Ἁγίου Ἰωάννου Χρυσοστόμου

Η ΕΥΧΗ ΤΟΥ ΙΕΡΕΑ

Οἱ εὐχές εἶναι πάντοτε κάτι τό πολύ μεγάλο γιά τήν ζωή μας. Καί ἡ εὐχή τοῦ πατέρα ἤ τῆς μητέρας. Καί ἡ εὐχή τοῦ παπποῦ ἤ τῆς γιαγιᾶς. Καί ἡ εὐχή τοῦ κάθε ἀνθρώπου. Καί πιό πολύ ἀπό ὅλες οἱ εὐχές τῶν ἱερέων. Γιατί οἱ ἱερεῖς ἔχουν τήν χάρη τοῦ Θεοῦ· τό Ἅγιο Πνεῦμα.

*            *            *

Γι᾿ αὐτό, ὅταν παίρνουμε εὐχές, χαίρουμε. Καί τίς ζητᾶμε: στίς γιορτές· στά σοβαρά γεγονότα τῆς ζωῆς μας· ἀκόμη καί γιά τήν ἡμέρα. Καί ἅμα δέν μᾶς δώσουν εὐχές, στενοχωριόμαστε! Γιατί οἱ εὐχές δέν εἶναι «καλά λόγια», ἀλλά ἔκφραση καλωσύνης, ἀγάπης καί προσευχῆς. Ὅλων οἱ εὐχές εἶναι πολύτιμες. Πολύ περισσότερο, οἱ εὐχές τῶν ἱερέων.

Ἄς θυμηθοῦμε, μέ τί λαχτάρα ζητοῦσαν τίς εὐχές τῶν ἱερέων οἱ ἅγιοι νεομάρτυρες.

Καί γι᾿ αὐτό, ὅταν βλέπουμε ἱερέα, τρέχουμε, τοῦ φιλᾶμε τό χέρι καί ζητοῦμε εὐχή. Καί ὁ παπᾶς συνήθως ἀπαντάει: «Νά εἶσαι καλά, παιδί μου»! «Νά σέ ἔχει ὁ Θεός καλά»! Ὁλόϊδιες εὐχές ἔδιναν οἱ ἱερεῖς καί τήν ἐποχή τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου.

Ὁ μεγάλος αὐτός διδάσκαλος τῆς Ἐκκλησίας ἐκφράζει τήν χαρά του γιά τήν καλή αὐτή συνήθεια. Καί τήν ἐπαινεῖ. Ἀλλά δέν στέκεται σ᾿ αὐτό. Προχωρεῖ. Καί κάνει μιά ὑπόδειξη. Λέγει:

-Ἔλαβες εὐχή; Μή χαίρεις ἐπιπόλαια. Κάμε καί σύ κάτι!

-Τί νά κάμω, ἅγιε;

-Δέσε τήν εὐχή, πού πῆρες, ἐπάνω σου! Μήν τήν ἀφήσεις νά σοῦ φύγει!

*            *            *

Πότε φεύγει;

Ὅταν ἤ σοῦ τήν θεωρήσει ἄκυρη ὁ Θεός· ἤ ὅταν σύ τήν ἀφήσεις νά ἐξατμισθῆ.

Ἐρώτημα τώρα δικό μας:

-Πότε τήν εὐχή τήν κάνει ἄκυρη ὁ Θεός;

-Ὅταν ἐγώ πού τήν ἐπῆρα, ζῶ ἀντίθετα στό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Δηλαδή: Μέ ὀργή. Μέ κακία. Μέ καταφρόνηση τῆς προσευχῆς καί τῆς νηστείας. Μέ ἄλλα χειρότερα ἁμαρτήματα: κλοπές, μοιχεῖες, βλασφημίες καί ἄλλα.

-Καί πότε ἐξατμίζεται;

-Ὅταν ἐγώ ζῶ ἐπιπόλαια καί ἀπερίσκεπτα. Καί ἀφήνω καί μέσα μου ὑποβαθμίζεται ἡ ἀξία τῆς προσευχῆς καί τῆς πνευματικῆς ζωῆς.

*            *            *

Σύνθημα λοιπόν:

Μήν ἀφήνετε ποτέ, νά ὑποβαθμίζεται μέσα σας ἡ ἀξία τῆς προσευχῆς καί γενικά τῆς πνευματικῆς ζωῆς.

«ΑΡΕΤΗ»... ΚΑΤΑ ΛΑΘΟΣ

Ἀρνήθηκα τή δόξα σήμερα;

Ἀμφιβάλλω. Μᾶλλον ὄχι.

Ὥρα 9.00 τό πρωί, καί νά, βρίσκομαι στό πεζοδρόμιο, ἀπέναντι στό γραφεῖο μου.  Πρέπει νά βιαστῶ. Καθυστέρησα.

Ὅμως ἀπέναντι, ἕνα παράξενο θέαμα μέ καθηλώνει. Πλῆθος νέες, περιμένει μπροστά στήν εἴσοδο τοῦ διπλανοῦ μας στούντιο, σέ μιά οὐρά τουλάχιστον 200 μέτρα. Κάποιες εἶναι ἐκεῖ, ἀπό τίς 4.00 τά ξημερώματα.

Θυμήθηκα. Ἦρθαν νά συμμετάσχουν στό διαγωνισμό γιά τήν ἀνάδειξη τῆς «Νέας στάρ τοῦ τραγουδιοῦ».

Οἱ διοργανωτές εἶχαν ἀποφανθεῖ: «Πρέπει  νά ἔχετε φωνή καί ταλέντο. Νά ἐκλέξετε προσεκτικά τό τραγούδι πού θά πεῖτε. Νά τό ἐπαναλάβετε πολλές φορές. Νά φροντίσετε σχολαστικά τήν ἐμφάνισή σας. Νά ἀναπαυθεῖτε τήν παραμονή. Νά κάνετε ἕνα πίκ-νίκ».

***

«Σοβαρές» ἀσχολίες!

Μπῆκα στόν πειρασμό νά βρίσω αὐτές τίς ἐλαφρόμυαλες. Ἀλλά συγκρατήθηκα.

Τί ματαιότητα σ’ αὐτή τήν ἀγορά τῆς ἐφήμερης δόξας, τοῦ εὔκολου πλουτισμοῦ, τῆς ψεύτικης χαρᾶς.

Μά τό Εὐαγγέλιο δέν μᾶς προτείνει δρόμο ἐντελῶς διαφορετικό, γιά τήν ἀληθινή εὐτυχία;

Μακάριοι οἱ ἀληθινά ταπεινοί. Οἱ πτωχοί τῷ πνεύματι...

Δέ μπορεῖτε νά δουλεύετε συγχρόνως στό Θεό καί στόν ὅποιο μαμωνᾶ.

***

Ξεκίνησα γιά ἀπέναντι.

Ὅμως στή μέση τῆς λεωφόρου σταμάτησα. Σκέφτηκα ὅτι δέν βρίσκομαι οὔτε στή μιά πλευρά οὔτε στήν ἄλλη.

Ὄχι τόσο στό δρόμο, ὅσο στήν τοποθέτησή μου ἀπέναντι στό Θεό καί στά ἐπίγεια.

Τό χρῆμα... Ναί, δίνω βέβαια κάποια εὐρώ στό φιλόπτωχο, ἀλλά ὄχι κάτι τό οὐσιαστικό. Καί μέ τί ἐνδιαφέρον σκέπτομαι τό μισθό μου καί τίς καταθέσεις μου.

Φαίνεται νά συγγενεύω λίγο μέ τόν... «πλούσιο νεανίσκο» πού ὅταν τοῦ ζητήθηκε νά ἀφήσει τόν πλοῦτο του, ἀρνήθηκε τήν κλήση τοῦ Χριστοῦ. Ἦταν βλέπετε τόσο σκληρό!

Ἡ δόξα... Ἀναμφίβολα τό βρίσκω γελοῖο νά μέ παρουσιάζει σάν στάρ ἡ τηλεόραση. Ἀλλά τί χαρά, τί καμάρι ὅταν παίρνω ἐπαινετικές ἐπιστολές γιά κάποια ἄρθρα μου.

Καί ἄν κανείς τολμήσει νά μέ κριτικάρει, ἔ, τότε θά περάσουν κάποιες ἑβδομάδες, γιά νά σπάσουν τά παγόβουνα.

***

Αὐτό τό πρωινό, μπῆκα καί ἐγώ στόν πειρασμό, νά γίνω πλούσια καί διάσημη. Δέν πῆρα βέβαια μέρος στό «διαγωνισμό τῆς ματαιοδοξίας». Ὅμως αὐτό πού μέ ἐμπόδισε, δέν ἦταν κάτι τό βαθύτερο. Κάτι τό πνευματικό. Κάτι τό μόνιμο.

Ἁπλᾶ ἔτυχε. Γιατί δέν εἶχα προλάβει νά διαλέξω τό τραγούδι μου. Νά πάω ἔγκαιρα στό κομμωτήριο. Νά προγραμματίσω τό πίκ-νίκ...

                                                                        ANNE PONCE, Panorama, τ. 396

                                                                           (Διασκευή: Ἀρχιμ. Ν. Κομπ.)

ΤΟ ΓΟΝΑΤΙΣΜΑ

Ὁ βιοχημικός  Ἀαρών Τσιχανόβερ τιμήθηκε μέ τό βραβεῖο Νομπέλ Χημείας 2004 γιά τήν μεγάλη του ἐπιτυχία στόν πόλεμο κατά τοῦ καρκίνου (ἀνακάλυψε τό ἔνζυμο-καταστροφέα τῶν πρωτεϊνῶν πού προκαλοῦν τόν καρκίνο).

Πρίν ἀπό ἑνάμισυ χρόνο ὁ ἐπιφανής ἐπιστήμονας ἔδωσε μία ἐνδιαφέρουσα συνέντευξη (BHMAGAZINO,  σελ. 56, ἐφημ. ΒΗΜΑ 18/11/2005). Ἐκεῖ  ἀνάμεσα στά ἄλλα, λέει καί τά ἑξῆς:

-Ἄν μέ ρωτήσετε τί εἶμαι καί σᾶς πῶ «ἐπιστήμονας», καί μετά μοῦ ζητήσετε νά σᾶς ἐξηγήσω τί ἐννοῶ, θά σᾶς πῶ ὅτι εἶμαι ἕνας θεατής. Δέν κάνω κάτι. Ἀκολουθῶ ἁπλά τόν Θεό, τά βήματα τοῦ Θεοῦ. Αὐτός εἶναι πού κάνει τά πάντα. Ὅλες οἱ ἀνακαλύψεις εἶναι δικές του. Ἐγώ δέν ἀνακάλυψα τίποτε. Ἐκεῖνος μέ ὁδηγεῖ στό νά κάνω ἐπιστημονικές ἀνακαλύψεις. Καί τότε ἀναρωτιέμαι, στήν περίπτωση πού κάτι πάει στραβά, πώς θά μπορέσω νά τό διορθώσω. Αὐτό ἀποτελεῖ τό μέγιστο τῆς δικῆς μου παρέμβασης.

Πῶς νά σᾶς τό πῶ; Ἐγώ εἶμαι ἕνα εἶδος ἐρευνητή· ἕνας ἄνθρωπος πού ἀποκαλύπτει πράγματα.  Ἡ δουλειά μου εἶναι νά ἀποκαλύπτω τά μυστικά τῆς φύσης. Καί ὅταν ἀποκαλύπτεις τά μυστικά τῆς φύσης, γίνεσαι πολύ ταπεινός. Γιατί ἡ πολυπλοκότητα τῆς δημιουργίας εἶναι τόσο μεγάλη, πού ὁ ἄνθρωπος ἀναγκάζεται νά τοποθετήσει τόν ἑαυτό του στίς σωστές διαστάσεις· καί τότε δέν θέλει οὔτε ἐξουσία, οὔτε τίποτε.

*    *    *

Εἶναι ἄξια θαυμασμοῦ ἡ ταπείνωση τοῦ μεγάλου αὐτοῦ ἐπιστήμονα. Μήπως ὅμως εἶναι καί ἕνας δριμύς ἔλεγχος γιά τήν δική μας ἐλλιπή ταπείνωση; Ταπείνωση ὄχι πιά ἐνώπιον τοῦ μεγαλείου τῆς δημιουργίας τοῦ κόσμου, ἀλλά ἐνώπιον τοῦ Χριστοῦ καί τοῦ ἔργου Του γιά τήν σωτηρία μας.

Στόν ἐσπερινό τῆς Κυριακῆς τῆς Πεντηκοστῆς γονατίζουμε τήν ὥρα πού διαβάζονται ἐκεῖνες οἱ ὡραιότατες εὐχές τῆς ἑορτῆς. Ἡ σωματική αὐτή κίνηση εἶναι συμβολική: δείχνει τήν ταπείνωσή μας. Γιά νά εἶναι ὅμως σωστή καί πλήρης πρέπει νά συνοδεύεται καί ἀπό τήν ταπείνωση τῆς ψυχῆς. Ἀφοῦ, σῶμα καί ψυχή συνιστοῦν τόν ἕνα ἄνθρωπο. Γι᾿ αὐτό, λέμε σέ ἕνα τροπάριο τῶν ἀποστίχων (Κυριακή Πεντηκοστῆς, ἑσπέρας):

-Ἐμεῖς, ἄν καί προερχόμαστε ἀπό τούς ἀπίστους, εἰδωλολάτρες καί ὀρθολογιστές, ἀξιωθήκαμε τοῦ θείου φωτός· γιατί στηριχθήκαμε στά λόγια καί τά διδάγματα τῶν ἀποστόλων, πού μιλοῦν γιά τήν δόξα τοῦ Θεοῦ, τοῦ εὐεργέτου τῶν ὅλων. Μαζί μ᾿ αὐτούς, λοιπόν, ὑποκλίνοντας καρδιές καί γόνατα, μέ πίστη ἄς προσκυνήσωμε τό Ἅγιο Πνεῦμα, τόν Σωτήρα τῶν ψυχῶν μας.

Τό νά γονατίσουμε σωματικά εἶναι μᾶλλον κάτι εὔκολο. Τό δύσκολο εἶναι τό γονάτισμα τῆς ψυχῆς μας, δηλ. ἡ ταπείνωση. Γιατί ἄραγε; Γιατί, ταπείνωση σημαίνει: ἐμπιστεύομαι τόν Χριστό σέ ὅλα. Καί κάνω ὑπακοή σ΄Αὐτόν, σέ ὅλα. Εἴτε μοῦ ἀρέσουν, εἴτε ὄχι. Γιατί ξέρω ὅτι οἱ ὁδηγίες τοῦ Χριστοῦ μέ ὁδηγοῦν κοντά Του. Στήν πράξη, αὐτό ἐπιτυγχάνεται μέ τήν ὑπακοή στίς πνευματικές συμβουλές καί ὁδηγίες τοῦ ἱερέα-πνευματικοῦ πατέρα πού μᾶς ὁδηγεῖ μέ ἀσφάλεια στόν Χριστό.

Ἀρχιμ. Ν. Κ.

Λέοντος Τολστόη

ΜΕ ΤΙ ΖΕΙ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ

Ἡ πείρα μέ δίδαξε, ὅτι ὁ ἄνθρωπος «δέν ζεῖ»· οὔτε, ὅταν «τηράει» τήν δουλειά του· οὔτε, ὅταν «τηράει» τόν ἑαυτό του· ἀλλά, ὅταν «τηράει» τήν ἀγάπη.

Μέ ἄλλα λόγια, ὁ ἄνθρωπος δέν ζεῖ μέ τόν ἑαυτό του· καί γιά τόν ἑαυτό του· ἀλλά μέ τήν ἀγάπη καί γιά τήν ἀγάπη.

*            *            *

•Μιά μητέρα, ἴσως ποτέ δέν θά καταλάβει, τί θέλουν καί τί ζητοῦν στή ζωή τους τά παιδιά της, ἄν δέν ἔχει ἀγάπη.

•Ἕνας πλούσιος, ποτέ δέν θά καταλάβει, τί εἶναι αὐτό πού τοῦ λείπει, τί εἶναι αὐτό πού τοῦ χρειάζεται, ἄν δέν ἔχει ἀγάπη.

•Καί γενικά κανένας ἄνθρωπος δέν θά μπορέσει ποτέ, νά καταλάβει, ἄν πιό πολύ τοῦ χρειάζονται παπούτσια γερά γιά δουλειά ἤ παπούτσια ἐλαφρά καί μαλακά γιά τόν ἐνταφιασμό του, ἄν δέν ἔχει ἀγάπη.

Καί ἐγώ ζοῦσα, σάν ἄνθρωπος, ὄχι στό μέτρο πού φρόντιζα γιά τόν ἑαυτό μου, ἀλλά στό μέτρο πού ἔδειχνα ἀγάπη στόν περαστικό: π.χ. στή φτωχή γυναίκα· στόν βαθμό πού τήν πονοῦσα καί τήν ἀγαποῦσα.

Ναί. Ἔτσι εἶναι:

Ὁ σοφός τό ξέρει, ὅτι δέν «ζεῖ» στόν βαθμό πού φροντίζει γιά τόν ἑαυτό του, ἀλλά στόν βαθμό πού ἀγαπάει τήν ξένη, τήν περαστική γυναίκα, καί λυπᾶται τά παιδιά της.

Καί γενικά, ὅλοι οἱ ἄνθρωποι δέν «ζοῦν» στό μέτρο πού κοιτᾶνε τόν ἑαυτό τους, ἀλλά στό μέτρο πού ἔχουν μέσα τους ἀγάπη.

*            *            *

Παλαιότερα νόμιζα, ὅτι ὁ Θεός δίνει στούς ἀνθρώπους «ζωή» καί θέλει νά τήν «ζήσουν»!

Τώρα τό ἔχω συνειδητοποιήσει, ὅτι ἰσχύει τό ἐντελῶς ἀντίθετο. Ὅτι δηλαδή ὁ Θεός δέν θέλει νά ζεῖ ὁ ἄνθρωπος γιά τόν ἑαυτό του (γι᾿ αὐτό καί δέν μᾶς ἔδειξε, τί χρειάζεται ὁ καθένας γιά τόν ἑαυτό του), ἀλλά θέλει ὁ κάθε ἄνθρωπος νά ζεῖ σέ μιά κοινωνία ἀγάπης· καί γι᾿ αὐτό μᾶς ἔδειξε, τί χρειάζεται νά κάνει ὁ κάθε ἕνας μας, ὅλοι, γιά τόν ἄλλο.

Ἔτσι τώρα, τό ἔχω πιά συνειδητοποιήσει, ὅτι οἱ ἄνθρωποι, ὅταν κοιτᾶνε τόν ἑαυτό τους, φαντάζονται – ναί, ἁπλά τό φαντάζονται - ὅτι ζοῦν. Γιατί στήν πραγματικότητα, ὁ ἄνθρωπος ζεῖ μόνο μέ τήν ἀγάπη.

*            *            *

Ὅποιος ζεῖ μέ ἀγάπη, ζεῖ μέ τόν Θεό· καί (τότε) ἀφοῦ ὁ Θεός εἶναι ἀγάπη, μέσα του ζεῖ ὁ Θεός.