Β΄ μέρος ἀπομαγνητοφωνημένης ὁμιλίας, ποὺ ἔγινε

στὸν ἱ. ν. Ἁγ. Τριάδος Πτολεμαΐδος τὴν 17-4-1968 τὸ βράδυ μὲ ἄλλο τίτλο.

«Ὤ τῆς Ἰούδα ἀθλιότητος!»(αἶν. Μ. Τετ.)

ΕΙΝΕ μυστήριο, ἀγαπητοί μου, πῶς ὁ μαθητὴς ἔφθασε στὸ σημεῖο νὰ προδώσῃ τὸν Διδάσκαλό του. Ἡ φιλαργυρία εἶνε ἡ αἰτία ποὺ ὁ Ἰούδας προτίμησε ἀντὶ τοῦ Χριστοῦ λίγα νομίσματα. Αὐτὴ τὸν ἔκανε νὰ φθάσῃ στὴν προδοσία. Ἂς δοῦμε τώρα τι ἀκολούθησε κατόπιν.

* * *

Μετὰ ἀπὸ ἕνα ἔγκλημα, ἀγαπητοί μου, καὶ ὁ πιὸ εἰδεχθὴς δράστης ἔχει τύψεις συνειδήσεως. Οἱ τύψεις ὡς ἐσωτερικὴ φωνὴ εἶνε ἀπόδειξις ὅτι ὑπάρχει Θεός.

Ἕνας φιλόσοφος εἶπε· Δυὸ πράγματα μὲ πείθουν ὅτι ὑπάρχει Θεός· ὁ ἔναστρος οὐρανός, ποὺ εἶνε πάνω ἀπὸ μᾶς, καὶ φωνὴ τῆς συνειδήσεως, ποὺ εἶνε μέσα μας. Κάνεις τὸ ἔγκλημα καὶ δὲν τὸ ξέρει κανείς· καὶ ὅμως μέσα σου ἔχεις κάρβουνο ἀναμμένο. Μπορεῖ νὰ χορεύῃς καὶ νὰ διασκεδάζῃς, ἀλλὰ μόλις τὸ θυμηθῇς, ὅπως περιγράφει κάπου ὁ Σαίξπηρ, πέφτουν καὶ τὰ χρυσᾶ κουταλοπίρουνα ἀπ᾽ τὰ χέρια σου. Ἡ φωνὴ «Εἶσαι ἔνοχος!…» εἶνε αἰτία ποὺ πολλοὶ ἄνθρωποι σήμερα περπατοῦν μελαγχολικοί. Καὶ ὁ Ἰούδας, ποὺ διέπραξε τὸ μεγάλο ἔγκλημα, δὲν γλύτωσε ἀπὸ τὶς τύψεις. Δὲν περίμενε ἴσως ὅτι ὁ Χριστὸς θὰ φτάσῃ στὸ θάνατο· φανταζόταν μᾶλλον ὅτι τὴν τελευταία στιγμὴ θὰ κάνῃ κάποιο θαῦμα καὶ θὰ διαφύγῃ ὅπως ἄλλοτε· ἔτσι, και αὐτὸς ὁ ἴδιος θὰ κέρδιζε τὰ χρήματα καί ὁ Χριστὸς θὰ ἔβγαινε πιὸ δοξασμένος… Ἴσως αὐτὰ νὰ εἶχε στὸ νοῦ του. Ὅταν ὅμως εἶδε ὅτι ὁ Πιλᾶτος ὑπέγραψε πλέον τὴν σταυρικὴ θανάτωσί του, τότε συνειδητοποίησε τὸ φρικτὸ ἔγκλημά του, ποῦ τὸν εἶχε ὁδηγήσει ὁ σατανᾶς, καὶ «μετεμελήθη», μετανόησε. Ἐπέστρεψε τὰ τριάντα ἀργύρια στοὺς ἀρχιερεῖς καὶ πρεσβυτέρους καὶ τοὺς εἶπε· «Ἥμαρτον παραδοὺς αἷμα ἀθῷον»(Ματθ. 27,3-4). Μετανόησε, ἀλλὰ ἡ μετάνοιά του δὲν ἦταν σωστή. Διότι ὑπάρχει μετάνοια ψευδὴς καὶ μετάνοια ἀληθινή.

Ἁμάρτησε καὶ ὁ Πέτρος τὸ ἴδιο βράδυ, ἀλλὰ ἐκεῖνος «ἔκλαυσε πικρῶς»(Ματθ. 26,75. Λουκ. 22,62),ἡ μετάνοιά του ἦταν εἰλικρινὴς καὶ ὁ Χριστὸς τὴ δέχθηκε. Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος λέει ὅτι, ἐὰν ὁ Ἰούδας τὴν ὥρα ποὺ κατάλαβε τὸ ἔγκλημά του πήγαινε στὸ Χριστό―δὲν εἶχε ἀκόμα ἐκπνεύσει στὸ σταυρό― καὶ γονάτιζε στὰ πόδια του καὶ ἔλεγε «Δάσκαλε, σὲ πρόδωσα· μετανοῶ», να ᾽στε βέβαιοι ὅτι ὁ Χριστός, κοντὰ στοὺς ἑπτὰ λόγους του ἐπὶ τοῦ σταυροῦ, θα ᾽λεγε κ᾽ἕναν ὄγδοο λόγο, «Ἰούδα, σὲ συγχωρῶ», κι ὁ Ἰούδας θὰ ἐπανερχόταν. Ἀλλὰ δὲν μετανόησε ὁ Ἰούδας· ἦταν ψευδὴς ἡ μετάνοιά του, ἦταν ἀπελπισία καὶ ἀπόγνωσις· δὲν ἔκανε τὰ ἡρωικὰ βήματα ποὺ ἔπρεπε. Ἡ μετάνοια εἶνε ἡ ἡρωικώτερη πρᾶξις ποὺ καλεῖται νὰ κάνῃ ὁ ἄνθρωπος. Εἶνε ἡρωισμός, λέει ὁ ῾Ρῶσος Ντοστογιέφσκυ, τὸ νὰ πηγαίνῃ κάποιος στὸν πνευματικό, νὰ γονατίζῃ μπροστά του καὶ νὰ ὁμολογῇ ὅτι ἁμάρτησε. Αὐτὸ ἔπρεπε νὰ κάνῃ καὶ ὁ Ἰούδας. Ὁ ἑκατόνταρχος, γνώρισε τὸ Χριστὸ μόνο γιὰ 1-2ὧρες, καὶ εἶπε «Ἀληθῶς Θεοῦ υἱὸς ἦν οὗτος»(Ματθ. 27,54) καὶ ἁγίασε (ἑορτάζει 16 Ὀκτωβρίου). Εἶνε μεγάλη ἡ ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, γι᾽ αὐτὸ μὴν ἀπελπιζώμαστε. Ξέρετε τί εἶνε ἡ ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ καὶ τί εἶνε οἱ ἁμαρτίες μας; Ἡ ἀγάπητοῦ Χριστοῦ εἶνε θάλασσα καὶ οἱ ἁμαρτίες μας κάρβουνα ἀναμμένα.

Ἄλλος ἔχει λίγα κάρβουνα, ἄλλος ἕνα μαγκάλι, ἄλλος δύο, ἄλλος τρία, ἄλλος ἔχει ἕνα ὁλόκληρο βουνὸ κάρβουνα. Ἀλλ᾽ ὅσο πολλὰ κι ἂν εἶνε τὰ κάρβουνα, ἡ θάλασσα νικᾷ τὴ φωτιά. ῾Ρίξτε, ἀδελφοί μου, τὰ κάρβουνά σας στὸ ἀπέραντο πέλαγος τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ. Γι᾽ αὐτὸ ἦρθε στὸν κόσμο ὁ Χριστός, γιὰ νὰ δεχτῇ καὶ τὸν πιὸ μεγάλο ἁμαρτωλό, καὶ τὸν Ἰούδα καὶ τὸν Πέτρο καὶ τοὺς πάντας. Τὸ εἶπα καὶ τὸ ἐπανλαμβάνω· δὲν θὰ μᾶς τιμωρήσῃ ὁ Χριστὸς διότι ἁμαρτάνουμε –τὸ ἁμαρτάνειν εἶνε ἀνθρώπινο· θὰ μᾶς δικάσῃ διότι δὲν μετανοοῦμε.

* * *

Ποιο εἶνε,ἀδελφοίμου,τὸμάθημα-τὸδίδαγμα ἀπὸ τὸν Ἰούδα; Ὅτι ἕνα ἀπὸ τὰ μεγαλύτερα ἁμαρτήματα εἶνε ἡ φιλαργυρία,τὸν᾽ἀγπᾷς τὰ λεφτά. Εἶνε ψώρα, εἶνε λέπρα τῆς ἀνθρωπότητος. Καὶ δυστυχῶς τὸ μικρόβιο αὐτὸ εἶνε πολὺ διαδεδομένο. Δὲν φοβοῦμαι τὸνκαρκίνο ἢ τὴ φθίσι ὅσο τὸ μικρόβιο τῆς φιλαργυρίας. Περισσότερο κι ἀπὸ τὴν πορνεία καὶ τὴ μοιχεία καὶ ἄλλα, ἡ φιλαργυρία σείει τὸν κόσμο. Νὰ φέρω μερικὰ παραδείγματα

Γιὰ τὰ τριάκοντα ἀργύρια ὁ ἔμπορος ἐκεῖνος, ὄχι ὅλοι, δὲν ἀρκεῖται στὸ νόμιμο κέρδος, ἀλλὰ προσπαθεῖ νὰ βγάλῃ περισσότερα. Ἔτσι τὸν καιρὸ τῆς κατοχῆς ἐμφανίσθηκε στὴν πατρίδα μας ἡ «μαύρη ἀγορά»· καὶ ἐνῷ οἱ ἀποθῆκες ἦταν γεμᾶτες, πέθαναν χιλιάδες Ἕλληνας· τά ᾽χω ζήσει τὰ γεγονότα αὐτὰ καὶ ἔχω ἄπειρα παραδείγματα. Πεινοῦσαν οἱ ἄνθρωποι καὶ πουλοῦσαν τὰ δαχτυλίδια τους, τὶς εἰκόνες τους, τὰ πάντα· «μιὰ φούχτα ἀλεύρι (ἢ καλαμπόκι) – μιὰ φούχτα χρυσάφι» κατὰ τὴν προφητεία τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ. Πέθαναν πολλοὶ ἐξ αἰτίας τῆς φιλαργυρίας τῶν κερδοσκόπων. Ἡ θάλασσα μπορεῖ νὰ πῇ στὰ ποτάμια, Φτάνει, δὲν θέλω ἄλλα νερά· ὁ ᾅδης μπορεῖ νὰ πῇ στοὺς νεκροθάφτες, Φτάνει, δὲν θέλω ἄλλους νεκρούς· ἀλλὰ ἡ φιλαργυρία δὲν θὰ πῇ ποτέ, Φτάνει.

Γιὰ τὰ τριάκοντα ἀργύρια ὁ ἄλλος χάνει και τὴ ζωή του. Ὁ ἐρωμένος, ὅταν πλησιάζῃ ὁ θάνατος, ἀφήνει τὴν ἐρωμένη του, ἀλλὰ ὁ φιλάργυρος δὲν ἀφήνει τὰ λεφτά. Ἔχω ἕνα παράδειγμα τρομακτικό. Κάποιον τὸν ἔπιασε ἔμφραγμα μέσα στὸ ἁμάξι σὲ ἀπόστασι 50 - 100 χιλιομέτρων ἀπὸ τὸ σπίτι του. Ὁ ὁδηγὸς τὸν παρακαλοῦσε νὰ διακόψουν καὶ νὰ φροντίσουν γιὰ ἀνάπαυσι καὶ πρῶτες βοήθειες, ἀλλὰ ἐκεῖνος ζητοῦσε ἐπιμόνως νὰ τὸν πάῃ στὸ σπίτι του, (ὅπου εἶχε τὸ χρηματοκιβώτιο). Τέλος ὕστερα ἀπὸ μιὰ δραματικὴ διαδρομὴ ἔφθασαν στὸ σπίτι του, ἀλλὰ ἦταν πλέον ἀργά· σὲ λίγο τὸν βρῆκε ὁ θάνατος χαϊδεύοντας τὰ χαρτονομίσματα. Ἡ φιλαργυρία τοῦ πῆρε τὴ ζωή.

Γιὰ τὰ τριάκοντα ἀργύρια ἀδέρφια, ποὺ τὰ γέννησε μιὰ μάνα κ᾽ ἕνας πατέρας, τρέχουν στὰ δικαστήρια καὶ γιὰ ἕνα κομμάτι γῆς φτάνουν μέχρι τὸν ἌρειοΠάγο. Γιὰ τὰ τριάκοντα ἀργύρια νέοι Κάϊν γίνονται ἀδελφοκτόνοι καὶ ἐκτυλίσσονται οἰκογενειακὰ δράματα.

Γιὰ τὰ τριάκοντα ἀργύρια τῆς ἀτιμίας ἡ καλομαθημένη κόρη δὲν ἀντιστέκεται στὸν πειρασμὸ ἀλλὰ πουλάει τὸ κορμί της, ἐμπορεύεται τὴν τιμή της, γιὰ τὸ ἄθλιο χρῆμα.

Γιὰ τὰ τριάκοντα ἀργύρια ὁ νέος ἐκεῖνος, ποὺ εἶπε στὴ φτωχὴ κοπέλλα «Σ᾽ ἀγαπῶ καὶ θὰ σὲ πάρω», ὅταν ὕστερα παρουσιάζεται ἡἄλλη μὲ τὰ λεφτὰ καὶ τὰ διαμερίσματα, ἀθετεῖ τὴν ὑπόσχεσί του, ἀφήνει τὴ μιὰ καὶ παίρνει τὴν ἄλλη. Εἶνε Ἰούδας· ὅπως ὁ Ἰούδας πρόδωσε τὸν Διδάσκαλο, ἔτσι αὐτὸς προδίδει ἕνα τίμιο κορίτσι τοῦ λαοῦ.

Νὰ προχωρήσω; Εἶμαι ἀπὸ ἐκείνους ποὺ δούλεψαν ἐπὶ χρόνια ἀπὸ τὴ θέσι τοῦ ἱεροκήρυκος γιὰ νὰ καθαρίσῃ στὸν τόπο μας ἡ ἐκκλησία ἀπὸ τὰ σκάνδαλα. Διότι φτάσαμε στὸ σημεῖο ἐχθροὶ τῆς πίστεως νὰ τὴν κατηγοροῦν ὅτι κατήντησε «μαγαζί», μὲ τὰ τυχερὰ τῶν παπάδων καὶ μὲ τὰ τιμολόγια τῶν μυστηρίων καὶ τὴν ἐν γένει ἐκκοσμίκευσι. Ὄχι, ἡ ἐκκλησία δὲν εἶνε μαγαζί. Ἐγὼ τοὐλάχιστον δὲν θέλω οὔτε μιὰ μέρα νὰ εἶμαι ἐπίσκοπος ἀνεχόμενος καταστάσεις, ποὺ θὰ μεταβάλλουν τὸν οἶκο τοῦ Θεοῦ ἀπὸ «οἶκον προσευχῆς» (Ἠσ. 56,7. Ματθ. 21,13. Μᾶρκ.11,17. Λουκ. 19,46) σὲ «οἶκον ἐμπορίου» (Ἰω. 2,16) καὶ «σπήλαιον λῃστῶν» (Ἰερ. 7,11. Ματθ. ἔ.ἀ.. Μᾶρκ. ἔ.ἀ.. Λουκ. ἔ.ἀ.) . Ἡ ἐκκλησία μας θὰ ἀνορθωθῇ, θὰ γίνῃ ὅπως ἦταν στὸν Πόντο, στὴ Μικρὰ Ἀσία, στὰ εὐλογημένα μας μέρη· καὶ ὁ κάθε Χριστιανὸς θὰ βλέπῃ ὅτι ὁ παπᾶς κι ὁ δεσπότης δὲν εἶνε ἐπαγγελματίες καὶ ἐκμεταλλευταὶ ἀλλὰ ὑπηρέτες Χριστοῦ, ὄχι Ἰοῦδες ἀλλὰ συνεχισταὶ τῶν ἀποστόλων.

Θέλετε νὰ προχωρήσουμε; Ἂς πᾶμε καὶ πιὸ πέρα, στοὺς παγκοσμίους πολέμους. Ἡ μικρή μας πατρίδα, ὅπως βεβαιώνει ἡ ἱστορία της, ἔκανε πάντοτε ἀγῶνες ἀμυντικοὺς καὶ ἀπελευθερωτικούς. Οἱ μεγάλοι παγκόσμιοι πόλεμοι γιατί ἔγιναν; Ἂν πάρῃς τὶς διακηρύξεις καὶ τὰ συνθήματά τους καὶ τὰ βάλῃς στὸ «χημεῖο» καὶ τὰ ἀναλύσῃς, θὰ δῇς ὅτι πίσω ἀπὸ τὰ μεγάλα λόγια κρύβονται πάλι τὰ τριάκοντα ἀργύρια (πετρέλαια, ἄνθρακες, συμφέροντα, ποὺ μεταφράζονται σὲ ρούβλια, δολλάρια, λίρες). Αὐτὰ εἶνε ἡ αἰτία τῶν πολέμων. Οἱ Ἕλληνες δὲν πολέμησαν γιὰ τὰ τριάκοντα ἀργύρια· πολέμησαν καὶ πολεμοῦν γιὰ τὴν ἐλευθερία καὶτὴ δικαιοσύνη, γιὰ τὰ ὑψηλὰ καὶ τὰ μεγάλα.

* * *

Μετὰ ἀπὸ αὐτὰ θὰ ρωτήσῃ κάποιος· Δὲν ὑπάρχει φάρμακο γιὰ τὴν ἀσθένεια αὐτή; Ποιο εἶνε τὸ φάρμακο ἐναντίον τῆς φιλαργυρίας; Ὦ ἀδελφοί μου, θὰ ἔλεγε κανεὶς ὅτι ἡ ἀσθένεια αὐτὴ εἶνε ἀθεράπευτη· ἀλλὰ μὴ ἀπελπισθοῦμε. Εἶνε μὲν δυσθεράπευτη ἀλλ᾽ὄχι ἀθεράπευτη. Θεραπεύεται μὲ τὴ χάρι τοῦ Χριστοῦ. Καὶ τὸ φάρμακο ποὺ συνιστᾷ ὁ Κύριος κατὰ τῆς φιλαργυρίας λέγεται ἐλεημοσύνη.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος