Την Αγία και Μεγάλη Πέμπτη γιορτάζουμε τέσσερα γεγονότα, τα οποία παρέλαβαν οι Πατέρες της Εκκλησίας μας από τους Αποστόλους και τα ιερά Ευαγγέλια: το πλύσιμο των ποδιών των μαθητών από το Χριστό, Το Μυστικό Δείπνο κατά το οποίο ο Χριστός παρέδωσε στους μαθητές Του το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, την προσευχή του Χριστού και την προδοσία του Ιούδα.
Τελούμε την μνήμη αυτών των γεγονότων για δύο λόγους: πρώτον για την ιστορική τους αξία και δεύτερον για τη σημασία τους στην πνευματική τους μας πορεία προς την σωτηρία. Έχει λεχθεί ότι κάθε γεγονός που αναφέρεται στις άγιες Γραφές και κάθε γιορτή σηματοδοτεί την πνευματική μας πορεία. Με αυτήν την έννοια η Αγία Γραφή είναι η ψυχογραφία του κάθε ανθρώπου.
Είναι αυτονόητο πως οι μέρες του Αγίου Πάσχα ονομάζονται μεγάλες όχι βέβαια γιατί διαρκούν περισσότερο, αλλά για τη σημασία τους στην πνευματική ζωή μας. Κάθε μέρα της Μεγάλης Εβδομάδος είναι και ένας σταθμός στην πνευματική πορεία μας:
Η Μεγάλη Δευτέρα είναι η αρχή της πνευματικής ζωής. Είναι η γνώση του δρόμου που πρέπει να διανύσουμε για να γίνουμε αληθινοί άνθρωποι και να εργαστούμε για τους άλλους. Αυτό σημαίνει η μνήμη του προσώπου του Ιωσήφ του παγκάλου και της ξηρανθείσας συκής.
Η Μεγάλη Τρίτη με την Παραβολή των Δέκα Παρθένων δείχνει τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να πορευτούμε, που είναι η διαρκής πνευματική επαγρύπνηση.
Η Μεγάλη Τετάρτη είναι η ημέρα-σταθμός που συνειδητοποιούμε ότι η αξία μας ως άνθρωποι φαίνεται στην προσφορά μας προς τους άλλους, που μοιάζει με πολύτιμο μύρο, γιατί γίνεται με αγάπη.
Η Μεγάλη Πέμπτη είναι η συνέχεια της πορείας μας που δείχνει ότι η διαρκής πνευματική επαγρύπνηση πρέπει να γίνεται με ταπείνωση, με τη συμμετοχή στη μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας και με προσευχή.
Οι ύμνοι της Μεγάλης Πέμπτης ίσως είναι οι πιο κατανυκτικοί από όλους τους ύμνους που ψάλλονται στις ιερές ακολουθίες κατά τη διάρκεια του έτους. Θαυμάζει κανείς το μέτρο στην έκφραση της λύπης και της αγανάκτησης για την προδοσία του Διδασκάλου από το μαθητή.
Η έκφραση δεν ξεπέφτει στο συναισθηματισμό και στην υπερβολή. Τα γεγονότα της ημέρας αυτής χρησιμεύουν στους υμνογράφους να αναδείξουν τη θεία ευσπλαχνία του Κυρίου και την μακαριότητα της διδασκαλίας Του.
Παραθέτουμε αυτούσιους τους στίχους που ακολουθούν από το ποίημα του Ρωμανού του Μελωδού, για να τους χαρείς, ευγενικέ αναγνώστη. Δεν πιστεύουμε ότι για να χαρεί κανείς ένα ποίημα είναι να γνωρίζει την γραμματική του ερμηνεία. Σημασία στο ποίημα έχει η αρέσκεια και μπορεί να σου αρέσουν πολλά εκτός από το νόημα. Η ποίηση είναι έκφραση υπαινικτική. Περισσότερο υποβάλλει παρά εξηγεί. Η γραμματική ερμηνεία χαλάει όλη την ατμόσφαιρα που δημιουργεί το ποίημα. Πόσο μάλλον όταν τους στίχους αυτούς τους ακούμε στην εκκλησία με τη μελωδία τους. Η Εκκλησία συνέβαλε στην αισθητική καλλιέργεια του λαού μας. Το θρησκευτικό βίωμα είναι το αυτό με το αισθητικό βίωμα.
Το ποίημα μιλάει για τη θεία πραότητα του Κυρίου και για τη φθορά του ανθρώπου εξαιτίας του υπέρμετρου εγωϊσμού του: "Ο ραπισθείς υπέρ γένους ανθρώπων/και μη οργισθείς,/ ελευθέρωσον εκ φθοράς / την ζωήν ημών, Κύριε,/ και σώσον ημάς."
Με τις κατανυκτικές ακολουθίες της Μ. Πέμπτης και όλης της Μ. Εβδομάδος μας δίδεται η ευκαιρία να προσεγγίσουμε την ιερότητα της ζωής από την οποία η καθημερινή φθορά μας αποξενώνει και να ξανασυνδέσουμε την αγάπη με το πνεύμα. Στην εκκλησία θα νιώσουμε το σύνδεσμο που υπάρχει ανάμεσα στον ορατό κόσμο και στον αόρατο, ανάμεσα στο φθαρτό και στο αιώνιο.
