Ο Πατροκοσμάς αγωνίσθηκε σε ζοφερούς καιρούς Τουρκοκρατίας και διωγμών για την αποτροπή των εξισλαμισμών, τη διάσωση της Πίστης μας και της Γλώσσας μας, για τη διάδοση της ελληνορθόδοξης παιδείας και για την εθνική αφύπνιση των Ελλήνων.

Επειδή φέτος συμπληρώνονται ακριβώς τριακόσια χρόνια από τη γέννησή του αξίζει να συγκρίνουμε τα παιδαγωγικά πρότυπα που καλλιέργησε ο Άγιος με αυτά που επικρατούν σήμερα.

Η σύγκριση οδηγεί σε θλιβερά συμπεράσματα. Ο Πατροκοσμάς ζητούσε ένα σχολείο, το οποίο θα διδάσκει την ενιαία ελληνική γλώσσα και μάλιστα τη γλώσσα της Θείας Λατρείας, «διότι και η Εκκλησία μας είναι εις την Ελληνικήν». Σήμερα επικρατεί η μόδα να μαθαίνουν τα παιδιά μας καλύτερα τις ξένες γλώσσες παρά τα Αρχαία και Νέα Ελληνικά. Κι όμως στην Βρετανία εισάγονται τα Αρχαία Ελληνικά στα Δημοτικά Σχολεία και στην Αυστραλία χρησιμοποιούνται τα Αρχαία Ελληνικά για την αντιμετώπιση των παιδικών δυσλεξιών. (Βλέπε και τα συμπεράσματα του ιατρού Ιωάννη Τσέγκου στο βιβλίο του: «Η εκδίκηση των τόνων»).

Ο Άγιος Κοσμάς έθετε ως σκοπό της Παιδείας τη διάπλαση ολοκληρωμένων χαρακτήρων με έμφαση την Πίστη στον Θεό και στα δόγματα της Ορθοδοξίας. «Από το Σχολείον μανθάνομεν τι είναι ο Χριστός, η Παναγία, οι Άγγελοι» έλεγε. Σήμερα παρατηρούμε τη λυσσώδη προσπάθεια των ψευδοπροοδευτικών να ξεριζώσουν ή να μεταλλάξουν το μάθημα των Ορθοδόξων Θρησκευτικών και να εισαγάγουν ένα πολυθρησκευτικό και πολυπολιτισμικό συνονθύλευμα, το οποίο θα στερείται παιδαγωγικού και ηθικού προσανατολισμού. Την ώρα που οι πρώην κομμουνιστικές χώρες επαναφέρουν τα Ορθόδοξα Θρησκευτικά κάποιοι δήθεν ειδικοί θέλουν να εισαγάγουν αποτυχημένα πρότυπα και να πληγώσουν τις παιδικές ψυχές.

Ο Φωτιστής των Σκλάβων, αν ήταν σήμερα μπροστά μας, δεν θα αδιαφορούσε για τη σύγχρονη επιστήμη και τεχνολογία. Άλλωστε τις Θετικές Επιστήμες στο υπόδουλο Γένος κληρικοί τις πρωτοδίδαξαν. Θα μας έλεγε, όμως, ότι προϋπόθεση για κάθε πρόοδο και απελευθέρωση είναι η εμμονή στην ελληνορθόδοξη παιδεία, η οποία δια- μορφώνει ήθος. Για να ξεφύγουμε από την πολύπλευρη κρίση ας θυμηθούμε τις Διδαχές του.