Δημοσιογράφου – Θεολόγου ΑΠΘ (This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.),

συνεργάτη της εφημερίδας «Ελευθερία» της Λάρισας και καθηγητή Β/θμιας εκπαίδευσης (Γυμνάσιο Αρμενίου  Ν. Λάρισας)

Mεγάλες αλήθειες για την χριστιανική θεώρηση του πλούτου και τον υγιή ορθόδοξο μοναχισμό - αλήθειες οι οποίες εκφράζουν το πεντόσταγμα της Ορθόδοξης θεολογίας, αλλά, δυστυχώς, αντί να γίνονται βίωμα και να μετουσιώνονται σε πράξη, μένουν πολλές φορές στο επίπεδο της …θεωρίας - είπε ο Πρόεδρος του Τμήματος Θεολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), καθηγητής κ. Πέτρος Βασιλειάδης κατά  τη διάρκεια της τελετής ορκωμοσίας νέων πτυχιούχων.

Απευθυνόμενος στους νέους θεράποντες της θεολογικής επιστήμης, στους γονείς τους που έδωσαν μαζικά το παρών για να καμαρώσουν τα παιδιά τους καθώς και στους παρευρισκόμενους καθηγητές του Τμήματος Θεολογίας, o κ. Βασιλειάδης επιχειρώντας μια θεολογική προσέγγιση της οικονομικής κρίσης χαρακτήρισε το «παγκόσμιο οικονομικό σύστημα» ως «δαιμονικό και αντίθετο προς τις χριστιανικές αρχές» και τόνισε ότι «αν η Εκκλησία, σε παγκόσμιο επίπεδο, λειτουργούσε με βάση τη διδασκαλία του Ναζωραίου, δεν θα υπήρχε σήμερα το άδικο κεφαλαιοκρατικό σύστημα που κατασπατάλησε τα υλικά αγαθά της κτιστής δημιουργίας στα λαίμαργα και αδηφάγα θησαυροφυλάκια των ισχυρών της γης, αφού ο θεσμός της ατομικής ιδιοκτησίας, πάνω στην οποία κατά βάση στηρίζεται, αντιστρατεύεται τη βασική χριστιανική θέση που εκφράζεται από το γνωστό ψαλμικό χωρίο: «του Κυρίου η γη και το πλήρωμα αυτής»  (Ψλ. 24, 1), αλλά και την ασκητική αντίληψη της Ορθοδοξίας περί της οικονομίας της επάρκειας: «ο το πολύ ουκ επλεόνασεν και ο το ολίγον ουκ ηλαττόνησε» (Β’ Κορ. 8, 15,  Εξ . 16, 18). 

Ο πρόεδρος του Τμήματος Θεολογίας αναφέρθηκε και στον μοναχισμό, τον οποίον και χαρακτήρισε ως την «κυρίαρχη συνιστώσα της Ορθόδοξης πνευματικότητας», επεσήμανε, όμως, ότι «ο υγιής μοναχισμός δεν πρέπει να επιζητεί δύναμη «την εκ του κόσμου τούτου», είτε οικονομική είναι αυτή, είτε αυτάρεσκα «εισαγγελική» και καταγγελτική των όποιων συνοδικά αποφασισμένων θέσεων της επίσημης Εκκλησίας, είτε επηρεασμού – ακόμη και θεολογικού – της διακονούσης τον κόσμο μαχομένης Εκκλησίας και Θεολογίας. Κανείς δεν μπορεί από μόνος του να αυτάρεσκα και εγωϊστικά να οικειοποιείται  το σύνολο της μαρτυρίας της Εκκλησίας…», υπογράμμισε ο κ. Βασιλειάδης, ασκώντας εμμέσως πλην σαφώς κριτική σε συμπεριφορές ενίων μοναχών, που ασκούν χωρίς φειδώ κριτική προς πάσαν -  διαφωνούσα με τις δικές τους αντιλήψεις – κατεύθυνση και καταγγέλοντας τους πάντες και τα πάντα επιδιώκουν να επιβάλλουν τις δικές τους απόψεις.

Φωτογραφίζοντας εξ΄ άλλου περιπτώσεις μοναστηριών που το τελευταίο διάστημα σκανδάλισαν με τη συμπεριφορά των υπευθύνων τους το χριστεπώνυμο πλήρωμα και αναφερόμενος στο δέον γενέσθαι, εξ επόψεως ορθοδόξου, ο κ. Βασιλειάδης  επεσήμανε ότι «ο υγιής Ορθόδοξος μοναχισμός οφείλει να λειτουργεί ως η διαρκής υπόμνηση του εσχατολογικού οράματος της Εκκλησίας και επομένως μετά βδελυγμίας οφείλει να απορρίπτει την όποια απόκτηση δύναμης και ισχύος, αφού «ουκ έχομεν ώδε μένουσαν πόλιν, αλλά την μέλλουσαν επιζητούμεν» (Προς Διόγνητον).

Τέλος, ο κ. Βασιλειάδης δεν παρέλειψε να φωτίσει θεολογικά την ταυτότητα της Εκκλησίας, τονίζοντας ότι «η Εκκλησία ούτε ιδεολογία είναι, ούτε μουσείο διατήρησης της παράδοσης, ούτε ευαγές φιλανθρωπικό ίδρυμα, ούτε σανατόριο ψυχών. Το σωστικό της έργο το επιτελεί όχι συνήθως μ΄ εκείνα που συνήθως πράττει, ούτε με εκείνα που ως επι το πλείστον λέγει ή πρεσβεύει, αλλά κυρίως μ’ αυτό που είναι. Αυτό το «είναι», μ’ άλλα λόγια αυτή η ταυτότητα και η αυτοσυνειδησία της Εκκλησίας δεν είναι τίποτε άλλο»,  τόνισε ο ομιλητής, «παρά το όραμα ενός καινούργιου κόσμου, διαφορετικού από τον φθαρτό και συμβατικό στον οποίο ζούμε, το όραμα δηλαδή της προσδοκώμενης Βασιλείας του Θεού, στην οποία κυριαρχεί η «όντως Αλήθεια».

* Ολόκληρη η ομιλία που εκφώνησε ο καθηγητής κ. Πέτρος Βασιλειάδης κατά την ορκωμοσία πτυχιούχων του Τμήματος (10/7/2009) έχει ως εξής:

Η ΟΜΙΛΙΑ

«Kυρίες και κύριοι συνάδελφοι, πτυχιούχοι από σήμερα της θεολογικής επιστήμης, της «ακροτάτης των επιστημών».

Ευφρόσυνη και πανηγυρική η σημερινή μέρα, κατά την οποία συντελείται η επίσημη αυτή τελετή της επιβράβευσης των κόπων σας. Ευφρόσυνη για όλους μας, δασκάλους, γονείς, και για σας τους πτυχιούχους, αφού ύστερα από έναν επίπονο αγώνα για την οικείωση της γνώσης και της αλήθειας – και θέλω να πιστεύω και της αρετής – αξιώνεστε σήμερα του πτυχίου της Θεολογίας. Μιας επιστήμης της οποίας το γνωστικό αντικείμενο, δηλ. η θεολογία, πάντοτε αποτελούσε την κριτική και προφητική συνείδηση της Εκκλησίας.

Σε λίγο θα ορκιστείτε να υπηρετήσετε την επιστήμη, τον άνθρωπο, αλλά και την Εκκλησία. Όπως έχετε μάθει, η Εκκλησία ούτε ιδεολογία είναι, ούτε μουσείο διατήρησης της παράδοσης, ούτε ευαγές φιλανθρωπικό ίδρυμα, ούτε σανατόριο ψυχών. Το σωστικό της έργο το επιτελεί όχι με εκείνα που συνήθως πράττει, ούτε με εκείνα που ως επί το πλείστον λέγει ή πρεσβεύει, αλλά κυρίως με αυτό που είναι. Αυτό το «είναι», με άλλα λόγια αυτή η ταυτότητα και η αυτοσυνειδησία της Εκκλησίας δεν είναι τίποτε άλλο παρά το όραμα ενός καινούριου κόσμου, διαφορετικού από το φθαρτό και συμβατικό στov οποίο ζούμε, το όραμα δηλαδή της προσδοκώμενης Βασιλείας του Θεού, στην οποία κυριαρχεί η «όντως Aλήθεια».

Το όραμα όμως αυτό πέρα από προσδοκώμενη στα έσχατα αποτελεί ταυτόχρονα χειροπιαστή ιστορική πραγματικότητα, εναλλακτική πρόταση ζωής, υπέρβαση της καθημερινότητας και της φθαρτότητας, τις οποίες φυσικά εκφράζει η συμβατική ζωή. Αυτήν την εναλλακτική πρόταση ζωής η Εκκλησία οφείλει να την εκφράζει αυθεντικά στov εσωτερικό της χώρο, στη λατρεία δηλαδή και στη δομή της. Κατά δεύτερo όμως λόγo οφείλει να την μεταλαμπαδεύει προς τα έξω, vα την καταθέτει με άλλα λόγια ως ζωvταvή μαρτυρία στov κόσμο. Εκκλησία χωρίς αυτήν την ιερή απoστoλή απλoύστατα δεv είvαι Εκκλησία. Οσo και αv σε πoλλoύς φαίvεται παράδoξo η Εκκλησία και η θεολογία δεv υπάρχουν για τov εαυτό τους αλλά για τov κόσμο. Οι δύο πτυχές αυτής της μαρτυρίας της Εκκλησίας, oι δυο τομείς δράσης, είναι η ιεραπoστoλή και η θεολογική εκπαίδευση. Και τους δυο αυτούς τομείς καλείστε από σήμερα να διακονήσετε.

Η  χρονιά που πέρασε βρήκε τον θεολογικό κόσμο αντιμέτωπο με μια παρωχημένη αντίληψη απαξίωσης του θρησκευτικού φαινομένου στο δημόσιο βίο, με αιχμή την υποβάθμιση του μαθήματος των θρησκευτικών στη δημόσια εκπαίδευση. Σε ατμόσφαιρα συναισθηματικά και ιδεολογικά φορτισμένη άνοιξε ως μη όφειλε ένας διάλογος σε καθαρά συγκρουσιακό επίπεδο. Από ορισμένους για να προωθήσουν στην ελληνική κοινωνία με μελλοντικές θεσμικές παρεμβάσεις όσο γίνεται περισσότερο έναν επιφανειακό εκσυγχρονισμό με εμφανή τα σημεία άμβλυνσης του θρησκευτικού στοιχείου, και από τους δε για να διατηρήσουν όσο γίνεται για περισσότερο χρόνο το ξεπερασμένο από τις εξελίξεις θεσμικό πλαίσιο. Το Τμήμα από το οποίο σήμερα αποφοιτείτε υπογράμμισε με το πλέον κατηγορηματικό τρόπο, ότι και οι δύο αυτές τακτικές βλάπτουν μακροπρόθεσμα την πορεία της ελληνικής κοινωνίας, γι’ αυτό και αντέδρασε με νηφάλιο, διαλογικό, αλλά και πειστικό τρόπο, προκειμένου όχι  απλώς να διαφυλάξει τα επαγγελματικά σας δικαιώματα, αλλά κυρίως να διατηρήσει αποτελεσματικά τον πνευματικό ιστό της πατρίδος μας.

Στα χρόνια που σπουδάζατε κοντά μας μάθετε ότι η θεολογία δεν μπορεί να μετατρέπεται σε ιδεολογία, ούτε όμως να παραμένει απαθής στα εργαστήρια παραγωγής γνώσεως, χωρίς ευαισθησία για για την περιρρέουσα κοινωνική πραγματικότητα και κυρίως να κάνει πως δεν καταλαβαίνει πόσο δαιμονικό και αντίθετο προς τις χριστιανικές αρχές είναι το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα. Αν η Εκκλησία, σε παγκόσμιο φυσικά επίπεδο, λειτουργούσε με βάση τη διδασκαλία του Ναζωραίου δεν θα υπήρχε σήμερα ούτε το άδικο κεφαλαιοκρατικό σύστημα που κατασπατάλησε τα υλικά αγαθά της κτιστής δημιουργίας στα λαίμαργα και αδηφάγα θησαυροφυλάκια των ισχυρ’ών της γης, αφού ο θεσμός της ατομικής ιδιοκτισίας, πάνω στην οποία κατά βάση στηρίζεται, αντιστρατεύεται τη βασική χριστιανική θέση, που εκφράζεται από το γνωστό ψαλμικό χωρίο: «του Κυρίου η γη και το πλήρωμα αυτής» (Ψλ 24,1), αλλά και την ασκητική αντίληψη της Ορθοδοξίας περί της οικονομίας της επάρκειας: «ο το πολύ ουκ επλεόνασεν και ο το ολίγον ουκ ηλαττόνησε» (Β΄Κορ 8,15. Εξ 16,18). Αυτό ήταν και το συμπέρασμα διεθνούς σεμιναρίου που διοργάνωσε το Τμήμα μας με το Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης στα τέλη Μαΐου.

Η επιστήμη στην οποία εκπαιδευτήκατε σας δίδαξε, ότι η Εκκλησία, στην αυθεντική τουλάχιστον Ορθόδοξη έκφρασή της, επιτελεί σωστά την αποστολή της, όταν όλοι οι ιστορικοί παράγοντες που την συναποτελούν, η επιστημονική θεολογία, ο μοναχισμός, η ποιμαίνουσα και διοικούσα εκκλησία, ο ευσεβής λαός κλπ., συμβάλλουν αρμονικά στη διαμόρφωση της λειτουργίας της ως ζωντανού οργανισμού. Γι’ αυτό και πήραμε την πρωτοβουλία να καλέσουμε τους ιεράρχες της Εκκλησίας της Ελλάδος που σπούδασαν σε τούτο εδώ το Πανεπιστήμιο, προκειμένου να συζητήσουμε για τον καλύτερο συντονισμό της προς τα έξω μαρτυρίας της Ορθόδοξης Εκκλησίας, αφού τόσο η ποιμένουσα όσο και η θεολογούσα Εκκλησία συναποτελούν το «σώμα του ζώντος Χριστού».

Στο Τμήμα Θεολογίας μάθατε ότι ο μοναχισμός, η κυρίαρχη συνιστώσα της Ορθόδοξης πνευματικότητας, δεν πρέπει να επιζητεί δύναμη «την εκ του κόσμου τούτου», είτε οικονομική είναι αυτή, είτε αυτάρεσκα εισαγγελική και καταγγελτική των όποιων συνοδικά αποφασισμένων θέσεων και αποφάσεων της επίσημης Εκκλησίας, είτε επηρεασμού – ακόμη και θεολογικού – της διακονούσης τον κόσμο μαχόμενης Εκκλησίας και θεολογίας. Ο υγιής Ορθόδοξος μοναχισμός οφείλει να λειτουργεί ως η διαρκής υπόμνηση του εσχατολογικού οράματος της Εκκλησίας, και επομένως μετά βδελυγμίας οφείλει να απορρίπτει την όποια απόκτηση δύναμης και ισχύος, αφού «ουκ έχομεν ώδε μένουσαν πόλιν αλλά την μέλλουσαν επιζητούμεν» (Προς Διόγνητον). Τη χρονιά που μας πέρασε το Τμήμα Θεολογίας πήρε μια σημαντική πρωτοβουλία προς την κατεύθυνση της κριτικής αποτίμησης του επίσημου θεολογικού διαλόγου της Ορθόδοξης με την Καθολική Εκκλησία, συναισθανόμενο την ευθύνη για την αποκατάσταση του σκανδάλου του Σχίσματος και την πορεία προς την ορατή ενότητα της Εκκλησίας.

Στο Τμήμα αυτό επίσης μάθατε ότι ο μόνος θεματοφύλακας της Ορθόδοξης παράδόσής μας είναι ο ευσεβής λαός. ούτε οι μεγαλόσχημοι κληρικοί, ούτε εμείς οι θεολόγοι, ούτε οι μοναχοί, δεν μπορούν να μονοπωλούν τη βασική αυτή αποστολή της Εκκλησίας. Στα θρανία που σήμερα εγκαταλείπετε διδαχτήκατε, πως η ποιμαίνουσα και διοικούσα Εκκλησία δεν είναι παρά η συνισταμένη και συντονίζουσα την καθημερινή μαρτυρία της Εκκλησίας, προκειμένου να επιτελεστεί αξιόπιστα και αποτελεσματικά το σωστικό της έργο. Κανείς δεν μπορεί από μόνος του αυτάρεσκα και εγωιστικά να οικειοποιείται το σύνολο της μαρτυρίας της Εκκλησίας, αλλά και κανείς – και πολύ περισσότερο εσείς οι από σήμερα πτυχιούχοι της θεολογίας – δεν θα πρέπει αυτάρεσκα να εφησυχάζει με όσα συμβαίνουν γύρω σας.

Ελπίζω πως κατά την τετραετή και πλέον εκπαίδευσή σας στο Τμήμα Θεολογίας, που από σήμερα γίνεται η alma mater σας, έχετε πάρει ικανά εφόδια, ώστε να ακολουθήσετε την οδό του διαλόγου και όχι του φανατισμού, τα ιδεώδη της συμφιλίωσης, της καταλλαγής και της ανεκτικότητας και όχι της αδιαλλαξίας και εχθρότητας απέναντι σε όσους έχουν διαφορετικά με εμάς πιστεύματα. Απέναντι σ’ αυτήν, λοιπόν, την κοινωνία, που χρειάζεται τη νηφάλια ανθρώπινη πνευματική φωνή σας, καλείστε να κηρύξετε όχι τη ρομαντική επιστροφή σε ένα δήθεν ιδανικό παρελθόν, ούτε να υπηρετήσετε ξεπερασμένες αξίες, αλλά να αρθρώσετε τον «λόγον της εν υμίν ελπίδος» (Α΄Πε 3,15), την αύρα του παναγίου και ζωαρχικού Πνεύματος.

Καλείστε, να γίνετε “το φως του κόσμου” και “το άλας της γης”. Οι σπουδές σας όλα αυτά τα χρόνια στο Τμήμα Θεολογίας σας έχουν εφοδιάσει με όλα τα απαραίτητα μέσα για να φέρετε σε πέρας αυτή σας την αποστολή. Σε σας εναπόκειται να αξιοποιήσετε τις γνώσεις και τις εμπειρίες που αποκτήσατε εδώ, και να ανταποκριθείτε στο ρόλο που από σήμερα σας ανατίθεται. Κι αν συναντήσετε δυσκολίες και προς στιγμή δειλιάσετε, θυμηθείτε τη διαβεβαίωση που ο Χριστός έδωσε τους μαθητές του: «ἐν τῷ κόσμῳ θλῖψιν ἔχετε, ἀλλὰ θαρσεῖτε, ἐγὼ νενίκηκα τὸν κόσμον» (Ιω 16,33). Οι ευχές και οι προσευχές όλων μας, όλων των καθηγητών σας, θα σας συνοδεύουν σε κάθε σας βήμα. Καλή επιτυχία».

Πηγή: http://www.amen.gr/index.php?mod=news&op=article&aid=350