Καθηγουμένου Ι. Μ. Αγίου Ιγνατίου - Λειμώνος Λέσβου

από το βιβλίο του «Εορτοδρόμιον»

***

Αληθείας εδραίωμα

«Αληθείας εδραίωμα, και της πίστεως έρεισμα, και δογμάτων πρόβολον σε γινώσκομεν, της ευσέβειας συνήγορον, αγνείας τε σκήνωμα, και δοχείον εκλεκτόν, ευωδιάς του πνεύματος,

και παμμέγιστον θησαυρόν διδαγμάτων και κρηπίδα του Χριστού της Εκκλησίας, Νικηφόρε θεόπνευστε».

Με αυτά τα επιτυχημένα και καταλληλότατα λόγια εγκωμιάζει, ευσεβείς μου αδελφοί, ο ιερός Υμνογράφος τον εν αγίοις πατέρα μας Νικηφόρο, Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως τον ομολογητή.

Σήμερα μάλιστα πού «Πεντηκοστήν εορτάζομεν και Πνεύματος επιδημίαν» επίκαιρα μας προβάλλει η αγία μας Εκκλησία τον άγιο Νικηφόρο, ως «δοχείον εκλεκτόν ευωδιάς του Πνεύματος».

Γεννήθηκε στα χρόνια πού βασίλευεν ο εικονομάχος αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ο Κοπρώνυμος, στην Κωνσταντινούπολι. Οι γονείς του Θεόδωρος και Ευδοκία ήταν ευγενείς την καταγωγή και θεοσεβέστατοι. Ο πατέρας του μάλιστα που ήταν γραμματικός και Νοτάριος στα Ανάκτορα δεν εδίσταζε να προσκυνή τις άγιες και ιερές εικόνες, και γι' αυτό καταγγέλθηκε στον εικονομάχον αυτοκράτορα και εξωρίστηκε στο πιο απόκρημνο και απομονωμένο φρούριο στη Μύλασσα της Καριάς της Μικράς Ασίας. Ανακλήθηκε δε αλλά και πάλι για την εμμονή του εξωρίστηκε στη Νίκαια οπού υστέρα από έξι χρόνια γεμάτα κακουχία απέθανε.

Και ο μακάριος Νικηφόρος από αυτά του τα σπάργανα είχε τυλιχθή την αγία μας Ορθοδοξία και με την πρόοδο της ηλικίας και την επίδοσί του στα γράμματα ηύξανε και την πίστι του και το θάρρος του να υπερασπίζη την αγία μας Εκκλησία.

Αναδείχτηκε και εκείνος αυτοκρατορικός γραμματικός, αλλά πολύ σύντομα περιφρόνησε τα κοσμικά αξιώματα και θεωρώντας τον κόσμο και τα του κόσμου σκύβαλα ασκήτεψε στην Προποντίδα, οπού με πόνους πνευματικούς και ασκήσεις θαυμάσιες εσχόλαζε τω Θεώ, στον οποίον και μόνον επρόσεχε.

Και ο Θεός πού «από κοπριάς ανιστά πένητα» τον εκάλεσε στο ύψιστο αξίωμα του Πατριάρχου της Βασιλεύουσας. Και ο άγιος αναδείχτηκε και τρόπων μέτοχος και θρόνων διάδοχος του μεγάλου πατριάρχου αγίου Ταρασίου, το 806 μετά Χριστόν. Στα εννέα χρόνια της ήσυχης και ευλογημένης και καρποφόρου Πατριαρχείας του συνεργάστηκε ωραία και οικοδομητικά για την Εκκλησία με τους ευσεβείς αυτοκράτορες Νικηφόρο τον Πατρίκιο, Σταυράκιο  και  Μιχαήλ τον Ραγκαβέ ή Κουροπαλάτη.

Άλλα τον   ευσεβή τούτον  αυτοκράτορα τον κατέβασεν  από το θρόνο ο Λέοντας ο Ε'  ο Αρμένιος το 813 και ανεβαίνοντας στο θρόνο εκήρυξε τον πόλεμο κατά των αγίων εικόνων. Ο άγιος βέβαια πατριάρχης Νικηφόρος ο ομολογητής εστηλίτευσε την πλάνη του αυτοκράτορα και με λόγους αποδεικτικούς αναδείχτηκε «της αληθείας εδραίωμα, και της πίστεως έρεισμα, και δογμάτων πρόβολος, της ευσέβειας συνήγορος, θησαυρός διδαγμάτων και κρηπίδα του Χριστού της Εκκλησίας». Άλλα ο Αρμένιος, αμετάπιστος και ασυγκίνητος, εξώρισε τον άγιο Πατριάρχη και τον εφυλάκισε καταδικάζοντας τον στην πιο άσπλαγχνη απομόνωσι.

Ζη όμως Κύριος ο Θεός. Το δυσεβή αυτοκράτορα, τη νύχτα των Χριστουγέννων μέσα στο Ναό του εν τω Φάρω Ναού κατάκοψε «μεληδόν» Μιχαήλ ο Τραυλός, ο όποιος και του επήρε το θρόνο.

Δεκατρία χρόνια πια είχαν περάσει και ο άγιος Νικηφόρος δοκιμάζοντας τόσα χρόνια τα δεινά και τα βάσανα της εξορίας παράδωκε την όσια του ψυχή στου Θεού τα χέρια και κατατάχτηκε στη σεπτή χορεία των γενναίων ομολογητών και εδραιωτών της Ορθοδοξίας.

Και η αγία μας Εκκλησία εορτάζει τη μνήμη του όχι μόνο σήμερα αλλά και στις τρεις Μαρτίου με την ευκαιρία της ανακομιδής των τιμίων λειψάνων του από τον τόπο της εξορίας.

Είναι ανυπολόγιστη σε αξία η πνευματική προσφορά του Πατριάρχου και ομολογητού αγίου Νικηφόρου, ευσεβείς μου αδελφοί. Όχι μόνο ζώντας εστήριξε την Εκκλησία, αλλά και μετά θάνατο την στηρίζει, αφ΄ ενός με το παράδειγμα του και τη θεοφιλή του ιστορία και αφ' ετέρου με τους κανόνες του τους ιερούς και τα θεφώτιστα συγγράμματα του.

Τριανταεπτά Ιερούς κανόνες πού μαζί με τους αγίους συνέδρους της πόλεως διατύπωσε και παράδωκε στην Εκκλησία για την ευταξία και των ηθών την επιμέλεια, η αγία μας   Εκκλησία τους έντυσε με το ένδυμα του καθολικού κύρους και τους έβαλε κοντά στους Ιερούς κανόνες των αγίων Οικουμενικών και Τοπικών Συνόδων, ώστε να έχουν όπως και εκείνοι κύρος οικουμενικό και καθολικό και να ισχύουν   πάντοτε για όλους τους χριστιανούς ανά τους αιώνας.

Αξίζει να μνημονέψωμε δυο πού πιστεύω ότι ιδιαίτερα θα μας εντυπωσιάσουν και θα μας προβληματίσουν.

Αποφαίνεται λοιπόν ο άγιος με τον εικοστό τέταρτο του κανόνα.

«Δεν πρέπει να εμβάζη τινάς εις τον οίκον του εκείνον τον Μοναχόν όπου ρίψη  το άγιον   Σχήμα, και δεν διορθώνεται, ούτε να τον χαιρετά τινας».

Δογματίζει πάλι με τον τριακοστό πέμπτο του Κανόνα.

«Όποιος καν μίαν μόνην φοράν επόρνευσε, δεν πρέπει να γίνεται ιερεύς, καν και αφήκε την αμαρτίαν. Λέγει γαρ ο μέγας Βασίλειος, ότι ο τοιούτος καν νεκρούς αναστήση ιερεύς δεν γίνεται».

Και άλλους σπουδαίους κανόνες πού κανονίζουν τη ζωή των χριστιανών διατύπωσεν ο άγιος πού πρέπει να τους μελετήσωμε ο κάθε ένας χωριστά.

Ακούσατε αδελφοί; Ταύτα προς νουθεσίαν ημών.