ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΟ ΕΤΟΣ

            Κάποτε ὁ Ρόμπερτ Μπέρνς (ἐθνικός ποιητής τῆς Σκωτίας, 1759-1796) περπατοῦσε στήν προκυμαία. Καί ξάφνου βλέπει ἕναν κουστουμαρισμένο κύριο, πεσμένο στό νερό, νά θαλασσοπνίγεται. Πετάει ἀμέσως τά ροῦχα του, πέφτει στά γρήγορα μέσα, φτάνει μέ ὑπερπροσπάθειες τόν πνιγόμενο, τόν βγάζει ἔξω, τοῦ προσφέρει τίς πρῶτες βοήθειες, τεχνητές ἀναπνοές καί ὅ,τι ἄλλο. Καί σέ κάποιο διάστημα ὁ μισοπνιγμένος συνέρχεται. Ἀνοίγει τά μάτια του, εὐχαριστεῖ, σηκώνεται ὄρθιος, βγάζει ἀπό τό βρεγμένο ἀλλά χοντρό πορτοφόλι του ἕνα νόμισμα εὐτελέστατης ἀξίας καί τό δίνει ἐπιδεικτικά στό νεαρό Ρόμπερτ. Αὐτοί πού παρακολουθοῦσαν ἄφωνοι τίς προσπάθειες διάσωσης καί συμμετείχαν στή σωτηρία τοῦ κουστουμαρισμένου κυρίου, ἔγιναν ἔξω φρενῶν. Τόσο, πού ὅρμησαν νά τόν ξαναρίξουν στό νερό, γιά τήν ἀναίδειά του νά δώσει στό σωτήρα του ἕνα τέτοιο, ἀσήμαντης ἀξίας νόμισμα. Ἀλλά ἐπενέβη ὁ Ρόμπερτ Μπέρνς καί τούς ἐμπόδισε λέγοντάς τους: «Ἀφῆστε τον, κύριοι! Δέν πρέπει νά στενοχωριόμαστε γι᾿ αὐτό. Αὐτός γνωρίζει πολύ καλύτερα πόσο ἀξίζει ἡ ζωή του!... Ἄς εἶναι!...».

            Τήν ἔβλεπε καί τή γνώριζε ὅμως τήν ζωή του στίς σωστές της διαστάσεις καί προοπτικές; Καί πῶς θά μποροῦσε νά ἐπιτευχθεῖ αὐτή ἡ εὐλογημένη θέαση;

*            *            *

            Εἶναι σίγουρα ἐπισφαλές -καί ἄδικο- νά ἀποφαίνονται ὅλοι γιά ὅλα. Ἀφοῦ ποτέ δέν γνωρίζουν ὅλες τίς πτυχές τοῦ κρινόμενου. Δέν ζυγίζονται τά πάντα μέ τά γνωστά καί συγκεκριμένα μέτρα καί σταθμά. «Δύο κιλά καί τριακόσια ἑξήντα γραμμάρια»... Ὅμως, ἕνα πρώτιστο κριτήριο εἶναι ἡ συνείδηση τοῦ καθενός. Ἄν -φυσικά- δέν εἶναι διαστρεβλωμένη καί μυωπική, ἰδιοτελής ἤ ὑστερόβουλη. Ἄν δέν ἔχει πωρωθῆ -ἀπό ἐμᾶς τούς ἴδιους - μέ σωρούς ἁμαρτιῶν. Γιατί τότε δέν αἰσθάνεται τίποτα, ὑπάρχει πλήρης σύγχυση, πηχτό σκοτάδι. Καί στά «σκοτάδια» ἐλλοχεύουν μεγάλοι κίνδυνοι.

            Ὠστόσο, ὅπως καί νά ἔχει τό θέμα, αὐτή ἡ μέθη, αὐτή ἡ ἀπάτη πρέπει κάποτε νά γίνει ἀντιληπτή. Καί νά μπεῖ σέ πορεία διόρθωσης, πρίν εἶναι ἀργά. Πρίν καταβυθιστοῦμε γιά πάντα «στό πέλαγος», ὅπως κινδύνευσε ὁ δυστυχής κουστουμαρισμένος κύριος πού ἀναφέραμε.

            Τό παρήγορο εἶναι ὅτι πολλές φορές ὑπάρχουν οἱ «Ρόμπερτ Μπέρνς», οἱ ὁρατοί ἤ ἀόρατοι ἄγγελοι τοῦ Θεοῦ. Καί σίγουρα ὑπάρχει ΠΑΝΤΑ πάνω ἀπ᾿ ὅλους τούς ἀγγέλους ὁ Δημιουργός τῶν ἀγγέλων καί Δημιουργός τοῦ καθενός μας, ὁ Χριστός, ἕτοιμος νά βοηθήσει ΚΑΤΑΛΥΤΙΚΑ. Ὁ Ὁποῖος εἶναι καί ὁ Δημιουργός τῆς συνείδησής μας, καί ταυτόχρονα καί Ὁ Ἀπόλυτος Κριτής. Πού δέν θά μπορέσεις ποτέ, ἄνθρωπε, νά Τόν παραπλανήσεις! Ὅσο σοφός, ὅσο πονηρός, ὅσο ἐπιτήδειος κι ἄν θεωρεῖσαι! ΠΟΤΕ!

            Αὐτός λοιπόν ὁ Δημιουργός, ὁ Χριστός, ἀναμένει ἀπό μένα, ἀπό σένα, ἀπό ὅλους μας  νά κάνουμε καθαρή καί εὐαίσθητη τήν καρδιά μας καί τή συνείδησή μας, ὥστε νά καταλαβαίνουμε ποῦ ὑστεροῦμε, καί νά στρεφόμαστε μέ συναίσθηση καί ταπεινό φρόνημα πρός Αὐτόν. Προκειμένου νά ἐκπληρώσουμε τόν Προορισμό μας. Πού εἶναι τό Μεγάλο Ζητούμενο τῆς ἐπίγειας ζωῆς μας.

            Μέ αὐτή τήν Ἱερή Ἀγωνία γιά τήν ἐπανεύρεση «τῆς ρότας τῆς ζωῆς» ἄς εἰσέλθουμε ἐλπιδοφόρα καί στό νέο ἔτος 2013.

Ἀρχιμ. Γ. Λ.

ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ

            Μιά νύχτα ἕνας διαπρεπής ἄρχοντας τῶν Ἰουδαίων ὁ Νικόδημος πῆγε νά κουβεντιάσει μέ τό Χριστό. Τότε ὁ Χριστός τοῦ εἶπε ὅτι ὅποιος δέν γεννηθεῖ  ἄνωθεν  δέν μπορεῖ, δέν γίνεται, νά δεῖ τή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.

            Ὁ Νικόδημος γεμᾶτος ἀπορία ρώτησε τόν Χριστό: μά πῶς εἶναι δυνατόν νά γεννηθῆ ἕνας ἄνθρωπος πού εἶναι πιά γέρος; Μήπως ὑπάρχει ἐνδεχόμενο νά μπεῖ γιά δεύτερη φορά στήν κοιλιά τῆς μάνας του καί νά γεννηθῆ δεύτερη φορά;

            Ὁ Χριστός τοῦ ἀπάντησε:

            -Σοῦ λέω μιά ξεκάθαρη ἀλήθεια. Ὅποιος δέν γεννηθεῖ ἀπό  νερό καί Πνεῦμα δέν μπορεῖ νά μπεῖ στήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.

            Τί λέει ὁ Χριστός στό Νικόδημο καί σέ ὅλους μας;

            Κάποτε μᾶς γέννησε ἡ μάνα μας. Κάποτε βγήκαμε ἀπό τή μήτρα τῆς μάνας μας στή φυσική ζωή. Ἡ ζωή στήν ὁποία μᾶς γέννησε ἡ μάνα μας εἶναι ἡ φυσική ζωή. Ἡ φθαρτή ζωή. Ἔχει ἡμερομηνία λήξεως. Ἔχει ἀρχή τή μήτρα τῆς μάνας μας καί τέλος τόν τάφο.

            Ἡ κολυμβήθρα τοῦ Βαπτίσματος εἶναι ἡ μήτρα τῆς μάνας μας Ἐκκλησίας. Ἀπό τή μήτρα αὐτή γεννιόμαστε ὄχι στή φθαρτή καί θνητή ζωή. Ὄχι στή ζωώδη ἐπιβίωση μέ τούς φυσικούς περιορισμούς καί τό φυσικό τέλος. Γεννιόμαστε καί ἀρχίζουμε νά ζοῦμε τήν ἄφθαρτη ζωή. Τή ζωή, πού ἔχει καί παρέχει ὁ Χριστός. Τήν αἰώνια ζωή. Τή ζωή πού δέ φοβᾶται τό θάνατο ἀλλά ὑπερβαίνει καί νικάει τό θάνατο.

            Καί γιατί μπαίνουμε στό ἁγιασμένο νερό τῆς κολυμβήθρας γιά τήν ἀναγέννηση τοῦ βαπτίσματος;

            Γιατί τό νερό ξεβρωμίζει. Τό νερό καθαρίζει. Τό νερό ξεπλένει. Τό νερό ζωογονεῖ.

            Ἡ ἁμαρτία εἶναι ρύπος. Εἶναι βρωμιά. Εἶναι δηλητήριο θανατηφόρο. Εἶναι καταστροφή καί διάλυση τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου καί τῆς ἀληθινῆς ζωῆς.

            Ἔτσι μέ τό βάπτισμα ἀρχίζουμε νά καθαριζόμαστε καί νά ἀπαλλασσόμαστε ἀπό τό χειρότερο κακό, πού μᾶς ἀπειλεῖ. Ἀπό τήν ἁμαρτία. Καί νά συντασσόμαστε μέ τό Χριστό καί τή ζωή τοῦ Χριστοῦ στό Σῶμα Του, τήν Ἐκκλησία.

            Καί μετά μέ τήν συμμετοχή μας στήν Λειτουργία καί τήν κοινωνία τοῦ Σώματος καί τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ, κρατοῦμε καί αὐξάνουμε καί πλουτίζουμε τή ζωή καί αὐξάνουμε τήν χάρη, πού πήραμε μέ τό Βάπτισμα.

            Ὅπως ἡ καθημερινή τροφή μᾶς συντηρεῖ στή φυσική καί φθαρτή ζωή, ἔτσι ἡ Θεία Κοινωνία μᾶς ζωογονεῖ.

            Ὁ Θεός συγκαταβαίνει στήν ἀδυναμία μας καί γιά νά διαπιστώσουμε καί ἐμπειρικά καί αἰσθητά αὐτή τήν ἀλήθεια, γιά τήν ἐλπίδα ἄφθαρτης ὕπαρξης καί ζωῆς, εὐδοκεῖ καί τό νερό, πού ἁγιάζεται στήν κολυμβήθρα, τό νερό τοῦ Βαπτίσματος, τό νερό τοῦ ἁγιασμοῦ, τό νερό τῆς ἀναγέννησής μας στήν ἄφθαρτη ζωή, μένει κι αὐτό ἄφθαρτο. Δέν χαλάει. Δέν σαπίζει. Δέν φθείρεται ποτέ. Ζωντανή μαρτυρία τῆς Δωρεᾶς καί τῆς χάριτος τοῦ Χριστοῦ.

            Μακάρι νά ἔχουμε τήν σύνεση καί τό φωτισμό νά ἀναζητᾶμε πάντα, μέ ὅλη τή δύναμη τῆς ψυχῆς μας, τήν χάρη Του, τήν εὐλογία Του καί τόν Ἁγιασμό Του.

Ἀρχιμ. Σ. Δ.

ΠΑΤΕΡΑΣ ἤ ΑΦΕΝΤΙΚΟ;

            Ὁ Γάλλος ὑπαρξιστής φιλόσοφος Σάρτρ, μιλώντας στό αὐτοβιογραφικό του ἔργο «Οἱ λέξεις» γιά τήν ἀρνητική του στάση ἀπέναντι στό Θεό πού τοῦ «σέρβιρε» ὁ δυτικός Χριστιανισμός, γράφει τά ἑξῆς: «Ἡ ψυχή μου ἀναζητοῦσε ἕνα στοργικό πατέρα. Καί αὐτοί μοῦ ἔδειξαν ἕνα μεγάλο ἀφεντικό»!

            Οἱ ἅγιοι Τρεῖς Ἱεράρχες, οὔτε μέ τά λόγια τους, οὔτε πολύ περισσότερο μέ τήν ζωή τους, δέν μᾶς παρουσίασαν ποτέ τόν Θεό, σάν ἕνα «Μεγάλο Ἀφεντικό». Οὔτε οἱ ἴδιοι θέλησαν ποτέ νά γίνουν ἀφεντικά. Θεωροῦσαν ὕψιστη τιμή τους ὅτι ὁ Θεός τούς κάλεσε νά ὑπηρετήσουν καί ὄχι νά ὑπηρετηθοῦν. Ὅπως ὁ Χριστός. Καί γι' αὐτό ἔγιναν ἀληθινοί Πατέρες. Γνήσιες εἰκόνες τοῦ Οὐρανίου Πατρός, κάμπτοντες καθημερινά τά γόνατά τους πρός Αὐτόν, «ἀπό τόν ὁποῖο πηγάζει καί παίρνει νόημα κάθε πατρική σχέση ΚΑΙ στόν οὐρανό ΚΑΙ στή γῆ» (Ἐφεσ. 3, 15).

            Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος μᾶς θυμίζει ὅτι ἡ μόνη προσευχή, πού μᾶς παρέδωσε ὁ Χριστός, ἀρχίζει μέ τίς λέξεις «Πάτερ ἡμῶν». Καί συνεχίζει ὁ ἅγιος Ἰωάννης: «Ἐξέτασε, ἀγαπητέ, τήν εὐτέλεια τῆς δικῆς σου καί τῆς δικῆς μου φύσης. Θυμήσου ὅτι συγγενεύουμε μέ τό χῶμα, μέ τήν λάσπη καί μέ τήν στάχτη. Καί ἀφοῦ τό νιώσεις αὐτό, θά γεμίσεις ἔπληξη μπροστά στόν πλοῦτο τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ, ὁ Ὁποῖος μᾶς προτρέπει νά τόν ὀνομάζουμε ΠΑΤΕΡΑ! Ποιοί; Ἐμεῖς οἱ γήϊνοι, τόν Οὐράνιο· ἐμεῖς οἱ θνητοί, τόν Ἀθάνατο· ἐμεῖς οἱ φθαρτοί, τόν Ἄφθαρτο· ἐμεῖς οἱ πρόσκαιροι τόν Αἰώνιο· ἐμεῖς, πού ἡ ὕπαρξή μας ξεκίνησε ἀπό τόν πηλό, ὀνομάζουμε Πατέρα Ἐκεῖνον πού ὑπάρχει πρό πάντων τῶν αἰώνων» (ΕΠΕ 26, 130). 

            Ὁ Χρυσορρήμων Πατέρας προχωράει καί λίγο πάρα πέρα. Δέν εἶναι ἀρκετό, λέει, νά ξέρεις ἀπ' ἔξω τό «Πάτερ ἡμῶν», γιά νά καταλάβεις ὅτι ὁ Θεός δέν εἶναι Ἀφεντικό ἀλλά Πατέρας. Προφανῶς καί ὁ Σάρτρ ἤξερε τό «Πάτερ ἡμῶν» ἀπ' ἔξω. Αὐτό ὅμως δέν φτάνει. Χρειάζεται νά μπεῖς στό Σπίτι τοῦ Πατέρα. Στήν Ἐκκλησία.

            Γιά τούς Τρεῖς Ἱεράρχες, ὅπως καί γιά ὅλους τούς ἁγίους Πατέρες, ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ εἶναι πρῶτα ἀπ' ὅλα τό Πατρικό μας Σπίτι. Εἶναι ΚΑΙ Πανδοχεῖο, εἶναι ΚΑΙ τόπος λατρείας, εἶναι ΚΑΙ ταμεῖο φιλανθρωπίας. Ὅλα αὐτά ὅμως ἀποκτοῦν τήν ἀληθινή τους σημασία, μόνο ἄν Τήν δοῦμε τήν Ἐκκλησία πρῶτα ἀπό ὅλα σάν «τόν Οἶκο τοῦ Πατρός».

            Λέει χαρακτηριστικά καί πάλι ὁ ἅγιος Ἰωάννης:

            Ὅποιος γευθῆ τήν ζεστασιά αὐτοῦ τοῦ Πατρικοῦ Σπιτιοῦ, δέν σταματάει νά ἐπαναλαμβάνει τά λόγια τοῦ προφήτου: «Προτιμῶ νά εἶμαι παραπεταμένος ἀνάμεσα στούς τελευταίους μέσα στό πατρικό μου σπίτι». Δέν εἶπε «νά κατοικῶ μέσα στό πατρικό μου σπίτι», ἀλλά «νά εἶμαι ἐκεῖ παραπεταμένος». Ἄς ἀξιωθῶ νά πατήσω ἀκόμη καί στά πρόθυρα τοῦ πατρικοῦ μου σπιτιοῦ. Κι αὐτό μοῦ εἶναι ἀρκετό... Γιατί ἐκεῖνος πού ἀγαπάει κάποιον, χαίρεται καί μόνο νά ἰδεῖ τό σπίτι του· ἤ καί ἁπλῶς τήν ἐξώπορτα τοῦ σπιτιοῦ του· ἀκόμη καί τόν δρόμο πού ὁδηγεῖ στό σπίτι του... (ΕΠΕ 26, 444).

            Ὁ ἄνθρωπος πού μπαίνει καί μένει σωστά μέσα στό «Πατρικό» του, δηλαδή μέσα στήν Ἐκκλησία, νιώθει ἀληθινά τόν Θεό σάν τόν πραγματικό του Πατέρα. Καί ποτέ δέν θά Τόν «μπερδέψει» μέ ἕνα... «μεγάλο Ἀφεντικό»!

Ἀρχιμ. Β. Λ.

ΝΑΙ ΠΑΙΔΙ ΜΟΥ! ΝΑ ΠΡΟΣΕΥΧΕΣΑΙ!

Θεοδώρου Ντοστογιέφσκι

            Ναί, νεαρέ μου! Μή τήν ξεχνᾶς ποτέ τήν προσευχή! Καί νά τό ξέρεις. Κάθε φορά πού κάνεις προσευχή, ξεπηδάει μέσα σου μιά νέα αἴσθηση. Καί μαζί της, σκέψεις, πού δέν τίς εἶχες κάμει μέχρι τότε στή ζωή σου· σκέψεις, πού σέ δυναμώνουν πνευματικά· καί σέ κάνουν, νά τό καταλαβαίνεις, ὅτι ἡ προσευχή εἶναι μόρφωση· καί κάτι παραπάνω: ὅτι εἶναι σοφία!

*            *            *

            Μή τό ξεχνᾶς λοιπόν ποτέ, νέε μου, νά κάνεις τήν προσευχή σου! Καί νά τήν κάνεις ὅσο πιό καλά καί πιό συχνά μπορεῖς. 

            Καί στήν προσευχή σου, νά λές:

            -Κύριε, ἐλέησέ τους ἐκείνους πού τώρα συνέρχονται καί ἀγωνίζονται νά στέκουν ἔστω καί λίγο μπροστά Σου, νά σοῦ εἰποῦν κάτι!..

            Μή ξεχνᾶς, ὅτι κάθε στιγμή χιλιάδες ἄνθρωποι τελειώνουν τήν ζωή τους ἐδῶ στή γῆ. Καί σέ λίγο θά βρεθοῦν μπροστά στό φοβερό βῆμα τοῦ Χριστοῦ.

            Μά καί πολλές ἄλλες ψυχές ἀποκόπτονται ἐντελῶς ἀπό τήν γῆ· χωρίς ποτέ νά μάθει κανείς ποῦ πῆγαν. Κόβουν κάθε σχέση μέ τόν κόσμο. Καί δέν θέλουν νά μάθει κανείς γι᾿ αὐτές, ἄν ὑπάρχουν, ἤ ὄχι!

*            *            *

            Λοιπόν. Ἄν θέλεις, ἄκου με, παιδί μου!

Καί φρόντισε καί σύ, ἀπό μιά ἀκρούλα τῆς γῆς, νά ὑψώνεις τήν προσευχή σου στόν Κύριο. Νά τόν παρακαλεῖς, νά δίνει εἰρήνη καί χαρά σέ ἕναν ἄγνωστό σου ἐπάνω στή γῆ, ἔστω καί ἄν, οὔτε σύ ξέρεις κάτι γι᾿ αὐτόν, οὔτε ἐκεῖνος γιά ἐσένα!

            Ἀλλά, ἔλα, εἰπέ μου! Πῶς τάχα θά αἰσθάνεται ἡ ψυχή του, ὅταν σέ μιά στιγμή πού στέκει μπροστά στόν Θεό θά αἰσθανθῆ, ὅτι τήν ἴδια ὥρα, τήν ἴδια στιγμή, κάποιος κάνει γι᾿ αὐτόν προσευχή; ὅτι στόν κόσμο ὑπάρχει καί κάποιος ἄλλος, πού τόν ἀγαπάει καί προσεύχεται γι᾿ αὐτόν;

*            *            *

            Ἀσφαλῶς θά χαίρει. Ναί, θά χαίρει.

            Ἀλλά καί ὁ Θεός θά χαίρει! Καί θά σέ καμαρώνει! Βλέποντάς σε, νά πονᾶς καί νά συμπονᾶς  τόν ὅποιο πονεμένο.

            Μή τό ξεχνᾶς ποτέ. Εἶναι πολύ πιό εὔσπλαγχνος καί πολύ πιό πονετικός ἀπό ἐσένα.

            Καί θά σέ ἀκούει. Καί θά τόν ἐλεήσει. Καί θά τόν συγχωρήσει. Γιά χάρη σου.