ΤΑ ΠΟΤΑΜΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΟΧΘΕΣ ΤΟΥΣ

Ένας προοδευτικός ποιητής του αιώνα μας, ο Μπρεχτ, πάνω στη... φόρα του να καταπολεμήσει κάθε μορφή καταπίεσης, είπε κάποτε και την έξης «εξυπνάδα»;

-Γιατί να θεωρούμε βίαια τα νερά ενός πόταμου, και όχι τις όχθες πού το περιορίζουν;

Ώστε, έτσι, λοιπόν! Κάνουν... κακό οι όχθες στα νερά του ποταμού! Επειδή, λέει, οι όχθες περιορίζουν τα νερά! Τα καταπιέζουν!

Επομένως: Κάτω οι όχθες! Όχι στις όχθες! Γκρεμίστε τις όχθες!

Άλλα ας λογικευτούμε λιγάκι: Είναι δυνατόν να υπάρξει ποτάμι χωρίς όχθες; Αν καταργήσουμε τις όχθες, δεν είναι άραγε φυσικό, ότι καταργούμε και το ποτάμι;

Και κάτι ακόμη: Όσο μένει μέσα στις όχθες του ένα ποτάμι, εκτός από την φυσική ομορφιά πού έχει, ποτίζει ανθρώπους, αγρούς και ζώα, δίνοντας ζωή στη φύση. Όταν όμως πλημμυρίσει, καταστρέφει όλα, όσα πριν ζωογονούσε.

Μήπως λοιπόν, οι όχθες, όχι μόνο ΔΕΝ ΚΑΤΑΠΙΕΖΟΥΝ το ποτάμι, αλλά Και ΤΟΥ ΔΙΝΟΥΝ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ να γίνεται πηγή ζωής για όλη την φύση; Ποιος λογικός άνθρωπος δεν προτιμάει αυτή την «ελευθερία με όχθες», παρά την ανεξέλεγκτη «χωρίς όχθες» μανία της πλημμύρας;

Στις 30 Ιανουαρίου η Εκκλησία μας γιορτάζει «Τρεις Ποταμούς». Τρεις ανθρώπους -«Ποταμούς», πού πότισαν τον κόσμο όχι με σκέτο νεράκι, αλλά με το Ζωντανό Νερό της Αληθινής Σοφίας, ή -Για να το πούμε σωστότερα (όπως το λέει το τροπάριο)- γλύκαναν τον κόσμο με το Μέλι της Αληθινής Σοφίας.

Πώς, άραγε, αυτοί οι τρεις άνθρωποι έγιναν «μελίρρυτοι ποταμοί της σοφίας»;

Απλούστατα, κατάλαβαν ότι πρέπει το ποτάμι της ζωής τους να το βάλουν μέσα σε συγκεκριμένες «όχθες»: μέσα στις «όχθες» των εντολών του Χριστού.

Αυτές οι «όχθες»

•όχι μόνο δεν είναι κάτι καταπιεστικό και βίαιο, αλλά (κατά τον Προφήτη Δαβίδ) είναι κάτι «πιο γλυκό από το μέλι»!

•όχι μόνο δεν καταργούν την ελευθερία του ανθρώπου, αλλά αντίθετα τον ελευθερώνουν Και τον σώζουν από τον κίνδυνο της πλημμύρας κοίτης καταστροφής,

•όχι μόνο δεν περιορίζουν την ανθρώπινη ορμή για αληθινή ζωή και δημιουργία, αλλά την διατηρούν και την αξιοποιούν, ποτίζοντας την ανθρώπινη ζωή με αληθινό Νόημα και Αξία,

•όχι μόνο δεν «στενεύουν» τον άνθρωπο, αλλά του χαρίζουν τις αληθινές του διαστάσεις, Και την αληθινή του ομορφιά, χωρίς να τον αφήνουν, ούτε να «φουσκώνει» από εγωισμό ότι τα ξέρει όλα, ούτε να «πνίγεται» από την πίκρα ότι είναι άχρηστος.

Γι' αυτό οι Τρεις Ιεράρχες, Βασίλειος, Γρηγόριος και Ιωάννης, ...αγάπησαν τις «όχθες» των εντολών του Χριστού, και αγωνίστηκαν να διατηρήσουν το ποτάμι της ζωής τους μέσα σ' αυτές τις σωτήριες «όχθες».

Αυτό είναι το μεγαλείο τους! Αυτή είναι η δόξα τους! Αυτή είναι η ελευθερία τους! Αυτή είναι η μεγαλύτερη ευεργεσία τους στην ανθρωπότητα!

Άρχμ. ΒΛ.

ΤΑ ΔΥΟ ΑΦΕΝΤΙΚΑ

 Το έτος 1781, στο Μοναστήρι του αγίου Γερασίμου, στην Κεφαλλονιά, έφεραν έναν νέο, ονόματι Γεώργιο, ο οποίος έπασχε από δαιμόνιον (κοινώς: ήταν δαιμονισμένος). Ο νέος αυτός έμεινε ένα χρόνο στην Μονή. Άλλα καμμία καλυτέρευση δεν είδε.

Μία ημέρα, λοιπόν, τον συναντά ο εφημέριος της Μονής έξω από την εκκλησία, να κλαίει.

-Τί έχεις, Γεώργιε, Και κλαις; τον ερώτησε.

-Τί να έχω; Να, τόσον καιρό έχω εδώ και καμμία θεραπεία δεν βλέπω. Ενώ άλλοι, πολύ σύντομα θεραπεύονται και φεύγουν υγιέστατοι.

Πηγαίνει λοιπόν ο εφημέριος και φανερώνει την υπόθεση στον ηγούμενο. Και εκείνος, καλεί τον Γεώργιο και του λέγει:

-Μήπως έχεις, παιδί μου, καμμία αμαρτία ανεξομολόγητη και αυτή εμποδίζει την χάρη του Θεού να ενεργήσει και σε σένα δια πρεσβειών του αγίου;

Τότε ο Γεώργιος άπαντα, κλαίγοντας περισσότερο.

-Πάτερ, τίποτε άλλο δεν γνωρίζω, παρά μόνον τούτο. Όταν με βρήκε αυτή η ασθένεια, πήγα σε μια τούρκισσα, η οποία μου έδωσε να βαστώ αυτό το φυλακτό.

Και το δίδει του ηγουμένου.

Ξετυλίγοντας το εκείνος, βγάζει ένα κομπιασμένο νήμα και ένα χαρτάκι με γράμματα τουρκικά. Ο ηγούμενος οδηγεί τον νέο μπροστά στην λάρνακα με το άφθαρτο λείψανο του αγίου Γερασίμου. Και εκεί ο Γεώργιος έκαψε μόνος του το φυλακτό, μετά την Θεία Λειτουργία.

Την ίδια νύκτα, ενώ κοιμόταν ο Γεώργιος στην εκκλησία, του εφάνηκε ότι άνοιξε η λάρνακα. Ο άγιος τον ευλόγησε με το δεξί του χέρι και του είπε:

-Γεώργιε, να, θεραπεύτηκες από την ασθένεια σου. Να έχεις φόβο Θεού. Και στο εξής πρόσεχε από αμαρτίες.

Ξύπνησε, τελείως υγιής και ευχαρίστησε τον άγιο για την ευεργεσία. (Συναξαριστής, 20ης Οκτωβρίου, μνήμη του οσίου Γερασίμου του εν Κεφαλληνία).

Από το παραπάνω ενδιαφέρον περιστατικό φαίνεται πόσο ισχύουν τα λόγια του Χριστού:

-Κανείς δεν μπορεί να υπηρετεί δύο αφεντικά ταυτόχρονα. Γιατί ένα από τα δύο θα γίνει: "Η τον ένα θα τον απεχθανθή, και έτσι θα αγαπήσει τον άλλο. Ή από τον ένα θα "πιαστεί", και έτσι τον άλλο θα τον καταφρονήσει. Κατά τον ίδιο τρόπο, δεν είναι δυνατό να υπηρετεί κανείς Θεό και Μαμωνά ταυτόχρονα (Ματθ. 6, 24). (Μαμωνάς = τα χρήματα, όταν τα χρησιμοποιούμε για την απώλεια μας, με οδηγό τον διάβολο).

Δεν μπορούμε δηλαδή να λέμε ότι πιστεύομε. Και να το δείχνουμε ίσως. Και συγχρόνως να καταφεύγουμε στην βοήθεια του διαβόλου και των ανθρώπων-οργάνων του.

Άλλα, έχουμε ακλόνητη εμπιστοσύνη στον Χριστό. Και απ' Αυτόν περιμένουμε τα πάντα, κάνοντας υπομονή στις θλίψεις και τους πειρασμούς μας. Ο Χριστός αργεί ίσως (γιατί αυτό είναι συμφερότερο για τον συγκεκριμένο άνθρωπο) αλλά ποτέ δεν αδιαφορεί και ποτέ δεν μας ξεχνά. Ακόμη, στο θαύμα αυτό του αγίου Γερασίμου βλέπουμε και τούτο: Μερικές φορές, κάποιες αμαρτίες μας είναι η αιτία για τις σωματικές και ψυχικές μας ταλαιπωρίες και θλίψεις. Οπότε αυτές οι ταλαιπωρίες ενεργούν σαν "ξυπνητήρια" για να συνέλθωμε και να διορθωθούμε με ειλικρινή μετάνοια και εξομολόγηση.

Άρχμ. Ν.Κ.

Ο π. ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΗΣ ΚΡΟΝΣΤΑΝΔΗΣ ΚΑΙ Η θ. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

Ο Δεκέμβριος χαρακτηρίζεται ιδιαίτερα από την καθημερινή τέλεση της Θείας Λειτουργίας λόγω του Χριστουγεννιάτικου σαρανταλείτουργου.

Στις 20 Δεκεμβρίου εορτάζεται και η μνήμη ενός νεώτερου Ρώσου αγίου, πού με τη ζωή του και τον λόγο του τόνισε κατ' εξοχήν την αξία και τη σημασία της Θείας Λειτουργίας.

Είναι η μνήμη του αγίου Ιωάννου Κρονστάνδης, του αγίου αυτού ιερέως, πού εκοιμήθη στις 20 Δεκεμβρίου του 1908 και μας άφησε απαράμιλλο παράδειγμα ποιμένος της Εκκλησίας του Χριστού. Ποιμένος γεμάτου ζήλο και αυταπάρνηση, αγάπη και στοργικό ενδιαφέρον για τους ανθρώπους.

Ο π. Ιωάννης από το 1855 πού χειροτονήθηκε κληρικός ως τον θάνατο του το 1908, επί μισόν αιώνα λ ε ι τ ου ρ γ ου σ ε καθημερινά, εκήρυττε τον λόγο του Θεού, νουθετούσε, παρηγορούσε, καθοδηγούσε, μετέστρεφε και ανάσταινε ψυχές. Πραγματοποίησε ένα τεράστιο ποιμαντικό και κοινωνικό έργο με φανερά τα σημάδια της ευαρέσκειας του Θεού στο πλήθος των θαυμάτων του. Εργαζόταν ακατάπαυστα και ξεκουραζόταν ελάχιστα.

Η ασύλληπτη σε έκταση και κόπο δραστηριότητα του δεν τον εμπόδιζε να διατηρεί την βαθειά και αδιάλειπτη κατάσταση της προσευχής.

Ο λαός τον περιέβαλλε με απεριόριστη αγάπη και σεβασμό, γιατί έβλεπε στο πρόσωπο του τον μιμητή του καλού ποιμένος Χριστού.

Η μαρτυρία, πού μας έδωσε με τη ζωή και το παράδειγμα του είναι μια ζωντανή επισήμανση και υπόμνηση ότι:

Η Θεία Λειτουργία είναι η πλουσιότερη πηγή χάριτος και ζωής αληθινής για τους ανθρώπους.

Γράφει ο ίδιος χαρακτηριστικά:

Τί υπάρχει στην γη πιο μεγαλειώδες, πιο μυστήριο της ενώσεως των ανθρώπων με τον Θεό, πού πραγματοποιείται με την «βρώσιν» του Σώματος και την «πόσιν» του Αίματος του Χριστού. Το έργο του Θεού, πού γίνεται στην λειτουργία ξεπερνά με το μεγαλείο του όλα τα έργα του Θεού, πού έγιναν στον κόσμο και την ίδια την δημιουργία του κόσμου!

Όλοι αγαπάμε την ζωή. Όμως δεν υπάρχει αληθινή ζωή χωρίς την πηγή της ζωής, τον Ιησούν Χριστόν. Η Λειτουργία είναι το ταμείο και η πηγή της αληθινής ζωής, γιατί σ' αυτήν ο ίδιος ο Κύριος, Κύριος της ζωής, παραθέτει στους πιστούς τον εαυτό του, ως τροφή και ποτό και δίνει σε κείνους πού τον κοινωνούν ζωή με αφθονία, όπως άλλωστε ο ίδιος λέγει: «Ο τρώγων μου την σάρκα και πίνων μου το αίμα έχει ζωήν αιώνιον». «Εγώ ήλθον ίνα ζωήν έχωσι, και περισσόν έχωσι».

Όμως ο αίτιος της αμαρτίας και του θανάτου διάβολος με όλες του άδου τις δολοπλοκίες προσπαθεί να αποτρέψει τους Χριστιανούς από το Ποτήριον της Ζωής, φέρνοντας τους ολιγοπιστία, ψυχρότητα, ολιγωρία για το μέγιστο αυτό μυστήριο, για να κρατεί τους ανθρώπους στα δεσμά του θανάτου και της αμαρτίας. Είναι αναγκαίο να θερμαίνωμε συνεχώς περισσότερο μέσα στις καρδιές μας την πίστη στο Χριστό και την απέραντη αγάπη του. Να συλλογιζόμαστε συχνότερα τα θαύματα της προνοίας του. Να διαβάζουμε τακτικώτερα το άγιο Ευαγγέλιο. Να σκεπτόμεθα βαθειά αυτό πού διαβάσαμε. Να εισχωρούμε στον εαυτό μας και να βλέπουμε την πνευματική μας πτώχεια, την τύφλωση μας, την γυμνότητα μας.

Είναι αναγκαίο να αποκοπούμε από την μεγάλη αγάπη για τις επίγειες ηδονές, πού εμποδίζουν την ουράνιο αγάπη σε πολύ άσχημο βαθμό. «Πάσαν την βιότικην αποθώμεθα μέριμναν». Αυτά τα τόσο σοβαρά λόγια του Χειρουβικού ύμνου μένουν για τους πιο πολλούς Χριστιανούς φωνή βοώσα εν τη έρημω...

Μακάρι τα μεστά αυτά λόγια του αγίου Ιωάννη να μιλούν πάντα βαθειά μέσα στην καρδιά μας.

Άρχιμ. Σ. Α.

ΤΑ ΛΕΥΚΑ ΙΜΑΤΙΑ

Κατά την παράδοση της Εκκλησίας, ο βαπτιζόμενος μόλις εξήρχετο των υδάτων, ενεδύετο λευκά ενδύματα, δείγμα αθωότητας, αγαλλιάσεως και νίκης κατά του εχθρού.

Το νέον ένδυμα (λευκού χρώματος) του βαπτιζομένου σημαίνει, ότι απεχωρίσθη οριστικώς από τον παλαιόν, τον κόσμον της αμαρτίας, δια να φορέση ιμάτια αγνότητος. Ο άγιος Αμβρόσιος επεξηγεί, γράφοντας:

Επ' αυτού ακριβώς ο προφήτης λέει: "Θα με ραντίσεις με υσσώπο και θα καθαρισθώ, θα με πλύνεις και θα γίνω λευκότερος από το χιόνι" (Ψαλμ. 50, 9).

Ο βαπτισθείς εκαθαρίσθη συμφώνως με τον Νόμο της Παλαιάς Διαθήκης και το Ευαγγέλιο. Κατά τον Νόμο, διότι ένας κλάδος υσσώπου εχρησιμοποιείτο από τον Μωυσή για τον ραντισμό με αίμα προβάτου (Εξ. 12, 22). Κατά το Ευαγγέλιο, διότι τα Ιμάτια του Χριστού ήσαν λευκά ως χιών, όταν έδειχνε την δόξαν της αναστάσεως Του κατά την μεταμόρφωση Του επί του όρους Θαβώρ (Μάρκ. 16, 3). Όποιος αμαρτωλός εσυγχωρήθη, γίνεται λευκότερος και από το χιόνι. Και γι' αυτό ο Κύριος δια Ησαΐου λέγει: "Εάν οι αμαρτίες σας είναι ως το κόκκινον χρώμα θα το κάνω λευκό όπως το χιόνι" (Ησ. 1, 18). (De Mysteriis,34-35).

Τί σημαίνουν όμως τα λευκά ρούχα για την μετά το βάπτισμα ζωή του χριστιανού;

Ο Μέγας Αθανάσιος ο Αλεξανδρείας απευθύνει στους νεοφώτιστους συγχαρητήρια, συγχρόνως όμως και προειδοποιήσεις, ώστε να μη μολύνουν το νέο ένδυμα με ανάρμοστη διαγωγή. Η νέα στολή δ' αποτελεί εμπόδιο και θα χρησιμεύει ως συνεχής υπενθύμιση των δωρεών του βαπτίσματος.

Είναι λαμπρά μεν και διαυγής η ενδυμασία σου. Διότι υπενθυμίζει, εν είδη ζωγραφικού πίνακα, τα σύμβολα της αφθαρσίας. Την κεφαλή σου διασφίγγει λευκό μανδήλιον, ως να ήτο βασιλικό διάδημα. Και κηρύττει την ελευθερία σου. Διότι αυτή περιφέρει τα μηνύματα της νίκης κατά του διαβόλου. Σε έδειξε ο Χριστός να ανασταίνεσαι (με το βάπτισμα, από την αμαρτία). Τώρα μεν συμβολικά. Θα φανή όμως η ανάσταση μας, σιγά-σιγά και στα πράγματα. Εάν τον χιτώνα της πίστεως δεν βρωμίσωμε με τις αμαρτίες. Εάν την λαμπάδα της πίστεως δεν σβήσωμε με τις άτοπες πράξεις. Εάν διαφυλάξωμε τον στέφανο του Πνεύματος" (Ρ.0.28,1081).

του Μητροπολίτου Σηλυβρίας Αιμιλιανού

 ("Το Εισαγωγικό Μυστήριον", Έκδ. Καρδίας, Αθήνα 2000, σελ. 145,149).