Ἁγίου Ἰωάννου Χρυσοστόμου

Ο ΠΕΙΡΑΣΜΟΣ

            Τότε, ὁδηγημένος ἀπό τό Πνεῦμα, ὁ Ἰησοῦς ἐπῆγε στήν ἔρημο νά ἀντιμετωπίσει τούς ὅποιους πειρασμούς ἀπό πλευρά τοῦ διαβόλου.

            Τότε. Δηλαδή, πότε; Ἀμέσως μετά τό βάπτισμά Του. Καί ποῖος τόν ὁδήγησε ἐκεῖ; Τό Ἅγιο Πνεῦμα. Γιατί ἐπῆγε; Γιά  νά γίνει παράδειγμα σέ μᾶς. Τό ἀνέχθηκε. Καί νά πάει στήν ἔρημο· καί νά βρεῖ ἐκεῖ τόν διάβολο μπροστά Του. Γιατί; Γιά νά τό καταλάβουμε καί ἐμεῖς καί νά τό βάλουμε μέσα μας βαθειά, ὅτι μπορεῖ καί ἀμέσως μετά τό βάπτισμα (καί μετά τήν Θεία Κοινωνία· καί μετά ἀπό προσευχές πολλές) νά πέσουμε στούς πιό μεγάλους καί δύσκολους πειρασμούς. Καί ὅτι σέ τέτοια περίπτωση δέν πρέπει «νά χάνουμε τά νερά μας» γιατί ἐπέσαμε σέ πράγματα ἀναπάντεχα· σέ κάτι πού δέν τό περιμέναμε! Γιά νά μᾶς δείξει, ὅτι ὅταν συναντᾶμε, ὅταν μᾶς ἔρχονται τέτοιες καταστάσεις δέν πρέπει νά τά χάνουμε! Ἀντίθετα. Πρέπει νά τά βλέπουμε ἐντελῶς ἤρεμα, ἐντελῶς ἥσυχα, σάν τήν πιό φυσική κατάσταση: σάν κάτι τό αὐτονόητο!

            Ἡ χάρη πού μᾶς δίνει ὁ Θεός μέ τά ἅγια μυστήρια, δέν ἀλλάζει τήν φύση μας· οὔτε μειώνει τίς ὅποιες λειτουργίες της. Ἁπλά μᾶς δίνει φωτισμό καί δύναμη, νά βλέπουμε τίς κινήσεις καί τοῦ σώματός μας καί τῆς ψυχῆς μας ἤρεμα· καί νά συγκρατοῦμε τόν ἑαυτό μας νά μή προχωρεῖ σέ λάθος ἐπιλογές καί πράξεις.

            Ὁ Θεός μᾶς δίνει ὅπλα. Τά ὅπλα δέν τά παίρνουμε γιά νά τά βάλουμε σέ μιά προθήκη· ἀλλά γιά νά τά κρατοῦμε καί νά πολεμοῦμε! Καί ὅσο ὁ ἄνθρωπος πολεμάει, τόσο πιό πολύ καταλαβαίνει, ὅτι ἔχει δυνάμεις πιό μεγάλες ἀπό ὅ,τι φανταζόταν!

            Καί αὐτός εἶναι ὁ λόγος, πού κάνει τόν Θεό καί ἐπιτρέπει νά μᾶς ἔρχονται πειρασμοί: γιά νά καταλάβουμε, ἐμεῖς, μέ τόν ἀγώνα μας, τί χάρη καί δύναμη μᾶς ἔχει δώσει· καί ὁ διάβολος νά καταλάβει, πόσο ἐγίναμε μέ τά ὅπλα τοῦ Θεοῦ δυνατοί, καί νά φύγει ἀπό κοντά μας καταντροπιασμένος.           

            Ἔτσι λοιπόν καί σύ. Ὅταν αἰσθάνεσαι ὁποιοδήποτε πειρασμό, ξέρε το ὅτι ἀπό τόν διάβολο ἔρχεται· καί μή φοβᾶσαι. Καί θά τό ἰδεῖς, ὅτι ὄχι μόνο δέν θά καταντήσεις τοῦ χεριοῦ του, «εὐχείρωτος», ἀλλά θά τόν κάμεις ρεζίλι καί θέατρο!..

(Εἰς τό κατά Ματθαῖον Ὁμιλία 13, α’, P.G. 57, 207-209, ἐπιλογές)

ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ Ο ΘΕΟΣ ΜΕΣΑ ΣΤΟΝ ΠΟΝΟ;

            Ὅταν οἱ ἄνθρωποι ὑποφέρουν, ἀναρωτιοῦνται καί λένε: ἄραγε ὁ Θεός  ξέρει τί σημαίνει πόνος;  Ἔχει μείνει ποτέ νηστικός; Δίψασε ποτέ; Βρέθηκε ποτέ σέ νοσοκομεῖο; Ἐξευτελίστηκε ποτέ;  Χλευάστηκε; Ἦταν ποτέ ἐξόριστος; Μπῆκε ποτέ σέ φυλακή;  Συκοφαντήθηκε;...

            Ἀπαντᾶμε: Ναί! Ναί! Ὅταν ἔγινε ἄνθρωπος. Καί πόνεσε. Καί ὑπέφερε. Καί τόν κακομεταχειρίστηκαν!

            Ὁ Χριστός ὑπέφερε γιά μᾶς, καί σωματικά καί ψυχικά! Mετέφερε στόν ἑαυτό Του τίς ἀθένειες καί τίς ἁμαρτίες μας. Πῶς;

            Γιά παράδειγμα: Ἕνας ζωγραφικός πίνακας παρουσιάζει ἕνα ἀγόρι νά κουβαλάει στήν πλάτη του ἕνα ἄλλο μικρότερό του. Καί σάν νά ἀπευθύνεται στόν θεατή, λέει: «Δέν εἶναι βάρος. Εἶναι ὁ ἀδελφός μου!». Μεταφέρω σημαίνει φορτώνομαι ἐπάνω στόν ἑαυτό μου ξένο βάρος, τοῦ ἄλλου, τόν ἄλλο! Τό ἴδιο ἔκαμε καί ὁ Χριστός.

            Ἄν θελήσουμε νά συγκεντρώσουμε ὅλα τά κακά τοῦ κόσμου θά μπορούσαμε νά τά συνοψίσουμε σέ τρία:

            • τόν σωματικό πόνο•

            • τόν διανοητικό• 

            • καί τόν ἠθικό- τήν ἐνοχή.

            Σωματικός πόνος εἶναι οἱ ἀσθένειες. Ἄν ἡ ἀρρώστεια (ὅπως καί ὁ θάνατος) εἶναι συνέπεια τῆς ἁμαρτίας, καί ἀφοῦ ὁ Κύριος δέν ἀρρώστησε ποτέ, τότε, πῶς πῆρε ἐπάνω Του ὅλες τίς ἀσθένειές μας;

            Ὅταν τά μικρά παιδιά ἀρρωσταίνουν ἡ μητέρας τους πονάει καί ὑποφέρει πολύ περισσότερο. Ἄν μποροῦσε, θά δεχόταν μέ λαχτάρα νά ἔπαιρνε τήν θέση τους, παρά νά τά βλέπει νά ὑποφέρουν. Γιατί καταλαβαίνει τί σημαίνει πόνος.

             Καί ὁ Κύριος, ὅταν πλησίαζε τόν κωφό, τόν λεπρό, τόν παράλυτο, τόν τυφλό, τούς συμπονοῦσε τόσο, ὥστε νά μᾶς λέει τό εὐαγγέλιο πώς, ὅταν τούς θεράπευε, ἔβγαζε καί ἕνα βαθύ ἀναστεναγμό! Ἕνα ἀναστεναγμό πού δήλωνε τόν ἐσωτερικό πόνο τῆς καρδιᾶς Του. Συμπονοῦσε, γιατί ἤξερε τί σημαίνει πόνος, γιατί τόν δοκίμασε ὁ Ἴδιος στήν πιό σκληρή του μορφή!

            Ἕνας μελετητής τῆς ζωῆς τοῦ Χριστοῦ γράφει:

            • Ὅταν ὁ Ἰησοῦς θεράπευε τόν τυφλό, ἔνιωθε τό δράμα τῆς τύφλωσης τόσο, ὅσο καί ὁ Ὅμηρος, ὁ διάσημος ποιητής .

            • Καί ὅταν θεράπευε τόν κωφό, ἔνιωθε τό δράμα τῆς κώφωσης τόσο, ὅσο καί ὁ Μπετόβεν, ὁ μεγάλος μουσικός.

             Οἱ διανοητικές ἀσθένειες δέν εἶναι μόνο ἡ διανοητική καθυστέρηση. Εἶναι καί ἐκεῖνες πού δέν ὑπολογίζουμε: ἡ ἀμφιβολία, ἡ ἀθεΐα, ἡ βαθιά αἴσθηση μοναξιᾶς, ἡ ἀπώλεια πίστης, ἡ ἀπελπισία. Οἱ ἄνθρωποι πού ζοῦν αὐτές τίς καταστάσεις ὑποφέρουν. Ὑποφέρουν ἐσωτερικά. Ἡμέρα μέ τήν ἡμέρα φθείρονται, γιατί συνέχεια βρίσκονται σέ μία ἐσωτερική διαμάχη καί ἀγωνία.

            Γι΄ αὐτούς τούς ἀνθρώπους, ὁ Ἰησοῦς ἐπάνω στόν σταυρό φώναξε καί εἶπε: «Θεέ μου, Θεέ μου, γιατί μέ ἐγκατέλειψες; Γιατί; Γιατί; Γιατί;». Τήν στιγμή ἐκείνη, ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ, ἔπαιρνε ἐπάνω Του ὅλα τά ἐρωτήματα. Ὅλα τά «γιατί» πού ἔχουν εἰπωθεῖ ἤ θά εἰπωθοῦν, ἀπό τήν ἀρχή τοῦ κόσμου μέχρι καί τήν συντέλεια.

             Οἱ ἠθικές ἀσθένειες. Δέν ὑπάρχει ἄνθρωπος πού, ἀργά ἤ γρήγορα, νά μήν νοιώθει ὅτι τόν κατατρώγει ἡ συνείδηση του! Πού, σάν ἄλλος "σκορπιός", τόν τσιμπάει, καί τοῦ ὑπενθυμίζει τήν "ἁμαρτία" του! Τήν ἐνοχή του! Ἀπέναντι, ὄχι τῶν ἀνθρώπων, ἀλλά  τοῦ Θεοῦ.

             Ὅλοι εἴμαστε ἔνοχοι ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. Ὅλοι, ἔχομε ἕνα χρέος πού ὁλόκληρη ἡ ἀνθρωπότητα μαζί δέν μπορεῖ νά ξεχρεώσει. Καί ἐνῶ εἴμαστε ἄξιοι θανάτου, ἔρχεται  ὁ Χριστός καί παίρνει τήν τιμωρία ἐπάνω Του. Ἀντί νά τιμωρήσει τόν ἔνοχο τιμωρεῖ τόν ἑαυτό Του. Στόν κῆπο τῆς Γεθσημανῆ δέχεται νά ξεσπάσει ἐπάνω Του ὅλη ἡ κακία τῶν ἀνθρώπων. Ἡ ἀγωνία - τό ἄγχος, αὐτῆς τῆς ἐνοχῆς σέ ἕναν ἀθῶο εἶναι τόσο μεγάλη, πού μᾶς λέει τό εὐαγγέλιο "ἤρξατο ἐκθαμβεῖσθαι",  δηλ. «σταμάτησε» τό μυαλό Του! Μέ ἀποτέλεσμα νά σπάσουν τά αἱμοφόρα ἀγγεῖα καί σταγόνες αἵματος νά τρέχουν ἀπό τό σῶμα Του καί νά ποτίζουν τήν γῆ!           

            Πῶς, ὁ ἀθάνατος Λόγος τοῦ Θεοῦ ἐπωμίζεται τήν ἐνοχή ὁλόκληρης τῆς ἀνθρωπότητας;

            Στόν Β΄ Παγκοσμίο Πολέμο, οἱ Ἰάπωνες, εἶχαν ὑπό τήν ἐπίβλεψή τους μία ὁμάδα φυλακισμένων σέ καταναγκαστικά ἔργα. Ὅταν τελείωσαν τήν ἐργασία, οἱ Ἰάπωνες παρατήρησαν ὅτι ἕνα φτυάρι ἔλλειπε. Προειδοποίησαν πώς ἄν μέσα σέ δέκα λεπτά δέν βρεθεῖ τό φτυάρι, δέκα ἄτομα θά ἐκτελεσθοῦν. Πέρασαν τρία λεπτά καί κανένας δέν εἶχε ὁμολογήσει τήν πράξη. Τότε, ἕνας ἄνδρας ἔκανε ἕνα βῆμα μπροστά. Τόν ξυλοκόπησαν μέχρι θανάτου. Ἐπιστρέφοντας στό στρατόπεδο ὅλα τά φτυάρια βρέθηκαν στήν θέση τους! Ὁ ἄντρας αὐτός πῆρε ἐπάνω του τήν κατηγορία τῆς κλοπῆς, γιά νά σώσει τούς ἄλλους. Αὐτό ἔκανε καί ὁ Κύριός μας ἐπάνω στό σταυρό. Μετέφερε ἐπάνω Του ὅλα τά βάσανά μας, ὅλες τίς ἀσθένειές μας, ὥστε ἐμεῖς σήμερα νά μήν ἔχουμε τό δικαίωμα νά λέμε ὅτι, δέν ξέρει τί θά πεῖ πόνος!

            Καί κουβαλώντας ὅλον αὐτόν τόν πόνο μέχρι τήν Ἀνάσταση, μᾶς ἔδωσε τό μήνυμα τῆς ἐλπίδας καί τῆς ὑπομονῆς.

            Ἀρχιμ. Α.Μ.

Μήπως κολλᾶμε;

            Κάποια φορά, ἕνας νεαρός πλησίασε τόν Χριστό καί τόν ἐρώτησε: «Τί καλό νά κάνω γιά νά κληρονομήσω τήν αἰώνια ζωή;»  Καί ὁ Κύριος τοῦ ὑπέδειξε τήν τήρηση τῶν δέκα ἐντολῶν. Τότε ὁ νεαρός ὁμολόγησε ὅτι «ὅλα αὐτά τά ἐτήρησε ἀπό παιδάκι». Καί συνέχισε: «τί μοῦ λείπει ἀκόμη;». Καί ὁ Κύριος τοῦ ἔδειξε τότε τήν τελειότητα: «πούλησε τά ὑπάρχοντά σου καί ἔλα νά μέ ἀκολουθήσεις (δηλ. νά γίνεις ἀπόστολος)». Ὁ νεαρός ἔγινε περίλυπος καί ἀνεχώρησε. Γιατί ἦταν πάρα πολύ πλούσιος (Λουκ. 18, 18-27).

            Εἶναι ἐκπληκτικό τό πῶς ἕνας τόσο ἐνάρετος ἄνθρωπος εἶχε τέτοια ἰσχυρή προσκόληση (=«κόλλημα») στά πλούτη του (καί στίς ἀνέσεις πού τοῦ πρόσφεραν!) Πόσο περισσότερο κινδυνεύουμε νά «κολλήσουμε» ἐμεῖς (καί κολλᾶμε!) στίς ἀδυναμίες μας καί στά πάθη μας!

            Ἔτσι, κάποιος κολλάει στά χρήματα καί μέ πονηριά προσπαθεῖ νά μαζέψει χρήματα πού δέν τοῦ ἀνήκουν. Ἄλλος κολλάει στή φιληδονία καί ἀφήνει ἀχαλίνωτα τά μάτια καί τή φαντασία του. Ἕνας ἄλλος κολλάει στή γνώμη πού ἔχουν οἱ ἄνθρωποι γι᾿ αὐτόν καί προσπαθεῖ νά διατηρεῖ ψεύτικη βιτρίνα καλοῦ καί ἀξιοπρεποῦς ἀνθρώπου. Ἄλλος κολλάει στή λαιμαργία καί τρέμει νά κρατήσει λίγη νηστεία. Τέλος πάντων, σέ κάτι μπορεῖ νά κολλήσει ο καθένας μας!

            Ὁ διάβολος μᾶς ἕλκει μακριά ἀπό τόν Χριστό χρησιμοποιώντας ὡς δόλωμα τήν ὁποιαδήποτε ἀδυναμία μας. Καί ἔτσι δέν μποροῦμε νά ζήσουμε μέ τήν  ἐλευθερία καί ἄνεση πού χαρίζει ὁ Χριστός.

            Ἡ παγίδα, στήν ὁποία πέφτουμε συχνά, εἶναι νά συγκρίνουμε τόν ἑαυτό μας μέ τούς πολύ χειρότερους ἀπό μᾶς! Καί ἔτσι, λέμε: Δέν σκότωσα· δέν ἔκλεψα· δέν εἶμαι διεφθαρμένος ἄνθρωπος! Ὁπότε συμβιβαζόμαστε, κάνοντας ὅ,τι λιγότερο μποροῦμε γιά τήν διόρθωσή μας. Τό σωστό εἶναι νά συγκρίνουμε τόν ἑαυτό μας μέ τούς ἁγίους! Καί τότε νά ψάχνουμε νά βροῦμε τί μᾶς λείπει γιά νά γνωρίσουμε καί νά τηρήσουμε τό θέλημα τοῦ Θεοῦ στή ζωή μας. Ἀφοῦ λοιπόν τό καταφέρουμε αὐτό, μέ ταπείνωση, ὑπομονή καί ἐπιμονή ζητᾶμε ἀπό τόν Χριστό νά μᾶς ἐλευθερώσει ἀπό ὅλα τά δεσμά τῶν ἁμαρτιῶν μας.

Ἀρχιμ. Ἰ. Ν.

ΥΠΑΡΧΕΙ ΛΥΣΗ ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΗ;

            Ἡ οἰκονομική κρίση πού ἀντιμετωπίζουμε ἀπό ποῦ προέρχεται; Καί πῶς θά τήν ἀντιμετωπίσουμε;

            Πρόβλημα πού μᾶς ἀπασχολεῖ ὅλους. Καί στήν ἀγωνία μας νά τό ἀντιμετωπίσουμε, ζητᾶμε λύσεις ἀπό παντοῦ. Ἄλλωστε, ὁ καθένας –εἰδικός ἤ μή- ἔχει κάτι νά προτείνει. Ἀκούσαμε τούς πολιτικούς· ἀκούσαμε τούς οἰκονομολόγους· ἀκούσαμε τούς ἀνθρώπους τῆς ἀγορᾶς καί τῆς καθημερινότητας.

            Ὑπάρχει κάποιος ἄλλος πού θά μποροῦσε κάτι νά πεῖ; Ξεχάσαμε κανέναν;

            Ναί. Ξεχάσαμε τόν Χριστό!

            Ὁ λόγος του, θησαυρισμένος στό εὐαγγέλιο, εἶναι ἀλήθεια. Καί μᾶς βοηθᾶ νά κατανοήσουμε τήν οὐσία τοῦ προβλήματος καί νά βροῦμε τή λύση του.

            Ἴσως θυμόμαστε τήν περικοπή πού ἀναφέρεται στούς πειρασμούς τοῦ Κυρίου στήν ἔρημο.

            Ποιός ἦταν ὁ πρῶτος πειρασμός;

            Ὁ Χριστός, ἀφοῦ νήστευσε σαράντα μέρες, πείνασε.

            Τότε πλησίασε «ὁ πειράζων» καί πάνω-κάτω τοῦ εἶπε:

            -Τί κατάφερες μέ τό νά δίνεις προτεραιότητα στά πνευματικά καί στό λόγο τοῦ Θεοῦ; Νά τώρα πεινᾶς. Καταλαβαίνεις λοιπόν, ὅτι ἐκεῖνο πού μετρᾶ δέν εἶναι ἡ ψυχή ἀλλά τό στομάχι. Καλά τά λόγια γιά τήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, ἀλλά καλύτερο τό ψωμί. Χωρίς αὐτό δέν «στέκεσαι στά πόδια σου». Τό πρόβλημα εἶναι ἡ πεῖνα. Ἄν αὐτό δέν λυθῆ, ἄδικα κουράζεσαι. Καί μιά καί ἔτσι ἔχουν τά πράγματα, λογικό δέν εἶναι; Θεός, αἰώνια ζωή καί ψυχή εἶναι «μεγέθη» χωρίς ἰδιαίτερη σημασία. Ἄφησε λοιπόν τά πνευματικά καί κάνε τίς πέτρες ψωμιά. Νά φάει ὁ κόσμος.

            Ἡ ἀπάντηση τοῦ Κυρίου στή δαιμονική ὑποβολή, πού ἔχει τόση πέραση στίς μέρες μας, δόθηκε ἀπό τήν Ἁγία Γραφή.

            -Ὁ ἄνθρωπος, δέν ζεῖ μόνο μέ τό ψωμί, μέ τό γεμάτο στομάχι καί τήν γεμάτη τσέπη, ἀλλά μέ τόν λόγο τοῦ Θεοῦ.

            Πράγμα πού σημαίνει:

            Ἄν ὑποβαθμίσουμε τήν σημασία τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ στή ζωή μας, τίποτε δέν θά πάει καλά. Ἄς φτειάξουμε ἐξοχικά καί ἐργοστάσια· ἄς γεμίσουν τά πορτοφόλια· ἄς ἔχουμε τήν πιό προηγμένη τεχνολογία. Ἄν δέν θεραπευθεῖ ἡ καρδιά ἀπό τήν ἀπληστία, τόν ἐγωισμό, τήν φιληδονία καί τά ἄλλα πάθη πού μᾶς ὑποδουλώνουν, δέν θά μπορέσουμε νά ζήσομε ἀληθινά.

            Φυσικά, παράλληλα μέ αὐτόν τόν ἀγώνα θά πρέπει νά φροντίσουμε καί γιά τίς ὑλικές-ἐπίγειες ἀνάγκες μας. Πού εἶναι –πολλές φορές- ἀφόρητα πιεστικές! Ἀλλά, ἔχουμε τήν ἐλπίδα μας στόν Κύριο. Καί προσπαθοῦμε, ὅταν μποροῦμε, νά βοηθᾶμε, ὑλικά καί πνευματικά, τούς ἔχοντες ἀνάγκη. Καί ἔτσι ἐκπληρώνουμε τήν ἐντολή τῆς ἀγάπης.

            Ἄν, λοιπόν, ὁ Θεός καί ὁ λόγος του πάρουν τήν πρώτη θέση στή ζωή μας, τότε ἡ καρδιά μας θά εἶναι πλούσια. Ὄχι σέ πρόσκαιρα πλούτη, ἀλλά σέ ἄφθαρτους θησαυρούς, καρπούς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος: ἀγάπη, χαρά, εἰρήνη, ἐλπίδα, μακροθυμία, ἐμπιστοσύνη στό Θεό, κατανόηση στό συνάνθρωπο.

            Καί τότε ἀκόμα καί φτωχοί, θά πλουτίζουμε πολλούς!       

Ἀρχιμ. Ν. Κομπ.