εάν ληφθούν υπόψη οι αποφάσεις του ΕΔΔΑ το εν λόγω μέτρο να ληφθεί στα σχολεία, αλλού και τα δικαστήρια» σημείωσε ο πρόεδρος στην ανακοίνωση της απόφασης.

Ακούγοντας ο Παναγιώτης Δημητράς την απόφαση του δικαστηρίου είπε απευθυνόμενος στους δικαστές: «Εγώ, πάντως, είμαι παρών και είμαι άθεος».

ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΕΠΣΕ: ΠΡΟΣΟΧΗ! Το αίτημα ανέπτυξε στο δικαστήριο ο νομικός σύμβουλος του ΕΠΣΕ Βασίλης Σωτηρόπουλος και όχι ο Παναγιώτης Δημητράς

***

Απομάκρυνση θρησκευτικών συμβόλων από τα σχολεία

http://www.syn.gr/gr/keimeno.php?id=16606

09/11/2009

Ερώτηση Γρ.Ψαριανού προς την Υπουργό Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης & Θρησκευμάτων

Η πρόσφατη απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που είδε το φως της δημοσιότητας τις προηγούμενες μέρες και αναφέρει ότι «θα πρέπει να απομακρυνθούν οι σταυροί από τα ιταλικά σχολεία ώστε να μην προσβάλλεται η ελευθερία της θρησκευτικής επιλογής», είναι αφορμή για να εξετάσουμε την κατάσταση και στα ελληνικά σχολεία, όπου πλέον φοιτούν αλλόθρησκοι, άθρησκοι και άθεοι μαθητές.

Στα σχολεία μας υπάρχουν θρησκευτικές εικόνες σε όλες τις αίθουσες διδασκαλίας, ενώ γίνεται καθημερινά πρωινή προσευχή και ταχτικά γίνεται εκκλησιασμός.

Σε περίπτωση που το Δικαστήριο δεν αναγνωρίσει το δικαίωμα της ιταλικής κυβέρνησης να ασκήσει έφεση, η απόφαση θα καταστεί τελεσίδικη και θα ισχύει πλέον για όλες τις χώρες-μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης. Θα αποτελέσει νομικό προηγούμενο στο οποίο θα μπορούν να προσφεύγουν πολίτες, ζητώντας την αποκαθήλωση των θρησκευτικών συμβόλων.

Στην πολύ πρόσφατη συνάντηση που είχαν ο πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου και ο αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος, ο πρωθυπουργός τόνισε τους «διακριτούς ρόλους» κράτους και εκκλησίας, χωρίς περαιτέρω διευκρινήσεις. Επίσης, ανακοίνωσαν τη σύσταση επιτροπών ανά υπουργείο για τη συζήτηση διαφόρων θεμάτων. Δεν είπαν όμως πότε θα ξεκινήσει ο διάλογος και μέχρι πότε θα πρέπει να ολοκληρωθεί το έργο των επιτροπών.

Με βάση τα παραπάνω ερωτάται η αρμόδια κ. Υπουργός:

•    Είναι στις προθέσεις τις κυβέρνησης και του υπουργείου, να προχωρήσουν στην απομάκρυνση των θρησκευτικών συμβόλων από τις σχολικές αίθουσες;

•    Είναι στις προθέσεις του υπουργείου η προσευχή και ο εκκλησιασμός να γίνουν προαιρετικές δραστηριότητες, που δε θα πραγματοποιούνται στο ωρολόγιο πρόγραμμα του σχολείου;

•    Ποια θα είναι η ατζέντα των συζητήσεων της επιτροπής μεταξύ υπουργείου Παιδείας και Εκκλησίας;

Ο ερωτών βουλευτής

Γρηγόρης Ψαριανός

***

Προς τον Πρόεδρο της ΕΡΤ

Κύριο Χρήστο Παναγόπουλο (fax: 2106009325)

Κοινοποίηση: Συνήγορο του Πολίτη

17 Νοεμβρίου 2009

Αξιότιμε κύριε Πρόεδρε,

Ο υπογράφων  Παναγιώτης Δημητράς παρακαλώ όπως σταματήσει η μετάδοση πρωινής προσευχής καθημερινά κατά την έναρξη του προγράμματος μαζί με τον εθνικό ύμνο από το Τρίτο Πρόγραμμα της ΕΡΑ του οποίου είμαι καθημερινός ακροατής αλλά και από κάθε άλλο πρόγραμμα της κρατικής ραδιοτηλεόρασης.

Το αίτημα υποβάλλεται με βάση την πρόσφατη απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου για την αφαίρεση θρησκευτικών συμβόλων από σχολείο στην Ιταλία που αναλύεται στη συνέχεια επειδή προσβάλλουν τη θρησκευτική ελευθερία των μη χριστιανών μαθητών όπως του γιου μου.

Η Μη Κυβερνητική Οργάνωση (ΜΚΟ) Ελληνικού Παρατηρητηρίου των Συμφωνιών του Ελσίνκι (ΕΠΣΕ) την οποία εκπροσωπώ έκανε παρέμβαση στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) ως τρίτος στην υπόθεση Lautsi v. Italy (προσφυγή 30814/06). Στις 3 Νοεμβρίου 2009, το ΕΔΔΑ δημοσιοποίησε την απόφασή του (στα γαλλικά http://cmiskp.echr.coe.int/tkp197/view.asp?action

=html&documentId=857724&portal=hbkm&source

=externalbydocnumber&table

=F69A27FD8FB86142BF01C1166DEA398649

αγγλική περίληψη

http://cmiskp.echr.coe.int/tkp197/view.asp?action

=html&documentId=857732&portal=hbkm&source

=externalbydocnumber&table

=F69A27FD8FB86142BF01C1166DEA398649),

με την οποία διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 2 του πρώτου προσθέτου Πρωτοκόλλου σε συνδυασμό με το άρθρο 9 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), λόγω της ανάρτησης του «εσταυρωμένου» στα δημόσια ιταλικά σχολεία. Στις παραγράφους 45 και 46 της απόφασης αναφέρεται σε περίληψη η παρέμβαση του ΕΠΣΕ.

Το ΕΔΔΑ κατέληξε στην ύπαρξη παραβίασης με βάση το ακόλουθο σκεπτικό (μετάφραση ΕΠΣΕ):

«48. Για το Δικαστήριο, τα επιχειρήματα αυτά οδηγούν στην υποχρέωση του Κράτους να απέχει από την, έστω και έμμεση, επιβολή δογμάτων στα μέρη όπου τα άτομα εξαρτώνται από αυτό ή ακόμα στους τόπους όπου τα άτομα είναι ιδιαίτερα ευάλωτα.

53. Η προσφεύγουσα ισχυρίζεται πως το σύμβολο θίγει τις πεποιθήσεις της και παραβιάζει το δικαίωμα των παιδιών της να μην ακολουθούν την καθολική θρησκεία. Οι πεποιθήσεις της χαρακτηρίζονται από ένα βαθμό σοβαρότητας και συνοχής που είναι επαρκής ώστε η υποχρεωτική παρουσία του εσταυρωμένου μπορεί λογικά να εκληφθεί από την ίδια πως είναι σε σύγκρουση με τις πεποιθήσεις της. Η ενδιαφερόμενη θεωρεί την έκθεση του εσταυρωμένου ως σημάδι ότι το Κράτος τάσσεται με την πλευρά της καθολικής θρησκείας. Αυτή είναι και η σημασία που δίνει επίσημα η Καθολική Εκκλησία, η οποία αποδίδει στον εσταυρωμένο ένα θεμελιώδες μήνυμα. Άρα, ο φόβος της προσφεύγουσας δεν είναι αυθαίρετος.

55. … Η αρνητική ελευθερία δεν περιορίζεται στην απουσία θρησκευτικών τελετών ή θρησκευτικής διδασκαλίας. Επεκτείνεται στις πρακτικές και στα σύμβολα που εκφράζουν, εδικά ή γενικά, μια δοξασία, μια θρησκεία ή τον αθεϊσμό. Αυτό το αρνητικό δικαίωμα πρέπει να προστατεύεται ιδιαίτερα αν είναι το Κράτος που εκφράζει ένα δόγμα και αν το πρόσωπο βρίσκεται σε θέση από την οποία δεν μπορεί να βγει ή για να το πετύχει πρέπει να κάνει δυσανάλογες προσπάθειες και θυσίες.

57. Το Δικαστήριο εκτιμά ότι η υποχρεωτική έκθεση ενός συμβόλου μιας συγκεκριμένης πίστης κατά την άσκηση του δημόσιου λειτουργήματος σε σχέση με ειδικές καταστάσεις που είναι υπό τον έλεγχο της κυβέρνησης, και ειδικότερα στις αίθουσες διδασκαλίας, περιορίζει το δικαίωμα των γονέων να εκπαιδεύουν τα παιδιά τους σύμφωνα με τις πεποιθήσεις τους καθώς και το δικαίωμα των μαθητών να πιστεύουν ή να μην πιστεύουν. Το Δικαστήριο θεωρεί ότι αυτό το μέτρο συνιστά παραβίαση των δικαιωμάτων αυτών γιατί οι περιορισμοί είναι ασυμβίβαστοι με την υποχρέωση που έχει το Κράτος να σέβεται την ουδετερότητα στην άσκηση του δημόσιου λειτουργήματος, και ειδικότερα στον τομέα της εκπαίδευσης.»

Κατ’ αναλογία, και το ελληνικό κράτος οφείλει να απέχει από την επιβολή ενός συγκεκριμένου θρησκευτικού δόγματος σε χώρους όπου το άτομο βρίσκεται σε σχέση εξάρτησης από την πολιτεία, όπως είναι η δημόσια ραδιοτηλεόραση. Η πρωινή προσευχή μαζί με τον εθνικό ύμνο μπορούν να εκληφθούν ως ένδειξη πως η δημόσια ραδιοτηλεόραση τάσσεται με το μέρος της χριστιανικής θρησκείας -στην οποία δεν ανήκει ο εδώ αιτών- ή/και ταυτίζει το κράτος –που εκφράζεται με τον εθνικό ύμνο- με τη χριστιανική θρησκεία –που εκφράζεται με την προσευχή που μεταδίδεται μαζί με τον εθνικό ύμνο. Η θέση της προσευχής στην έναρξη του προγράμματος έχει ανάλογη σημασία και συμβολισμό με την παρουσία θρησκευτικών συμβόλων σε δημόσια σχολεία και δικαστήρια. Το αρνητικό δικαίωμα θρησκευτικής ελευθερίας περιλαμβάνει την απουσία συμβόλων θρησκειών ή αθεϊσμού και πρέπει να προστατεύεται ιδιαίτερα όταν η ελληνική πολιτεία και ειδικότερα η ελληνική δημόσια τηλεόραση, που χρηματοδοτείται από όλους του πολίτες ανεξάρτητα από θρήσκευμα, με την παρουσία της εικόνας του Χριστού και του Ευαγγελίου εκφράζει μια πίστη ενώ ταυτόχρονα ο μη Χριστιανός πολίτης χρειάζεται να καταβάλλει ειδικότερη και δυσανάλογη προσπάθεια για να εξασφαλίσει το δικαίωμά του, όπως για παράδειγμα να δηλώνει τη μη χριστιανική θρησκεία για να εξαιρεθεί από την προσευχή ή τα θρησκευτικά στο σχολείο ή το θρησκευτικό όρκο στο δικαστήριο, ενώ δεν έχει κανένα τρόπο να εξαιρεθεί από την έναρξη του προγράμματος της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης με προσευχή. Το ελληνικό κράτος οφείλει να διατηρεί αυστηρή ουδετερότητα στην άσκηση της δημόσιας λειτουργίας, ειδικότερα δε στο χώρο της δημόσιας τηλεόρασης.

Την άποψη αυτή έχει εκφράσει άλλωστε ο Καθηγητής Πανεπιστημίου Μιχάλης Σταθόπουλος:

«…Η ανάγκη προστασίας της ελευθερίας συνείδησης και του τελευταίου πολίτη σημαίνει ότι το κράτος, ως προς τις κρατικές λειτουργίες του, που απευθύνονται σ’ όλους τους πολίτες, πρέπει να είναι θρησκευτικά ουδέτερο, να μη δημιουργεί σε κανένα το αίσθημα της μειονεξίας για την όποια πίστη του. Το κράτος δεν δικαιούται να θρησκεύεται. Γιατί αλλιώς δείχνει έλλειψη σεβασμού στα ατομικά δικαιώματα των μειονοτήτων ή των πολιτών που δεν ακολουθούν τις κρατούσες θρησκευτικές αντιλήψεις… Η μη τήρηση της θρησκευτικής ουδετερότητας του κράτους θίγει ανθρώπινα δικαιώματα… Τα ατομικά δικαιώματα, που απορρέουν  από την αξία του ανθρώπου, θα πρέπει να τα απολαμβάνει ο καθένας, έστω και αν είναι διαφορετικός, ακόμη κι αν είναι ο μόνος διαφορετικός από τους άλλους.  Αυτό θα πει «ατομικό» δικαίωμα. Είναι, επομένως θέμα σεβασμού των ατομικών δικαιωμάτων, θέμα δημοκρατίας, η Πολιτεία να μη θρησκεύεται, άρα να μην αφήνει έξω απ’ αυτήν, στο περιθώριο, σαν πολίτες δεύτερης κατηγορίας, εκείνους που δεν ασπάζονται τη θρησκευτική πίστη της πλειοψηφίας.» (Μιχάλη Σταθόπουλου, «Η συνταγματική κατοχύρωση της θρησκευτικής ελευθερίας και οι σχέσεις Πολιτείας – Εκκλησίας» σε Δημήτρη Χριστόπουλου (επιμ.) «Νομικά ζητήματα θρησκευτικής ετερότητας», Εκδόσεις Κριτική-ΚΕΜΟ, Αθήνα, 1999)

Για όλους αυτούς τους λόγους, υποβάλλεται το αίτημα στην ΕΡΤ να καταργηθεί η μετάδοση πρωινής προσευχής, ώστε να τηρείται η υποχρέωση που έχει το Κράτος να σέβεται την ουδετερότητα στην άσκηση του δημόσιου λειτουργήματος, και ειδικότερα στον τομέα της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης σε συνδυασμό με το Άρθρο 9 της ΕΣΔΑ για το σεβασμό της θρησκευτικής ελευθερίας και την πρόσφατη νομολογία στην υπόθεση Lautsi v. Italy. 

Η παρούσα, μετά την υποβολή της, αποστέλλεται και στο Συνήγορο του Πολίτη με την παράκληση να διαμεσολαβήσει για την ικανοποίηση του αιτήματος μου.

Με τιμή

Παναγιώτης Δημητράς

Εκπρόσωπος ΕΤΕΠΕ/ΕΠΣΕ

***

Συνήγορο του Πολίτη

19 Νοεμβρίου 2009

Κυρίες/Κύριοι,

Η υπογράφουσα XXX, μητέρα του μαθητή YYY, παρακαλώ για τη διαμεσολάβησή σας ώστε να απομακρυνθούν τα θρησκευτικά σύμβολα από το Γυμνάσιο [στην Περιοχή της Πρωτεύουσας] και ιδιαίτερα από την τάξη ΖΖ όπου φοιτά ο γιος μου και όπως σταματήσει η πρωινή προσευχή. Όπως είναι αυτονόητο, για λόγους προστασίας της ιδιωτικότητας και των προσωπικών δεδομένων του παιδιού, η παρούσα αίτηση είναι εμπιστευτική και παρακαλώ ο χειρισμός της να περιβληθεί τις σχετικές εγγυήσεις απορρήτου, ώστε να αποφευχθούν τυχόν ανεπιθύμητες συνέπειες στις σχέσεις του με τους άλλους μαθητές, το προσωπικό του σχολείου και κάθε τρίτο. Για το λόγο αυτό, και επειδή ούτως ή άλλως αντιλαμβάνομαι πως παρόμοια απόφαση δεν μπορεί να πάρει ο διευθυντής του σχολείου χωρίς προηγούμενη νομική κατοχύρωσή του από το Υπουργείο Παιδείας ή/και τη δική σας Αρχή, αποστέλλω την παρούσα αναφορά κατ’ ευθεία στην Αρχή σας.

Το αίτημα υποβάλλεται με βάση την πρόσφατη απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου για την αφαίρεση θρησκευτικών συμβόλων από σχολείο στην Ιταλία που αναλύεται στη συνέχεια επειδή προσβάλλουν τη θρησκευτική ελευθερία των μη χριστιανών μαθητών όπως του γιου μου. Για τον παραπέρα χειρισμό του αιτήματος, εξουσιοδοτώ το νόμιμο εκπρόσωπο του Ελληνικού Παρατηρητηρίου των Συμφωνιών του Ελσίνκι (ΕΠΣΕ) Παναγιώτη Δημητρά και το νομικό σύμβουλο του ΕΠΣΕ Βασίλη Σωτηρόπουλο να με εκπροσωπούν ενώπιον κάθε διοικητικής αρχής και παρακαλώ η αλληλογραφία να αποστέλλεται στην ΤΘ 60820 15304 Γλυκά Νερά.

Η Μη Κυβερνητική Οργάνωση (ΜΚΟ) Ελληνικού Παρατηρητηρίου των Συμφωνιών του Ελσίνκι (ΕΠΣΕ) έκανε παρέμβαση στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) ως τρίτος στην υπόθεση Lautsi v. Italy (προσφυγή 30814/06). Στις 3 Νοεμβρίου 2009, το ΕΔΔΑ δημοσιοποίησε την απόφασή του

(http://cmiskp.echr.coe.int/tkp197/view.asp?action

=html&documentId=857724&portal

=hbkm&source=externalbydocnumber&table

=F69A27FD8FB86142BF01C1166DEA398649

- στα γαλλικά  και

http://cmiskp.echr.coe.int/tkp197/view.asp?action

=html&documentId=857732&portal=hbkm&source

=externalbydocnumber&table

=F69A27FD8FB86142BF01C1166DEA398649

- αγγλική περίληψη), με την οποία διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 2 του πρώτου προσθέτου Πρωτοκόλλου σε συνδυασμό με το άρθρο 9 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), λόγω της ανάρτησης του «εσταυρωμένου» στα δημόσια ιταλικά σχολεία. Στις παραγράφους 45 και 46 της απόφασης αναφέρεται σε περίληψη η παρέμβαση του ΕΠΣΕ.

Το ΕΔΔΑ κατέληξε στην ύπαρξη παραβίασης με βάση το ακόλουθο σκεπτικό (μετάφραση ΕΠΣΕ):

«48. Για το Δικαστήριο, τα επιχειρήματα αυτά οδηγούν στην υποχρέωση του Κράτους να απέχει από την, έστω και έμμεση, επιβολή δογμάτων στα μέρη όπου τα άτομα εξαρτώνται από αυτό ή ακόμα στους τόπους όπου τα άτομα είναι ιδιαίτερα ευάλωτα.

53. Η προσφεύγουσα ισχυρίζεται πως το σύμβολο θίγει τις πεποιθήσεις της και παραβιάζει το δικαίωμα των παιδιών της να μην ακολουθούν την καθολική θρησκεία. Οι πεποιθήσεις της χαρακτηρίζονται από ένα βαθμό σοβαρότητας και συνοχής που είναι επαρκής ώστε η υποχρεωτική παρουσία του εσταυρωμένου μπορεί λογικά να εκληφθεί από την ίδια πως είναι σε σύγκρουση με τις πεποιθήσεις της. Η ενδιαφερόμενη θεωρεί την έκθεση του εσταυρωμένου ως σημάδι ότι το Κράτος τάσσεται με την πλευρά της καθολικής θρησκείας. Αυτή είναι και η σημασία που δίνει επίσημα η Καθολική Εκκλησία, η οποία αποδίδει στον εσταυρωμένο ένα θεμελιώδες μήνυμα. Άρα, ο φόβος της προσφεύγουσας δεν είναι αυθαίρετος.

55. … Η αρνητική ελευθερία δεν περιορίζεται στην απουσία θρησκευτικών τελετών ή θρησκευτικής διδασκαλίας. Επεκτείνεται στις πρακτικές και στα σύμβολα που εκφράζουν, εδικά ή γενικά, μια δοξασία, μια θρησκεία ή τον αθεϊσμό. Αυτό το αρνητικό δικαίωμα πρέπει να προστατεύεται ιδιαίτερα αν είναι το Κράτος που εκφράζει ένα δόγμα και αν το πρόσωπο βρίσκεται σε θέση από την οποία δεν μπορεί να βγει ή για να το πετύχει πρέπει να κάνει δυσανάλογες προσπάθειες και θυσίες.

57. Το Δικαστήριο εκτιμά ότι η υποχρεωτική έκθεση ενός συμβόλου μιας συγκεκριμένης πίστης κατά την άσκηση του δημόσιου λειτουργήματος σε σχέση με ειδικές καταστάσεις που είναι υπό τον έλεγχο της κυβέρνησης, και ειδικότερα στις αίθουσες διδασκαλίας, περιορίζει το δικαίωμα των γονέων να εκπαιδεύουν τα παιδιά τους σύμφωνα με τις πεποιθήσεις τους καθώς και το δικαίωμα των μαθητών να πιστεύουν ή να μην πιστεύουν. Το Δικαστήριο θεωρεί ότι αυτό το μέτρο συνιστά παραβίαση των δικαιωμάτων αυτών γιατί οι περιορισμοί είναι ασυμβίβαστοι με την υποχρέωση που έχει το Κράτος να σέβεται την ουδετερότητα στην άσκηση του δημόσιου λειτουργήματος, και ειδικότερα στον τομέα της εκπαίδευσης.»

Κατ’ αναλογία, και το ελληνικό κράτος οφείλει να απέχει από την επιβολή ενός συγκεκριμένου θρησκευτικού δόγματος σε χώρους όπου το άτομο βρίσκεται σε σχέση εξάρτησης από την πολιτεία, όπως είναι η δημόσια εκπαίδευση. Η παρουσία της εικόνας του Χριστού και η πρωινή προσευχή μπορούν να εκληφθούν ως ένδειξη πως η πολιτεία και η δικαιοσύνη τάσσεται με το μέρος της χριστιανικής θρησκείας, στην οποία δεν ανήκουν οι εδώ αιτούντες. Το αρνητικό δικαίωμα θρησκευτικής ελευθερίας περιλαμβάνει την απουσία συμβόλων θρησκειών ή αθεϊσμού και πρέπει να προστατεύεται ιδιαίτερα όταν η ελληνική πολιτεία και ειδικότερα η ελληνική δημόσια εκπαίδευση με την παρουσία της εικόνας του Χριστού και του Ευαγγελίου εκφράζει μια πίστη ενώ ταυτόχρονα ο μη Χριστιανός πολίτης χρειάζεται να καταβάλλει ειδικότερη και δυσανάλογη προσπάθεια για να εξασφαλίσει το δικαίωμά του, όπως για παράδειγμα να δηλώνει τη μη χριστιανική θρησκεία για να εξαιρεθεί από την προσευχή ή τα θρησκευτικά. Το ελληνικό κράτος οφείλει να διατηρεί αυστηρή ουδετερότητα στην άσκηση της δημόσιας λειτουργίας, ειδικότερα δε στο χώρο της δημόσιας εκπαίδευσης.

Την άποψη αυτή έχει εκφράσει άλλωστε ο Καθηγητής Πανεπιστημίου Μιχάλης Σταθόπουλος:

«…Η ανάγκη προστασίας της ελευθερίας συνείδησης και του τελευταίου πολίτη σημαίνει ότι το κράτος, ως προς τις κρατικές λειτουργίες του, που απευθύνονται σ’ όλους τους πολίτες, πρέπει να είναι θρησκευτικά ουδέτερο, να μη δημιουργεί σε κανένα το αίσθημα της μειονεξίας για την όποια πίστη του. Το κράτος δεν δικαιούται να θρησκεύεται. Γιατί αλλιώς δείχνει έλλειψη σεβασμού στα ατομικά δικαιώματα των μειονοτήτων ή των πολιτών που δεν ακολουθούν τις κρατούσες θρησκευτικές αντιλήψεις… Η μη τήρηση της θρησκευτικής ουδετερότητας του κράτους θίγει ανθρώπινα δικαιώματα… Τα ατομικά δικαιώματα, που απορρέουν  από την αξία του ανθρώπου, θα πρέπει να τα απολαμβάνει ο καθένας, έστω και αν είναι διαφορετικός, ακόμη κι αν είναι ο μόνος διαφορετικός από τους άλλους.  Αυτό θα πει «ατομικό» δικαίωμα. Είναι, επομένως θέμα σεβασμού των ατομικών δικαιωμάτων, θέμα δημοκρατίας, η Πολιτεία να μη θρησκεύεται, άρα να μην αφήνει έξω απ’ αυτήν, στο περιθώριο, σαν πολίτες δεύτερης κατηγορίας, εκείνους που δεν ασπάζονται τη θρησκευτική πίστη της πλειοψηφίας.» (Μιχάλη Σταθόπουλου, «Η συνταγματική κατοχύρωση της θρησκευτικής ελευθερίας και οι σχέσεις Πολιτείας – Εκκλησίας» σε Δημήτρη Χριστόπουλου (επιμ.) «Νομικά ζητήματα θρησκευτικής ετερότητας», Εκδόσεις Κριτική-ΚΕΜΟ, Αθήνα, 1999)

Για όλους αυτούς τους λόγους, υποβάλλεται το αίτημα να απομακρυνθούν οι εικόνες του Χριστού και να καταργηθεί η πρωινή προσευχή από το Γυμνάσιο [στην Περιοχή της Πρωτεύουσας], ώστε να μην παραβιάζεται το Άρθρο 2 του Πρωτοκόλλου 1 της ΕΣΔΑ για την υποχρέωση που έχει το Κράτος να σέβεται την ουδετερότητα στην άσκηση του δημόσιου λειτουργήματος, και ειδικότερα στον τομέα της εκπαίδευσης. σε συνδυασμό με το Άρθρο 9 της ΕΣΔΑ για το σεβασμό της θρησκευτικής ελευθερίας και την πρόσφατη νομολογία στην υπόθεση Lautsi v. Italy. 

Με τιμή

***

Αίτηση για αφαίρεση των θρησκευτικών εικόνων και συμβόλων από τους τοίχους των δικαστικών αιθουσών της Θεσσαλονίκη

http://www.facebook.com//note.php?note_id=202837414531&comments=

Προς την Επιτροπή Διοίκησης Δικαστικού Μεγάρου Θεσσαλονίκης

ΑΙΤΗΣΗ

Χρήστου Ζουμπουλίδη του Βασιλείου, δικηγόρου Θεσσαλονίκης (ΑΜ 5782), μέλους του Πανελλαδικού Συμβουλίου των Οικολόγων Πράσινων,

Ελεάννας Ιωαννίδου του Δημητρίου, δικηγόρου Θεσσαλονίκης (ΑΜ 4930), μέλους των Οικολόγων Πράσινων,

Παναγιώτη Λογγινίδη του Γεωργίου, δικηγόρου Θεσσαλονίκης (ΑΜ 8572), μέλους της εκτελεστικής γραμματείας της Πολιτικής Κίνησης Θεσσαλονίκης των Οικολόγων Πράσινων, αναπληρωματικού μέλους του Πανελλαδικού Συμβουλίου των Οικολόγων Πράσινων

Θεσσαλονίκη, 19-11-2009

Κοινοποίηση:

Υπουργό Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

Συνήγορο του Πολίτη

Δικηγορικό Σύλλογο Θεσσαλονίκης, με αίτημα παρέμβασης υπέρ των αιτούντων

Οι ισχύουσες σήμερα συνταγματικές ρυθμίσεις ως προς την αναγνώριση “επικρατούσας θρησκείας” (άρθρο 3 Σ) οριοθετούν ένα ήπιο πολιτειοκρατικό σύστημα, του οποίου τα κύρια χαρακτηριστικά τείνουν στην απαγκίστρωση από το σύστημα της “νόμω κρατούσης Πολιτείας” προς ένα σύστημα αμιγούς χωρισμού. Το άρθρο για την “επικρατούσα θρησκεία” (3 του Συντάγματος) δεν προηγείται πλέον -όπως συνέβαινε στα προϊσχύσαντα Συντάγματα- αλλά έπεται των διατάξεων που καθορίζουν την μορφή του πολιτεύματος, ενώ οι ρυθμίσεις που αφορούν στην προστασία της θρησκευτικής ελευθερίας έχουν παύσει από το 1975 να έχουν παρακολουθηματικό και οιονεί εξαιρετικό χαρακτήρα. Πλέον, οι εξουσίες πηγάζουν από τον Λαό και όχι από τον Θεό, όπως υπαγόρευαν τα πρώτα ελληνικά Συντάγματα.

Αυτό έχει ως αναπόδραστη συνέπεια ότι η καθιέρωση της θρησκείας της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας του Χριστού ως “επικρατούσας θρησκείας” εντάσσεται συστηματικά στο Μέρος Πρώτο, Τμήμα Β’ του κειμένου του Συντάγματος 1975/86/01 που ανάγεται στην Οργάνωση της Πολιτείας και έχει διαπιστωτικό χαρακτήρα του ότι οι περισσότεροι Έλληνες πρεσβεύουν το ανωτέρω δόγμα, ακολούθως προς το οποίο απλώς εναρμονίζεται το επίσημο εορτολόγιο, καθορίζονται οι αργίες, και με βάση το οποίο δύναται να υπάγεται η διοικητική οργάνωση της εκκλησίας της επικρατούσας θρησκείας στο καθεστώς των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου και στην κρατική εποπτεία.

Αντίθετα, η θρησκευτική ελευθερία των προσώπων-υποκειμένων συνταγματικών δικαιωμάτων ρυθμίζεται στο Μέρος Δεύτερο, υπό τον τίτλο “Ατομικά και Κοινωνικά Δικαιώματα” και μάλιστα ως θεμελιώδης, μη υποκείμενη σε αναθεώρηση (άρθρο 110 §1 Σ) ή αναστολή (48 §1 Σ). Έτσι η διάκριση μεταξύ “επικρατούσας” και λοιπών “γνωστών” θρησκειών είναι διάκριση που επιτρέπει διαφοροποιήσεις μόνο στο θεσμικό-οργανωτικό επίπεδο των θρησκευτικών κοινοτήτων στην Ελλάδα και δεν είναι δυνατό να παραχθεί λογικά στο τελείως έτερο επίπεδο των θεμελιωδών δικαιωμάτων, εισάγοντας έτσι, κατά κάποιο τρόπο, μία “διαβάθμιση” της ελευθερίας της θρησκευτικής συνείδησης. Η εξίσωση, η οποία έχει επέλθει ανάμεσα στην “επικρατούσα” και τις άλλες “γνωστές” θρησκείες αναφέρεται, μεταξύ άλλων, στην απόλαυση των ατομικών και πολιτικών δικαιωμάτων από όλους τους Έλληνες, χωρίς διακρίσεις λόγω πεποιθήσεων (13 §1 εδ.β΄ Σ), η οποία υποτάσσεται στην αρχή του Κράτους Δικαίου, που περιχαρακώνει την πρώτη γενιά των αμυντικών δικαιωμάτων των πολιτών.

Αν, ωστόσο, τα ισχύοντα συνταγματικά δεδομένα δεν συνιστούν καθαυτά, παρά την αναγνώριση “επικρατούσας θρησκείας”, μεμονωμένη ιδιαιτερότητα στο ευρωπαϊκό πολιτειακό γίγνεσθαι, που υπάγεται στο ρυθμιστικό πεδίο της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, τούτο συμβαίνει αναμφισβήτητα με την νομοθετική και διοικητική τους εξειδίκευση. Με βάση αυτή την εξειδίκευση, οι σχέσεις κράτους και εκκλησίας σε πολλά σημεία όχι μόνο δεν παρουσιάζουν ορατές τάσεις χαλάρωσης των εκατέρωθεν εξαρτήσεων, όπως θέλησε ο συντακτικός νομοθέτης, αλλά αντίθετα διαπλέκονται βάσει ριζωμένων έξεων και προκαταλήψεων, υποτάσσουν τις συνταγματικές επιταγές στην δύναμη της αδράνειας και αναπαράγουν κατεστημένες ερμηνείες και πρακτικές.

Κραυγαλέο παράδειγμα μιας τέτοιας διάστασης μεταξύ συνταγματικού “δέοντος” και νομοπολιτικού “είναι” αποτελεί η ύπαρξη θρησκευτικών συμβόλων, εικόνων και σταυρών, στις δικαστικές αίθουσες, η οποία, εκτός του ότι δεν υπαγορεύεται από δικονομικούς λόγους, όπως η ύπαρξη του Ευαγγελίου για τον θρησκευτικό όρκο, επιπλέον δεν βρίσκει νομοθετική έδραση στον Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων. Η πρακτική αυτή προσβάλλει μια δέσμη συνταγματικών εγγυήσεων των ατομικών ελευθεριών, μεταξύ των οποίων η αρχή της ισότητας και της αξίας του ανθρώπου, και, ίσως, δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι καθιστά τα μέλη των θρησκευτικών μειονοτήτων και τους άθρησκους πολίτες “πολίτες δεύτερης κατηγορίας” όσον αφορά στην απόλαυση από μέρους τους του δικαιώματος της θρησκευτικής ελευθερίας και της αξίωσής τους να παραμένει η κρατική εξουσία ουδέτερη απέναντι στις θρησκευτικές και φιλοσοφικές πεποιθήσεις τους, καθόσον, κάθε φορά όπου βρίσκεται ένας πολίτης, είτε ως λειτουργός της Δικαιοσύνης, είτε ως διάδικος, είτε ως μάρτυρας ή ακροατής στην αίθουσα του Δικαστηρίου, το θρησκευτικό σύμβολο, εικόνα ή σταυρός, που δεσπόζει σε περίοπτη θέση πάνω από τον πρόεδρο του Δικαστηρίου, επανεπιβάλλει την καταργημένη τυπικά από το έτος 1983 –και ουσιαστικά με το Σύνταγμα του 1975- λήψη των δικαστικών αποφάσεων «εν ονόματι του Θεού» -και όχι του Λαού, από τον οποίο πηγάζουν όλες οι λειτουργίες της κρατικής εξουσίας, σύμφωνα προς το άρθρο 1§ 3 του Συντάγματος.

Οι αίθουσες των Δικαστηρίων, που αποτελούν τους χώρους εξατομίκευσης της δικαστικής λειτουργίας της κρατικής εξουσίας, τους χώρους εκδήλωσης της αμεροληψίας που οφείλει να διέπει την κρατική εξουσία σε ένα κράτος δικαίου, τους χώρους προστασίας των συνταγματικών δικαιωμάτων των υποκειμένων του δικαίου, σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι συνδέονται με την «επικρατούσα θρησκεία», εισάγοντας, εμμέσως πλην σαφώς, με την διακόσμησή τους αποκλειστικά με θρησκευτικά σύμβολα, μια «μεταφυσική διάσταση» στην απονομή της Δικαιοσύνης που παραπέμπει σε θεοκρατικά και –συνεπακόλουθα- ολοκληρωτικά καθεστώτα, διότι κανείς θνητός δεν δύναται να αμφισβητήσει μια εξουσία που έχει θεϊκή και όχι ανθρώπινη προέλευση.

Η ύπαρξη θρησκευτικών συμβόλων στις δικαστικές αίθουσες, δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να θεωρηθεί αποδεκτή ούτε ως στοιχείο που συνδέεται άρρηκτα με την ελληνική παράδοση και πολιτισμό, καθόσον ο βυζαντινός πολιτισμός, στον οποίο παραπέμπουν, αποτελεί ένα μικρό μόνο κομμάτι της Ελληνικής Ιστορίας, το οποίο, μάλιστα, μοιραζόμαστε και με άλλες βαλκανικές χώρες, ενώ ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός είναι ανεξίτηλα συνδεδεμένος στην συνείδηση των πολιτών, όχι μόνο της χώρας μας, αλλά και των υπόλοιπων χωρών του κόσμου, με την ιστορική οντότητα του σύγχρονου Ελληνικού Κράτους αλλά και η πηγή του κράτους δικαίου και της έννοιας της δικαιοσύνης, όπως την αντιλαμβανόμαστε από την εποχή του Διαφωτισμού και εντεύθεν.

Οι θρησκευτικές εικόνες είναι πρωτίστως θρησκευτικά και όχι πολιτιστικά σύμβολα, η δε ύπαρξή τους σε δεσπόζουσα θέση στις δικαστικές αίθουσες απευθύνεται, όπως όλα τα σύμβολα, στο θυμικό όσων τις αντιλαμβάνονται, προκαλώντας συναισθήματα που, εφόσον είναι θρησκευτικά, είναι ξένα προς την διαδικασία απονομής της Δικαιοσύνης, η οποία διέπεται από τον ορθό λόγο, αφού μόνον αυτός οδηγεί στην αμεροληψία. Εκτός αυτού, οι θρησκευτικές εικόνες δεν δύνανται να θεωρηθούν ούτε εθνικά σύμβολα, γιατί δεν αποτελούν Ελληνική αποκλειστικότητα, καθόσον η Ορθοδοξία έχει εκατομμύρια πιστούς και σε άλλα έθνη.

Επί του θέματος ήδη απεφάνθη το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, που έκρινε, στην πρόσφατη απόφαση Lautsi κατά Ιταλίας, ότι η παρουσία του σταυρού στις σχολικές αίθουσες εύκολα εκλαμβάνεται από τους μαθητές όλων των ηλικιών ως ένα θρησκευτικό σύμβολο, το οποίο επιβάλλεται μέσα από την επίσημη εκπαίδευση. Όπως έκρινε το ευρωπαϊκό δικαστήριο, η ύπαρξη του σταυρού θα μπορούσε να ενισχύει τους θρησκευόμενους μαθητές, αλλά και να προκαλεί απέχθεια στους μαθητές που ακολουθούν άλλες θρησκείες ή είναι άθεοι, ιδιαίτερα εκείνους που ανήκουν σε θρησκευτικές μειονότητες. Η ελευθερία του να μην ακολουθείς κάποια θρησκεία (περιλαμβανόμενη στην θρησκευτική ελευθερία που κατοχυρώνεται από το άρθρο 9, σε συνδυασμό προς το άρθρο 14 της ΕΣΔΑ) δεν αφορά μόνο την θρησκευτική εκπαίδευση, αλλά περιλαμβάνει όλες τις πρακτικές και τα σύμβολα που εκφράζουν μία πίστη, μια θρησκεία ή την αθεΐα. Αυτή η ελευθερία αξίζει ιδιαίτερης προστασίας, όταν το ίδιο το Κράτος προωθεί μια συγκεκριμένη θρησκεία σε μέρη και με διαδικασίες που οι πολίτες δεν μπορούν να αποφύγουν ή δεν θα μπορούσαν να το κάνουν χωρίς υπέρμετρο κόπο και θυσία. Σε αυτές τις τελευταίες γραμμές βρίσκεται το πνεύμα αλλαγής που φέρνει αυτή η απόφαση: έξω τα θρησκευτικά σύμβολα που χρησιμοποιεί το κράτος από όλες τις διαδικασίες που οι πολίτες δεν μπορούν να αποφύγουν.

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ουσιαστικά καλεί τα κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης να αφαιρέσουν τα θρησκευτικά σύμβολα όχι μόνο από τα σχολεία, αλλά και από τα δικαστήρια και όλες τις περιστάσεις της δημόσιας ζωής, στις οποίες οι πολίτες είναι υποχρεωμένοι να συμμετέχουν.

Με δεδομένο ότι οι αιτούντες παρευρισκόμαστε στις αίθουσες των δικαστηρίων της Θεσσαλονίκης, όχι τυχαία, αλλά ως συλλειτουργοί της Δικαιοσύνης (άρθρο 38 του Κώδικα Περί Δικηγόρων) και στα πλαίσια της υποχρεωτικότητας της παρουσίας μας κατά την εκτέλεση των καθηκόντων μας,

Με δεδομένο ότι οι αίθουσες των δικαστηρίων είναι χώροι όχι απλώς δημόσιοι, αλλά επιπλέον χώροι, όπου, όχι μόνον οι υπόλοιποι πολίτες, αλλά και εμείς οι αιτούντες, δεν επιλέγουμε, αλλά υποχρεωνόμαστε να παριστάμεθα, γεγονός που θεμελιώνει το ειδικό, άμεσο και ενεστώς έννομο συμφέρον μας για την υποβολή της παρούσας αίτησης,

Με δεδομένο ότι έχουμε στις δικαστικές αίθουσες της Θεσσαλονίκης το κέντρο των βιοτικών κι επαγγελματικών μας δραστηριοτήτων, στις οποίες περιλαμβάνεται συχνά η υπεράσπιση προσώπων που συμμετέχουν σε θρησκευτικές ή ιδεολογικές μειονότητες (των οποίων τα δικαιώματα ενίοτε θίγονται εξαιτίας της συμμετοχής τους αυτής), και είμαστε μέλη κοινοβουλευτικού κόμματος, στις καταστατικές αρχές του οποίου περιλαμβάνεται η διαφύλαξη και η προάσπιση των ατομικών δικαιωμάτων και ελευθεριών,

Με δεδομένο ότι η κατάργηση των θρησκευτικών συμβόλων από τις αίθουσες των δικαστηρίων είναι επιβεβλημένη, κατά τα ανωτέρω, από το Σύνταγμα, την εφαρμογή του οποίου αιτούμεθα,

Με δεδομένο ότι η ύπαρξη των θρησκευτικών συμβόλων δεν προβλέπεται από καμία –νομίμως δημοσιευμένη- κανονιστική διάταξη,

Με δεδομένο ότι το αίτημά μας δεν επιδιώκει να αλλάξει κάτι, για το οποίο χρειάζεται η οποιαδήποτε νομοθετική ή κανονιστική παρέμβαση, αλλά να εφαρμοστεί το Σύνταγμα και η Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου,

Για τους λόγους αυτούς

ΑΙΤΟΥΜΕΘΑ

Να διατάξετε την αφαίρεση όλων των θρησκευτικών εικόνων και συμβόλων από τους τοίχους των δικαστικών αιθουσών της αρμοδιότητάς Σας.

Να μας καλέσετε να εκθέσουμε και προφορικά τις απόψεις μας ενώπιόν Σας.

Με τιμή,

Οι αιτούντες

***

με στοιχεία από: http://exagorefsis.blogspot.com/