Ο ΑΓΙΟΣ ΒΗΣΣΑΡΙΩΝΑΣ ΚΑΙ Η ΦΙΛΙΠΠΙΑΔΑ

            Στίς 15 Σεπτεμβρίου ἡ πόλη τῆς Φιλιππιάδας γιορτάζει καί πανηγυρίζει μέ ἰδιαίτερη λαμπρότητα καί εὐλάβεια τόν πολιοῦχο καί προστάτη της ἅγιο Βησσαρίωνα.

            Ὅμως, γιατί καί ἀπό πότε ἡ περιοχή τῆς Φιλιππιάδας ἀλλά καί τῆς Ἄρτας τιμᾶ καί εὐλαβεῖται τόσο τόν ἅγιο Ἱεράρχη Βησσαρίωνα, πού ἔζησε καί ἔδρασε στήν πρώϊμη Τουρκοκρατία στή γειτονική Θεσσαλία; 

            Ἀπό τότε, πού λιτανεύοντας τήν ἁγία Κάρα του σταμάτησε ἡ θανατηφόρα ἐπιδημία, πού θέριζε τήν περιοχή καί μέχρι τότε ἀριθμοῦσε πολλές ἑκατοντάδες θύματα.

            Στό βιβλίο «Δοκίμιο ἱστορικό περί Ἄρτης καί Πρεβέζης» τοῦ Μητροπολίτου Ἄρτης Σεραφείμ Ξενοπούλου, ἀναφέρεται ἐπί λέξει:

            «Εἰς τήν δυστυχῆ αὐτή περιοχή συνέβη κατά τό ἔτος 1816, Μαΐου 2 καί διήρκεσε 14 μῆνες, μέχρι τό 1817, Ἰουλίου 2, τρομερά λοιμική νόσος, ἡ πανώλης, ἡ ὁποία ὡδήγησε στόν θάνατο περίπου τρεῖς χιλιάδες (3.000) ψυχές.

            Ἀπηλλάγη δέ αὐτῆς ὁ τόπος διά τῆς ἀφιχθείσης, προσκλήσει τῶν Χριστιανῶν, ἱερᾶς καί χαριτοβρύτου Κάρας  τοῦ μητροπολίτου Λαρίσης ἁγίου καί θαυματουργοῦ Βησσαρίωνος κτίτορος τῆς σεβασμίας Μονῆς τοῦ Δούσικου τῶν Μεγάλων Πυλῶν.

            Κατά τήν δεινήν αὐτήν περίστασιν διαρκούσης τῆς πανώλους, πολλές οἰκογένειες μετέβησαν εἰς ἀλλοδαπήν· ἄλλες δέ περίπου 300 ἄνευ διακρίσεως θρησκείας κατέφυγον εἰς τάς Μονάς Κάτω Παναγίας, Θεοτοκίου καί Βλαχέρνης, οἱ ὁποῖες ὄντως ἀνεδείχθησαν ἀρωγοί αὐτῶν καί συνετέλεσαν στήν σωτηρίαν καί περίθαλψιν τῶν ἐνδεῶν...».

            Λέγει ὁ Χριστός στό κατά Ἰωάννην Εὐαγγέλιο: «Ἐγώ ἦλθον, ἵνα ζωήν ἔχητε καί περισσόν ἔχητε...»· δηλ. Ἐγώ ἦλθα γιά νά σᾶς δώσω τήν δυνατότητα νά ἔχετε ζωή μέ πληρότητα· περίσσευμα ζωῆς· αἰώνια ζωή.

            Τήν ἀλήθεια αὐτοῦ τοῦ λόγου τοῦ Χριστοῦ διαπιστώνουμε αἰσθητά στό «σημεῖο» τοῦ ἁγίου Βησσαρίωνα στήν περιοχή μας.

            Ἔρχεται 300 περίπου χρόνια μετά τόν θάνατό του ἕνα λείψανό του, ἡ ἁγία Κάρα του καί μεταδίδει ζωή· καί σταματάει τόν θάνατο· καί ἐνεργεῖ πράγματα, πού ὅλοι οἱ σωματικά ζωντανοί μέ ὅλη τους τήν γνώση καί δύναμη δέν μποροῦν νά κατορθώσουν. Καί μᾶς δίνει τήν πιό πειστική καί δυναμική Μαρτυρία γιά τό πόσο ἀληθινός εἶναι ὁ Χριστός καί ὁ λόγος Του.

            Ὅμως σήμερα, στήν ἐποχή μας κινδυνεύουμε, ἀπό μιά πανούκλα χειρότερη ἀπό ἐκείνη, πού λυμαινόταν τόν τόπο, ὅταν ἔκανε τό θαῦμα του ὁ ἅγιος Βησσαρίωνας.

            Οἱ δυνατότητες, πού μᾶς δίνει ὁ σύγχρονος τρόπος ζωῆς εὐκολώτερα μᾶς δημιουργοῦν μιά ψευδαίσθηση αὐτάρκειας καί δύναμης.

            Εὐκολώτερα φουσκώνουν τά μυαλά μας καί παίρνουν ἀέρα.

            Εὐκολώτερα «ψηλώνει» ὁ νοῦς μας· καί ἔτσι εὐκολώτερα ξεχνᾶμε τόν Χριστό καί τήν ἀληθινή ζωή καί ἐλευθερία ἀπό τά πάθη, πού μᾶς ὑποδεικνύει.        

            Εὐκολώτερα ἀμελοῦμε καί καταφρονοῦμε τήν ἀξία τοῦ λόγου Του.

            Εὐκολώτερα κολλάει ἡ καρδιά μας στά κάτω καί στήν ματαιότητα.

            Γι᾿ αὐτό σήμερα ἔχουμε μεγαλύτερη ἀνάγκη τήν δυναμική μαρτυρία τῆς ζωῆς καί τοῦ φρονήματος τοῦ ἁγίου Βησσαρίωνος.

            Γι᾿ αὐτό εἶναι πολύ σημαντικώτερο θαῦμα νά καταφέρουμε σήμερα νά ἀποφύγουμε τόν κίνδυνο τῆς φοβερῆς πανούκλας, τῆς ἀποστασίας ἀπό τόν Χριστό· καί ἐμπνεόμενοι ἀπό τό ὁλοζώντανο καί ὁλοφώτεινο παράδειγμα τοῦ ἁγίου Βησσαρίωνα νά ἐμπιστευθοῦμε ἔμπρακτα τόν Χριστό ζώντας ὡς συνειδητά μέλη τῆς Ἐκκλησίας Του.

Ἀρχιμ. Σ. Δ.

Η ΕΥΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΙΑΚΩΒ

Δέκα ἑπτὰ χρόνια ἔζησε στὴν Αἴγυπτο ὁ Ἰακώβ, ὅπου λόγῳ τοῦ συνεχιζόμενου λιμοῦ τὸν εἶχε φέρει ὁ γιός του Ἰωσήφ.  Ὁ πολυκύμαντος βίος του ἔφτανε στὸ τέλος του. Σὲ βαθιὰ γηρατειά, ἑκατὸν σαράντα  ἑπτὰ ἐτῶν, ὁ γηραιός πατριάρχης ἀρρώστησε. Ὁ Ἰωσὴφ μὲ τὰ δύο παιδιά του, τὸν Μανασσῆ καὶ τὸν Ἐφραίμ, ἔτρεξε κοντά του. Τὰ μάτια τοῦ Ἰακὼβ εἶχαν βαρύνει ἀπὸ τὸ γῆρας καὶ δὲν ἔβλεπε καλά. Ἀγκάλιασε τὰ ἐγγόνια του καὶ τὰ φίλησε. «Ὁ Θεὸς μὲ εὐλόγησε πολύ, εἶπε στὸν Ἰωσήφ. Ὄχι μόνο μὲ ἀξίωσε νὰ ξαναδῶ τὸ πρόσωπό σου, ἀλλά μοῦ ἔ¬δει¬ξε καὶ τοὺς ἀπογόνους σου».

Τὰ παιδιά προσκύνησαν τὸ γέροντα παππού τους σκύβοντας τὸ πρόσωπό τους ὣς τὸ ἔδαφος. Ὁ Ἰωσὴφ ἔβαλε τότε τὸν πρωτότοκο Μανασσῆ στὰ δεξιὰ τοῦ πατέρα του καὶ τὸν Ἐφραὶμ σὰν μικρότερο στὰ ἀριστερά του. Ὅμως ὁ Ἰακὼβ ἅπλωσε τὸ δεξί του χέρι πάνω στὸ κεφάλι τοῦ Ἐφραίμ, ἐνῶ στὸ κεφάλι τοῦ πρωτότοκου Μανασσῆ ἔβαλε τὸ ἀριστερό του χέρι. Ἔτσι σχημάτισε ἀπὸ πάνω τους τὸ σχῆμα τοῦ σταυροῦ καὶ τοὺς εὐλόγησε.

Ὁ Ἰωσὴφ ὅμως, βλέποντας πὼς ὁ πατέρας του ἔβαλε στὸν μικρότερο τὸ δεξί του χέρι καὶ στὸν πρωτότοκο τὸ ἀριστερό, στενοχωρήθηκε πολύ. Ἡ εὐλογία τοῦ πρωτότοκου θεωροῦνταν μεγαλύτερη καὶ δινόταν μὲ τὸ δεξὶ χέρι. Νόμισε πὼς ὁ πατέρας του μέσα στὴ γεροντική του τύφλωση ἔκανε λάθος. Ἔπιασε λοιπὸν τὸ δεξὶ χέρι τοῦ Ἰακὼβ καὶ πῆγε νὰ τὸ βάλει στὸ κεφάλι τοῦ Μανασσῆ. «Ὄχι ἔτσι, πατέρα μου, εἶπε. Αὐτὸς ἐδῶ εἶναι ὁ πρωτότοκος». «Τὸ γνωρίζω, τέκνο μου, ἀπάντησε ὁ Ἰακώβ. Θὰ γεννηθεῖ καὶ ἀπὸ τὸν Μανασσῆ λαὸς πολύς. Θὰ δοξαστεῖ κι αὐτός. Ἀλλὰ ὁ νεώτερος ἀδελφός του, ὁ Ἐφραίμ, θὰ εἶναι μεγαλύτερος του καὶ οἱ ἀπόγονοί του θὰ εἶναι πλῆθος λαῶν. Μ᾿ αὐτοὺς τοὺς δύο θὰ εὐλογηθεῖ ὁ Ἰσραὴλ καὶ ὅλοι, ὅταν θὰ εὔχονται, θὰ λένε: Μακάρι νὰ σὲ κάμει ὁ Θεὸς σὰν τὸν Ἐφραὶμ καὶ τὸν Μανασσῆ». Ἔτσι ὁ Ἰακὼβ εὐλόγησε τὸν Ἐφραὶμ περισσότερο ἀπὸ τὸν πρωτότοκο Μανασσῆ (Γεν. 48, 1-20).

Ἡ ἐναλλαγὴ τῶν χεριῶν τοῦ πατριάρχη Ἰακὼβ κατὰ τὴν εὐλογία τῶν ἐγγονῶν του δὲν ἔγινε καθόλου τυχαῖα, ἀλλὰ «προεικόνισε τὸ δυνατὸ σύμβολο τοῦ σταυροῦ» (Ἰδιόμ. Ὑψώσεως). Ἂν καὶ εἶχε καμφθεῖ ἀπὸ τὸ γῆρας ὁ Ἰακὼβ καὶ εἶχε ταλαιπωρηθεῖ ἀπὸ τὴν ἀρρώστεια του, ὅμως ἀνόρθωσε τὸ κορμί του καὶ ἔδωσε σταυροειδῶς τὴν εὐλογία του, γιὰ νὰ προεικονίσει «τὴν ἐνέργειαν τοῦ ζωηφόρου σταυροῦ». Καὶ ὁ μὲν Ἰακὼβ ἐνισχύθηκε ἀπὸ τὸν τύπο ἁπλῶς τοῦ σταυροῦ ποὺ σχημάτισε μὲ τὰ χέρια του καὶ ὑπερνίκησε τὸ γῆρας καὶ τὴν ἀδυναμία του. Ὁ Χριστὸς ὅμως διὰ τοῦ σταυροῦ του «ἔδιωξε τὴν καταστροφικὴ γιὰ τὴν ψυχὴ νόσο τῆς πλάνης» καὶ «ἀνακαίνισε τὴν παλαιότητα καὶ τὴ σκιὰ τοῦ γράμματος τοῦ (Μωσαϊκοῦ) νόμου», ἀναζωογονώντας το μὲ τὸ νέο πνεῦμα τῆς Χάριτος. Στὸ γράμμα τῆς Παλαιᾶς περιέχεται πλέον τὸ πνεῦμα τῆς Καινῆς Διαθήκης (ἅγ. Νικόδημος Ἁγιορείτης).

Μὲ τὴ σταυροειδῆ του εὐλογία ὁ Ἰακὼβ ἔδειξε ἐπὶ πλέον ὅτι ὁ νομολάτρης λαός, οἱ Ἑβραῖοι, εἶναι ἕνα «πρεσβύτερον κλέος». Μιὰ παλιά, γερασμένη δόξα. Καὶ συμβολίζεται σωστὰ ἀπὸ τὸν Μανασσῆ, τὸν πρεσβύτερο γιὸ τοῦ Ἰωσήφ. Γι᾿ αὐτὸ δὲν θέλησε νὰ ἀλλοιώσει τὸν τύπο τοῦ σταυροῦ ποὺ ἔκαμε μὲ τὰ χέρια του, ὅταν ὁ Ἰωσὴφ τοῦ ὑπέδειξε ὅτι μπέρδεψε τὰ κεφάλια τῶν παιδιῶν του. Ἤθελε νὰ κηρύξει πὼς ἕνας ἄλλος λαὸς «νεοσύστατος» Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ, περιχαρακωμένος ἀπὸ τὸν σταυρό, θὰ ἀναδειχθεῖ ἀνώτερος ἀπὸ τὸν παλαιό. Καὶ συμβολίζεται ἀπ᾿ τὸν νεώτερο Ἐφραίμ, ποὺ πῆρε γι᾿ αὐτὸ μεγαλύτερη εὐλογία ἀπ᾿ τὸν πρεσβύτερο ἀδελφό του (Κανὼν Ὑψώσεως, ᾠδὴ ς').

Ἐσύ; Τί γοητεία βρίσκεις ἀκόμα στὴ γερασμένη δόξα τοῦ παλαιοῦ ἀνθρώπου μέσα σου; Δὲν εἶναι πιὰ καιρὸς ἡ χάρη τοῦ σταυροῦ νὰ σὲ ἀνακαινίσει; Νὰ νοιώσεις τὴν ὑπεροχή τοῦ νέου ἀπέναντι στὸ παλαιό; (πρβλ. Β΄ Κορ. 5, 17).

Πρωτ. Δ. Μ.

ΑΓΑΠΑΣ ΤΟΝ ΘΕΟ;

Ὁσίου Σιλουανοῦ

τοῦ Ἀθωνίτου (1866 - 1938)

            Ἡ ψυχή πού ἔχει ταπείνωση καί πραότητα εἶναι πιό ὄμορφη ἀπό τά λουλούδια. Καί ἔχει πιό ὡραία εὐωδία· πιό γλυκό ἄρωμα! Ὁ Κύριος ἔκαμε ὄμορφα τά λουλούδια. Μά ἀγαπάει πιό πολύ ἀπό αὐτά τόν ἄνθρωπο. Καί σ᾿ αὐτόν ἔδωκε τό Ἅγιο Πνεῦμα. Αὐτό εἶναι γιά τήν ψυχή πιό γλυκό καί πιό ποθητό ἀπό ὅλο τόν κόσμο.

            Τά λουλούδια τά ἔφτιαξε ὁ Θεός γιά τόν ἄνθρωπο. Γιά νά δοξάζει τόν δημιουργό γιά τά δημιουργήματά Του. Καί νά τόν ἀγαπάει. Τόν Θεό δέν πρέπει νά Τόν λησμονοῦμε οὔτε γιά μιά στιγμή. Γιατί, ὅπως Ἐκεῖνος μᾶς ἀγαπάει, ἔτσι καί ἐμεῖς ἔχουμε χρέος νά Τόν ἀγαπᾶμε μέ ὅλη τήν δύναμη τῆς ψυχῆς μας· καί νά ζητοῦμε τό ἔλεός Του· καί νά τηροῦμε τίς ἅγιες ἐντολές Του.

            Ἐγώ ἀγαπάω τά λουλούδια! Εἶμαι καλόψυχος ἄνθρωπος! Τόν Κύριο τόν ἀγαπᾶς; Τούς ἐχθρούς σου, ἐκείνους δηλαδή πού σέ στενοχωροῦν, τούς ἀγαπᾶς; Ἄν αὐτούς τούς ἀγαπᾶς, τότε εἶσαι καλός ἄνθρωπος! Ὄχι ὅταν ἀγαπᾶς τά λουλούδια!

            Τόν Θεό Τόν γνωρίζουμε μέ τόν φωτισμό τοῦ Ἁγίου Πνεύματος· ὄχι μέ τήν δύναμη τοῦ μυαλοῦ μας! Ὁ ἄνθρωπος πού δέν γνωρίζει τόν Θεό μοιάζει μέ τό ἄλογο κτῆνος.

            Οἱ μοναχοί ξέρουν πόσο ἀγαποῦν τόν Κύριο· καί πόσο ὁ Κύριος ἀγαπάει τούς μοναχούς. «Τούς ἀγαπῶντας με, ἀγαπῶ», λέγει ὁ Κύριος. «Τούς δοξάζοντάς με, ἀντιδοξάσω». Εἶναι καλό νά εἶναι κανείς κοντά στόν Θεό! Ἡ ψυχή κοντά στόν Θεό γεμίζει εἰρήνη. Ἀγάπη στόν Θεό ἔχει ἐκεῖνος πού τηρεῖ τίς ἐντολές Του. Ὁ ὑπερήφανος δέν μπορεῖ ποτέ νά ἀγαπάει τόν Θεό. Ἐκεῖνος πού θέλει ὅλο νά τρώει, δέν εἶναι δυνατόν νά ἀγαπάει τόν Θεό!

            Ἄν ἀγαπᾶς τόν Θεό, πρέπει νά στερηθεῖς τά ἐπίγεια· σέ τίποτε νά μήν ἔχεις προσκόλληση· καί νά σκέπτεσαι συνεχῶς τόν Θεό, τήν ἀγάπη Του καί τήν χαρά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

            Στήν ψυχή πού μετανοεῖ, ὁ Κύριος δίνει τήν δωρεά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἡ ψυχή τόν ἀγαπάει τόν Θεό. Ἀπό τήν ἀγάπη αὐτή δέν μποροῦν νά τήν ἀποτραβήξουν οἱ ἄνθρωποι. Ὁ Κύριος θέλει νά Τόν ἀγαπᾶμε· καί νά ταπεινωνόμαστε ἀπό ἀγάπη σ᾿ Αὐτόν. Ὁ Κύριος θέλει νά Τοῦ μιλᾶμε ἁπλᾶ, ὅπως μιλᾶνε τά παιδιά στήν μητέρα τους. Ἄν εἴμαστε ὑπερήφανοι, τότε πρῶτα ἀπό ὅλα πρέπει νά παραλέσουμε τόν Θεό νά μᾶς δώσει ταπείνωση. Καί ὁ Κύριος δίνει στόν ταπεινό τήν χάρη νά βλέπει τίς παγίδες τοῦ ἐχθροῦ. Ὁ Κύριος μᾶς ἀγαπάει πολύ· καί μᾶς ἀποκαλύπτει τί γίνεται στόν οὐρανό· καί πῶς ζοῦν ἐκεῖ οἱ πρεσβύτεροι ἀδελφοί μας, πού τόν εὐαρέστησαν μέ τήν ταπείνωση καί τήν ἀγάπη τους. Σέ πολλούς ταπεινούς ἁγίους ὁ Κύριος ἔδειξε τόν παράδεισο.

(Μετάφραση ἐκ τοῦ Ρωσσικοῦ ἀνέκδοτου κειμένου: Μητροπολίτης Μελέτιος (+))

«ΕΓΩ ΕΙΜΑΙ Ο ΩΝ»

            Γύρω στά 1500 π.Χ., ὁ ἅγιος προφήτης Μωϋσῆς προσκλήθηκε ἀπό τόν Θεό γιά νά ὁδηγήσει τούς συμπατριῶτες του Ἰσραηλίτες ἀπό τήν γῆ τῆς δουλείας τους, τήν Αἴγυπτο, στή γῆ τῆς ἐλευθερίας, τήν Παλαιστίνη. Ἡ μνήμη τοῦ ἁγίου Μωϋσῆ ἑορτάζεται στίς 4 Σεπτεμβρίου.

            Σέ ἐκείνη τήν θαυμαστή καί ὑπέρλογη συνομιλία, ἐρώτησε ὁ Μωϋσῆς τόν Θεό:

            -Θά τούς πῶ ὅτι μέ στέλνει ὁ Θεός τῶν πατέρων μας. Ἐκεῖνοι θά μέ ἐρωτήσουν: Ποιό εἶναι τό ὄνομά του; Τί θά τούς πῶ;

            Καί εἶπε ὁ Θεός στόν Μωϋσῆ:

            -«Ἐγώ εἰμί ὁ Ὤν». Ἐγώ εἶμαι αὐτός πού ὑπάρχει (!). Ἔτσι θά πεῖς στούς Ἰσραηλίτες. Ὁ Ὤν (=ὁ Ὑπάρχων) μέ ἀπέστειλε σέ σᾶς (Ἔξ. 3, 13-14).

            Ἀργότερα, σέ ἄλλη συνομιλία του μέ τόν Θεό, ὁ Μωϋσῆς τοῦ εἶπε:

            -Δεῖξε μου τόν ἑαυτό Σου.

            Τότε, τοῦ ἀπάντησε ὁ Θεός:

            -Θά περάσω ἐνώπιόν σου καί θά ἀκούσεις τό ὄνομά μου.

            Ἔτσι ἔγινε, καί ἄκουσε ὁ Μωϋσῆς τά λόγια:

            -Κύριος ὁ Θεός εἶναι οἰκτίρμων καί ἐλεήμων, μακρόθυμος καί πολυέλεος καί ἀληθινός (Ἔξ. 33, 18,19 καί 34,6).

            Συνεπῶς, ὁ Θεός, ὁ Ὑπάρχων, ὁ Δημιουργός τῶν πάντων εἶναι:

            -Κύριος, δηλ. ἐξουσιαστής, ἀληθινός (ἀφοῦ εἶναι ὁ Ὤν!). Καί ἐπιπλέον οἰκτίρμων καί ἐλεήμων, δηλ. εὐσπλαγχνικός, ἔχων ἔλεος· μακρόθυμος, δηλ. ἀνεκτικός, ἀνεξίκακος· πολυέλεος, δηλ. πολυεύσπλαγχνος. Μέ δυό λόγια, ὅλα αὐτά σημαίνουν ὅτι: Ὁ Θεός ἔχει ἀγάπη καί τήν διατηρεῖ· τίποτα δέν Τόν μετακινεῖ ἀπό αὐτή τήν ἀγάπη.

            Ποιός εἶναι, λοιπόν, αὐτός πού μίλησε στόν Μωϋσῆ;

            -Αὐτός πού κάποτε συνομίλησε μέ τόν Μωϋσῆ ἐπί τοῦ ὄρους Σινᾶ μέσῳ συμβόλων (=φωτιά, ἀστραπές καί βροντές), λέγοντας «Ἐγώ εἶμαι ὁ Ὤν», σήμερα στό ὄρος Θαβώρ μεταμορφώθηκε ἐνώπιον τῶν μαθητῶν Του, ὁ Χριστός, ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ (Τροπάριον ἀποστίχων τῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Κυρίου, 6 Αὐγούστου).

*            *            *

            Εἶναι φανερό, πλέον, πόση ἐμπιστοσύνη καί ἀγάπη ὀφείλομε στόν Κύριο καί Θεό καί Σωτήρα μας Ἰησοῦ Χριστό, γιά ὅλα ὅσα ἔκαμε, ἀλλά καί ἔπαθε ὡς ἄνθρωπος ὑπέρ τοῦ γένους τῶν ἀνθρώπων. Μάλιστα, γιά νά μήν ξεχνᾶμε ὅλα τά παραπάνω καταπληκτικά πράγματα, στό φωτοστέφανο τοῦ Χριστοῦ (σέ ὅλες τίς εἰκόνες Του) βάζουμε τίς λέξεις: «ὁ Ὤν».

Ἀρχιμ. Ν. Κ.