Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας

Ο ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΚΑΙ Ο ΝΑΘΑΝΑΗΛ

            Εἶπε ὁ Φίλιππος στόν Ναθαναήλ:

            -Εὑρήκαμε Ἐκεῖνον, γιά τόν ὁποῖο μᾶς μιλάει ὁ Μωυσῆς! Εἶναι ὁ Ἰησοῦς, ὁ υἱός τοῦ Ἰωσήφ ἀπό τήν Ναζαρέτ.

            Καί ἐρώτησε ὁ Ναθαναήλ:

            -Σοβαρολογεῖς; Ἀπό τήν Ναζαρέτ ἄνθρωπος καλός;

            Ἀπάντησε ὁ Φίλιππος:

            -Ἔλα· καί θά τό ἰδεῖς!

            Ἀπό τότε μέχρι σήμερα τό ἴδιο ἐρώτημα βασανίζει πολλούς στόν κόσμο:

            -Εἶναι σωτήρας τοῦ κόσμου ὁ Χριστός;

*          *          *

            Θύελλα στό μυαλό. Τρικυμία. Ἡ πίστη κλονίζεται. Εἶναι ὁ Χριστός, ὁ μόνος ἀληθινός Θεός καί σωτήρας τοῦ κόσμου;

            Ὅμως αὐτή εἶναι ἡ πίστη μας.

            Ὅποιος αὐτό δέν τό πιστεύει, χριστιανός δέν εἶναι· καί ὀρθόδοξος δέν εἶναι· καί ἄς τό γράφει ἡ ταυτότητά του.

            Θέλεις σύ, νά πιστέψεις; Θέλεις νά εἶσαι Χριστιανός; Θέλεις νά γίνεις ἀληθινά Ὀρθόδοξος; Ἔρχου καί ἴδε. Ἔλα καί θά τό ἰδεῖς.

            Ποτέ σοφός, κανένας ποτέ σοφός, δέν ἔδωκε αὐτό πού μᾶς δίνει ἡ χριστιανική πίστη. Πόσα βιβλία ἔχουν στοιβαχθεῖ μέσα στίς βιβλιοθῆκες; Τί προσφέρουν; Κάτι. Καί γιά λίγο!... Ἕνα τίποτε. Λίγες γνώσεις. Γιά σήμερα. Καί γιά αὔριο. Ὄχι παρα-πέρα...

            Τό Εὐαγγέλιο μᾶς μιλάει γιά τόν Χριστό καί γιά τήν αἰώνια ζωή.

            Ἔρχου καί ἴδε!...

*          *          *

            Ἔλα· στήν Ἐκκλησία. Καί θά ἰδεῖς. Καί τόν οὐρανό νά ἀνοίγει. Καί τόν Χριστό, στόν θρόνο Του. Καί τούς ἀγγέλους Του τριγύρω Του.

            «Ἀπό τώρα», εἶπε ὁ Χριστός, Θά βλέπετε «τούς οὐρανούς ἀνεωγότας καί τούς ἀγγέλους τοῦ Θεοῦ ἀναβαίνοντας καί καταβαίνοντας» γύρω ἀπό τόν Χριστό.

            Ἐρωτᾶμε: Ποῦ εἶναι ὁ οὐρανός; -Καί ἔχουμε τά μάτια μας (νοῦ καί ψυχή) κολλημένα στό βοῦρκο.

            Ἐρωτᾶμε: ποῦ εἶναι οἱ ἄγγελοι; -Καί τό μόνο πού «παρακολουθοῦμε», εἶναι ἔργα καί πράξεις ἀπό τόν ὑπόκοσμο!...

            Ἐρωτᾶμε: Ποῦ εἶναι ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ; Καί μεῖς εἴμαστε κολλημένοι στή γῆ καί στά ... «ἀγαθά» τῆς γῆς.

            Λάθος δρόμος δέν βγάζει πουθενά.

*          *         *

            Ἔλα! Ἔρχου!

            Ποῦ;

            Στήν Ἐκκλησία.

            Ἔλα. Καί ἄνοιξε τά αὐτιά σου καί ἄκουε. Καί ἄνοιξε τά μάτια σου, νά βλέπεις. Καί προπαντός ἄνοιξε τήν καρδιά σου.

            Ἄμα δέν πιστεύεις, ὅτι ὁ Χριστός εἶναι ὁ Θεός μας καί ὁ σωτήρας μας, χριστιανός δέν εἶσαι· ὀρθόδοξος δέν εἶσαι· τίποτε δέν εἶσαι. Ἐλπίδα γιά ζωή αἰώνια δέν ἔχεις.

            Τί ταλαιπωρία!...

            Τί μαυρίλα!...

            Τί φρίκη!...

*          *          *

            Αὐτά, ὁ κόσμος πού κυττάζει κάτω!

            Μά ἐμεῖς, ἀδελφοί, νά μήν κυττάζωμε κάτω. Μήν ἀφήνωμε μάτια, καρδιά, αὐτιά, νά κολλᾶνε στά κάτω· καί νά ψάχνουν, γιά ἐκεῖνα, πού ἔκαμαν τόν Ἰούδα προδότη.

            «Ἡμεῖς δέ, ἔχοντες σωτηρίαν τόν Χριστόν, Αὐτόν δοξάσωμεν»(τροπάριον Μεγάλης Πέμπτης).

            Καί ἄς τό διακηρύττωμε, ὅτι Αὐτός εἶναι καί Κύριος, καί Θεός, καί Σωτήρας μας. Ὀρθῶς πιστευόμενος. Ὅπως, οἱ ἀπόστολοι Τόν ἐκήρυξαν. Ὅπως οἱ πατέρες γι᾿ Αὐτόν ἐδογμάτισαν.

            Αὐτή εἶναι ἡ πίστη τῶν Ἀποστόλων.

            Αὐτή εἶναι ἡ πίστη, τῶν Πατέρων μας.

            Αὐτή εἶναι ἡ Ὀρθόδοξη Πίστη.

            Αὐτή εἶναι ἡ Πίστη, πού ἐστήριξε καί στηρίζει τήν Οἰκουμένη καί τόν κόσμο.

+ὁ Ν.Μ.

ΟΙ  ΕΙΚΟΝΕΣ ΚΑΙ Η ΦΩΝΗ ΤΟΥΣ

Σέ ὅλους τούς ναούς τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας ὑπάρχει πλῆθος εἰκόνων: τοιχογραφίες·  καί φορητές.

Γιατί, ὅμως, τιμᾶμε τίς εἰκόνες τοϋ Χριστοῦ καί τῶν ἁγίων;

Πρό Χριστοῦ δέν ὑπῆρχαν εἰκόνες τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ. Καί πολύ σωστά. Γιατί, πώς νά ἀπεικονίσεις τόν ἀόρατο καί ἀπερίγραπτο Θεό;

Ὁμως, μέ τόν ἐρχομό τοῦ Χριστοῦ στόν κόσμο, κάτι ἄλλαξε. Γιατί; Ὁ Χριστός εἶναι Ἕνας, ἕνα πρόσωπο καί μιά ὑπόσταση. Μά εἶναι ταυτόχρονα ἀπό δύο Οὐσίες ἐντελῶς διαφορετικές: Μιά κτιστή καί μιά ἄκτιστη. Μιά ὁρατή καί μιά ἀόρατη. Μιά παθητή καί μιά ἀπαθῆ. Μιά περιγραπτή καί μιά ἀπερίγραπτη. Ἄκτιστη, ἀόρατη, ἀπαθής, ἀπερίγραπτη εἶναι ἡ θεία Του φύση. Κτιστή, ὁρατή, παθητή, περιγραπτή ἤ ἀνθρώπινη.

Ἔτσι Τόν γνωρίσαμε. Γι' αὐτό καί μποροῦμε νά ζωγραφίζουμε τήν ἀνθρώπινη μορφή Του.

Ὃ Χριστός μᾶς τό εἶπε ξεκάθαρα. Καί ἐμεῖς καί τό πιστεύομε καί τό κηρύττομε, ὅτι τόν Χριστό, πού εἶναι ὁ ἀληθινός Θεός, καί τούς ἁγίους μποροῦμε καί ἔχομε χρέος νά τούς τιμᾶμε καί μέ λόγια, καί μέ συγγράμματα, καί μέ σκέψεις καί μέ θυσίες, καί μέ τήν ἀνέγερση ναῶν, καί μέ εἰκονίσματα, μέ μιά διαφορά: Τόν Χριστό σάν Θεό καί Δεσπότη, τόν λατρεύομε καί τόν προσκυνοῦμε λατρευτικά. Τούς ἁγίους σάν γνήσιους φίλους καί ὑπηρέτες του ἁπλῶς τούς τιμᾶμε, καί τούς προσκυνοῦμε μόνο τιμῆς ἕνεκεν, τιμητικά, ὄχι λατρευτικά, (ἀπό τό Συνοδικόν τῆς Κυριακῆς τῆς Ὀρθοδοξίας).

Ἀκόμη, οἱ εἰκόνες μᾶς βοηθοῦν καί μέ τόν ἑξῆς τρόπο: Χωρίς νά ἔχουμε στό μυαλό μας τό πάθος τοῦ Κυρίου, βλέπομε π.χ. τήν εἰκόνα τῆς Σταύρωσης τοῦ Χριστοῦ. Ἀμέσως θυμόμαστε τό πάθος, γονατίζομε καί προσκυνᾶμε. Ὄχι τήν ὄψη! Ἀλλά τόν εἰκονιζόμενο Χριστό. Διότι, ἡ τιμή τῆς εἰκόνας περνάει στό πρωτότυπο. Τό ἴδιο συμβαίνει καί μέ τίς εἰκόνες τῶν ἁγίων: Μᾶς θυμίζουν τά μαρτύρια καί τίς ἀρετές τους. (Ἄγ. Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ, Ἔκθεσις Ἀκριβής τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως, κεφ. 74, ΕΠΕ, τ. 1, σ. 498).

*      *      *

Ἐφ' ὅσον ἔτσι ἔχουν τά πράγματα, θαυματουργοῦν οἱ εἰκόνες τῶν ἁγίων; Ὅλες ἤ μερικές; Καί γιατί ὄχι ὅλες; Στόν βίο τοΰ ἁγίου νεομάρτυρα Ἀναστασίου τοϋ ἐκ Παραμυθίας (+18 Νοεμβρίου 1750) βλέπουμε τά  ἐξῆς:

Ὃ νεαρός Μουσᾶς (κατόπιν Δανιήλ) γυιός τοῦ πασᾶ πού βασάνισε καί θανάτωσε τόν Ἀναστάσιο, ἐντυπωσιασμένος ἀπό τήν καρτερία καί τήν ἀκλόνητη πίστη τοῦ μάρτυρα, ἀποφάσισε νά γίνει χριστιανός. Πρός τοῦτο, ἐγκατέλειψε τά πάντα καί ἀκολούθησε ἕναν ἅγιο ἀσκητή, προκειμένου νά κατηχηθῆ καί νά βαπτισθῆ. Στήν δάρκεια τῶν μετακινήσεών τους, ὁ νέος ἐξαντλήθηκε ἀπό τούς κόπους καί τίς στερήσεις. Μπαίνει, λοιπόν, σέ μιά ἐκκλησία τῆς Παναγίας γιά νά προσευχηθῆ. Προσκυνώντας τήν εἰκόνα τῆς Παναγίας, ἀκούει φωνή ἀπό τήν εἰκόνα:

-Μή λυπᾶσαι, παιδί μου, γιά τά πρόσκαιρα ἀγαθά πού
ἄφησες. Νά χαίρεσαι μᾶλλον, ἐπειδή πρόκειται νά ἀξιωθεῖς πολλῶν ἀγαθῶν στήν βασιλεία τῶν οὐρανῶν.

Καί μέ τή φωνή ἀπαλλάχτηκε ὁ νέος ἀπό τό βάρος τῆς θλίψεως. Ἐκστατικός ἐρωτᾶ τόν συνοδό του:

            -Μιλοῦν πάντοτε οἱ ἅγιες εἰκόνες πάτερ;

            -Ὄχι πάντοτε παιδί μου, ἀπάντησε ὁ ἀσκητής. Ἀλλἀ
ὅταν εἶναι ἀνάγκη.

Ἔτσι λοιπόν, ὅπου καί ὅταν «βούλεται  Θεός, νικᾶται φύσεως τάξις». Καί μιλοῦν·  καί θαυματουργοῦν· μόνον ὡρισμένες ἅγιες εἰκόνες, κατά τήν κρίση καί ἀπόφαση τοῦ Θεοῦ.

Ἀρχιμ. Ν. Κ.

Ὁσίου Στάρετς Νίκωνος

ΕΡΥΘΡΑ ΘΑΛΑΣΣΑ ΚΑΙ ΒΑΠΤΙΣΜΑ

            Ἡ διάβαση τῆς Ἐρυθρᾶς θάλασσας ἀπό τούς Ἑβραίους· εἶναι ταυτόχρονα καί προτύπωση τοῦ βαπτίσματος, χωρίς τό ὁποῖο δέν μπορεῖ νά εἰσέλθει ὁ ἄνθρωπος στήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.

            Ἡ διάβαση, ξέρομε, ἦταν ἕνα ἱστορικό γεγονός.

Πῶς ἔγινε;

Οἱ Ἑβραῖοι εἶχαν φτάσει σέ ἕνα μέρος. Μπροστά τους ἦταν ἡ Ἐρυθρά θάλασσα. Ἀπό πίσω, τούς κατεδίωκε ὁ Φαραώ μέ τήν πανστρατιά του, πού τότε ἦταν ἡ μεγαλύτερη δύναμη τῆς Μεσογείου. Καί ἀπό τά δύο μέρη ἀπειλή θανάτου. Μέ λίγα λόγια οἱ Ἑβραῖοι εἶχαν ἐγκλωβισθῆ.

Τί ἔπρεπε νά κάμουν; Πρός ποιά κατεύθυνση νά ἔτρεχαν;

Καί λοιπόν, τί ἔγινε τότε;

            Ὁ Μωυσῆς πῆρε ἐντολή ἀπό τό Θεό, (μέ τί τρόπο, δέν γνωρίζομε), νά χτυπήσει τήν θάλασσα μέ τό ραβδί του. Χαράσσοντας μιά κάθετη γραμμή. Ἡ θάλασσα τότε σχίστηκε στά δύο μέχρι τό βυθό καί οἱ ἑβραῖοι πέρασαν μέσα ἀπό τόν πυθμένα τῆς θάλασσας, περπατώντας ἐπάνω σέ ξηρά γῆ, ἀνάμεσα σέ δύο τοίχους ἀπό νερό. Πόσα χιλιόμετρα περπατοῦσαν; Δέν τό γνωρίζω. Σίγουρα ὅμως γύρω στίς δύο ὧρες.

            Οἱ Ἑβραῖοι, πρῶτα κατέβηκαν στό πυθμένα τῆς θάλασσας καί μετά ἄρχισαν νά ἀνεβαίνουν στήν ἀπέναντι παραλία. Ὁ Φαραώ καί τά στρατεύματά του ἦταν ἀποφασισμένοι νά τούς καταδιώξουν. Καί τούς ἀκολούθησαν.

            Ὅταν, λοιπόν, ὁ Αἰγυπτιακός στρατός ἔμπαινε μέσα στή θάλασσα, οἱ ἑβραῖοι ἔβγαιναν ἀπό τή θάλασσα. Τότε ὁ Μωυσῆς πῆρε πάλι ἐντολή ἀπό τό Θεό, νά ξαναχτυπήσει τήν θάλασσα μέ τό ραβδί του. Αὐτή τή φορά ὁριζόντια. Καί τά νερά ἐλευθερώθηκαν· καί ἐπανενώθηκαν· καί κατάπιαν τόν Φαραώ καί ὅλο τό στράτευμά του. Καί πνίγηκαν ὅλοι στά νερά (Ἐξοδ. 14,28).

*           *             *

            Τό βαθύτερο-μυστικό νόημα, πέρα ἀπό τό ἱστορικό γεγονός, εἶναι:

            Μέ τίς δύο κινήσεις πού ἔκαμε ὁ Μωυσῆς, σχημάτισε ἕνα σταυρό.

Ἴσως ἐρωτήσει κανείς: Ἄραγε ὁ Μωυσῆς, ἐκείνη τήν στιγμή τό καταλάβαινε, ὅτι αὐτό πού ἔκαμε ἦταν σταυρός; Φυσικά! Ἦταν ὁ μόνος ἄνθρωπος, στό συγκεκριμένο γεγονός, πού θά μποροῦσε νά καταλάβει. Ὅπως εἴπαμε, τό πέρασμα τῆς Ἐρυθρᾶς θάλασσας ἦταν προτύπωση τοῦ βαπτίσματος. Ὅταν ἕνας ἄνθρωπος βυθίζεται στό νερό τῆς κολυμβήθρας, σάν σέ μιά ἄλλη θάλασσα, ἀφήνει μέσα ἐκεῖ τόν παλαιό ἄνθρωπο τῆς ἁμαρτίας καί βγαίνει καθαρός και ἁγνός. Ὁ Φαραώ καί ἡ πανστρατιά του συμβολίζουν τήν τυραννία τοῦ κακοῦ καί τῆς ἁμαρτίας. Τόν διάβολο καί τά δαιμόνια. Ὅλη ἡ ἀνθρωπότητα πρίν τήν ἔλευση τοῦ Χριστοῦ, βρισκόταν κάτω ἀπό τήν ἐξουσία τοῦ διαβόλου, ἀνεξάρτητα ἀπό τά ὁποιαδήποτε ἔργα δικαιοσύνης.

            Ἔτσι λοιπόν, μέ τό ἅγιο βάπτισμα ὁ ἄνθρωπος ἐλευθερώνεται ἀπό τόν διάβολο, ὅπως οἱ Ἰσραηλῖτες ἀπό τό Φαραώ, ἀναδυόμενοι ἀπό τήν θάλασσα, σώζονται ἀπό τήν καταδίωξη τοῦ Φαραώ.

«Ἡμερολόγιο»

28/12/1908

Μετ: Ἀρχιμ.Α.Μ.

Η ΝΗΣΤΕΙΑ, ΤΟ ΛΑΔΙ ΚΑΙ … ΟΙ ΕΛΙΕΣ

            Ἀφοῦ τό λάδι βγαίνει ἀπό τήν ἐλιά, γιατί ὅταν νηστεύουμε δέν τρῶμε λάδι, ἐνῶ ἐπιτρέπεται νά τρῶμε ἐλιές; Δέν εἶναι ἀντιφατικό κάτι τέτοιο;

            Ἕνα ἐρώτημα πού ἀκούγεται συχνά. Ὄχι καί τόσο καλοπροαίρετα. Μᾶλλον δείχνει ἄγνοια τῆς σημασίας καί τοῦ νοήματος τῆς Νηστείας.

            Νηστεία δέν κάνουμε, γιά νά ἀποφύγουμε κάποια «κακά» φαγητά, πού μᾶς μαγαρίζουν. Ὅλα τά φαγητά εἶναι δωρεά κι εὐλογία τοῦ Θεοῦ. Κανένα δέν εἶναι κακό. Κανένα δέν μαγαρίζει.

            Η Νηστεία δέν εἶναι ἀποφυγή «κακῶν» φαγητῶν.

            Η Νηστεία εἶναι ἄσκηση, πού μέ μαθαίνει νά προτιμῶ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ παρά τίς ἐπιθυμίες μου.

            Ἡ Νηστεία μέ προπονεῖ καί μέ ἐξασκεῖ, νά μπορῶ νά λέω ΟΧΙ· καί νά μήν εἶμαι ὑποδουλωμένος καί ἐξαρτημένος, σάν σκυλάκι, στό δελέασμα τῆς κάθε ἀσήμαντης καί μάταιης νοστιμιᾶς. Ἔτσι ἡ Νηστεία μέ κάνει ἀληθινά ΕΛΕΥΘΕΡΟ καί ὄχι δουλάριο τῶν ἐπιθυμιῶν μου.

            Ἡ Νηστεία γίνεται ὁ πιό δυναμικός καί ἀποτελεσματικός τρόπος σπασίματος τοῦ ἐγωκεντρισμοῦ μας· καί ἑπομένως, ἀπό τούς πιό σημαντικούς συντελεστές προόδου στήν Ἀγάπη τοῦ Θεοῦ.

            Ἡ ἐξάσκηση τῆς Νηστείας ἔχει οὐσιαστικώτατο νόημα καί στόχο· καί δέν εἶναι ὅ,τι φαντάζεται ὁ κάθε ἀδαής καί ἄσχετος μέ τό θέμα.

            Ἡ Ἐκκλησία, ξέροντας ἀπό τήν διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ καί τήν πείρα τῶν Ἁγίων μας, τήν τεράστια ὠφέλεια τῆς Νηστείας, μᾶς προτρέπει μέ στοργή καί μέ ἐνδιαφέρον, ἰδιαίτερα αὐτό τόν καιρό τῆς Μεγάλης Σαρακοστῆς, νά τήν ἐξασκήσουμε.

            Ἐπειδή μέ τό λάδι νοστιμίζουν καί γίνονται εὔγευστα ὅλα τά φαγητά, μᾶς ὑποδεικνύει ὡς ἄσκηση αὐταπάρνησης καί θυσίας δηλ. γνήσιας ἀγάπης, νά τρῶμε κάποιες ἡμέρες νηστείας ἀλάδωτο φαγητό. Οἱ ἐλιές ὅμως εἶναι ἕνα λιτό, ἁπλό καί ἀσκητικό φαγητό· καί γι᾿ αὐτό, δέν ἀπαγορεύεται νά τίς τρῶμε, ὅταν νηστεύουμε τό λάδι.

            Νηστεύουμε λοιπόν τό λάδι, καί τρῶμε ἐλιές, χωρίς νά ὑπάρχει σ᾿ αὐτό κανένα πρόβλημα καί καμιά ἀντίθεση. Ἡ σύγχυση καί τό μπέρδεμα ὑπάρχει μόνο στό μυαλό κάποιων, πού ψάχνουν γιά φτηνές δικαιολογίες καί προφάσεις, προκειμένου νά ἀποφύγουν τόν μικρό κόπο καί τήν θυσία, ἀλλά καί τή μεγάλη ὠφέλεια τῆς Νηστείας.

Ἀρχιμ. Σ.Δ.