Η δομική λειτουργία της παρούσης διάστασης στηρίχθηκε και στηρίζεται ακόμη στα γνωστά τρία μεγέθη του Θεού, της φύσης και του ανθρώπου. Η διαλεκτική της ανταλλαγής δυνάμεων από το Θεό προς τον άνθρωπο αποτελεί τη θεωρία του Δημιουργισμού. Αυτή η διαλεκτική ,που ονομάζεται Δημιουργία, στην κάθοδό της περατώνεται στην ανθρώπινη μορφή και στην προσωπική εσωτερικότητα-που φέρει μέσα της το δημιουργό- αλλά στην άνοδό της φέρει μία πολύ συγκεκριμένη ενδελεχή εξέλιξη. Ο άνθρωπος πρέπει να δικαιολογήσει το κατ΄ εικόνα και καθ΄ ομοίωση. Στην άνοδο αυτής της διαλεκτικής ανάμεσα σε Θεό και άνθρωπο παραδίδεται ένα πολύ συγκεκριμένο σχέδιο εξέλιξης. Ο άνθρωπος πρέπει να γίνει κατά χάριν Θεός. Θα μπορούσαμε να ομιλήσουμε για την ύπαρξη μιάς εσωτερικής εξέλιξης η οποία μέσα από την Παράδοση και τα Ιερά κείμενα διαχρονικά μεταδόθηκε στους ανά τον κόσμο πιστούς των διαφόρων θρησκειών και δογμάτων. Θαυμαστή ισορροπία σε αυτή τη σχέση και σε αυτή την εξελικτική διαλεκτική ανάμεσα στο Θεό και στον άνθρωπο κρατάει η Ορθόδοξη Ανατολική παράδοση, αλλά δεν θα επεκταθούμε τώρα περισσότερο.
Είναι πάντως χαρακτηριστικό ότι όταν ο άνθρωπος σταμάτησε να κατανοεί και να ασχολείται με αυτή την εσωτερική θεϊκή εξέλιξη αναδύθηκε η εξωτερική φυσική εξέλιξη του Δαρβίνου και του Λαμάρκ, η οποία βέβαια αποτελεί αισθητική εξλέλιξη αντιγραφή σαφώς της εσωτερικής αντίστοιχης που θεμελίωσε ο πρώτος Νούς αυτής της διάστασης. Η Δαρβίνεια εξέλιξη είναι η διαλεκτική ανάμεσα στο δεύτερο παράγοντα αυτής της διάστασης, τη φύση και στον άνθρωπο. Το ιστορικό-εποχιακό υπόβαθρο βοήθησε ώστε η εξέλιξη να λάβει τα χαρακτηριστικά της μεταφοράς εξωτερικών αλλά και εμφύτων ιδιοτήτων από τον παράγοντα της φύσης προς τον άνθρωπο. Τώρα εξέλιξη είναι η διαλεκτική ανάμεσα στη φύση και στον άνθρωπο. Ο ορισμός της φύσης έπειτα από τη Διαμαρτύρηση αλλά κυρίως έπειτα από το Διαφωτισμό έδωσε το έναυσμα ώστε τώρα φύση να θεωρείται ό,τι το εξωτερικό και αισθητικό το οποίο μπορεί να καταγραφεί υπό τη μορφή νόμων και άλλων ντετερμινιστικών θεωρήσεων. Αυτές οι θεωρήσεις και αυτοί οι νόμοι πιστεύθηκε ότι μπορεί να κατευθύνουν τη ζωή των ανθρώπων. Τώρα λοιπόν, στον αιώνα της Λογικής ,εξέλιξη προσωπική θεωρείται αφ΄ ενός ο άνθρωπος να εσωτερικοποιήσει τον τρόπο της μηχανικής φύσης και αφ΄ ετέρου να πραγματοποιήσει μία κοινωνία η οποία θα βασίζεται σε αυτόν τον τρόπο λειτουργίας και στο παραγωγικό αλλά και στο πολιτικό τρόπο ανάπτυξής της.
Σήμερα ποιο προσωπικό μοντέλο ανάπτυξης και εξέλιξης έχουμε και υπηρετούμε ως κοινωνία και παιδεία; Θα πρέπει να παρατηρήσουμε ότι τα δύο παραπάνω μοντέλα αφήνουν ανοιχτές τις πύλες του επέκεινα στον άνθρωπο. Είναι εξάλλου χαρακτηριστικό ότι μέσα από τη άπειρο της θεολογίας αλλά και το λογικό ντετερμινισμό ο άνθρωπος περιδιάβαινε διασκεπτικά αλλά και βιωματικά τον κόσμο, τις ιδέες και τον εαυτό του. Πρότεινε συστήματα, έκανε όνειρα και μελετούσε νέες καταστάσεις σε ποικίλους τομείς ,οι οποίοι θα έφεραν ένα καλύτερο αύριο για την ανθρωπότητα. Η πληθώρα των φιλοσόφων και των θεολόγων αποδεικνύει του λόγου το αληθές. Από τον Πλάτωνα έως τους Στωϊκούς, από τον Πλωτίνο έως τον Πλήθωνα, από τον Χόμπς έως τον Κάντ, από τον Έγελο έως τον Χάϊντεγγερ.
Ξαφνικά μέσα από την απίστευτη τεχνολογική ανάπτυξη έχουμε το φαινόμενο της αντεστραμμένης θεώρησης των πραγμάτων, το οποίο αυτό φαινόμενο αντιστρέφει την οντική σειρά των πραγμάτων, δημιουργεί μία αντεστραμμένη θρησκεία και έναν ψεύτικο Παράδεισο με θλιβερό αποτέλεσμα ο άνθρωπος να διαβιοί σε έναν ανύπαρκτο Παράδεισο και να παρουσιάζει σημάδια έλλειψης εξέλιξης. Ομιλούμε βέβαια για την εσωτερική εξέλιξη σε σχέση με τις δομές αυτής της διάστασης και όχι για μηχανική εξέλιξη σε σχέση με τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Σήμερα η εξέλιξη είναι η διαλεκτική της μηχανής –ως υλικής αναπαράστασης ενός μελλοντικού μας εαυτού-και του ανθρώπου, η μορφή του οποίου θυμίζει το πρόσωπο που προιωνίζεται ο Πλάτων στην Πολιτεία και ο Μέγας Βασίλειος στο «όροι κατά πλάτος».
Ζούμε λοιπόν στην εποχή της αντεστραμμένης διαστασιακής πυραμίδας .Ο Θεός επειδή εσωτερικοποιήθηκε μέσα από τη φιλοσοφία «απώλεσε» την απειρία του και την παντοδυναμία του και έγινε ένα σύνολο δυνάμεων και ενεργειών οι οποίες άνετα φυλακίσθηκαν μέσα στα τεχνολογικά επιτεύγματα. Ο άνθρωπος νοιώθει παντοδύναμος μέσα από τις δυνάμεις και ενέργειες που έκλεισε μέσα στα εφευρήματά του και η πίστη στο Θεό αντιστράφηκε και έγινε θαυμασμός στην ύλη της μηχανής. Εάν όμως σκεφθούμε ότι πίστη είναι αποδοχή αυτός ο θαυμασμός είναι αντίστροφη πίστη σε άλλο αντικείμενο –και όχι υποκείμενο όπως είναι ο θεός. Υπάρχει δηλαδή πλέον η απόλυτη πίστη στο ορατό της μηχανής. Όσοί πιστεύουν ότι οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές,τα κινητά τηλέφωνα και οι άλλες τεχνολιγικές σύγχρονες ανθρώπινες ανακαλύψεις έχουν αυτοφυή ύπαρξη νομίζω ότι σφάλλονται. Όλα αυτά παίζουν το ρόλο που που είχε ο Θεός στον Παράδεισο. Καταδεικνύουν μία εξωτερική φύση τεχνολογικών αντικειμένων που όταν την καταλάβουμε και την ελέγξουμε θα την εσωτερικοποιήσουμε στον άνθρωπο παράγοντας τον άνθρωπο-ρομπότ του 21ου αι.
Εδώ λοιπόν τίθεται το μεγάλο ερώτημα. Σήμερα εξέλιξη είναι ο διάλογος του ανθρώπου με τη μηχανή και τον τρόπο υιοθέτησης της μηχανιστικής τελευταίας φύσης μέσα στον άνθρωπο; Η εξέλιξη δηλαδή νοείται σε σχέση με το ορατό και όχι με το άπειρο και οντικό που ο άνθρωπος φέρει μέσα του, αυτό που τον απελευθερώνει στο σύμπαν και στο επέκεινα; Δυστυχώς θα πρέπει να παρατηρήσουμε ότι ο σημερινός άνθρωπος δεν εξελίσσεται, τουλάχιστον με τη φιλοσοφική έννοια του όρου. Ο Σωκράτης στην Πολιτεία δίδει ως εξέλιξη την βαθύτατη γνώση του εαυτού, «το εαυτού πράττειν». Ο Ιησούς στην Καινή Διαθήκη την ανάμνηση και πράξη του καθ΄ ομοίωσιν. Ο σημερινός άνθρωπος κλεισμένος μέσα στον κόσμο της αντεστραμμένης θρησκείας ,έχοντας χάσει τον οντικό του προσανατολισμό δεν εξελίσσεται, υπό την έννοια ότι ο εσωτερικός του κόσμος αποσυνδέεται από την οδό του νοός, από το συμπαντικό κόσμο, από το άπερο του Θεού. Αποσυνδέεται από τη στιγμή του Κίρκεγγωρ, από την εν στιγμή ένωση με το ήδη καθ΄ εαυτό υπάρχον.
Ο άνθρωπος πλέον ως απόλυτη εξωτερικότητα θεωρεί ως εξέλιξη την ικανοποίηση αυτής της εξωτερικότητας. Ο Θεός είναι η ύλη, οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές οι άγγελοι ,που δεν μεταφέρουν μυστικά του Κυρίου, αλλά πληροφορίες υλικής προόδου και ευφορίας. Ο Παράδεισος είναι τα μέρη όπου ο άνθρωπος βουτηγμένος μέσα στις μηχανές νοιώθει όπως ο Ένας στον Παράδεισο. Ο αγώνας για την αρετή και τα χαρίσματα έγινε αγώνας για εργασία,πλούτη και ενδύματα. Η αμαρτία είναι πιά η αποχή από την ύλη και η χάρις είναι η ηλεκτρονική θέωση του ανθρώπου. Ελεύθερος είναι ο άνθρωπος όχι του νοερού απείρου και του Παρμενιδείου άρματος της Δίκης ,αλλά ο άνθρωπος ο κλεισμένος σε τέσσερεις τοίχους και ο αφοσιωμένος στο άπειρο του ηλεκτρονικού υπολογιστή.
Από καθαρά φιλοσοφική σκοπιά έχουμε την παραγωγή μιάς κορυφαίας αφαίρεσης ,μοναδικής στα φιλσοοφικά χρονικά. Ο άνθρωπος εξέρχεται της κίνησης του όντος και του απεσταλμένου νοός και στέκεται βασιλιάς σε ένα πρόσκαιρο δικό του δημιούργημα το οποίο θα αντέξει όσο αντέξουν οι φυσικές δυνάμεις που κλέβει ο άνθρωπος και τις χρησιμοποιεί καταχρηστικά. Αντί τη θεϊκή φύση μέσα του να τη χρησιμοποιήσει ο άνθρωπος προκειμένου να πετύχει τη θεμελίωση της ανώτερης φύσης του και την επαναφορά του στην οντική τελειότητα, αυτός σταματάει, δημιουργεί κάτι εφήμερο, το οποίο είναι στίγμα μέσα στο ον, δημιούργημα που θα αντέξει όσο αντέξουν οι δυνάμεις που κληρονομήθηκαν για άλλους λόγους στον άνθρωπο.
Υπάρχει λοιπόν αρνητική εξέλιξη στον άνθρωπο. Ο άνθρωπος εξελίσσεται παρά-νοϊκά, παρά τη θέληση του Νοός, κρυμμένος δίπλα στο δρόμο που περνά το αιώνιο. Εξέλιξη σήμερα είναι η άρνηση του εσωτερικά ανωτέρου, και η κατάφαση του εξωτερικού. Η τελειοποίηση της γνώσης του ορατού και της απόκτησης αυτού.
Ευτυχώς που κάποιοι ποτέ δεν ξεχνούν, ποτέ δεν λησμονούν τη φράση του Ιησού –που τόσο έντονα έζησαν σκαπανείς της αρετής. «Ουκ επ΄ άρτω μόνω ζήσεται άνθρωπος». Διότι εξέλιξη είναι η τελική συνταύτιση του αιωνίου Γίγνεσθαι και του μόνιμου Είναι.
