Η "σύζευξη του τουρισμού με τον πολιτισμό και τον αγροτικό τομέα" θα συζητηθεί στο Λεωνίδιο την προσεχή Κυριακή, 18 Μαρτίου, με πρωτοβουλία φορέων οικονομικής και τουριστικής ανάπτυξης του Δήμου Νότιας Κυνουρίας. Τέτοιες συναντήσεις οπωσδήποτε κάτι θετικό προσφέρουν, εφόσον προκύπτουν από αυτές πρακτικά αποτελέσματα. Το σημαντικότερο όμως είναι να απαλλαγούμε από τις παλιές και ξεπερασμένες αντιλήψεις. Και μια τέτοια αντίληψη αποπνέει η σχετική ανακοίνωση. Γράφει ότι σκοπός της συνάντησης είναι " να δώσει την ευκαιρία ανταλλαγής εμπειριών και ενός κατ' αρχήν προσανατολισμού, για τη συνάρθρωση όλων των παραγωγικών, αλλά και εθελοντικών και κοινωνικών δυνάμεων, για τη μεγιστοποίηση της Τοπικής Ανάπτυξης με αυτάρκεια και βιωσιμότητα, λαμβάνοντας υπόψη εμπειρίες από άλλες περιοχές της Ελλάδος". Συγγνώμη, αλλά ο σκοπός γράφτηκε σε γλώσσα που πρέπει να ξεχάσουμε. Για να ξεφύγουμε από τη μιζέρια πρώτα πρέπει να αποκτήσουμε σαφήνεια σε όσα λέμε και ακρίβεια σε όσα κάνουμε.

Η ποιότητα της συνάντησης ελπίζω να είναι διαφορετική. Με την ευκαιρία πάντως αυτή θέλω να σημειώσω πως πέρα από τις ανταλλαγές απόψεων που θα υπάρξουν εκείνο που κυρίως χρειάζεται είναι η αλλαγή νοοτροπίας στους ίδιους τους επιχειρηματίες, αγρότες, κτηνοτρόφους, εστιάτορες κ.λ.π., όπως επίσης στην πολιτική εξουσία, στη δημοτική αρχή και στον τραπεζικό χώρο. Έχουμε, ως έθνος, αρετές σπουδαίες όπως αξιοσύνη, σύνεση, αξιοπρέπεια, εφευρετικότητα, εντιμότητα, σωφροσύνη, νοικοκυρεμένη διαχείριση. Τώρα, με την κρίση, είναι αναγκαίο να τις αναπτύξουμε στο έπακρο. Δεν είμαστε κακομοίρηδες, κομπιναδόροι και απολίτιστοι, όπως μας εμφανίζουν. Είμαστε απόγονοι αυτών που δίδαξαν τον δυτικό πολιτισμό και των οποίων το έργο είναι άφθορο στον χρόνο.

            Αλλαγή νοοτροπίας λοιπόν. Και αυτό σημαίνει ο καθένας να είναι περήφανος για όποια εργασία κάνει, να επιχειρεί με τον πιο σύγχρονο τρόπο, να είναι και να αισθάνεται πετυχημένος στον τομέα του και να διεκδικεί τα πρωτεία στον ανταγωνισμό. Ο αγρότης να αισθάνεται ότι αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της Οικονομίας και σημαντικό παράγοντα της ανάπτυξης. Με σωστή διαχείριση της περιουσίας του, με καινοτόμες ιδέες, με βαθιά γνώση του αντικειμένου, με σωστή εμπορική πολιτική και επιχειρησιακή διαχείριση μπορεί να παραγάγει πλούτο για τον εαυτό του και για την κοινωνία. Ο κτηνοτρόφος, από την πλευρά του, δεν είναι μόνο για τις στοιχειώδεις εργασίες, αλλά πρέπει να προχωρεί στη μεγιστοποίηση της οικονομικής αξιοποίησης όλων των προϊόντων που παράγουν τα ζώα του. Πρέπει να πιστέψει πως δεν είναι απλά ο "τσοπάνης" των παλαιών εποχών, αλλά ένας επιχειρηματίας με μοναδικές δυνατότητες. Με τον πλούτο που μπορεί να παραγάγει, και στο μαντρί του ακόμη μπορεί να δημιουργήσει εξαίρετες συνθήκες διαβίωσης, για τον ίδιο και για την οικογένεια του. Μια πρόταση σήμερα σε κτηνοτρόφο να τυποποιήσει τα προϊόντα του και με σύγχρονους τρόπους να διευρύνει την αγορά πώλησης τους, ίσως του προκαλούσε γέλιο…Κι όμως αν νιώσει τις δυνατότητες του και πεισθεί πως δεν υστερεί σε τίποτε από τον ευρωπαίο ή αμερικανό "ράντσερ" μπορεί να είναι πρωτοπόρος στην επιχειρησιακή ανάπτυξη και ευημερία του τόπου.

            Ευαίσθητος και εξίσου σημαντικός τομέας στην ανάπτυξη της περιοχής είναι της φιλοξενίας. Ανάπτυξη σημαίνει εστιατόρια με άψογες τουαλέτες, καθαρότατες κουζίνες, προσωπικό που το ίδιο αποπνέει αρχοντιά και καθαριότητα και που διακρίνεται για τους ευγενικούς του τρόπους. Τα φαγητά να παράγονται με υλικά άψογα και ντόπια όπου είναι δυνατό, και βέβαια να επιδεικνύεται το παραδοσιακό ήθος, ως προς τις αποδείξεις και την απόδοση λογαριασμού. Τα ξενοδοχεία να έχουν σε επάρκεια τα στοιχειώδη των αναγκών του μέσου ευρωπαίου πολίτη, ανταγωνιστικές τιμές και την παραδοσιακή ευγένεια. Το περιβάλλον ευνοεί τον αγροτουρισμό, που μπορεί να γνωρίσει ανάπτυξη, φτάνει να υπάρξει σωστή οργάνωση. Οι έμποροι να μειώσουν στο ελάχιστο το ρίσκο, να προσαρμοστούν στις καταστάσεις και να γίνουν, με τις υπηρεσίες, τις τιμές και την ποιότητα, ελκυστικοί στον πελάτη.

            Το κράτος μπορεί να βοηθήσει στην ανάπτυξη, με την Παιδεία, ναι με την Παιδεία. Προ ημερών είχα γράψει άρθρο με τίτλο "Μηδέν Παιδεία, μηδέν ανάπτυξη". Αφορμή η καμπάνια της ιταλικής έγκριτης οικονομικής εφημερίδας "24 Ώρες" με τον ίδιο τίτλο. Οι ιταλοί αρχίζουν να κατανοούν ότι η ανάπτυξη στην προβληματική τους οικονομία πρέπει να ξεκινήσει από το "άλφα" κι επομένως από την Παιδεία, που καλλιεργεί νοοτροπία. Στην Ιταλία, όπως και στην Ελλάδα, έλειψε η Παιδεία της επιχειρηματικότητας, της εφευρετικότητας, της καινοτομίας, έλειψε η πεποίθηση ότι τα χρήματα βγαίνουν από την εργασία και όχι από τον όποιου επιπέδου τζόγο. Με την Παιδεία οι νέοι πρέπει να μάθουν τις υψηλές αξίες που έχουν κληρονομήσει από τους προγόνους τους και πως για να επιβιώσει μια Πολιτεία οι πολίτες της πρέπει να είναι πετυχημένοι σε όποια εργασία κάνουν και παράλληλα να αποκτήσουν ισχυρά όπλα για την ανάπτυξη και την προστασία της Δημοκρατίας. Η Παιδεία βοηθά και στην πάταξη της διαφθοράς. Μελέτη που έγινε σε 124 χώρες έδειξε πως όπου το επίπεδο της Παιδείας είναι υψηλό, εκεί η διαφθορά είναι μικρή.

Πέρα από την Παιδεία χρειάζονται για την ανάπτυξη υποδομές, πρακτική βοήθεια, αυστηρή τήρηση των περιβαλλοντικών διατάξεων και γενικά των Νόμων, μείωση της γραφειοκρατίας και, φυσικά, πάταξη της διαφθοράς και της κομματικής πελατειακής αντίληψης. Στις υποδομές και στο περιβάλλον καθοριστικός είναι και ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Τέλος οι Τράπεζες απέτυχαν ως γραφειοκρατικά ιδρύματα και, για την επιβίωση τους, πρέπει να αλλάξουν και αυτές νοοτροπία. Έχουν βέβαια πικρή εμπειρία από την προώθηση της κατανάλωσης και των "μαϊμούδων" επενδύσεων, αλλά από το σκόρπισμα πήγανε στο ισοπεδωτικό κλείσιμο της στρόφιγγας, που οδηγεί τις υγιείς επιχειρήσεις στον αφανισμό. Αλλαγή νοοτροπίας λοιπόν σε όλα.-