Δύο ἄνθρωποι αἰσθάνθησαν τήν ἀνάγκη νά προσευχηθοῦν. Δύο ἄνθρωποι διαφορετικῶν κοινωνικῶν στρωµάτων.
Ὁ πρῶτος ἦταν Φαρισαῖος, ὁ ὁποῖος ἀφοῦ πῆρε θέση καί ὕφος Φαρισαίου, ἄρχισε νά διαλαλεῖ καί νά διαφηµίζει τό ἐµπόρευµα τῶν ἀρετῶν του.
Ἄς τόν ἀφήσουµε ὅµως νά συνεχίσει, γιατί κανείς δέν πρόκειται νά συγκινηθεῖ ἀπό τίς φαινοµενικές καί ἀνύπαρκτες ἀρετές του.
Ἄς ἀφήσουµε αὐτόν τόν ἠθοποιόν καί πλαστογράφο τῆς ἀρετῆς καί ἄς στραφοῦµε πρός τόν ἕτερον, τόν τεταπεινωµένο Τελώνη, “τόν πτωχόν τῷ πνεύµατι” καί πενθοῦντα γιά τίς ἁµαρτίες του, ὁ ὁποῖος θεωρεῖ ἀναίδεια νά ὑψώσει πρός τόν οὐρανόν τά ἁµαρτωλά µάτια του. Μέ αὐτόν πρέπει νά ἀσχοληθοῦµε γιά νά τόν δοῦµε.
Ὁ Τελώνης στόν ἐξωχριστιανικόν κόσµο
Οἱ Τελῶναι στήν ἐποχή τοῦ Κυρίου ὀνοµάζοντο ἐκεῖνοι πού ἀγόραζαν τούς δηµοσίους φόρους ἀπό τούς κατακτητές Ρωµαίους.
Οἱ Τελῶναι αὐτοί ἀποτελοῦσαν δύο τάξεις ἐντελῶς ξεχωριστές. Στήν πρώτη τάξη ἀνῆκαν ἐκεῖνοι πού ἐνοικίαζαν τούς φόρους ἀπ’ εὐθείας ἀπό τό δηµόσιο γιά τό ἀτοµικό τους συµφέρον. Καί αὐτοί ἐλέγοντο ἀρχιΤελῶναι, ὅπως ὁ Ζακχαῖος τοῦ Εὐαγγελίου τῆς περασµένης Κυριακῆς. Στήν δεύτερη τάξη ἀνῆκαν ἐκεῖνοι πού ἦσαν ὑπάλληλοι, εἰσπράκτορες θά λέγαµε, τῶν ἀρχιτελώνων.
Ἕνας τέτοιος ἦταν καί ὁ Τελώνης τοῦ σηµερινοῦ Εὐαγγελίου. Εἰσπράκτωρ, ἕνας τέτοιος ἦταν καί ὁ Τελώνης, ὁ µετέπειτα Ἱερός Εὐαγγελιστής Ματθαῖος.
Ὅµως τόσο τούς πρώτους ὅσο καί τούς δεύτερους οἱ Ἑβραῖοι τούς µισοῦσαν. Γιατί ὡς περιούσιος λαός αὐτοί, λαός τοῦ Θεοῦ, θεωροῦσαν προσβολή νά βρίσκωνται ὑπό ζυγόν καί νά πληρώνουν φόρους. Ἀκόµη τούς ἀποστρέφονταν ὡς «παριζίµ» δηλ. ὡς κλέφτες καί ἄρπαγες καί ληστές, γιατί κατά τήν εἴσπραξη τῶν φόρων ἐγίνετο ὅτι γίνεται καί σήµερα. Ἀκόµη καί οἱ είδωλολάτρες τούς ἀπεστρέφοντο. Γι’ αὐτό καί ὁ Θεόκριτος ὅταν κάποτε ρωτήθηκε: Ποιοί εἶναι οἱ χειρότεροι ἄνθρωποι στήν κοινωνία, ἀπάντησε: «Οἱ Τελῶναι». «Οἱ Τελῶναι, λέγει, εἶναι οἱ λύκοι εἰς τάς πόλεις».
Καί ἡ σηµερινή κοινωνία µας ἔχει νά παρουσιάσει τέτοιους «παριζίµ». Πολλούς τέτοιους κλέφτες καί ληστές.
Ἐµεῖς οἱ µεγαλύτεροι, γνωρίσαµε πολλούς τέτοιους κλέφτες κατά τούς χρόνους τῆς Κατοχῆς καί τῆς δουλείας, οἱ ὁποῖοι δέν ζητοῦσαν ἁπλῶς τό πολύ, τό ὑπερβολικόν, ἀλλά ζητοῦσαν τό πᾶν. Τό ὅλον.
Ζητοῦσαν κτήµατα, ἐνδύµατα, κοσµήµατα, ἔπιπλα, σπίτια, κινητά καί ἀκίνητα, µέ ἄλλα λόγια ζητοῦσαν τό αἷµα καί τή ζωή τοῦ λαοῦ καί δέν ἐδίσταζαν νά καταδικάζουν σέ θάνατο γέροντες καί νέους, ἄνδρες καί γυναῖκες, γιά νά γίνουν αὐτοί παντοκράτορες Ζακχαῖοι.
Ἀλλά καί σήµερα ὑπάρχουν οἱ «παριζίµ» κλέφτες ἀνάµεσά µας.
Εἶναι ἐκεῖνοι πού προσποιοῦνται πλαστές χρεωκοπίες, πτωχεύσεις καί κάθε εἴδους ἀπάτες γιά νά πλουτίζουν δολίως.
Εἶναι ἐκεῖνοι πού χρησιµοποιοῦν, ἐλλειπῆ µέτρα καί σταθµά καί διαρκῶς κλέπτουν τούς ἄλλους.
Εἶναι ἐκεῖνοι πού ληστεύουν τόν πτωχό λαό ὁ ὁποῖος ἀπό ἀνάγκη καταφεύγει στούς δανειστές καί παίρνει ἕνα µικρό δάνειο καί κατόπιν τοῦ βγάζουν τό σπίτι στόν πλειστηριασµό. Εἶναι ἐκεῖνοι οἱ τοκογλύφοι πού ἀναγκάζουν πλείστους ὅσους χρεοφειλέτες νά θέσουν τέρµα στή ζωή τους.
Ἡ ἀδικία καί ἡ ἀπάτη ἔχει γίνει νόµος κράτους.
Ἀκόµη εἶναι ἐκεῖνοι πού κατακρατοῦν τούς µισθούς τῶν ὑπηρετῶν καί τῶν ὑπαλλήλων των.
Εἶναι ἐκεῖνοι πού χρησιµοποιοῦν τούς ἐν ἀνάγκῃ καί περιστάσει ὄντας ἀδελφούς µας ἀλλοδαπούς, πού ἡ δουλεία καί ἡ ἀθεΐα τῶν κυβερνώντων τίς χῶρες αὐτές τοῦ παραδείσου, ὅπως µᾶς ἔλεγαν, τούς ἔστειλε κοντά µας καί τούς ἐκµεταλεύονται δίνοντάς του τό µισό µεροκάµατο.
Εἶναι οἱ πλαστογράφοι καί ἀπατεῶνες µέ τίς διεφθαρµένες τηλεοπτικές ἐκποµπές ὅπου πολλές φορές ἐµπαίζουν τά Ἱερά καί τά ὅσιά µας.
Τί κι ἄν λέγονται χριστιανοί; Στήν πραγµατικότητα εἶναι οἱ «παριζίµ» τῆς ἐποχῆς µας οἱ ἀρχιληστές τῆς σήµερον.
Καί τώρα ἄς δοῦµε τόν Τελώνη στόν ἐσωχριστιανικόν κόσµο.
Ὅταν ἦλθε ὁ Χριστός στόν κόσµο σάν ἁπλός καί ταπεινός ἄνθρωπος, ἐκεῖνοι πού τόν πλησίασαν περισσότερο, ἐκεῖνοι πού µετενόησαν γιά τίς παραβάσεις τοῦ ἠθικοῦ νόµου, ἐκεῖνοι πού ἄκουσαν µέ χαρά τήν πρόσκλησή Του «Δεῦτε πρός µε πάντες οἱ κοπιῶντες καί πεφορτισµένοι κἀγώ ἀναπαύσω ὑµᾶς», ἦταν οἱ «παριζίµ», οἱ Τελῶναι.
Θέλετε παράδειγµα;
Νά, µετανοεῖ ὁ ἀρχιΤελώνης Ζακχαῖος καί τρέχει νά ἀποδόσει, νά ἀποκαταστήσει τίς ἀδικίες, πού ἔκαµε, στό τετραπλοῦν. «εἰ τινος τί ἐσυκοφάντησα, λέγει, ἀποδίδοµι τετραπλοῦν».
Μετανοεῖ ὁ Τελώνης Ματθαῖος καί γίνεται µέγας ἀναµορφωτής, γίνεται ἀπόστολος, γίνεται εὐαγγελιστής, γίνεται ὁ πνευµατικός προβολέας πού φωτίζει τούς «ἐν σκότει καί σκιᾷ θανάτου» καθηµένους καί µᾶς ὁδηγεῖ στήν βασιλεία τῶν οὐρανῶν.
Καί ἄν ἡ σηµερινή κοινωνία διασώζει πολλά, µεγάλα καί ὑψηλά ἰδανικά δέν τό ὀφείλει στούς φιλοσόφους, στό Ρενάν ἤ τό Στράους ἤ τόν Νίτσε ἤ τόν Τολστόϋ, οὔτε στίς µηχανικές καί ἠλεκτρονικές προόδους, οὔτε στούς σχεδιαστές τῆς παγκοσµιοποίησης, ἀλλά τό ὀφείλει στόν πρώην Τελώνη, τόν Ματθαῖο, πού ἔγραψε τό Ἱ. Εὐαγγέλιον καί τήν περίφηµον καί µοναδική ἐπί τοῦ ὄρους ὁµιλία τοῦ Κυρίου, τόν καταστατικόν αὐτόν χάρτην τῆς κοινωνίας, πού φωτίζει τά σκοτάδια τῆς ψυχῆς µας καί λύνει ὅλα τά µεγάλα καί δύσκολα προβλήµατα γιά τή συµβίωση τῶν ἀνθρώπων.
Τό ὀφείλει σέ ἕνα πρώην µεγαλοαµαρτωλόν καί πρώην διώκτην τοῦ Χριστοῦ Παῦλον, πού κατόπιν θεωρεῖ τόν ἑαυτόν του πρῶτον µεταξύ ἁµαρτωλῶν, πού ἔγινε διά τῆς µετανοίας καί µεταστροφῆς πρῶτος µεταξύ κοινωνικῶν ἀναµορφωτῶν διά µέσου τῶν αἰώνων.
Ποιός φιλόσοφος ἤ ποιητής ἤ νοµοθέτης ἤ ὅπως τώρα ὀνοµάστικαν οἱ αὐτοδιαφηµιζόµενοι εἰρηνιστές καί ἡγέτες, ποιός λέγω, µπορεῖ νά συγκριθεῖ µέ τόν µετανοήσαντα Τελώνη Ματθαῖον, ἤ τόν πρώην διώκτην Παῦλον;
Αὐτοί ἀνεκαίνισαν καί ἀνακαινίζουν ψυχές, δηµιουργοῦν χαρακτῆρες πραγµατικῆς µεγαλειότητος.
Μόνον ἕνας Θεός γνωρίζει πόσοι ἐγκληµατίες καί κακοῦργοι καί µεγαλοαµαρτωλοί πού διάβασαν τό Εὐαγγέλιον τοῦ πρώην Τελώνου καί τίς ἐπιστολές τοῦ Παύλου, ἐξύπνησαν καί µετανόησαν καί µεταµορφώθηκαν καί ἔγιναν εὐεργέτες τῆς ἀνθρωπότητας.
Ἀπό τέτοιους ἔχει ἀνάγκη ἡ κοινωνία µας. Μόνο τέτοιοι ἄν καταλάβουν θέσεις καί ἀνώτερα ἀξιώµατα µέσα στήν κοινωνία, µέσα στήν Ἐκκλησία θά χτυπήσουν τή σύψη καί τήν σαπύλα τῶν ἀρουραίων τῆς σήµερον, τῶν «παριζίµ» καί ἀπηλλαγµένοι ἀπό µισαλοδοξίες ἀπό τίς ὁποῖες διακατέχονται πολλοί ἀπό τούς σήµερον διοικοῦντες καί κυβερνῶντες, θά φέρουν τήν ἐθνικήν ἑνότητα καί πνευµατικήν ἀνώρθωση, τήν ἀσφάλειαν, τήν τάξιν, τήν πειθαρχίαν καί τήν κοινωνικήν δικαιοσύνη.
Μόνο τέτοιες προσωπικότητες θά ἀνασύρουν τά ναυάγια τῆς κοινωνίας µας, τήν ἀνθρωπότητα ἀπό τά σκοτεινά βάραθρα καί τόν µαρασµόν πού τήν ἔριξαν οἱ Φαρισαῖοι καί οἱ «παριζίµ» τῶν ἑκάστοτε κυβερνώντων.
Οἱ πρώην ἀγράµµατοι ἁλιεῖς, οἱ πρώην ἁµαρτωλοί καί Τελῶναι, οἱ πρώην διῶκτες καί βλάσφηµοι παρέλαβαν µιά κοινωνία ἐντελῶς ἐξαρθρωµένη, µιά κοινωνία γεµάτη ἀπό ἐγκληµατίες καί τήν µετέβαλαν σέ κοινωνία πραγµατικῶν ἀνθρώπων, σέ µιά ἀτελείωτη παράταξη µαρτύρων καί ἁγίων.
Μιά κοινωνία γεµάτη ἀπό ἐπιστῆµες καί τέχνες καί ἐφευρέσεις καί ἀνακαλύψεις, τήν ὁποίαν παρέλαβαν οἱ φαρισαΐζοντες, κατόπιν οἱ αὐτοτιτλοφορούµενοι ἡγέτες καί σωτῆρες, οἱ ἐργατοπατέρες, οἱ µηδεµίαν σχέ-σιν ἔχοντες µέ τήν χριστιανικήν πίστη καί τήν ἔρριξαν στήν σηµερινή σκοτο¬δύνη.
Γιατί αὐτοί περιφρονοῦν νόµους ἠθικούς, νόµους κοσµικούς, πού αὐ-τοί οἱ ἴδιοι ἐνοµοθέτησαν καί σπρώχνουν τίς ἀδύνατες τάξεις µέ τή ζωή καί τό παράδειγµά τους στήν κλοπή, στήν ἀσυδοσία, στήν ἠθική σήψη, στήν ἐξαθλίωση, στήν καταστροφή.
Τόσα καί τόσα προβλήµατα ἐθνικά καί ἐκκλησιαστικά µᾶς περιζώνουν, γιά τά ὁποῖα στάθηκαν ἀνίκανοι νά µᾶς τά λύσουν.
Ὅλα αὐτά ὁδηγοῦν στό συµπέρασµα ὅτι µόνον ὁ Χριστός ἔχει τή δύναµη νά µᾶς βγάλει ἀπ’ ὅλα τά ἀδιέξοδα. Πῶς; Ὅταν τοῦ ζητήσουµε ὅπως ὁ Τελώνης τοῦ σηµερινοῦ Εὐαγγελίου µέ ταπείνωση, µέ ἐπίγνωση, µέ µετάνοια.
Ὁ Φαρισαῖος, πού εἶχε ὄντως τηρήσει ὁρισµένες ἐντολές τοῦ Νόµου καταδικάστηκε γιατί τίς προέβαλε ἐγωϊστικά, σά νά ἔλεγε στό Θεό. Νά εἶσαι εὐχαριστηµένος Θεέ πού βρέθηκα καί ἐγώ σ’ αὐτή τή γῆ καί φροντίζω τίς ἐντολές Σου. Ἐνῶ ὁ Τελώνης ἐσώθη, γιατί ζήτησε µέ ταπείνωση καί µετάνοια τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ.
Κάποτε ἕνας βασιλιάς ἐπισκέφθηκε τούς φυλακισµένους κάποιας πόλης, µέ τήν πρόθεση νά συγχωρήσει καί νά χαρίσει τήν ποινή των, ἄν πραγµατικά τούς ἔβρισκε µετανοηµένους.
Τί ἔχεις κάνει ἐσύ; ρωτᾶ τόν πρῶτο. Τίποτε βασιλιά µου εἶµαι ἀθῶος, ἀπαντᾶ ἐκεῖνος. Ρωτᾶ τό δεύτερο, τόν τρίτο, τόν τέταρτο καί ἔλαβε τήν ἴδια ἀπάντηση. Ρωτᾶ τόν πέµπτο. Ἐγώ βασιλιά µου ἀπαντᾶ ταπεινωµένος εἶµαι ἕνας κακοῦργος. Πολύ καλά τοῦ λέγει ὁ Βασιλιᾶς. Καί γυρίζοντας στό δεσµοφύλακα τοῦ λέγει: Αὐτόν ἐδῶ νά τόν βγάλετε γρήγορα ἀπό ἐδῶ. Γιατί ἕνας κακοῦργος νά βρίσκεται ἀνάµεσα στούς ἀθώους; Καί ἔτσι ἐσώθη ἐκεῖνος πού εἶχε τό θᾶρρος νά ὁµολογήσει τά σφάλµατά του.
Ἡ Ἐκκλησία αὐτό τόν καιρό ἰδιαιτέρως µᾶς καλεῖ σέ µετάνοια καί πνευµατική περισυλλογή: Ἀνοίγει τό Τριῴδιο. Γιά νά µιλήσει κανείς γιά τό Τριῴδιο θά χρειαστεῖ πολύς χρόνος ὅµως πρέπει νά ξέρετε πώς ἀνοίγει ἀπό σήµερα καί ὁ διάβολος τό δικό του Τριῴδιο καί ὑπόσχεται πολλά ξεφαντώµατα, χορούς και ἀσωτεία. Ἐµεῖς ὅµως;...
π. Ἠλίας Στεφόπουλος,
πρώην Ἐφηµέριος Ἱ. Ν. Ἁγ. Νικολάου Πευκακίων
«ΕΝΟΡΙΑΚΗ ΕΥΛΟΓΙΑ» Ἀρ. Τεύχους 139, Ἔτος 2014