Μητροπολίτου Νικοπόλεως Μελετίου

ΕΝΑΣ ΕΝΔΟΞΟΣ ΑΝΩΝΥΜΟΣ

Το 1505-1506 μαρτύρησε στην Άρτα ένας νεαρός. Δεν μας διασώθηκε το όνομα του. Ανώνυμος αλλά ένδοξος, ως άγιος της Εκκλησίας. Το μαρτύριο του περιγράφει με καταπληκτική παραστατικότητα και χάρη ο όσιος Μάξιμος ο Γραικός, ο φωτιστής των Ρώσσων. Ο όσιος Μάξιμος καταγόταν από την Άρτα και τα έτη αυτά (1505-1506) ευρίσκετο εκεί. Υπηρξε αυτόπτης μάρτυς. Το έγραψε Ρωσσικά και στην Ρωσσία. Για να δείξει στους Ρώσσους της εποχής του, πού τους εγοήτευαν οι έρωτες και η καλοπέραση (τα κάτω!), ότι κάπου άλλου, στη γη των Ελλήνων, την πίστη του Χρίστου, την βίωναν αληθινά, ότι οι Έλληνες δεν είναι κατ' όνομα Χριστιανοί, ότι δεν κλονίζονται, ότι δεν ψάχνουν ότι έχουν πίστη, και ζουν με την πίστη, και για την πίστη. Ζητούντες τα άνω.

Παράδειγμα; Ο ανώνυμος νεομάρτυρας. Ήταν νέος, πολύ νέος, και πολύ όμορφος. Η ίδια η ομορφιά. Άλλα και πολύ φτωχός. Και δούλευε. Υπηρέτης ενός Τούρκου μπέη. Ο νέος αυτός δεν έψαχνε για έρωτες. Όμως τον ερωτεύθηκε μια κοπέλλα' η κόρη του αφεντικού του. Και τον προκάλεσε. Άλλα, παρ' ο,τι ο νεαρός δεν ήταν μορφωμένος, της το έδηλωσε ξεκάθαρα. Για να γίνει σαρκική ένωση μαζί της, πρέπει απαραίτητα, πρώτα να γίνει χριστιανή, να βαπτιστή, και μετά, να παντρευτούν στην Εκκλησία. Μόνον τότε. Γιατί αυτά ορίζει ο νόμος του Χρίστου, νόμος απόλυτος, και αδιαμφισβήτητος. Και εκείνη συμφώνησε. Και τα δυο παιδιά, σε ώριμη εφηβική ηλικία, εξαφανίστηκαν μαζί στα δάση, για να μεθοδεύσουν τα περαιτέρω.

Μετά από μερικές ημέρες, μετά από κάμποσα εικοσιτετράωρα, τα εύρηκαν. Στα δάση. Και βάζοντας στον νου τους, εκείνα πού όλοι τα θεωρούν αυτονόητα, για νεαρά παιδιά διαφορετικού φύλου απομονωμένα ημέρες πολλές στα δάση, σάπισαν τον νεαρό στο ξύλο και τον παρέδωκαν στον κατή, να τιμωρηθή, πού τόλμησε, γκιαούρης αυτός, να απλώσει χέρι σε μουσουλμάνα! Γρήγορα όμως ο μπέης-πατέρας, συνειδητοποίησε, ότι και έχοντας την κόρη του ολόκληρα εικοσιτετράωρα στην διάθεση του στο δάσος ο νεαρός αυτός Ρωμιός, δεν είχε «αγγίξει» την κοπέλα, και αισθάνθηκε δέος! Και βάλθηκε να τον σώσει. Και του πρότεινε: Να γίνει μουσουλμάνος. Και να τον κάμει γαμπρό του. Άλλα δεν τα κατάφερε:

Ο ανώνυμος νεαρός είχε λογισμό «αυτοκράτορα». Το ήξερε καλά, ότι το σώμα ου τη πορνεία, αλλά τω Κυρίω, και ο Κύριος τω σώματι (Α' Κορ. 6, 13). Και το τηρούσε. Γοητεία, είχε υπάρξει. Συμπάθεια - συναίσθημα, είχε υπάρξει. Οραματισμοί κοινοί ποικίλοι, είχαν ασφαλώς υπάρξει. Όμως δεν ίσχυσαν να σαλεύσουν τον λογισμό του ανώνυμου νεαρού χριστιανού. Έστεκε, εκεί πού έπρεπε. Και πράξει. Και θεωρία.

Είχε «προαπόδυθη», τα πάθη. Του απευθύνθηκε η πρόκληση: -Αρνείσαι τον Χριστό; Ήταν μια πρόταση - δίλημμα με τρομακτικές διαστάσεις- Από την μια, του προσφερόταν μια ζωή, μια ζωή γλυκεία, με την κοπέλλα πού αγάπησε και με υπάρχοντα πολύ περισσότερα από εκείνα πού (ΔΕΝ) είχε. Και από την άλλη θάνατος, θάνατος για το Χριστό, αλλά με βάσανα Και μαρτύρια πολλά.

Τί θα περίμενε κανείς; Γλυκεία η ζωή! Όμως ο νεαρός της Άρτας δεν δίστασε, δεν κόμπλαρε. Και απάντησε κατηγορηματικά:

- Χάσου από μπροστά μου. Και συ. Και η κόρη σου. Και τα πλούτη σου. Την πίστη μου θα την φυλάξω καθαρή. Και σένα, Και την κόρη σου, και την θρησκεία σας, σας φτύνω!

Δεν το παραδέχτηκαν, ότι είχαν πέσει έξω. Και έκαμαν μια τελευταία προσπάθεια, να τον πείσουν! Μια προσπάθεια ωμη, και με ωμότητα. Του πέρασαν το σχοινί στο λαιμό. Τον σήκωσαν αργά από τη γη στον αέρα. Στο κλαδί του πλάτανου, Και μετά; Τον άφησαν να πέσει απότομα. Να «σκάσει» στο χώμα! Και, όταν συνήλθε κάπως, του είπαν τάχα στοργικά: -Λυπήσου τα νειάτα σου! Η απάντηση του ήταν ομολογία: -Ο Χριστός - Θεός μου και Κύριος μου! Η διαδικασία αυτή επανελήφθη τρεις φορές. Την τρίτη φορά, μαζί με τα λόγια «Ο Χριστός - Θεός μου Και Κύριος μου!», παρέδωκε και το πνεύμα του. Και έγινε μάρτυρας. Του Χριστού. Και της ευσέβειας. Καταφρόνησε τις απολαύσεις και την ζωή. Έμεινε πιστός στον Χριστό. Και για τον Χριστό απεδύθη Και το σαρκίο του, αφού πρώτα είχε προαπόδυθη -για χάρη Του- Και όλα τα πάθη του σαρκίου του.

Και κατακλείει την διήγηση του ο όσιος Μάξιμος ο Γραικός με τα λόγια: Ας εντραπούμε, όσοι για μια σιχαμερή ηδονή καταφρονούμε τον νόμο του Χριστού.

ΕΒΡΑΙΟΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΣ

Στις 12 Μαΐου η Εκκλησία μας τίμα την μνήμη του αγ. Επιφανίου, επισκόπου Κύπρου. Ο Επιφάνιος ήταν Εβραίος στη καταγωγή.

Όταν ήταν δέκα ετών, πήγαινε στο χωριό του έχοντας μαζί του το ζώο-υποζύγιο της οικογενείας του. Στον δρόμο τον συναντά ένας χριστιανός, ο Κλεόβιος Και τον έρωτα:

-           Το πουλάς το υποζύγιο, παιδί μου;

-           Όχι δεν το πουλώ, απάντησε ο Επιφάνιος.

(Το ζώο ήταν πολύ άτακτο, Και ο Επιφάνιος φοβόταν να το πουλήσει, για να μη ζημιώσει έτσι τον αγοραστή!).

-           Εάν το πουλάς, πάρε την τιμή του Και δος μου το.

Ενώ έλεγε αυτά ο Κλεόβιος, το ζώο αγρίεψε Και κλώτσησε με το πόδι του τον Επιφάνιο στο πόδι τόσο δυνατά, πού τον έρριξε κατά γης. Και πεσμένος κατά γης ο Επιφάνιος, και μη μπορώντας να σηκωθεί από τους πόνους, βογγούσε. Τότε ο Κλεόβιος τον σταύρωσε τρεις φορές με το σημείο του Ζωοποιού Σταυρού. Και αμέσως ο Επιφάνιος σηκώθηκε, χωρίς να αισθάνεται τον παραμικρό πόνο.

Έκπληκτος ο Επιφάνιος από το συμβάν, ερώτησε τον Κλεόβιο:

-           Ποιος είναι ο Ιησούς ο Εσταυρωμένος πού με τον Σταυρό Του γίνονται τέτοια σημεία Και θαύματα;

-           Είναι ο Υιός του Θεού, τον οποίο εσταύρωσαν οι Εβραίοι.

Μόλις άκουσε την απάντηση αυτή ο Επιφάνιος, φοβήθηκε να φανερώσει ότι ήταν Εβραίος.

Πέρασε λίγος καιρός. Τον Επιφάνιο υιοθέτησε ένας πλούσιος Εβραίος, πού πεθαίνοντας, τον άφησε κληρονόμο του. Μια μέρα πήγε ο Επιφάνιος, να επισκεφθεί τα κτήματα πού κληρονόμησε. Στο δρόμο συνάντησε ένα πολύ ενάρετο μοναχό, τον Λουκιανό. Προχωρούσαν μαζί. Έφιππος ο Επιφάνιος. Πεζός ο Λουκιανός. Στο δρόμο, ένας πτωχός πλησίασε τον Λουκιανό και του είπε:

-Άνθρωπε του Θεού, ελέησε με. Είμαι νηστικός τρεις ημέρες.

Μη έχοντας κάτι άλλο ο Λουκιανός, του έδωσε το ράσο του, και του είπε:

-Πήγαινε Και πούλησε το.

Και τότε, μόλις ο Λουκιανός το έβγαζε, είδε ο Επιφάνιος μια στολή λευκή, να κατεβαίνει από τον ουρανό Και να ντύνει τον Λουκιανό.

Έκπληκτος ο Επιφάνιος, έπεσε στα πόδια του Και τον ερώτησε:

-Ποιος είσαι;

Τότε ο Λουκιανος του φανέρωσε ότι ήταν χριστιανός. Και ο Επιφάνιος τον ερώτησε:

-Και τί εμπόδιο υπάρχει, να γίνω κΚαι εγώ χριστιανος;

-Εμπόδιο είναι μόνο ένα. Να μη θέλεις. Αν θέλεις, μπορείς να γίνεις.

Και πραγματικά, ο Επιφάνιος έγινε τότε χριστιανός. Μετά δε, με τον αγώνα του έγινε και αρχιεπίσκοπος Κύπρου και άγιος!

* * *

Τα περιστατικά αυτά μας λένε:

1.         Ο Θεός δείχνει και θαύματα. Ακόμη και στον μη χριστιανό.

2.         Η πιο δυνατή διδασκαλία είναι το καλό παράδειγμα.

Ας κρατήσωμε και εμείς το διπλό αυτό δίδαγμα.

Άρχιμ. Ν. Κ.

ΤΟ ΜΕΘΥΣΙ ΠΟΥ ΜΑΣ ΞΥΠΝΑΕΙ

Κάποτε οι κόρες του Καρόλου Μαρξ ρώτησαν τον πατέρα τους, τί σήμαινε γι' αυτόν η λέξη «ευτυχία». Αυτός τους απάντησε: «Ευτυχία σημαίνει να αγωνίζεσαι, να παλεύεις, να μη συμβιβάζεσαι».

Την ίδια ερώτηση έκαναν και στον φίλο του πατέρα τους, τον Φρειδερίκο Ένγκελς, πού τυχαία βρισκόταν εκεί. Αυτός τους απάντησε: «Ευτυχία για μένα είναι ένα μπουκάλι κρασί».

Δεν διαφωνούμε με τις απαντήσεις των δύο μεγάλων φιλοσόφων. Το να αγωνίζεσαι για κάτι πού το θεωρείς καλό, σίγουρα σου δίνει μια βαθειά ικανοποίηση. Και ένα μπουκάλι κρασί, σίγουρα «ευφραίνει καρδίαν ανθρώπου». Μόνο πού είναι επίσης σίγουρο, ότι όλοι οι αγώνες δεν είναι υποχρεωτικά καλοί. Και από την άλλη, όλα τα κρασιά δεν είναι εξ ίσου ευφραντικά. Θα θέλαμε να ξέρουμε πιο συγκεκριμένα:

— Ποιος αγώνας χαρίζει την αληθινή ευτυχία; Και

— Ποιο κρασί δίνει την αληθινή ευφροσύνη;

* * *

Ένα αγράμματο παλληκάρι, πού το έλεγαν Παναγιώτη, και έζησε στην Πελοπόννησο στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, μας δίνει πιο σαφείς απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα.

Ο Παναγιώτης ήταν σανδαλοποιός. Και ζούσε με τιμιότητα και σωφροσύνη. Κάποια στιγμή όμως «μέθυσε» από την ιδέα, ότι «ευτυχία είναι, να καλοτρώς και να καλοπίνεις». Μα όταν το μυαλό «ναρκωθεί» από τέτοια ιδέα, ο άνθρωπος δεν διστάζει να πουλήσει τα πάντα, για να εξασφαλίσει την «δόση» του. Έτσι και αυτός πούλησε την πίστη του στον Χριστό, και έλεγε ότι ήταν μουσουλμάνος, για να μπορεί να τρώει Και να πίνει «καλύτερα». Φαινόταν, ότι ο «αγώνας» του για ψωμί, (κρασί) Και ελευθερία δικαιώθηκε πλήρως! Και σχετικά... ανέξοδα!

Ευτυχώς, η «μαστούρα» του δεν κράτησε πολύ. Κάποτε ξύπνησε. Και κατάλαβε, ότι ο άνθρωπος δεν χορταίνει μόνο με τέτοιο ψωμί, με τέτοιο κρασί και με τέτοια ελευθερία. Κατάλαβε, ότι πηγή της αληθινής Ελευθερίας Και της αληθινής Ευτυχίας, είναι ο Χριστός. Ο Οποίος, για να μας χαρίσει αυτά τα μεγάλα Και αληθινά Δώρα, έχυσε εκούσια το Τίμιο Αίμα Του επάνω στον Σταυρό.

Συνειδητοποίησε τότε ο Παναγιώτης, ότι χρειαζόταν να αλλάξει πορεία. Έτσι έφυγε. Και επήγε στο Άγιο Όρος. Και έγινε και μονάχος με το όνομα Παύλος. Και αποφάσισε να αγωνιστεί. Να παλαίψει. Όχι αόριστα κάποιον «αγώνα». Άλλα ένα συγκεκριμένο Αγώνα, τον αγώνα της υπακοής, πού δίνει την αληθινή Ευτυχία και Ελευθερία, και χορταίνει αληθινά τον άνθρωπο. Και «μεθυσμένος» από αύτη την λαχτάρα, αποφάσισε να μαρτυρήσει για την δόξα του Χριστού. Και να χύσει το αίμα του εκούσια.

Τί είδους «κρασί» τον «μέθυσε» τώρα; Μας το αποκαλύπτει ένας συμπατριώτης του, ο ιερομόναχος Τιμόθεος. Αυτός προσπάθησε να αποτρέψει τον Παύλο να πάει στο μαρτύριο, λέγοντας του, ότι το μαρτύριο είναι πράγμα πικρό. Και επέμενε. 'Αλλά μια νύχτα είδε σε δράμα τον άγιο, να του προσφέρει ένα ποτήρι γεμάτο αίμα. Και να του λέει: «Πιες, αδελφέ!», Και όταν ο Τιμόθεος αρνήθηκε, γιατί ήταν αίμα και μάλιστα πικρό, ο Παύλος τον διαβεβαίωσε ότι ήταν γλυκύτατο!

Δεν είναι ούτε αυθυποβολή, ούτε αυταπάτη, η γλύκα της ζωής κοντά στον Χριστό. Είναι μια πραγματικότητα τόσο μεγάλη, πού νικάει την φρίκη των μαρτυρίων και του θανάτου.

Όταν ο άνθρωπος «γλυκαθή», από το «κρασί» της αγάπης του Χριστού, μεθάει ένα μεθύσι, πού δεν τον βγάζει από την πραγματικότητα. Δεν τον κάνει να ξεχνάει ούτε να ξεχνιέται. Αντίθετα, τον κάνει Και καταλαβαίνει πόσο πρόχειρες, καθαρά υποκειμενικές και φτηνές είναι τοποθετήσεις σαν του Μαρξ Και του Ένγκελς.

Μόνο πού, για να γλυκαθή ο άνθρωπος από αυτό το «κρασί» χρειάζεται να το δοκιμάσει

•           παλεύοντας να ζήσει με συνέπεια την ζωή της Εκκλησίας, και

•           σταματώντας να λέει ψέματα στον εαυτό του, ότι δήθεν η ζωή έξω από Αυτήν τον «γεμίζει».

Ο άγιος Νεομάρτυς Παύλος μαρτύρησε στην Τρίπολη στις 22 Μαΐου 1818.

 Ἀρχιμ. Β.Λ.