Καθηγουμένου Ι. Μ. Αγίου Ιγνατίου - Λειμώνος Λέσβου
από το βιβλίο του «Εορτοδρόμιον»
Ο Έφορος της Περγάμου
«Τον ιεράρχην και κλεινόν μεγαλομάρτυρα, τον πολιούχον της Περγάμου τον πανάριστον, καί κοινού εχθρού αντίπαλον τον Αντίπαν, κατά χρέος ευφημήσωμεν εν άσμασιν, ως τους πάσχοντας οδόντας θεραπεύοντα, ποθώ κράζοντες, χαίροις, πάτερ τρισόλβιε».
Σήμερα, αγαπητοί μου αδελφοί, πανηγυρίζει η αγία μας Εκκλησία τη μνήμη του Ιεράρχη της Περγάμου και πολιούχου της αγίου και πανάριστου και ενδόξου ιερομάρτυρα Αντίπα, του γιατρού των οδόντων.
Έζησε και έδρασε στα χρόνια του αυτοκράτορα της Ρώμης Δομετιανού. Ήταν σύγχρονος και μαθητής των αγίων και πανευφήμων Αποστόλων, «χάριν απαντλήσας δαψιλώς γνώσεως Χριστού εξ ακένωτου πηγής του επιστήθιου τε και θείου κήρυκος» αγίου Ιωάννου του Ευαγγελιστού.
Από τον άγιο και ένδοξο ευαγγελιστήν Ιωάννη χειροτονήθηκε και καταστάθηκεν επίσκοπος της αρχαίας και ιστορικής πόλεως της Μικράς Ασίας της Περγάμου τότε πού ο άγιος Ευαγγελιστής εκήρυττε στην Έφεσο.
Και όταν ο άγιος Ευαγγελιστής εξορίστηκε στη νήσο Πάτμο, ο άγιος Αντίπας με όλη του τη φλόγα και την πίστι εξακολουθούσε να ποιμαίνη το λαό του Θεού και να κηρύττη στους ειδωλολάτρες την επιστροφή από την οδό της πλάνης στο δρόμοι της σωτηρίας πού επρόσφερεν ο Χριστός.
Όπου υπήρξεν ειδωλολατρικός Ναός με αγάλματα των ειδώλων ανελάμβανε πνευματικήν εκστρατεία, και με τις βόμβες των αγίων του προσευχών έδιωχνε τους δαίμονες από μέσα από τους ειδωλολατρικούς ναούς και έρριχνε τα αγάλματα των ψευδοθεών σε συντρίμμια κατά γης.
Όταν δε επρόσφεραν στους βωμούς θυσίες οι ειδωλολάτρες, οι δαίμονες τους αποκρινόταν και τους έλεγαν ότι δεν ημπορούν να παραμείνουν μέσα στην πόλι τους, ούτε και να δεχθούν τις θυσίες τους γιατί τους διώχνει ο Αντίπας.
Αυτό ήθελαν ακριβώς να μάθουν και οι ειδωλολάτρες, ότι δηλαδή ο επίσκοπος των χριστιανών προσβάλλει και πολεμά την επίσημη θρησκεία του Ρωμαϊκού κράτους πού τότε ήταν η είδωλολατρεία, και χωρίς να χάσουν καιρό συνέλαβαν το γηραλέο και άγιον Επίσκοπο και τον έσυραν μπροστά στο βήμα του αυτοκράτορα Δομετιανού.
Και ο Ηγούμενος εφρόντισε με τη διαλεκτική μέθοδο να πείση τον γέροντα επίσκοπο να αρνηθή το Χριστό και να ασπασθή την πίστι των ειδώλων, μάλιστα δε σαν να ήταν σοφός και θέλοντας κατά ένα τρόπο να αποδείξη ότι είναι ανώτερη η θρησκεία των ειδώλων από τη θρησκεία του Χριστού, «επιχείρει ο Ηγεμών πείθειν αυτόν, ως τα παλαιότερα τιμιότερα ην, είναι δε τα αρτιφανή και νεώτερα ατιμότερα» κατά τον ιερό Συναξαριστή.
Ισχυριζόταν δηλαδή ο Ήγεμόνας ότι αφού είναι αρχαιότερη η θρησκεία των ειδώλων από τη θρησκεία του Χριστού είναι τιμιότερη και αξιολογώτερη. Αλλά o άγιος και γέροντας Επίσκοπος με άλλο παράδειγμα απέδειξεν ότι, ό,τι είναι παλαιό δεν είναι και σπουδαίο, και είπε, και η αδελφοκτονία είναι αρχαιότατον αμάρτημα αφού ο γυιός του Αδάμ ο Κάϊν εσκότωσε τον Άβελ τον αδελφό του. Έπεται λοιπόν ότι επειδή είναι αρχαιότερη αυτή η αμαρτία είναι αξιέπαινη και αξιότιμη και αξιοζήλευτη; Όχι άρχοντα, αλλά όπως «ο αδελφοκτόνος Κάϊν, μισείται και αποστρέφεται από όλους τους μετά ταύτα ανθρώπους αγκαλά και αυτός είναι παλαιότερος εις τους χρόνους, έτσι και η των ελλήνων, ασέβεια, είναι μισητή κοντά εις τους μεταγενεστέρους χριστιανούς, αγκαλά και αυτή να είναι κατά τους χρόνους παλαιοτέρα» καθώς παραδίδει ο άγιος Νικόδημος.
Αληθινά αποστομωτική ήταν η απάντησι του αγίου Αντίπα. Γι΄ αυτό τόσον ο Ηγεμόνας όσο και οι επίσημοι ειδωλολάτρες άναψαν από θυμό και αμέσως ανέλαβαν την παραδειγματική του Επισκόπου τιμωρία.
Σε ένα πελώριο πυρακτωμένο χάλκινο βόδι τον έκλεισαν για να τον ψήσουν ζωντανό. Το μαρτύριο τούτο το φριχτό σε δυο στίχους το περιγράφει επιγραμματικώτατα ο ιερός Υμνογράφος και λέγει στον άγιον ιερομάρτυρα: «Ταύρω παλαίεις, καλλιμάρτυς Αντίπα, ος σε φλογίζειν ου κερατίζειν έχει».
Και ο άγιος Αντίπας φλογιζόμενος και τους τρεις παίδες εν τη καμίνω μιμούμενος «ύμνει τον Θεόν και εδοξολόγει» για το ότι αξιώθηκε υπέρ του ονόματος του να ατιμασθή και πάθη, και τον παρακαλούσεν όπως αντικαταπέμπη την ίασι και τη θεραπεία σε κάθε έναν πού θα τίμα τη μνήμη του σαν αγίου και θα επικαλήται τις πρεσβείες του και μεσιτείες του, και ιδιαίτερα να τους φυλάγη από τον οδυνηρότατο πόνο των οδόντων. Παρακαλούσε ακόμη να βρουν «εξιλασμόν παρά Θεού εν τη ήμερα της κρίσεως, όσοι εορτάζουν τη μνήμη του», και τη χάρι πού εζήτησε την έλαβεν από το Θεό και αναδειχθείς θαυματουργός ιατρός των οδόντων με ηρεμία και ανία υπομονή και εγκαρτέρησι μέσα στο χάλκινο καμίνι την όσια του ψυχή στα χέρια του Πλάστη παρέδωσε.
Την πιστότητα του δε και την αφιέρωσί του και το μαρτύριο του προς χάριν του Θεού ο άγιος διδάσκαλος του, ο Ευαγγελιστής Ιωάννης εξόριστος στην Πάτμο, μέσα στην ιερή του Αποκάλυψιν ανέφερε λέγοντας εκ προσώπου του Χριστού στον Άγγελο της Εκκλησίας της Περγάμου, «εν ταις ημέραις, εν αις Αντίπας ο μάρτυς μου ο πιστός ος απεκτάνθη παρ΄ υμίν, οπού κατοικεί ο σατανάς».
Ας τιμούμε τη μνήμη του, αγαπητοί μου αδελφοί, του μάρτυρος του πιστού Αντίπα για να πετυχαίνωμε τη θεραπεία των οδόντων μας όσες φορές αυτοί προσβάλλονται από ασθένειες πόνους και οδύνες και για να βρούμε χάρι και έλεος από το δικαιοκρίτη Κύριο κατά τη φοβερήν ήμερα της κρίσεως όταν θα έλθη για να κρίνη ζώντες και νεκρούς. Αμήν.
