Ο δρόμος της επιστροφής είναι το μακρύ και επίπονο ταξίδι της επιστροφής απ΄ το σκοτάδι της ασυνειδησίας στο φως της καθαρής συνείδησης. Είναι ο αντίστροφος δρόμος από εκείνον που με έβγαλε απ΄ τη διάφανη γαλήνη της αγνότητας και της αθωότητας και με οδήγησε στο σκοτάδι των παθών, στην αγωνία, στην απελπισία, στη λύπη, που ζώ για πράγματα που θα χαθούν.

         Επειδή απομακρύνθηκα απ΄ το Θεό, επειδή δεν υπήρχε αγάπη, όλες οι καλές πραμμάτειες που μου χάρισε ο Θεός μετατράπηκαν σε πάθη. Η χαρά του έρωτα έγινε φιληδονία, η χαρά του εαυτού έγινε εγωισμός και υπερηφάνεια, η χαρά της τροφής έγινε πολυφαγία, έτσι έγινε με όλες τις δωρεές και τις ευεργεσίες του Θεού.

       Τώρα πρέπει να ακολουθήσω τον αντίστροφο δρόμο, το δρόμο της επιστροφής εκεί από όπου έφυγα. Πρέπει να μαραθούν τα πάθη για να επιστρέψω στην καθαρότητα της καρδιάς. Όπως το μωρό πρώτα απογαλακτίζεται, αποκόπτεται απ΄ το δεσμό του με τους μαστούς της μητέρας του και κατόπιν δέχεται στερεά τροφή. Πρώτα πρέπει να αποκοπώ απ΄   τα δεσμά των παθών και μετά να επιστρέψω στην αρχική αγνότητα και αθωότητα.

      Είναι άραγε αυτό εφικτό σε ένα συνηθισμένο άνθρωπο, όταν ξέρουμε ότι οι άγιοι ζητούσαν με την προσευχή τους όλη τους τη ζωή απ΄ το Θεό, να διαλύσει το σκότος μέσα τους. «Κύριε, διάλυσόν μου το σκότος» προσευχόταν επί τρία χρόνια ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς. Ή μήπως ο συνηθισμένος, ο καθημερινός άνθρωπος που ζει μέσα στον κόσμο είναι καταδικασμένος να ζει διαρκώς στο σκότος της αγωνίας και της απελπισίας, στο διαρκές χάος, αυτό που με πίκρα εκφράζει με τα λόγια αυτά: «Δεν βρίσκεις άκρη. Πουθενά δε βρήκα τη γαλήνη. Δεν υπάρχει ευτυχία. Στιγμές μόνο ευτυχίας υπάρχουν.» Μόνο ο ποιητής δεν παύει να ελπίζει ακόμα και στο ανέλπιστο. Ο ποιητής τραγουδάει: «Ο παράδεισός μου, διάφανη γαλήνη.» Ο στίχος αυτός του Λόρκα, έχει το ίδιο νόημα με τους στίχους του Δαβίδ «καρδίαν καθαράν κτίσον εν εμοί ο Θεός και πνεύμα ευθές εγκαίνισον εν τοις εγκάτοις μου.»Αλλά αν υπάρχει ελπίδα για έναν άνθρωπο, για όλους υπάρχει ελπίδα.