«Γνωρίζετε την Εκκλησία του Αγίου Επισφαλούς; Μπορείτε να τη βρείτε εύκολα, χωρίς τη βοήθεια κάποιου οδηγού, και μόλις τη δείτε θα έχετε κάθε λόγο για να είστε σε απόγνωση. Γιατί στην Εκκλησία του Αγίου Επισφαλούς δεν υπάρχουν περιθώρια για ελπίδα. Οι περισσότεροι από τους ενορίτες εργάζονται για πενιχρούς μισθούς ώστε να εξασφαλίσουν τα προνόμια των ανώτερων, των θρησκευτικών ηγετών που έχουν αντικαταστήσει τη θεολογία με την οικονομία.
Τα στοιχεία ανάπτυξης αποτελούν το αντικείμενο της λατρείας στην εκκλησία του Αγίου Επισφαλούς. Στην πραγματικότητα, ο προϋπολογισμός δείχνει πάντα ένα πλεόνασμα. Πώς είναι αυτό δυνατόν; Είναι απλό. Απλά χαμηλώνουν τους μισθούς. Και, πάνω από όλα, εξαλείφουν κάθε αλληλεγγύη. Απαλλάσσουν τους εαυτούς τους από το ακριβό κοινωνικό κόστος που θα έπρεπε να καταβάλουν τις παλιές εποχές στους εγωκεντρικούς, τεμπέληδες ανέργους. Και μακάρια να είναι η προνομιούχα μειοψηφία.
Πως μοιάζει λοιπόν η Εκκλησία του Αγίου Επισφαλούς; Το κτίριο έχει ψηλούς τοίχους, χωρίς παράθυρα ή στέγη που θα μπορούσε να προστατεύσει τους ενορίτες του από τη βροχή ή τον καυτό ήλιο. Μην προσπαθήσετε να αναρριχηθείτε πάνω από τα τείχη, γιατί θα μπορούσαν να ξεκολλήσουν τα νύχια σας. Επάνω στο ιερό εμφανίζεται περήφανα η επιγραφή ΤΙΝΑ γράμματα, ως σύντμηση της νέας Λατινικής: There Is No Alternative (Δεν Υπάρχει Εναλλακτική Λύση -μια αναφορά σε μια περίφημη δήλωση της Μάργκαρετ Θάτσερ).
Δεν είναι όνειρο
Νομίζετε ότι η Εκκλησία του Αγίου Επισφαλούς είναι προϊόν της αχαλίνωτης φαντασίας ενός μελαγχολικού ποιητή; Όχι, υπάρχει στην πραγματικότητα. Το 2004, η πρώτη πομπή παρέλασε μέσα στο Μιλάνο, με την εικόνα του Αγίου Επισφαλούς. Το εντυπωσιακό ήταν ότι οι θιασώτες του αποτελούνταν αποκλειστικά από νέους ανθρώπους, που πρόσφατα αποφοίτησαν, πρόσφατα βρήκαν δουλειά και πρόσφατα έμειναν άνεργοι. Αυτοί οι νέοι άνδρες και γυναίκες ικέτευσαν για έλεος στα πόδια του Αγίου Επισφαλούς.
Επιτρέψτε μου να σας υπενθυμίσω μία από τις σημασίες της λέξης επισφαλής, ή precarius στα λατινικά: κάτι που λαμβάνεται με την προσευχή. Οι ιδιοτροπίες του ευεργέτη είναι απρόβλεπτες. Σήμερα, σκορπίζει τα χρήματα σε όλη την Ευρώπη. Αύριο, μπορεί μοιράσει σπάνια κομμάτια χρυσού στους Κινέζους ή τους Νιγηριανούς. Αυτό ονομάζεται «παγκοσμιοποίηση». Και η παγκοσμιοποίηση είναι το μέλλον.
Η θέση μου είναι η ακόλουθη. Η χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση που ταλανίζει την Ευρώπη εδώ και τέσσερα χρόνια, τώρα χρησιμοποιείται για να καταστρέψει τα θεμέλια του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Το κράτος πρόνοιας. Τη δημοκρατία. Αλλά από ποιον; Από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, αλλά επίσης χωρίς αμφιβολία και από το Συμβούλιο των Υπουργών και, εκτός Ευρώπης, από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, παρόλο που το ΔΝΤ σαφώς σπαράσσεται από διαφορετικές σχολές σκέψης. Επίσης, οι πολιτικοί σε πάρα πολλά κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης λειτουργούν σαν ιεραπόστολοι, διαδίδοντας το καταστροφικό μήνυμα με τυφλό θρησκευτικό ζήλο.
Η οικονομία πνίγει τη νεολαία
Και οι οπαδοί αυξάνονται. Κάθε μέρα. Στην Ισπανία, στην Πορτογαλία, στην Ελλάδα, στην Ιταλία, μπορεί κανείς να δει πώς η οικονομία που κηρύττουν στραγγαλίζει τη νεολαία. Αλλά αυξάνεται επίσης πάρα πολύ και η ανησυχία. Τον Νοέμβριο του 2008, ίσως ο πιο σημαντικός σύγχρονος πολιτικός φιλόσοφος της Γερμανίας, ο Γιούργκεν Χάμπερμας, εξέφρασε την οργή του στην εφημερίδα Die Zeit για την επαίσχυντη κοινωνική δικαιοσύνη.
Αν ο Χάμπερμας δεν ήταν παρά μόνο ένα ταπεινός άνθρωπος, θα τον ανακήρυττα προφήτη. Οι ελίτ που κυβερνούν έχουν λήξει μονομερώς τη σιωπηρή συμφωνία τους με τους πολίτες, η οποία ήταν η εξής: Η άρχουσα τάξη μπορεί να αποκτήσει όσο πλούτο ήθελε, εφόσον επιτρέπει στον μέσο πολίτη ένα εύλογο βιοτικό επίπεδο που υποστηρίζεται από ένα βαθμό κοινωνικής ασφάλισης. Η σύμβαση αυτή έχει γίνει κομμάτια.
Το τέλος της κρίσης είναι στον ορίζοντα, λένε ο Ντράγκι, ο Μπαρόζο και ο Βαν Ρομπάι, αλλά οι χρηματοπιστωτικές αγορές εξακολουθούν να έχουν την Ευρώπη σε ένα ασφυκτικό κλοιό. Η Ευρώπη μπορεί να αγωνιστεί για ό, τι αξίζει, αλλά το αποτέλεσμα παραμένει το ίδιο. Μπορεί να πάρει μια ανάσα για μερικές ώρες, όπως έγινε όταν η Ισπανία έλαβε 100 δις ευρώ από την ΕΚΤ. Η ανάπαυλα μπορεί να διαρκέσει ακόμη και μια ημέρα. Ή μια εβδομάδα.
Ανταλλάσσοντας τη δημοκρατία με τεχνοκρατία
Πράγματι, οι χρηματοπιστωτικές αγορές φαίνεται να είναι λιγότερο αιμοδιψείς από τότε που ο πρόεδρος της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, εξόπλισε το Συμβούλιό του για να εγκρίνει μια απόφαση, με την οποία η τράπεζα θα χρησιμοποιήσει τον ευρωπαϊκό μηχανισμό αλληλεγγύης για να αγοράσει κρατικά ομόλογα από τις χώρες που έχουν πληγεί, ώστε να μειωθεί δραστικά το επιτόκιο για τα ομόλογα αυτά. Αλλά νοιάζεται κανείς για τις θυσίες που πρέπει να κάνουν αυτές οι χώρες για να πληρούν τις προϋποθέσεις για μια τέτοια βοήθεια; Το γεγονός είναι ότι ανταλλάσσουν τη δημοκρατία τους με τεχνοκρατία.
Αλλά υπάρχει και κάτι άλλο. Το ουσιαστικό που αποφάσισε να κάνει η ΕΚΤ είναι να δημιουργήσει χρήματα. Με απλά λόγια, ο Ντράγκι μπορεί να τυπώσει χρήματα, όπως και όταν θέλει. Εγώ πάντα συσχέτιζα μια τέτοια εξουσία με ανθρώπους σαν τον Μομπούτου (τον πρώην πρόεδρο της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό).
Δεν έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι κάτι δεν πάει καλά με την τακτική και τη στρατηγική της Ευρώπης μόνο λαϊκιστές, κομμουνιστές ή ριζοσπαστικοί φασίστες. Και οι φιλειρηνικοί, σκληρά εργαζόμενοι πολίτες αισθάνονται φόβο στις καρδιές τους, τα άτομα που δεν φιλοδοξούν σε τίποτα περισσότερο από ένα απλό σπίτι, παιδιά και έναν μισθό που θα μπορεί να δώσει στην οικογένειά τους ένα εύλογο μέλλον. Αλλά τώρα τους αρνούνται ακόμα και αυτή την πιο πενιχρή ευτυχία, ωθώντας τους στην Εκκλησία του Αγίου Επισφαλούς.
Η ικανοποιητικά αμειβόμενη εργασία, ένα μικρό σπίτι, μια οικογένεια. Για μένα, αυτά είναι ορθολογικές επιθυμίες. Αλλά φαίνεται όλο και περισσότερο ότι μόνο μία λογική έχει δικαίωμα ύπαρξης: το οικονομικό δόγμα που υπαγορεύει ότι οι άνθρωποι πρέπει πάντα να προσπαθούν να επιτύχουν το μέγιστο όφελος για τον εαυτό τους.
Απειλή για το κράτος πρόνοιας
Η ύπαρξη της κοινότοπης ειρήνης, που περιόρισε αλλά εξασφάλισε δημοκρατικά αυτή τη φιλοδοξία, κατέστη δυνατή με ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Αναφέρομαι στο κράτος πρόνοιας, επίσης γνωστό ως κοινωνική ασφάλιση.
Τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης που το Βέλγιο, η Σουηδία, η Γαλλία, η Ολλανδία και η Γερμανία μέχρι πρόσφατα δημιούργησαν κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα και ιδίως κατά τα έτη μετά το 1945, μπορεί να αναγνωριστούν χωρίς καμία επιφύλαξη ως ένα στολίδι του ευρωπαϊκού πολιτισμού, τόσο πολύτιμο όσο οι γαλλικοί καθεδρικοί ναοί, οι συμφωνίες του Μπετόβεν, τα έργα ζωγραφικής του Βερμέερ, ο Φάουστ του Γκαίτε ή τα μυθιστορήματα του Καμύ. Η ανάπτυξη και η διατήρηση της κοινωνικής ασφάλισης απαιτούν το όραμα, τη φαντασία, την τεχνογνωσία, την εμπειρία και τη λογική, ακριβώς αυτές τις ιδιότητες που χρειάστηκε ο Μπετόβεν για να συνθέσει τις συμφωνίες του.
Έτσι, αν ο Ντράγκι λέει στην εφημερίδα Wall Street Journal ότι το κοινωνικό μοντέλο της Ευρώπης δεν υπάρχει πια και ότι το παραδοσιακό κοινωνικό συμβόλαιο της ηπείρου είναι ξεπερασμένο, ο πρόεδρος της ΕΚΤ αυτοανακηρύσσεται εχθρός του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Ο Ντράγκι είναι ένας αρχιερέας στην Εκκλησία του Αγίου Επισαφλούς».
Πυθία
http://www.presseurop.eu/en/content/article/3272001-saint-precarious-new-icon-europe
