Ζωηφόρος

Σωφρονίου Ιεροσολύμων, του Αρχιμ. Νικοδήμου Παυλόπουλου,

Σωφρονίου  Ιεροσολύμων

 (11 Μαρτίου)

του Αρχιμ. Νικοδήμου Παυλόπουλου

Καθηγουμένου Ι. Μ. Αγίου Ιγνατίου - Λειμώνος Λέσβου

από το βιβλίο του «Εορτοδρόμιον»

Ο θρηνητής της Ιερουσαλήμ

Σήμερα, αδελφοί μου, εορτάζαμε τη μνήμη ενός μεγάλου αγίου της Εκκλησίας μας, του Πατριάρχου Ιεροσολύμων Σωφρονίου.

Γεννήθηκε στη Δαμασκό της Συρίας γύρω στα 575 μετά Χριστόν. Στην αρχή εξασκούσε το επάγγελμα του σοφιστού, αλλά δεν ικανοποιείτο η ευλαβής ψυχή του από τη λογοπραγία του σοφιστικού επαγγέλματος και την ανάμιξη σε σκοτεινές υποθέσεις. Γι' αυτό πολύ νέος έφυγε από τη Δαμασκό και ήλθε στα Ιεροσόλυμα, όπου εμόνασε στο Μοναστήρι του αγίου Θεοδοσίου.

Εκεί στο Μοναστήρι του αγίου Θεοδοσίου εδημιούργησε ένεκα της μεγάλης του αρετής πνευματικές επαφές και σχέσεις με αγίους άνδρες και μορφωμένους συνάμα, όπως ήταν ο Ιωάννης ο Μόσχος με τον όποιον εταξίδεψε και στην Αίγυπτο και στη Ρώμη και του οποίου το λείψανο, μετά το θάνατο του στη Ρώμη, μετέφερε και έθαψε στη Μονή του αγίου Θεοδοσίου, και ο Μάξιμος ο ομολογητής, ο όποιος διετέλεσε μαθητής και θαυμαστής του. Ο Μάξιμος ο ομολογητής, ο μεγάλος αυτός πατήρ και πολέμιος του Μονοθελητισμού, τον ωνόμαζε τον άγιο Σωφρόνιο «προϊστάμενον, πατέρα και διδάσκαλον».

Στα χρόνια του ξέσπασε μια νέα και μεγάλη αίρεσι, η αίρεσι του μονοθελητισμού, και ο φλογερός Μοναχός Σωφρόνιος μετέβη το 631 στην Αλεξάνδρεια και στην Κωνσταντινούπολη όπου το ρεύμα της αιρέσεως πολλούς παρέσυρε, για να πολεμήση και υπερμαχήση της Ορθοδόξου πίστεως. Και υστέρα από πόλεμο ηρωικό τον όποιο διεξήγαγε με τα όπλα του ισχυρού λόγου πού διέθετε, επέστρεψε στα Ιεροσόλυμα το 634, οπότε και διεδέχθη τον Πατριάρχη Μόδεστο στο θρόνο των Ιεροσολύμων.

Με τον ενθρονιστήριό του λόγο και με συνοδική επιστολή του κατεδίκασε το μονοενεργητισμό, αδελφή αίρεσι του μονοθελητισμού. Εδίδαξε, δηλαδή, ότι η ενέρεια είναι ικανότητα της φύσεως, και επειδή ο Χριστός είχε δύο φύσεις, τη θεία και την ανθρωπινή, είχε όχι μόνο δύο θελήσεις, αλλά και δυο ενέργειες, τη θεία και την ανθρώπινη. Άλλα βέβαια κάθε φύσις ενεργούσε όχι ξέχωρα και αδέσποτα, αλλά «εν κοινωνία μετά της άλλης». Και εξήγησε τι εννοούσε όταν έλεγεν «εν κοινωνία μετά της άλλης». Όσες φορές δηλαδή ήθελεν ο Λόγος του Θεού, έδινε στην ανθρώπινη φύσι την ευκαιρία, τον «καιρόν», να πράττει τα ιδικά της, τα οποία ήταν βέβαια ενέργειες θεληματικές, αλλά και φυσικές. Και οι ενέργειες της ανθρωπινής φύσεως του Χριστού μας μετεδίδοντο βέβαια στη θεία φύσι του αφού μέσα στο Χριστό ήταν ενωμένες οι δύο φύσεις σε ένα πρόσωπο. Και πάλι η μετάδοσις αυτή δεν γινόταν «κατ' ανάγκην, άλλ' εκουσίως, κατά τρόπον φυσικόν συγχρόνως και υπερφυσικόν». Και έτσι συνέδεσε την ένδοξη πατριαρχεία του με τους υπέροχους αγώνες του κατά των δύο αιρέσεων του Μονοθελητισμού και του Μονοενεργητισμού.

Άλλα στα τέλη της ζωής του ένα θλιβερό ιστορικό γεγονός τον ανάγκασε να παράδοση την πόλι του και να σφράγιση την πατριαρχεία του με το θάνατο του.

Δυο χρόνια πολιορκούσαν την Ιερουσαλήμ οι Σαρακηνοί, και τελευταία ο Ομάρ παρέλαβε την πόλι στην εξουσία του και έκτισε στο λόφο του Γολγοθά το γνωστό τέμενος πού πήρε το όνομά του. Σε ένα λόγο του εθρήνησεν ο Πατριάρχης την πόλι Ιερουσαλήμ γιατί την έπληξε, «ρομφαία σαρακηνική και θηριώδης και βάρβαρος και πάσης όντως διαβολικής ωμότητος γέμουσα».

Πρέπει αδελφοί μου, να μας απασχολήσουν και τα έργα του αγίου Πατριάρχου των Ιεροσολύμων, γιατί δεν ήταν μόνον αγωνιστής με το λόγο του, αλλά και με την πέννα του και άφησε έργα όχι μόνο δογματικά, αλλά και αγιολογικά, και ομιλητικά και υμνολογικά.

Έγραψε λοιπόν ο άγιος Σωφρόνιος ένα πολύ μεγάλο σε έκτασι σύγγραμμα κατά του Μονοθελητισμού, το όποιο δυστυχώς χάθηκε. Ακόμη έγραψε την ενθρονιστική του επιστολή προς τον πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Σέργιο, στην οποία πραγματεύεται για τις δυο «εν Χριστώ» ενέργειες, και άλλα έργα δογματικά από τα όποια μόνον αποσπάσματα σώζονται.

Επιδόθηκε όμως καθώς είπαμε και στη συγγραφή βίων αγίων. Πολλών μαρτύρων τους βίους περιέσωσε και εγκωμιαστικούς λόγους γι' αυτούς συνέταξε. Έγραψε για τους αγίους Αναργύρους Κύρο και Ιωάννη, για την όσια Μαρία και Αιγύπτια και για τον όσιο 'Ιωάννη τον Ελεήμονα.

Έγραψε ακόμη λόγους, στη Γέννησι του Χρίστου, στον Ευαγγελισμό της Παναγίας, στην Υπαπαντή, στο Σταυρό, στους αγίους Αγγέλους, στον τίμιο Πρόδρομο, στους Αποστόλους Πέτρο και Παύλο, και στον Ευαγγελιστήν Ιωάννη το θεολόγο. Ακόμη καθώς παραπάνω αναφέραμε συνέταξε και ομάδα εκκλησιαστικών ύμνων.

Σώζονται μέχρι των ήμερων μας 23 ανακρεόντεια ποιήματα, πού αναφέρονται σε εορτές της Εκκλησίας και σε άγια και ιερά πρόσωπα, τα όποια έγραψε πριν γίνη πατριάρχης. Πιο ενδιαφέρον από όλα του τα ανακρεόντια είναι εκείνο πού αναφέρεται στην άλωσι των Ιεροσολύμων κατά το 614 από τους Πέρσες: «χριστιανών μακάρων έλθετε παίδες εις γόον υψηλόφων Ιεροσολύμων», έγραψε, δηλαδή ελάτε ω παιδιά των μακαρίων χριστιανών για να κλάψετε τα Ιεροσόλυμα πού είναι κτισμένα σε υψηλούς λόφους.

Άλλα πιο γνωστά και εύχρηστα και εξαγιασμένα από τη λειτουργική τους χρήσι είναι τα ιδιόμελα τροπάρια πού έγραψε και ψάλλονται στις ώρες των Χριστουγέννων και Θεοφανείων.

Ας ευχηθούμε και στις ήμερες μας να αναδεικνύη ο Κύριος τέτοιους Ιεράρχες, ήρωες στο φρόνημα και στην πίστι, ορθούς στο λόγο και στην πράξι και σοφούς στη διδασκαλία και τη συγγραφή. Αμήν.

 

Αγιολογιο

Αγιον Ορος

Αγιοι της Λεσβου

©2005-2016 Zoiforos.gr || Σχεδίαση - Ανάπτυξη Lweb.GR

Login or Register

Register

User Registration
or Cancel