Το "είναι" ξεπερνά ακόμη και το "ον". Και τούτο για τον λόγο ότι έχει ως βάση του την όλη ύπαρξη, την όλη πραγματικότητα. Το "είναι"δεν εδράζεται ούτε στην ύπαρξη ούτε στην ουσία, αλλ' είναι η ενότητα και των δύο.
Επομένως, το "έχειν" αναφέρεται στην υλική επένδυση του "είναι". Είναι δυνατόν να μην υπάρξει το "έχειν" και να μην επηρεασθεί η υπόσταση του "είναι". Ο Σωκράτης, χωρίς να έχει, επειδή ήταν αξία, έγινε ένα φωτεινό σημείο στην ανθρώπινη Ιστορία.
Το ίδιο ισχύει και για κάθε άνθρωπο που "είναι" –υπάρχει ως δημιούργημα του Τριαδικού Θεού. Μπορεί να μην ορίζει κάτι -κατά κόσμον– αλλά να κατέχει τα πάντα. Ο Απόστολος των Εθνών Παύλος το τονίζει αυτό στους Κορινθίους: Εμείς, τους λέγει, είμαστε συνειδητά παιδιά του Θεού, είμαστε "οι μηδέν έχοντες και τα πάντα κατέχοντες" (Α΄ Κορ. 6, 10).
Στο να πιστεύει ο σημερινός άνθρωπος ότι η ύλη, δηλαδή το "έχειν" και όχι το "είναι", αποτελεί την βάση των βάσεων, συνέτεινε και ο σημερινός ουμανιστικός πολιτισμός, ο οποίος έθεσε σαν θεμέλιό του τον άνθρωπο και όχι τον Δημιουργό του ανθρώπου, τον Θεάνθρωπο. Κατ' αυτόν τον τρόπο ενίσχυσε την τάση να αγωνίζεται ο σημερινός άνθρωπος μόνον για το πόσα θα αποκτήσει και όχι για το ποιος θα είναι και ποιός θα πρέπει να γίνει.
Η νοοτροπία αυτή των Δυτικών λεγομένων κοινωνιών, η οποία δυστυχώς εισέβαλε και στην δική μας ορθόδοξη κοινωνία, παραθεωρεί το τι "είμαστε" και εξαρτά την ποιότητα της όλης ζωής μας από το κυριαρχικό επί της ύλης πνεύμα, ενώ το μέλλον σκοπεύεται μέσα από την διόπτρα του πόσα μπορούμε ακόμη να αποκτήσουμε.
Η αξία, ωστόσο, του ανθρώπου, ως δημιουργήματος του Θεού, δεν εξαρτάται από τον υλικό, αλλά από τον πνευματικό παράγοντα. Ο Θεάνθρωπος Κύριος στην οικία της Μάρθας και της Μαρίας περνά από το υλιστικό πνεύμα, από την φυσική πείνα, στο πνευματικό συμπόσιο, στην πείνα του "ενός εστί χρεία" (Λουκ. 10, 42).
Το πρώτο βήμα για την κατανόηση της αιώνιας αυτής αλήθειας είναι η ορθή και αληθινή ιεράρχηση της ύλης και του πνεύματος. Κι αυτό θα συμβεί, όταν αρχίσουμε να ιεραρχούμε τα πράγματα στην καθημερινή μας ζωή. Να προσπαθήσουμε, πρώτον, να απαλλαγούμε από τα περιττά μέσα στην ζωή μας και δεύτερον, αυτά τα περιττά να προσφερθούν σε εκείνους που τα στερούνται. Δεν έχουμε δικαίωμα να απολαμβάνουμε τα υλικά αγαθά με τρόπο αναρχικό ή ατομιστικό.
Η διατύπωση των Μακαρισμών στο Ευαγγέλιο του Αποστόλου Λουκά, "μακάριοι οι πτωχοί... μακάριοι οι πεινώντες νυν ότι χορτασθήσεσθε..." (Λουκ. 6, 20) τονίζει την ανατροπή των καταστάσεων αυτών. Βλέπουμε ότι στο σημείο αυτό το Ιερό Ευαγγέλιο απαιτεί εκείνο που καμμιά πολιτική διδασκαλία δεν απαιτεί από τους οπαδούς της. Μόνον η οικονομία, η οποία βασίζεται στην ανάγκη και όχι στο υπερβολικό κέρδος, έχει πιθανότητες να επιτύχει. Αυτό είναι παγκοσμίως αναγνωρισμένο.
Η έξοδος του σημερινού ανθρώπου από το ζοφερό σκοτάδι του άγχους και της απογνώσεως θα επιτευχθεί, όταν θελήσει να κατανοήσει ότι δεν είναι μόνον ύλη, αλλά και πνεύμα, θέτοντας το δεύτερο υπεράνω της ύλης και της υλιστικής ζωής.
Αυτό, όμως, θα πραγματωθεί από τον άνθρωπο που θα αγαπήση οντολογικά τον Θεάνθρωπο και θα βιώνει, αλλά και θα μεταδίδει την βιωματική εμπειρία της Θεανθρώπινης ζωής στον χώρο της υλιστικής και ατομικιστικής τοιαύτης.
Αρχ. Κυρίλλου Κωστοπούλου
Ιεροκήρυκα Ι. Μ. Πατρών
Δρος Θεολογίας
*Δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα «Πελοπόννησος» των Πατρών στις 2/11/2013
