Logo
Print this page

Οργάνωση και διοίκηση του ποιμαντικού έργου σε αστικές ενορίες

Εισήγηση στην Ιερατική Σύναξη της Ι.Μ. Καισαριανής, 13 Νοεμβρίου 2007,

στο Πνευματικό Κέντρο του Ι.Ν. Αγίου Δημητρίου.

 

Σεβασμιώτατε,

Αγαπητοί Πατέρες,

  Αφορμή για την παρούσα Εισήγηση με θέμα: Οργάνωση και διοίκηση του ποιμαντικού έργου σε αστικές Ενορίες, αποτέλεσε, η διοργάνωση από την Ι.Σ. της Εκκλησίας μας, σχετικής ημερίδας τον περασμένο Ιούνιο στην Ι.Μ. Πεντέλης. Σκοπός της Ημερίδας ήταν η ενημέρωση των Πατέρων για την διανομή εγχειριδίου ποιμαντικού σχεδιασμού και το οποίο μας μοιράστηκε στην προηγούμενη Ιερατική Σύναξη.    

  1. ΟΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

  Για να μιλήσουμε για την σύγχρονη αστική Ενορία και το πώς θα κινηθούμε σε αυτήν, θα πρέπει να δούμε το πλαίσιο της σημερινής εποχής. Η σύγχρονη κοινωνία, έχει ανατρέψει το παλαιό κοσμοείδωλο όπου ο Θεός ήταν το κριτήριο της καθημερινότητάς της. Καλούμαστε να ποιμάνουμε ψυχές με εντελώς διαφορετικό τρόπο από ότι στο παρελθόν. Ο Ποιμένας και η Ενορία του ήταν το κέντρο της ζωής σε κάθε χωριό και σε κάθε πόλη πριν από μερικές δεκαετίες. Ο άνθρωπος αναπτύσσονταν και εντάσσονταν στην κοινωνία δια της Εκκλησίας. Ήταν το κεντρικό σημείο αναφοράς. Σήμερα, τα κοινωνικά δεδομένα είναι πολύ διαφορετικά: Η γνώση, η κοινωνικοποίηση, η ψυχοσωματική ανάπτυξη του ανθρώπου, δεν επιτελούνται αποκλειστικά από την οικογένεια, την Εκκλησία και το Σχολείο. Ένα πλήθος από φορείς εκτός του τόπου και των περιβαλλόντων αρχών του έρχεται να τον πολιορκήσουν. Το αποτέλεσμα; Ο σύγχρονος άνθρωπος ζει στην καχυποψία και την αστάθεια, επαγγελματικά ανασφαλής οικογενειακά μετέωρος, ψυχολογικά ανεπαρκής, πνευματικά μπερδεμένος. Και εξαιτίας όλων αυτών, ανάπηρος για συνύπαρξη. Αυτό που παλαιότερα ήταν δεδομένο, σήμερα αποτελεί ζητούμενο. Είναι κάτι που το ανιχνεύουμε στα διαζύγια και την κρίση στην οικογένεια. Το νέο πλαίσιο του ανθρώπου είναι η αστάθεια, ο εγωισμός και οι απρόσωπες σχέσεις. Οι σύγχρονες Ενορίες εκφράζουν την εποχή μας. Οι Ναοί είναι τεράστιοι και απρόσωποι. Εμείς οι πνευματικοί Πατέρες, αισθανόμαστε τον ίλιγγο μιας ταχύτητας που δεν μπορούμε να ελέγχουμε: Κάθε μήνα ποιμαίνουμε χιλιάδες ανθρώπους. Τα Μυστήρια της Εκκλησίας με τις μεταβιβάσεις  σπάνια πια είναι ενοριακές εκδηλώσεις. Δεν είναι ενοριακά εν τόπο γεγονότα που θα κάνουν τους ενορίτες μας να τα βιώσουν ως κοινότητα και να συνυπάρξουν στον πόνο και την χαρά τους. Πιθανόν θα μας αντικρίσουν για πρώτη ή και τελευταία φορά. Αλλά και οι ενορίτες μας, όπως και πολλοί από τους Ποιμένες δεν μένουν στην Ενορία. Η κοινωνική κινητικότητα είναι η μόνη σταθερά της εποχής μας.

2.    ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΒΗΜΑ. Η ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗ ΤΩΝ ΜΥΣΤΗΡΙΩΝ.

Εδώ θα μπορούσαμε να κάνουμε κάτι, οργανώνοντας την ποιμαντική μας κατά περίπτωση. Μπορεί λοιπόν ο Ιερέας να καλέσει το ζευγάρι που πρόκειται να στεφανώσει, ή πριν μια Βάπτιση τους γονείς και τον νονό για μία συζήτηση για το πώς η Εκκλησία βλέπει τα συγκεκριμένα Μυστήρια, ή και να οργανώσει αντίστοιχες ομάδες σε κάθε Ενορία. Όταν η κατήχηση συνδυάζεται με τα μεγάλα γεγονότα της ζωής των ενοριτών, εισάγει στην ζωή της Εκκλησίας και τα λεγόμενα δεν είναι διδακτισμός αλλά βίωμα που συνδέει με ανεπανάληπτο τρόπο τον πιστό με την Ενορία του. Είναι κρίσιμο σημείο, διότι η Ποιμαντική των Μυστηρίων, απευθύνεται στους μη δεδομένους τους πολλούς και χλιαρούς Χριστιανούς. Εφόσον γίνεται με συνέπεια, τους αφαιρεί την υποψία του επαγγελματία Ιερέα και τους προσθέτει την δυνατότητα να γνωρίσουν την Εκκλησία διαφορετικά από τα κοσμικά ανέκδοτα και τα στερεότυπα που για εκείνη έχουν.

  Παράλληλα διαθέτουμε και τους σταθερούς Ενορίτες: Ομάδες με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, όπως Σχολεία, όσοι έχουν μία εμπορική επιχείρηση στην Ενορία, οι ασθενείς, τα άτομα της τρίτης ηλικίας κ.α. Ακόμα ένα μεγάλο ποσοστό της Ενορίας αποτελείται από Μετανάστες, Χριστιανούς και μη, που ζουν και εργάζονται για μερικά χρόνια στον τόπο της Ενορίας και μετά από λίγα χρόνια, ανάλογα των συνθηκών, μετακινούνται σε άλλη περιοχή. Κάθε ομάδα θα ήταν καλό να δια- ποιμανθεί με ιδιαίτερο τρόπο με την οργάνωση μιας εορτής, ομιλίας η και κάποιας εκδρομής.

3.    ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΝΟΡΙΑΣ

Η Θ. Λατρεία και η ποιμαντική οφείλουν να προσαρμοσθούν στα νέα δεδομένα της εποχής που διακρίνεται από τρία χαρακτηριστικά.

Πρώτον το πέρασμα από την παραδοσιακή αγροτική κοινωνία, στην σύγχρονη υπερεθνική και πολυπολιτισμική αστική κοινωνία.

Δεύτερον στις αλλαγές των πληθυσμών και την κινητικότητά τους και

Τρίτον στην γνωστή σε όλους μας αποϊεροποίηση των πάντων, τον θρησκευτικό αποχρωματισμό του λαού και την κυριαρχία παγκοσμίως μίας και μόνης ιδεολογίας, του οικονομισμού.

4.    ΠΡΟΣ ΜΙΑ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗ ΕΞΙΔΙΚΕΥΜΕΝΗΣ ΣΤΟΧΕΥΣΕΩΣ

                        (ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΣΥΜΒΟΥΛΙΑ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗΣ).

Ο σύγχρονος τρόπος ζωής παρέχει στον άνθρωπο την αίσθηση της αυτάρκειας και της παντοδυναμίας. Δεν αναζητά τον Θεό τόσο από ανάγκη, ή ως αρχή που προσδιορίζει την επιτυχία ή την αποτυχία του στην επαγγελματική του σταδιοδρομία. Ταυτόχρονα (και εδώ είναι η ευκαιρία για τους Ποιμένες) εξαιτίας του νέου αυτού αστικού  του περιβάλλοντος, βιώνει αμηχανία και άγχος, μοναξιά , φόβο, πόνο και την αίσθηση του τέλματος μπροστά στο αναπάντητο ερώτημα του θανάτου. Ψάχνει διέξοδο όχι από ανάγκη επιβιώσεως αλλά από ανάγκη για βαθύτερο νόημα υπάρξεως.

   Σε κάθε Ενορία οι Ποιμένες συνεργαζόμενοι, θα μπορούσαν να εξειδικεύσουν, όπως προείπαμε, την ποιμαντική τους μέριμνα σε συγκεκριμένες ομάδες. Μια λειτουργική οργανωτική δομή σε μία Ενορία, θα μπορούσε να είναι η ακόλουθη:

1.     ΝΕΟΛΑΙΑ

2.     ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ

3.     ΑΣΘΕΝΕΙΣ

4.     ΣΧΟΛΕΙΑ

5.     ΑΤΟΜΑ ΤΡΙΤΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ

6.     ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ  και ΠΕΡΙΘΩΡΙΑΚΟΙ

  Στο εγχειρίδιο Ποιμαντικής που μας διανεμήθηκε, συναντάμε την πρόταση για την δημιουργία Ενοριακού Συμβουλίου Ποιμαντικού Έργου, στο οποίο θα συμμετέχουν όλοι οι Ιερείς του Ναού, ο πρόεδρος του Φιλόπτωχου Ταμείου, και έξι λαϊκοί, κατανεμημένοι σε αντίστοιχους  τομείς. Σκοπός είναι η ποιοτική αναβάθμιση του ποιμαντικού έργου, το οποίο δεν πρέπει να εκλαμβάνεται ως ατομική υπόθεση του κάθε υπεύθυνου, αλλά καρπός συνεργασίας όλων. Συνεπικουρικά θα μπορούσαν να υπάρχουν αναρτημένα στον Πίνακα Ανακοινώσεων κάθε Ι. Ναού, ετήσιο ή και εβδομαδιαίο Πρόγραμμα με τις εκδηλώσεις της Ενορίας. Ακόμα σε κάθε Ι. Ναό να υπάρξει χώρος ειδικά διαμορφωμένος για τις μητέρες και τα μικρά παιδιά, όπου θα γίνεται και η Μετάληψη των Τιμίων Δώρων. Να ενεργοποιηθούν οι λαϊκοί, ώστε να συγκροτήσουν ειδικές ομάδες που θα επισκέπτονται στα σπίτια, ασθενείς ενορίτες, πενθούντες και υπερήλικες. Συνοψίζοντας θα κωδικοποιήσουμε την προτεινόμενη από την Ι. Σύνοδο συγκρότηση επτά τμημάτων Ποιμαντικής Δραστηριότητας σε κάθε Ενορία:

Α΄ ΤΜΗΜΑ ΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΤΗΤΟΣ(Μελέτη Αγίας Γραφής, Ομιλίες, και Ι. Εξομολόγηση).

Β΄ ΤΜΗΜΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΖΩΗ(Ι. Μυστήρια, Κήρυγμα).

Γ΄ ΤΜΗΜΑ ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΝΕΟΛΑΙΑ(Κατήχηση)

Δ΄ ΤΜΗΜΑ ΑΙΡΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΗ(Ομιλίες και Έντυπα).

Ε΄ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ(Χορηγίες / Εκδόσεις).

ΣΤ΄ ΤΜΗΜΑ ΠΡΟΝΟΙΑΚΟ ΕΡΓΟ(Ενοριακό Φιλόπτωχο Ταμείο, Ασθενείς, Αιμοδοσία και Εθελοντισμός)

Ζ΄ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ(Μελλόνυμφοι, Γονείς και Οικογένεια).

Ακόμη θα μπορούσαν να συνεργασθούν δύο ή και περισσότερες Ενορίες

(Διαενοριακή συνεργασία) αφού οι πόλεις μας είναι πολυπληθείς και χρειάζονται ευρύτερα συγκροτημένο ποιμαντικό σχεδιασμό από την δράση μιας και μόνης Ενορίας. 

5.    Η ΙΕΡΑΤΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ  ΚΑΙ Η ΠΡΑΞΗ.

  Ως Πρεσβύτεροι, σε συνεργασία με τον Επίσκοπο μας, έχουμε  μπροστά μας τεράστιες δυνατότητες προσφοράς. Φθάνει να απεγκλωβιστούμε  από την νοοτροπία της διαχειρίσεως της Ιεροσύνης ως επαγγέλματος.

 Το κρίσιμο σημείο που καταργεί ή ενεργοποιεί ακόμα και προσπερνά τα όποια προτεινόμενα ποιμαντικά σχεδιάσματα, είναι η συνείδηση. Αυτή δίνει την ποιότητα και την δυναμική στον Ποιμένα, ή τον οδηγεί στην απραξία. Καταθέσαμε ένα σχεδίασμα Ποιμαντικής που προϋποθέτει την καλή διάθεση. Η ευθύνη για την εφαρμογή του δεν επιβάλλεται αλλά εμπνέεται. Σε κάθε Ενορία, υπάρχουν άνθρωποι που περιμένουν από εμάς, κάτι παραπάνω.

6. Ο ΣΤΟΧΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΛΑΘΟΣ 

  Ο στόχος είναι να έχουμε Χριστιανούς κατ’ επίγνωση ώστε να συμμετέχουν συνειδητά στην ζωή της Ενορίας τους. Η Εκκλησία επικοινωνεί με τον κόσμο με τα μυστήρια και τις Ακολουθίες της, κάνοντας τον πόνο και την χαρά του, δικά της βιώματα. Τον μυσταγωγεί στην συνάντησή του με τον Θεό. Τα μυστήρια δεν απομονώνουν τον Ιερέα στην μικρότητα μιας συναλλαγής εμπορικού περιεχομένου, αλλά τον εισάγουν στην πικρή γεύση της ζωής των Ενοριτών του. Είναι μια μαθητεία που τον κάνει έμπειρο διδάσκαλο. Οδηγεί τον κόσμο από την αυτάρκεια και τον εγκλωβισμό του στην λατρεία του ακραίου ανθρωπισμού, στην θέα του επέκεινα, του Θεού.

Η πρότασή της συνοψίζεται σε μία λέξη. Την συγχώρηση. Είναι η διέξοδος από την στεναχώρια, τον στενό χώρο της ατομικότητάς του. Καλείται να συν- χωρέσει μέσα του τους συνανθρώπους του και τον Θεό. Με την νηστεία, την άσκηση και την προσευχή, πετυχαίνει την μετάβαση από την ύπαρξη στην συνύπαρξη. Η Ιδιαίτερη ενασχόληση με την εξειδίκευση τον σημερινών ανθρώπων, δεν πρέπει να οδηγήσει την Ενορία στην προσκόλληση στον παρόντα κόσμο, ούτε και στην απόρριψη του, αλλά στην διάσωσή του. Για παράδειγμα, δεν αγωνιζόμαστε να βάλλουμε Internet στην Εκκλησία για να ανταγωνιστούμε το Internet  καφέ της γειτονιάς μας, ούτε τα Πνευματικά μας Κέντρα πρέπει να είναι τα ίδια ή και καλύτερα από τα αντίστοιχα του Δήμου. Οφείλουμε να είμαστε η μαγιά που θα μεταμορφώσει τον κόσμο και όχι ο κόσμος να μεταμορφώσει εμάς.

6.    ΓΙΑ ΜΙΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ

Όλα τα παραπάνω μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι δίπλα στην παραδοσιακή ποιμαντική του προσώπου, χρειαζόμαστε και τον σχεδιασμό μιας σύγχρονης εξειδικευμένης αστικής  ποιμαντικής. Η δράση μας μέσα στην Ενορία θα πρέπει να στηρίζεται σε τρεις άξονες: Πρώτον, στο επίπεδο του προσώπου, ώστε να αντιμετωπίζουμε τον κάθε ενορίτη ξεχωριστά και σε βάθος, με σεβασμό στην προσωπικότητά του. Δεύτερον, με την εξειδικευμένη ποιμαντική και την ιδιαίτερη ενασχόληση με την κάθε κοινωνική ομάδα ξεχωριστά και τρίτον με την προσπάθεια για την μυσταγωγία τους στα πέραν του τάφου, στο καινό μήνυμα της Αναστάσεως και της προσμονής της Βασιλείας των Ουρανών. Φυσικά η απόσταση από τα λόγια μέχρι την πράξη, είναι τεράστια. Οι προθέσεις και τα σχέδια, πάντοτε σε ένα βαθμό είναι πέρα από την πραγματικότητα.        Εμείς με θάρρος και αγάπη θα προσπαθήσουμε να κάνουμε ότι μπορούμε, χωρίς να περιμένουμε τον έπαινο ή το αποτέλεσμα για να χαρούμε. Άλλωστε, άλλος σπέρνει και άλλος θερίζει.

  Η παρούσα εισήγηση, συνοδεύεται και από μία ενδεικτική βιβλιογραφία στην οποία μπορεί κανείς να ανατρέξει. Από τις επόμενες Εισηγήσεις στις Ιερατικές Συνάξεις φαίνεται ότι θα ασχοληθούμε αρκετά με των τρόπο της ζωής των κατοίκων των μεγαλουπόλεων. Τις περιμένουμε με ενδιαφέρον. Σας ευχαριστώ για την υπομονή σας. Εύχομαι οι συναντήσεις μας να είναι καλές ευκαιρίες για συμπροβληματισμό και για μια ουσιαστικότερη προσέγγιση μεταξύ μας σε εποχές χωρίς Χριστό αλλά και προκλητικές για έναν ουσιαστικό επανευαγγελισμό. Μιας ποιμαντικής που ίσως οι παλαιότερες γενιές των Πατέρων να ζήλευαν με την καλή έννοια. Σεβασμιώτατε, Σας ευχαριστώ και πάλι για την δυνατότητα αυτή που μου προσφέρατε.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΟΡΙΑ

ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΑΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

*Επιμορφωτικού Ομίλου Σύρου, Οι Νέοι σε έναν μεταβαλλόμενο κόσμο., 1989.

Ι. Μητροπόλεως Δράμας, Η Ενορία ως κοινωνία και ως σώμα Χριστού, 1993.

*Σταυροπούλου Αλ. Ποιμαντική Γάμου και Οικογένειας, 1999.

*Σταυροπούλου Χρ. Αρχιμ., H ποιμαντική καθοδήγηση του σύγχρονου ανθρώπου, 1974.

*Στυλίου Ε., Μητροπολίτου Αχελώου, Το σύγχρονο αστικό Περιβάλλον ως ποιμαντικό Πρόβλημα ( Διδακτορική Διατριβή ) 1980. Εγκόλπιο του Καλού Ποιμένα, 1987. Η Ενορία μου, 2002.

*Σμέμαν π. Αλεξάνδρου, Ημερολόγιο. Ακρίτας 2003.

*Εκδ. Ακρίτα ( Συλλογικός Τόμος ), Ενορία / Προς μια νέα ανακάλυψή της, 1993.

*Ηλία Βουλγαράκη, Χριστιανισμός και Κόσμος, Αρμός 1993.

*Νίκου Νησιώτη, Από την Ύπαρξη στην Συνύπαρξη, Μαϊστρος

*FrankSchαeffer, Αναζητώντας την Ορθόδοξη Πίστη στον αιώνα των ψεύτικων Θρησκειών, 2000.

*Θερμού π. Βασιλείου, Από πού πάνε για την Εκκλησία; Μαϊστρος.

π. Νεκτάριος Κουτρουμάνης

 

 

Related items

©2005-2016 Zoiforos.gr || Σχεδίαση - Ανάπτυξη Lweb.GR