Ζωηφόρος

Ο Άγιος Θεοδόσιος ο Κοινοβιάρχης, του μακαριστού Μητροπολίτου Κοζάνης (†)Διονυσίου Λ. Ψαριανού,

Ο Άγιος Θεοδόσιος ο Κοινοβιάρχης

(11 Ιανουαρίου)

του μακαριστού Μητροπολίτου

Σερβίων και Κοζάνης

 (†)Διονυσίου Λ. Ψαριανού

από το βιβλίο του «Εικόνες έμψυχοι – Κηρύγματα αγιολογικά(Εξαπλά β΄)»,

Εκδόσεις Αποστολική Διακονία

Μαζί με τους μάρτυρες του αίματος, από τον πρώτο καιρό, η Εκκλησία τίμησε και τους μάρτυρες της συνειδήσεως. Μάρτυρες της συνειδήσεως ονομάζονται οι όσιοι μοναχοί και οι ασκητές της έρημου. Υπάρχει μια διαφορά μεταξύ των μοναχών και των ασκητών. Μοναχοί είν' εκείνοι πού ζουν μαζί στα μεγάλα κοινοβιακά μοναστήρια και ασκητές ή αναχωρητές είν' εκείνοι πού ζουν ξεμοναχιασμένοι σ' ερημικές κι απρόσιτες σπηλιές. Και οι μοναχοί και οι ασκητές είν' εκείνοι, πού άφηκαν τα εγκόσμια κι αφιέρωσαν τον εαυτό τους για κάτι καλύτερο και τελειότερο. Και είν' εκείνοι, για τους οποίους γράφει ο Μέγας Βασίλειος ότι «υπέρτεροι των ανθρωπίνων μέτρων εδείχθησαν», ξεπέρασαν τα συνηθισμένα ανθρώπινα μέτρα. Τέτοιος είναι ο άγιος Θεοδόσιος ο κοινοβιάρχης, του οποίου η Εκκλησία σήμερα εορτάζει τη μνήμη.

Ο άγιος Θεοδόσιος γεννήθηκε το 423 σε μια μικρή πόλη της Καππαδοκίας από ευσεβείς γονείς, πού με τις συμβουλές και το παράδειγμα τους δίδαξαν το παιδί τους τη χριστιανική αρετή. Από μικρός έδειξε ιδιαίτερη κλίση στα εκκλησιαστικά, ώστε και χειροθετήθηκε αναγνώστης. Όταν έφτασε σε κάποια ηλικία, άφησε την πατρίδα, τους γονείς και τους φίλους του κι έφυγε να επισκεφθή τους αγίους τόπους. Πηγαίνοντας για τα Ιεροσόλυμα, επισκέφθηκε τον άγιο Συμεών το στυλίτη. Εκείνος, όταν τον είδε, σαν και να τον ήξερε, του φώναξε «Καλώς ώρισες, δούλε τον Θεού Θεοδόσιε»! Ο άγιος Θεοδόσιος πήρε την ευλογία του μεγάλου ασκητή και συνέχισε το δρόμο του για τους αγίους τόπους. Στα Ιεροσόλυμα βρήκε κάποιο συμπατριώτη του ασκητή κι έμεινε κοντά του για λίγον καιρό.

Ο άγιος Θεοδόσιος έδειξε από την αρχή τόση ασκητικότητα και αρετή, ώστε σε λίγο καιρό έγινε γνωστός κι άρχισαν να μαζεύωνται κοντά του πολλοί, πού σαν κι αυτόν είχαν πάρει το δρόμο του ασκητισμού. Η σπηλιά επάνω στο βουνό, όπου ζούσε κρυμμένος ο Άγιος, έγινε σιγά - σιγά μοναστήρι, όπου συγκεντρώθηκαν πολλοί και σχημάτισαν μια αδελφότητα. Ο άγιος Θεοδόσιος τους δίδασκε και τους κατάρτιζε όχι μόνο στην προσευχή και στην εργασία, αλλά και στη μνεία του θανάτου, η μνεία του θανάτου είναι το πρώτο για τον μοναχό. Το να θυμάται, όχι μόνο κάθε μοναχός, αλλά και κάθε άνθρωπος ότι είναι θνητός και ότι κάποια ήμερα θα πεθάνη, ειν' εκείνο πού γράφει ο απόστολος Παύλος, ότι «αεί γαρ ημείς οι ζώντες εις θάνατον παραδίδόμεθα δια Ίησονν...».

Ο κοινοβιακός μοναχισμός είναι το πρότυπο του κοινωνικού βίου, σαν στα πρώτα χρόνια της Εκκλησίας, όπως διαβάζαμε στις Πράξεις των Αποστόλων. «Τον δε πλήθους των πιστευσάντων ην η καρδία και η ψυχή μία και ουδέ εις τι των υπαρχόντων αυτώ έλεγεν ίδιον είναι, άλλ' ην αυτοίς άπαντα κοινά...». Αυτή η μαρτυρία στο βιβλίο των Πράξεων είναι από τα πιο επίμαχα θέματα του καιρού μας, αλλά και το πρότυπο και η βάση του κοινοβιακού ασκητισμού. Πολύ σωστά είπαν ότι «ο κοινοτικός - κοινοβιακός τρόπος ζωής θα είναι σε όλους τους αιώνες ο γνήσιος τρόπος ζωής χριστιανικής υπάρξεως μέσα στον κόσμο. Και ο τρόπος αυτός σώζεται μέχρι σήμερα μέσα στο μοναστικό κοινόβιο, πού θα παραμείνη το πρότυπο της χριστιανικής κοινωνίας». Όχι για να γίνουν όλοι μοναχοί, αλλά για να παραδειγματίζωνται από τον βίο των μοναχών.

Ο άγιος Θεοδόσιος, όταν είδε ότι από παντού έφταναν μοναχοί, έκτισε κοντά στη Βηθλεέμ ένα μεγάλο μοναστηριακό συγκρότημα με εργαστήρια για να εργάζωνται οι μοναχοί, με νοσοκομείο και γηροκομείο και με τρεις μεγάλες εκκλησίες. Οι μοναχοί, πού έφτασαν έως 700 δεν ήσαν μόνο Έλληνες, αλλά Αραβες και Αρμένιοι και Πέρσες και Σλάβοι, όταν αρρώσταιναν εύρισκαν περίθαλψη στο νοσοκομείο και στα γεράματα τους στο γηροκομείο. Διάβαζαν χωριστά και στη γλώσσα τους όλες τις άλλες ακολουθίες, κι όλοι μαζί στη μεγαλύτερη Εκκλησία τελούσαν τη θεία Λειτουργία. Είναι να θαυμάζουμε μια τέτοια οργάνωση και τέλεια εικόνα κοινωνικού βίου, μα και να λυπούμαστε, πού τόσος πόλεμος γίνεται για τα κοινωνικά ζητήματα, και αγνοούνται τέτοια παραδείγματα και πρότυπα από την παράδοση και τη ζωή της Εκκλησίας.

Το μεγάλο κοινόβιο του αγίου Θεοδοσίου, τέλεια ωργανωμένο, ήταν ένας αληθινός επίγειος παράδεισος. Ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων, θαυμάζοντας τη μοναστική αυτή πολιτεία, διώρισε τον άγιο Θεοδόσιο γενικό προϊστάμενο και επόπτη όλων των κοινοβίων της Παλαιστίνης, γι' αυτό και λέγεται κοινοβιάρχης. Αλλά και εναντίον των αιρέσεων εργάσθηκε ο άγιος Θεοδόσιος, γι' αυτό και έπεσε στη δυσμένεια του αιρετικού αυτοκράτορα Αναστασίου, ο οποίος και τον εξώρισε. Μετά την εξορία του, ο κοινοβιάρχης ξαναγύρισε στο κοινόβιο του κι έζησε ακόμα 11 χρόνια μέχρι το 529, πού κοιμήθηκε σε ηλικία 105 ετών. Ο άγιος Θεοδόσιος ως τα βαθειά γεράματα του ήταν ένας ωραίος με επιβλητικό παράστημα άνθρωπος, ώστε να έχουν και σ' αυτόν εφαρμογή τα λόγια του αγίου Χρυσοστόμου «των γαρ αγίων ουχί τα ρήματα μόνον, αλλά και αυτά τα πρόσωπα πνευματικής γέμει χάριτος». Αμήν.

***

Σύντομο συναξάριον του οσίου πατρός ημών Θεοδοσίου του Κοινοβιάρχου

Αυτός ο άγιος ζούσε στα χρόνια του Λέοντος του μεγάλου το 450, και έζησε και ως τα χρόνια του Αναστασίου του Δικόρου, που βασίλευσε το 491. καταγόταν από ένα χωριό της Καππαδοκίας που ονομαζόταν Μωγαρισού. Ήταν υιός γονέων ευσεβών και πιστών, τον πατέρα του τον έλεγαν Προαιρέσιο και τη μητέρα του Ευλογία. Αυτός λοιπόν αφού έγινε μοναχός, πήγε στα Ιεροσόλυμα και από εκεί ήρθε στην Αντιόχεια, και αντάμωσε τον άγιο Συμεών τον στυλίτη από τον οποίο έμαθε και την πρόοδο που επρόκειτο να έχει στην αρετή, και ότι θα γίνει και ποιμένας πολλών λογικών προβάτων. Έπειτα ησύχασε κοντά σε έναν ησυχαστή , που λεγόταν Λογγίνος, και παρουσιάστηκε τόσο υπερβολικά εγκρατής, που όλη την εβδομάδα έτρωγε μόνο μία φορά, ο αοίδιμος,  και στο διάστημα τριάντα ολόκληρων χρόνων δεν έφαγε καθόλου ψωμί.

Άσκησε λοιπόν κάθε είδος αρετής και έφθασε σε τέτοιο ύψος αναβάσεως ο τρισόλβιος, ώστε αξιώθηκε να εκτελεί παράδοξα θαύματα, γιατί μόνο αυτός έβλεπε μαζί με έναν άλλο αδελφό τον μαθητή του Βασίλειο, ο οποίος αφού πέθανε και ενταφιάστηκε στον τάφο, τον οποίο ο άγιος έκτισε για αυτόν προς ενθύμηση του θανάτου, στεκόταν μετά το θάνατο στην Εκκλησία μαζί με τους άλλους αδελφούς και έψαλλε μαζί τους. Και ήταν αόρατος για όλους τους άλλους. Αυτός άναψε και τα σβησμένα κάρβουνα χωρίς φωτιά στον τόπο εκείνο, όπου επρόκειτο να θεμελιωθεί το μοναστήρι. Αυτός ελευθέρωσε από την αιμορραγία μια γυναίκα, η οποία προσήλθε με πίστη.. αυτός από ένα σπυρί σιτάρι, το οποίο ευλόγησε, έκανε να υπερχειλίσουν οι σιταποθήκες.

Αυτός, που εμφανίστηκε χωρίς να τον βλέπουν, έβγαλε από το βυθό του πηγαδιού το παιδί που έπεσε εκεί μέσα. Αυτός έπαυσε και το θάνατο των παιδιών μιας γυναίκας, τα οποία πριν ακόμα γεννηθούν στην ζωή, αρπάζονταν από το θάνατο. Έτσι και τη μητέρα τους, η οποία δεν είχε καλύτερη τύχη και από μια εντελώς στείρα, εξαιτίας των θανάτων των παιδιών, ο άγιος με την προσευχή του την έκανε πολύτεκνη. Αλλά και το νέφος ακρίδων έδιωξε ο άγιος με μια μόνον παρατήρηση. Αυτός και τον Κόμη της Ανατολής Κήρυκο φύλαξε άτρωτο στον πόλεμο, διότι εκείνος φορούσε για προστατευτικό θώρακα το τρίχινο ιμάτιο του αγίου. Αλλά και τη γη που αδικούνταν από την ξηρασία και δεν έδινε καρπό την ελευθέρωσε από την ανυδρία, προκαλώντας βροχή με την προσευχή του.            

Προείπε ακόμα ο όσιος και την κατεδάφιση που επρόκειτο να πάθει η πόλη Αντιόχεια από τον σεισμό. Και πολλούς ανθρώπους γλύτωσε από την τρικυμία της θάλασσας με την εμφάνισή του όταν κινδύνευαν. Και στάθηκε και δάσκαλος της αρετής σε πολλούς μαθητές, και περισσότερους παρακίνησε προς τον ίδιο ζήλο και μίμηση της δικής του αρετής με τα λόγια και τα έργα του και στη συνέχεια τους έφερε κοντά στον Κύριο. Έτσι λοιπόν αφού έζησε και δοξάστηκε στη γη, αναπαύθηκε εν ειρήνη, παραδίδοντας το πνεύμα του στα χέρια του Θεού και τελείται η σύναξή του στον Αποστολικό ναό του κορυφαίου Πέτρου.

***

Απόσπασμα από τον κατά πλάτος Βίο του Αγίου

από το βιβλίο «Η αίρεσις των μονοφυσιτών αντιχαλκιδωνίων»

Εκδόσεις "Ορθόδοξος Κυψέλη" Θεσσαλονίκη

Απόδοση στα νέα Ελληνικά Γεώργιος Τέζας - Φιλόλογος

Πηγή: http://www.impantokratoros.gr/FBAAA216.el.aspx

Και ήταν σε όλα όσα γίνονταν πραότατος, ταπεινός και ήμερος, όταν όμως  κινδύνευε η ευσέβεια, τότε φαινόταν φιλόνικος και ισχυρογνώμων ο Άγιος Θεοδόσιος. Και ήταν, σύμφωνα με τη Γραφή, «πυρ φλέγον» και «μάχαιρα κόπτουσα», που αφανίζει τα κακά ζιζάνια. Έτσι φιλονίκησε με τον παράνομο βασιλιά Αναστάσιο, τον μεγάλο και άσπονδο εχθρό της Δ' οικουμενικής αγίας Συνόδου, ο οποίος ακολουθούσε την αίρεση του δυσσεβούς Ευτυχούς και Διοσκόρου και Σεβήρου, οι οποίοι πίστευαν ότι ο Χριστός έχει μία φύση, οι άχρηστοι, ο οποίος βασιλιάς άλλους πατέρες κολάκευε και συμμορφώνονταν με την αίρεση και άλλους τους τυραννούσε ο άμυαλος. Κι έτσι δοκίμασε να παρασύρει και τον σοφό Θεοδόσιο με αργύρια, ο φιλάργυρος. Του έστειλε λοιπόν δωρεά τριάντα λίτρες χρυσού και για να μην το καταλάβει ότι το έστειλε με πονηριά και το γυρίσει πίσω, κάλυψε με πονηριά το δόλωμα και του μήνυσε να το δεχτεί για να το ξοδέψει για τους αρρώστους και τους φτωχούς. Και ο Άγιος δέχτηκε το χρυσό για να μη δώσει αφορμή για σκάνδαλο, τη μιαρή όμως γνώμη του τη μίσησε και την απέκρουσε, ανατρέποντάς την με αληθινές αποδείξεις και παραδείγματα, και νικήθηκε ο βασιλιάς, σαν να πολεμούσε το ελάφι με το λιοντάρι, όπως θα φανεί παρακάτω.

Αφού πέρασε λίγος καιρός, αφότου φιλοδώρησε τον Άγιο με τον χρυσό ο βασιλιάς, έστειλε ανθρώπους στον Όσιο να υπογράψει την προαναφερθείσα αίρεση. Τότε συγκεντρώνει όλους τους Πατέρες της ερήμου και με τη σύμφωνη γνώμη και τη θέληση όλων γράφει στον βασιλιά την εξής απάντηση: «επειδή μας έστειλες μήνυμα να κάνουμε ένα από τα δύο, δηλαδή ή να συμφωνήσουμε με την άποψη των Ακέφαλων ή να θανατωθούμε βίαια αν μείνουμε πιστοί στα ορθά Δόγματα των Πατέρων, μάθε ότι προτιμούμε τον θάνατο και όχι μόνο εμείς δεν παρεκκλίνουμε καθόλου από την αλήθεια, αλλά και όσους άλλους παρασύρετε και δεχτούν τα φρονήματά σας, εμείς τους αναθεματίζουμε, και αν χειροτονήσετε κάποιον από τους Άκέφαλους, εμείς δεν τον δεχόμαστε. Μακάρι, Χριστέ Βασιλιά, να μη συμβεί να παραιτηθούμε ούτε λίγο από την Ορθοδοξία, αλλά ακόμα και αν δούμε τους Άγιους αυτούς Τόπους να έχουν παραδοθεί στη φωτιά, ακόμα και αν πάθουμε οτιδήποτε άλλο, δεν αλλάζουμε γνώμη, ακόμα και αν ελεεινά τεμαχίσουν τα σώματά μας σε μικρά τεμάχια, αλλά πιστεύουμε στις τέσσερις Άγιες Συνόδους, από τις οποίες η πρώτη των 318 Πατέρων έγινε κατά του Άρειου στη Νίκαια, τον οποίο και αναθεμάτισαν, επειδή το δόγμα του δυσσεβούς θεωρούσε τον Υιό του Θεού ξένο από την ουσία του Πατρός. Η δεύτερη κατά του Μακεδόνιου, ο οποίος βλασφημούσε προς το Άγιο Πνεύμα. Η Τρίτη πραγματοποιήθηκε στην Έφεσο κατά του Νεστορίου, ο οποίος φλυαρούσε με  μιαρό και παράλογο τρόπο κατά της οικονομίας του Χριστού, και η τέταρτη των 630 θεοφόρων Πατέρων στη Χαλκηδόνα, οι οποίοι έχοντας ίδιο φρόνημα με τους άλλους, αφόρισαν τον Ευτυχή και τον Νεστόριο, και τους έδιωξαν μακριά από την Εκκλησία και δυνάμωσαν την Ανατολική Πίστη, χαρακτηρίζοντας αυτούς που έχουν διαφορετικό φρόνημα ξένους από την Εκκλησία του Χριστού. Από αυτή λοιπόν την Ορθόδοξη Πίστη δεν παρεκκλίνουμε ούτε προδίδουμε (μακριά από εμάς!) την ευσέβεια, έστω και αν πρόκειται να μας δώσετε χιλιάδες θανάτους. Η ειρήνη του Θεού που καθοδηγεί κάθε νου, μακάρι να είναι φύλακας και οδηγός του κράτους σου».

Μόλις δέχτηκε αυτή την επιστολή ο βασιλιάς, ευλαβήθηκε τον Άγιο και του έστειλε απάντηση προφασιζόμενος ότι δεν έφταιγε ο ίδιος σε αυτό το θέμα, αλλά οι κακοί Αρχιερείς και κληρικοί, οι οποίοι θέλοντας να φανούν σοφοί, προκαλούσαν τα σκάνδαλα. Αυτά και άλλα αφού έγραψε ο βασιλιάς στον Άγιο, σταμάτησε και δεν εκβίαζε κανένα να ακολουθήσει την αίρεση. Αλλά μετά από καιρό άλλαξε γνώμη και έστειλε πάλι γράμματα κατά της ευσέβειας, ο απερίσκεπτος. Ο γενναίος όμως και ζηλωτής της ορθής πίστης Άγιος Θεοδόσιος, δεν αποδέχτηκε τα γράμματα, αλλά σαν λιοντάρι όρμησε κατά των απεσταλμένων και αφού συγκέντρωσε το πλήθος, ανέβηκε στον άμβωνα και είπε μεγαλόφωνα: «όποιος εναντιωθεί στις τέσσερις Άγιες Οικουμενικές Συνόδους και δεν τις τιμά όπως τα τέσσερα Ευαγγέλια, να έχει το ανάθεμα.». αυτά είπε και έτρεξε σαν Άγγελος στις κοντινές χώρες και πόλεις σαν στρατηγός, με πολλούς Μοναχούς να τον ακολουθούν, και στήριζε τους πιστούς, ξεσήκωνε τους νωθρούς και όσους είχαν αμφιβολία για την Ορθόδοξη πίστη τους βεβαίωνε και τους έκανε πρόθυμους να μη φοβηθούν τις απειλές του τυράννου, αλλά να πεθάνουν, αν χρειαστεί, για την ευσέβεια.

Και τους δίδασκε ο Όσιος να γνωρίζουν ότι ο Υιός και Λόγος του Θεού είναι ταυτόχρονα Θεός και άνθρωπος σε μια υπόσταση, δηλαδή πρόσωπο, έχοντας από τη φύση του τη θεότητα και την ανθρωπότητα. Έφερε και για απόδειξη την Αγία εκείνη και Οικουμενική Τετάρτη Σύνοδο, η οποία σαφέστατα ανατρέπει αυτές τις δύο αιρέσεις, του δυσσεβούς Νεστόριου, ο οποίος χώριζε τον ένα Χριστό σε δύο υιούς και δύο υποστάσεις ο ανόητος, και του Ευτυχούς και Διοσκόρου και Σεβήρου, οι οποίοι συγχέουν σε μία φύση του ενός Χριστού τη θεότητα και την ανθρωπότητα. Γιατί ο Νεστόριος πίστευε δύο φύσεις και υποστάσεις στο Χριστό και δύο υιούς, έναν Θεό που γεννήθηκε από τον Πατέρα, και άλλον από την Αγία Παρθένο. Ο Ευτυχής πάλι και ο Διόσκορος και ο Σεβήρος, που πίστευε τα ίδια με αυτούς, θέλοντας δήθεν να πολεμήσουν αυτή τη σφαλερή διαίρεση του Νεστόριου, έπεσαν πάλι και οι ίδιοι τόσο ανόητα σε άλλη αίρεση, δίνοντας στο Χριστό μία φύση θεότητος και ανθρωπότητος, και πιστεύοντας οι άμυαλοι ότι η θεότητα μπορεί να πάσχει. Γιατί , αν έχει ο Χριστός μία φύση, όπως φλυάρησαν αυτοί, άρα και η θεότητα γνώρισε το θάνατο.

Αλλά ας σφραγισθούν τα μιαρά τους στόματα, γιατί η Αγία Τετάρτη Οικουμενική Σύνοδος απόφάσισε να τιμούμε δύο φύσεις θεότητος και ανθρωπότητος σε μία υπόσταση χωρίς να τις συγχέουμε, χωρίς να τις μεταβάλλουμε και δίχως να τις χωρίζουμε, έναν Υιό εκ του Πατρός προαιώνιο σύμφωνα με τη θεότητα, μεταγενέστερο και πάλι γεννηθέντα από την Αγία Παρθένο με νεότερο νόμο σύμφωνα με  την ανθρωπότητα, ομοούσιο με τον Πατέρα, αμήτορα και απάτορα. Με αυτά και άλλα παρόμοια δίδασκε με θάρρος το ποίμνιό του ο σοφός Θεοδόσιος. Και για αυτό ο βασιλιάς θύμωνε μαζί του και τον εξόρισε άδικα. Ο δίκαιος κριτής όμως Θεός, αφαίρεσε τη ζωή εκείνου του παράφρονα και όταν επέστρεψε πάλι ο Όσιος έπαυσε ο διωγμός της Εκκλησίας και σταμάτησαν τα σκάνδαλα. Και οι αιρετικοί κακοί αρχιερείς διώχτηκαν από τους θρόνους τους, και οι ευσεβείς πήραν πίσω τους δικούς τους θρόνους ,όπως και πριν, και πολλοί από αυτούς επαίνεσαν τον μέγα Θεοδόσιο για το θάρρος που έδειξε και δεν δέχτηκε τα βασιλικά προστάγματα. Ιδιαίτερα οι Αρχιεπίσκοποι, της Ρώμης Αγάπιος και ο Εφραίμ της Αλεξάνδρειας του έγραψαν εγκωμιαστικά γράμματα και πολύ τον εγκωμίασαν.

Αγιολογιο

Αγιον Ορος

Αγιοι της Λεσβου

©2005-2016 Zoiforos.gr || Σχεδίαση - Ανάπτυξη Lweb.GR

Login or Register

Register

User Registration
or Cancel