ΞΕΧΕΙΛΙΣΜΕΝΕΣ ΚΟΥΠΕΣ
Ένας πολυάσχολος άνθρωπος του καιρού μας, αποφάσισε κάποτε να επισκεφθεί έναν άγιο ερημίτη. Ήθελε να ηρεμήσει λίγο από το άγχος πού τον βασάνιζε. Και να ζητήσει τις συμβουλές του γέροντα.
Τον συνάντησε σε μια φτωχική καλύβα.
-Ευλογείτε, είπε χαιρετώντας τον ερημίτη.
Ξέρετε, έκανα πολύ δρόμο για να έλθω εδώ...
-Κάθισε, τον διέκοψε ο γέροντας. Άσε με να σου βάλω λίγο τσάι.
-Τώρα διευθύνω μια μεγάλη επιχείρηση..., συνέχισε να περιαυτολογεί ο ξένος.
-Πιστεύω ότι το τσάι θα σας αρέσει πολύ, είπε ο ερημίτης, συνεχίζοντας να γεμίζει την κούπα του επισκέπτη του.
-Μα εσείς την ξεχειλίσατε, πάτερ, το τσάι χύνεται απ' έξω! παρατήρησε ενοχλημένος ο ξένος
-Κι εσύ μοιάζεις μ' αυτήν την ξεχειλισμένη κούπα! απάντησε τότε ο σοφός γέροντας.
Αν δεν αδειάσεις, ευλογημένε, έστω λίγα από αυτά πού κουβαλάς, πώς θα αφήσεις να στάξει μέσα σου κάτι από τα λίγα πράγματα πού ξέρω.
* * *
Κάτι παρόμοιο συμβαίνει, μερικές φορές, όταν προσερχόμαστε στο Μυστήριο της Ιεράς Εξομολογήσεως. Μοιάζουμε κι εμείς με τις ξεχειλισμένες κούπες, πού ανέφερε ο γέροντας.
Σίγουρα οι περισσότεροι δεν έχομε ούτε την μόρφωση ούτε τα πλούτη, πού είχε ο άνθρωπος της παραπάνω ιστορίας. Συνήθως, όμως, είμαστε
• «ξεχειλισμένοι» από ανόητες δικαιολογίες για όσα κάναμε,
• «παραφουσκωμένοι» από αυτοδικαίωση,
• «πλούσιοι» σε κατηγορίες για τους άλλους.
Έτσι, ΕΠΙΜΕΝΟΥΜΕ να αναφέρουμε ΜΟΝΟΝ, όσα είπαν και έκαναν οι άλλοι εις βάρος μας. Και συνειδητά παρασιωπούμε πόσο «λάδι στη φωτιά» ρίξαμε εμείς. Αρνούμαστε να δούμε το δικό μας φταίξιμο. Και μάλιστα την στιγμή, πού -συχνά- εμείς «κάναμε την αρχή».
Πώς λοιπόν περιμένομε, μέσα στην ξέχειλη από εγωισμό καρδιά μας, να στάξει το έλεος του Θεού; Πώς θέλομε συγχώρηση, όταν όλο τον χώρο της καρδιάς τον καταλαμβάνη το εγώ μας;
Ας αρχίσουμε επί τέλους να αδειάζουμε τις κούπες μας, αφήνοντας λίγο χώρο για τις ερωτήσεις:
•Μήπως παραφουσκώνω τις δικαιολογίες μου;
•Μήπως ο άλλος έχει περισσότερα ελαφρυντικά από μένα;
•Μήπως έφταιξα «λίγο κι εγώ;
Και τελικά - για να αδειάσουμε τελείως την «κούπα»:
•Μήπως όλη η φασαρία ξεκίνησε από μένα;
Αρχιμ. Β. Λ.
Από την ομιλία: «Η ευχή του Άγιου Έφραίμ του Σύρου»
του Αλεξάνδρου Σμέμαν
ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΠΕΙΝΟΦΡΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΠΟΜΟΝΗ
Τί είναι η χριστιανική ταπεινοφροσύνη; Φυσικά πάνω απ' όλα είναι ένα αίσθημα αλήθειας, πρώτα πρώτα για τον εαυτό μου. Η αλήθεια ποτέ δεν υποβαθμίζει, ούτε ταπεινώνει, αλλά υψώνει και εξαγνίζει. Επιπλέον, ταπεινοφροσύνη σημαίνει τιμιότητα για την αλήθεια, άρνησι να είμαστε καθ' οιονδήποτε τρόπο υπερβολικοί σε σχέση με τον εαυτό μας, αποφυγή να θολώνουμε την αλήθεια σχετικά με τον εαυτό μας μπροστά στους άλλους. Ταπεινοφροσύνη είναι τελικά η γνώση του χώρου μου, των ικανοτήτων και των περιορισμών μου, η θαρραλέα αποδοχή του εαυτού μου, όπως είναι.... Αυτός είναι και ο λόγος πού η ταπεινοφροσύνη, όπως Και η σωφροσύνη, είναι αρχή σοφίας, και αυτός είναι ο λόγος, πού ζητάμε στην προσευχή το δώρο της ταπεινοφροσύνης. Μόνο κάποιος πού δεν ψεύδεται, πού δεν υπερβάλλει, πού δεν επιδιώκει την «εικόνα» σε βάρος της ουσίας, πού ειρηνικά, νηφάλια και θαρραλέα δέχεται και κάνει τη δουλειά του, μόνον αυτός κατέχει σοφία.
Όταν ιδωθεί από αυτή τη γωνία, το κήρυγμα του Χριστιανισμού για την ταπεινοφροσύνη, όχι μόνο δε μειώνει τις ανθρώπινες υπάρξεις, αλλά αντίθετα τις αναβιβάζει, και ακομη σπουδαιότερο, τις σέβεται. Χρειάζεται τον αυτοθαυμασμό, μόνο αυτός πού του λείπει κάτι, μόνον ο άσχημος χρειάζεται να καλυφθή' μόνον ο αδύνατος χρειάζεται να επιδείξει δύναμη. Εκεί πού υπάρχει ελευθερία, δεν χρειάζεται η προπαγάνδα, εκεί οπού υπάρχει γνήσια δύναμη, δεν υπάρχει ανάγκη για απειλές, εκεί οπού υπάρχει γνήσια ομορφιά, δεν χρειάζεται η εξαντλητική υπερβολή στο ντύσιμο. Γι' αυτό η ταπεινοφροσύνη είναι τόσο λίγη στο σημερινό κόσμο και στους σημερινούς ανθρώπους, γι' αυτό ακόμη και ασυνείδητα, οι άνθρωποι, εξαντλημένοι σ' έναν ωκεανό από ψέματα και αυτοθαυμασμό, νοσταλγούν την ταπεινοφροσύνη περισσότερο από καθετί άλλο...
Την ταπεινοφροσύνη στην ευχή του Άγιου Έφραίμ του Σύρου ακολουθεί η υπομονή, και εδώ ξαναβρισκόμαστε μπροστά σε μια από τις κύριες κατηγορίες κατά της θρησκείας. Κηρύσσοντας ωστόσο την υπομονή, ο Χριστιανισμός δεν υπονομεύει την ικανότητα του ανθρώπου να διαμαρτύρεται, να παλεύει, να υπερασπίζεται τα δικαιώματα του, να λαχταρά έναν καλύτερο, δικαιότερο κόσμο. Για την υπομονή, όπως και για την ταπεινοφροσύνη, ας κοιτάξουμε καλύτερα το παράδειγμα του Χριστού. Μάλιστα, διδάσκει την υπομονή, επειδή, εν τη υπομονή υμών κτήσασθε τας ψυχάς υμών (Λουκ. 21,19), αλλά ό,τι ο Χριστός ονομάζει υπομονή, βρίσκεται τόσο μακριά από την καρικατούρα της υπομονής πού υπάρχει στα αθεϊστικά φυλλάδια, όσο η χριστιανική αγάπη από εκείνη τη μακρινή συλλογική και απρόσωπη αγάπη, στο όνομα της οποίας εκατομμύρια άνθρωποι στερήθηκαν την ελευθερία τους.
Η πηγή της χριστιανικής υπομονής δεν βρίσκεται στην αδιαφορία προς το κακό, αλλά (όσο παράξενο και αν φαίνεται), στο ενεργητικό αίσθημα εμπιστοσύνης προς τους ανθρώπους. Ανεξάρτητα από το πόσο πέφτουν οι άνθρωποι, ανεξάρτητα από το πόσο προδίδουν ό,τι καλύτερο υπάρχει μέσα τους, ο Χριστιανισμός τους καλεί να πιστέψουν, πώς η ουσιαστική ύπαρξη του ανθρώπου δεν συνίσταται από το κακό και την πτώση. Πιστεύει, πώς οι άνθρωποι μπορούν για άλλη μια φορά, να σταθούν στα πόδια τους, πώς μπορούν να επιστρέψουν στη λαμπερή τους ουσία... Στο τέλος υπομονή είναι η πίστη στη δύναμη του κάλου.
Βίος Αγ. Παχωμίου, § 48,
Μετάφραση Μητροπολίτου Κίτρους Αγαθονίκου
ΒΛΕΠΕΙΣ ΟΡΑΜΑΤΑ;
Ο κόσμος, σήμερα, διψά για αποκαλύψεις, παρελθόντος, παρόντος και προπαντός μέλλοντος! Γι' αυτό και έχουν τόση πελατεία μέντιουμ, χαρτορίχτρες και όλα τα συναφή επαγγέλματα.
Πολύς λόγος γίνεται και για τα «οράματα» (=αποκαλύψεις Θεού) πού τάχα βλέπουν διάφοροι «φωτισμένοι», και καθοδηγούν με αυτά τους ανθρώπους. Σαν χριστιανοί πώς πρέπει να τα βλέπουμε όλα αυτά; Ας ακούσωμε τον άγιο Παχώμιο, μεγάλο ασκητή και κοινοβιάρχη του τετάρτου αιώνα. (Η μνήμη του τιμάται στις 15 Μαΐου).
Ένας από τους αδελφούς τον ερώτησε:
—Πες μας, τί οράματα βλέπεις;
Και ο άγιος Παχώμιος του είπε:
—Τα οράματα εγώ ο αμαρτωλός δεν τα ζητάω από το Θεό να τα 'δώ. Αυτό είναι αντίθετο στο θέλημα Του κι' ο δρόμος πλανεμένος. Αν όμως ο Θεός θέλει να γίνει κάποιο θαύμα, ακόμη και ανάσταση νεκρού, δεν βλάπτεται ο δούλος του Θεού από υπερηφάνεια, η από ματαία καύχηση. Διότι αν δεν ήθελε ο Θεός, ούτε καν θα έβλεπε ότι η Πρόνοια κυβερνά τα πάντα.
Άκουσε τώρα ένα μεγάλο δράμα: Αν ιδείς άνθρωπο αγνό και καθαρό, αυτό είναι μεγάλο δράμα. Τί μεγαλύτερο δράμα υπάρχει απ' αυτο, να βλέπεις τον αόρατο Θεό μέσα στον ορατό άνθρωπο, πού είναι ναός Του; Έτσι ας εννοήσουμε και το διορατικό χάρισμα των αγίων, με το οποίο έβλεπαν τις σκέψεις των ανθρώπων, όπως στην περίπτωση του Ελισσαίου με τον Γιεζί. Πραγματικά, όταν ο Κύριος πού είναι μέσα τους Και έρευνα τα πάντα, τους αποκαλύπτει κάτι, τότε είναι διορατικοί. Αν δεν τους φανερώσει τίποτε, τότε είναι όπως οι άλλοι άνθρωποι.
Πάντως, έχουν ένα άλλο συνεχές διορατικό χάρισμα να βλέπουν τον Κύριο: Έβλεπα τον Κύριο μου ενώπιον μου διαπαντός (Ψάλμ. 15, 8). Δεν κρίνει κανείς, διότι δεν βλέπει κρυφά πράγματα, κρίνεται όμως εάν μοιάζει με εκείνους πού κατακρίνονται από το άγιο Πνεύμα στον ψαλμό πού λέγει: «Δεν "έβαλαν" τον Θεό ενώπιον τους, δηλ. είπαν ότι δεν υπάρχει Θεός» (Ψαλμ. 53,5).
Ο ΣΟΦΟΣ
Το θέλημα του Θεού είναι φανέρωση της αγάπης Του, και οι εντολές του Θεού δείκτες πορείας ενός σοφού και στοργικού Πατέρα.
Είναι πραγματική αφροσύνη, μας το επιβεβαιώνει η καθημερινή ζωή, το να αναζητήσει κανείς το πλήρωμα της ύπαρξης του μακριά από τον Θεό και σε αντίθεση με το θέλημα Του.
Σοφός κατά Θεόν είναι αυτός
•πού πάνω απ' όλα ζητάει την βασιλεία του Θεού,
•πού αγωνίζεται να ζει την παρουσία του Θεού στην ζωή του,
• πού δεν προτιμάει τίποτα περισσότερο του Θεού.
Σοφός είναι αυτός πού δεν εγκλωβίζει τον εαυτό του στην εγκόσμια πραγματικότητα, αλλά αναζητά την ζωή πού έχει νικήσει τον θάνατο. Σοφός και φρόνιμος είναι αυτός πού πορεύεται στην ζωή του με οδηγό το θέλημα του Θεού.
Ο Λόγος του Θεού είναι σαφής: «Ζητείτε πρώτον την βασιλείαν του Θεού και την δικαιοσύνην αυτού».
Σοφός δεν είναι αυτός πού εξαντλεί τον χρόνο του σε εγκόσμιες δραστηριότητες και προσπαθεί να οργανώσει την ζωή του αποδοτικά. Σοφός δεν είναι αυτός πού σαν τον άφρονα πλούσιο αγωνίζεται και αγωνιά για να αναπτύξει την περιουσία του. Ίσως στα μάτια των κοσμικών, τέτοιοι άνθρωποι φαίνονται πολύ σπουδαίοι και θαυμάζονται από πολλούς, στα μάτια όμως του Θεού είναι άφρονες.
Ο Ιερός Απόστολος Παύλος μας λέγει ότι το ποιος είναι σοφός θα εξαρτηθεί από τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιεί τον χρόνο της ζωής του, τους στόχους πού βάζει σ' αυτήν και τις προτεραιότητες πού επιλέγει.
Ο απόστολος Παύλος μας συνιστά να προσέχουμε πώς περιπατούμε, πώς ζούμε και διευκρινίζει "μη ως άσοφοι, αλλ' ως σοφοί" και συνιστά να μη γινόμαστε άφρονες.
(Κατερίνας Τσακίρη, Περιοδικό "Πειραϊκή Εκκλησία" Τεύχος 110, σελ. 6).
Αγίου Αυγουστίνου
ΜΗΝ ΑΓΑΠΑΤΕ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ!
Όποιος αγαπάει τον κόσμο, δεν μπορεί να αγαπάει τον Θεό.
Μην αφήσετε ποτέ τον εαυτό σας να κάμετε, έστω και μέσα σας, στην καρδιά σας, τον λογισμό, ότι αυτό δεν είναι σωστό. Το λέει ο Θεός. Με το στόμα του απόστολου. Το λέγει το Άγιο Πνεύμα. Είναι η αλήθεια!... Όταν ο άνθρωπος αγαπάει τον κόσμο, αγάπη Θεού δεν μπορεί να υπάρχει μέσα του.
* * *
Θέλεις να σε αγαπάει ο Πατέρας Και να σε κάμει συγκληρονομο του Υίοΰ Του; Φυλάξου από την αγάπη του κοσμου! Δίωξε από μέσα σου την αγάπη του κοσμου.
"Αν θέλεις να γεμίσει η καρδιά σου με την αγάπη του Θεοΰ.
Είσαι ένα δοχείο. Ένα δοχείο γεμάτο.
Άδειασε το. Βγάλε από μέσα του εκείνο πού τώρα έχει, για να μπορέσεις να βάλεις μέσα του αυτό πού τώρα δεν έχει!
Βέβαια, είμαστε αναγεννημένοι στο Όνομα του Χριστού με το νερό της κολυμπήθρας και με το Άγιο Πνεύμα. Το σωστό για μας είναι να μην αγαπάμε τον κόσμο. Διαφορετικά το μεγάλο εκείνο μυστήριο το επήραμε εις κρίμα!... Αντί για αιτία σωτηρίας, θα μας γίνει αιτία κατάκρισης!
Δύναμη σωτηρίας θα γίνει μέσα μας, αν έχωμε ρίζα αγάπης, και όχι άπλα ένα εξωτερικό επίχρισμα χριστιανικής ιδιότητας.
Καλή και αυτή. Καλή και άγια. Άλλα τι να την κάμεις, άμα δεν έχει ρίζα; Το κλήμα πού κόβεται από την άμπελο, το πετάνε στην φωτιά!
Κράτα και τον εξωτερικό τύπο της χριστιανικής ιδιότητας. Αλλά πρώτα και κύρια φρόντιζε να κρατιέσαι γερά δεμένος και ενωμένος με τον Χριστό.
Πώς δενόμαστε με τον Χριστό;
Όταν κρατάμε την αγάπη!
Λέγει ο Απόστολος Παύλος: "Έρριζωμένοι και τεθεμελιωμένοι εν αγάπη". Δηλαδή. Πρέπει να αισθανόμαστε, ότι είμαστε ριζωμένοι και θεμελιωμένοι επάνω στην αγάπη.
Χωρίς ρίζα δεν γίνεται δένδρο!
Χωρίς θεμέλιο δεν γίνεται σπίτι!
Χωρίς αγάπη δεν γίνεται πίστη στον Χριστό!
Χωρίς αγάπη δεν γίνεται ζωή χριστιανική.
Χωρίς αγάπη δεν γίνεται χριστιανική ιδιότητα.
Εις Α' Ιωάννου ομ. Β, 9 Μετάφραση: | ο Ν.Μ.