Ζωηφόρος

Δεν υπάρχει ελευθερία χωρίς ηθική ευθύνη, του Πατριάρχη Μόσχας και πάσης Ρωσίας κ. Κυρίλλου,

kyrillos_mosxas111Δεν υπάρχει ελευθερία

χωρίς ηθική ευθύνη

του Πατριάρχη Μόσχας και πάσης Ρωσίας

κ. Κυρίλλου

από το βιβλίο του

«Ελευθερία και ευθύνη

Τα δικαιώματα του ανθρώπου

και η αξιοπρέπεια του προσώπου»


Μου φαίνεται ότι τα σημαντικότερα ερωτήματα πού αντιμετωπίζουμε σήμερα είναι τα ερωτήματα για το νόημα της ζωής. Ερωτήματα αιώνια, αλλά στην πραγματικότητα μας πολύ οξέα. Από αυτή την άποψη, ενδιαφέρουσα είναι η ιδέα πού εκφράστηκε από τη σημερινή ηγέτη του CDU, Άνγκελα Μέρκελ, με την οποία είχα μια μακρά συνομιλία κατά την επίσκεψη στη Γερμανία τον Φεβρουάριο του 2005. Είπε ότι το απίστευτα ελκυστικό αλλοτινό σύνθημα: «Ζήσε καλύτερα!» για τους Γερμανούς δεν ισχύει πλέον. Και γι' αυτό θέλει να απευθυνθεί προς το έθνος με ένα άλλο μήνυμα, το πάθος του οποίου θα βρίσκεται στην πνευματική σφαίρα της ανθρώπινης ύπαρξης.

Ανησυχώ για τα ίδια προβλήματα. Γνωρίζουμε ότι για μια «καλύτερη ζωή», δηλαδή μια ζωή χορτάτη, ευκατάστατη, άνετη, ξεκίνησαν όλες οι μεταρρυθμίσεις, έγιναν όλες οι επαναστάσεις. Κατά τη διάρκεια εβδομήντα ετών στο όνομα του «φωτεινού μέλλοντος» ζούσαν στερούμενοι τα πάντα εκατομμύρια άνθρωποι στη χώρα μας και πολλοί έχασαν τη ζωή τους ακόμη γι' αυτή την ιδέα. Αποδείχθηκε ότι στην πραγματική ζωή είναι ανέφικτη. Το σοσιαλιστικό πείραμα καθόλου δεν απέτυχε γιατί είχαμε «λάθος» σοσιαλισμό, δύσκαμπτο και δυσκίνητο μηχανισμό διαχείρισης της εθνικής οικονομίας, απουσία ανταγωνισμού, κ.λπ.

Άλλα τότε, γιατί; Για μένα, ως πιστό άνθρωπο, η απάντηση είναι φανερή: γιατί δεν υπήρχε η ευλογία του Θεού, γιατί η ιδεολογία της σοβιετικής κοινωνίας δεν είχε κάποια άθεη, δηλαδή χωρίς Θεό, αλλά μια έντονα εκπεφρασμένη θεομαχική τάση.

Τώρα η ιδεολογική κατεύθυνση της κρατικής πολιτικής έχει αλλάξει, αλλά κοιτάξτε: ο στόχος της ζωής των ανθρώπων έχει παραμείνει ο προηγούμενος -να ζούμε καλύτερα- και για τους περισσότερους αυτό σημαίνει πιο χορτάτα και εύπορα. Αυτό είναι όλο!

Είμαι βαθιά πεπεισμένος ότι με βάση την ιστορική εμπειρία πού έχει αποκτηθεί από τη χώρα μας εμείς, όπως κανείς άλλος, μπορούμε να απευθυνθούμε στον κόσμο με ένα μοναδικό μήνυμα και να πούμε: η οικοδόμηση μιας κοινωνίας καθολικής ευμάρειας δεν πρόκειται ποτέ να φέρει την ευτυχία στην ανθρωπότητα, αν η αναζήτηση αυτής της ευημερίας πραγματοποιείται εκτός του πλαισίου των πνευματικών αναγκών του ανθρώπου.

Το θέμα είναι περίπλοκο, πολύπλευρο, είναι αμφίβολο αν μπορεί να γίνει κατανοητό σε κάποιο εννοιολογικό επίπεδο. Άλλα το πρώτο πράγμα στο όποιο εφιστώ την προσοχή και αποτελεί αντικείμενο των προβληματισμών μου είναι η σχέση της ανθρώπινης ελευθερίας και της ηθικής ευθύνης. Μπορεί να υπάρξει η ανθρώπινη ελευθερία χωρίς την ηθική ευθύνη και φέρει ηθική ευθύνη ένας άνθρωπος πού δεν έχει ελευθερία;

Την εποχή του Διαφωτισμού κέντρο του σύμπαντος ανακηρύχθηκε ο άνθρωπος, ο όποιος θεωρήθηκε αναμάρτητος από τη γέννηση του. Ο Ρουσσώ, για παράδειγμα, γενικώς προέβαλλε μια θεωρία ανατροφής, η οποία προϋποθέτει τη φυσική, χωρίς την επιρροή των κοινωνικών θεσμών, ανάπτυξη των φυσικών ενστίκτων του ανθρώπου, τα όποια εξ ορισμού στερούνται οποιασδήποτε αμαρτητικής αρχής. Μα αν ένα άτομο γεννιέται αμόλυντο, είναι απαραίτητο να του δώσουμε πλήρη ελευθερία για την ανακάλυψη των δυνατοτήτων του. Ως εκ τούτου αναπτύσσεται η κυρίαρχη τώρα στη φιλελεύθερη δυτική κοινωνία ιδέα της απόλυτης αξίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών. Η Γαλλική Επανάσταση εισήγαγε αυτό το παράδειγμα στο πλαίσιο της πολιτικής λογικής, αργότερα αυτό άρχισε να καθορίζει την πολιτική σκέψη των λαών της Ευρώπης και τον 20ο αιώνα τέθηκε ως βάση των εργασιών των διεθνών οργανισμών. Ρωτήστε τους συγχρόνους Ευρωπαίους γραφειοκράτες των Βρυξελλών ή του Στρασβούργου τί θεωρούν ως καθήκον τους. Θα πουν: πρώτα απ' όλα την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών, διότι όλα τα υπάρχοντα κακά, κατά τη γνώμη τους, έχουν ως αιτία την παραβίαση των εν λόγω δικαιωμάτων σε διάφορα κράτη.

Είμαι επίσης πεπεισμένος ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα και οι ελευθερίες πρέπει να προστατευθούν. Αλλά είμαι επίσης πεπεισμένος και για το γεγονός ότι ο άνθρωπος δεν γεννιέται αναμάρτητος. Ακόμα και αν εξαιρέσουμε τη θεολογική άποψη, τη χριστιανική ανθρωπολογία με τη διδασκαλία της περί της βλάβης της ανθρώπινης φύσης συνεπεία του προπατορικού αμαρτήματος, μπορούμε δυστυχώς να διαπιστώσουμε: κάθε παιδί κληρονομεί όχι μόνο σωματικά, αλλά και ηθικά ελαττώματα των γονέων του. Οι πρόσφατες κατακτήσεις της γενετικής επιβεβαιώνουν αυτή τη δυσάρεστη αλήθεια. Ως εκ τούτου, είναι σαφές ότι η «απελευθέρωση» της ανθρώπινης προσωπικότητας, η ελεύθερη ανάπτυξη της χωρίς καμία διόρθωση από την κοινότητα θα οδηγήσει στην απελευθέρωση της σκοτεινής «διονυσιακής», όπως έλεγαν οι Έλληνες, αρχής, η οποία υπάρχει σε κάθε άνθρωπο. Πρόκειται για αδιέξοδο, ολέθριο, για τον πολιτισμό μας, δρόμο. Γι' αυτό η φιλελεύθερη αρχή «η ελευθερία μου δεν πρέπει να περιορίζει την ελευθερία του άλλου προσώπου» είναι πολύ επικίνδυνη, αν αποτελεί τη μοναδική συγκρατούσα αρχή.

Μερικές φορές οι αντίπαλοι λένε: εσείς, οι ορθόδοξοι, απλά έχετε μια κρυφή αλλεργία στο ίδιο το θέμα των δικαιωμάτων και των ελευθεριών. Όχι, δεν είναι έτσι. Στη σοβιετική εποχή η Εκκλησία μας, όσο καμιά άλλη, υπέφερε από καταπίεση από την πλευρά της εξουσίας. Μα και στη βάση της ίδιας της ιδέας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών υπόκειται η χριστιανική έννοια του άνθρωπου ως εικόνα του Θεού, η οποία καθορίζει την υψηλή αξία του προσώπου. Άν όμως διαχωρίσουμε το καθήκον της τήρησης και της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την ηθική ευθύνη του άνθρωπου ενώπιον του θεού και του ανθρώπου, καταδικάζουμε την ανθρωπότητα σε υποταγή στα πάθη, σε μια τέτοια έκρηξη ενστίκτων, η οποία εύκολα θα μετατρέψει την κοινωνία σε αγέλη λύκων.

Και προκύπτει το ερώτημα: είναι δυνατόν να συνδυαστεί το ένα με το άλλο; Ναι, αλλά αυτό είναι αρκετά δύσκολο, η επιτυχία μπορεί να επιτευχθεί με τον συνδυασμό των δικαιωμάτων και ελευθεριών με τις παραδοσιακές ηθικές αξίες, όπως παρουσιάζονται στη θρησκεία και την εθνική αυτοσυνειδησία του λαού. Γνωρίζετε, βέβαια, τί συζητήσεις διεξάγονται σήμερα στη Δύση για τους ομοφυλοφιλικούς γάμους. Αυτές ακριβώς αγγίζουν το βασικό θέμα της σχέσης της ηθικής και της ελευθερίας του άνθρωπου. Σήμερα για τα ομοφυλόφιλα ζευγάρια απαιτούνται τα ίδια δικαιώματα πού έχουν οι φυσιολογικές οικογένειες. Τί μπορούμε να αντιτάξουμε στην τάση αυτή; Μόνο τον απόλυτο ηθικό κανόνα πού έχει στερεωθεί στην ηθική διδασκαλία της Εκκλησίας. Άλλα κοιτάξτε τί συμβαίνει τώρα. Η θρησκεία στη Δύση απωθείται στη σφαίρα της ιδιωτικής ζωής σχεδόν με μεγαλύτερη επιτυχία από όσο γινόταν αυτό στη χώρα μας κατά την εποχή της σοβιετικής εξουσίας. Μπορείτε να είστε πιστός μόνο στην εκκλησία ή μόνος σας στο σπίτι. Οι χριστιανικές σας πεποιθήσεις δεν μπορούν να αποτελούν κίνητρο των πράξεων σας στον δημόσιο βίο. Παράδειγμα είναι η άρνηση των ευρωβουλευτών να εγκρίνουν για τη θέση επιτρόπου στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Ιταλό Ρόκκο Μπουτιλιόνε μόνο για τον λόγο ότι, σύμφωνα με τις πεποιθήσεις του ως καλού καθολικού, αποκάλεσε την ομοφυλοφιλία αμαρτία. Και τώρα ασκείται ποινική δίωξη στον δήμαρχο της Ιερουσαλήμ Ουρί Λουπνιάνσκι, επειδή επιχείρησε να απαγορεύσει στην Ιερή Πόλη ομοφυλοφιλική παρέλαση, δηλαδή ανοιχτή προπαγάνδα της αμαρτίας.

Ταυτόχρονα, το κοσμικό περιβάλλον θεωρεί ότι έχει το δικαίωμα να παρεμβαίνει στις εσωτερικές υποθέσεις των Εκκλησιών. Σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες εγείρεται ζήτημα, ώστε να υποχρεωθεί νομοθετικά ή Εκκλησία να χειροτονεί στο αξίωμα του Ιερέα εκδηλωμένους ομοφυλόφιλους και όλα αυτά χάριν της τηρήσεως του «δικαιώματος του άνθρωπου» σε μια αμαρτία πού καταστρέφει την ανθρώπινη φύση.

Στις μέρες μας από την κοινωνική συνείδηση φεύγει η έννοια της αλήθειας, τη θέση της οποίας καταλαμβάνει ο «πλουραλισμός απόψεων». Σε αυτό το σύστημα οι οποιεσδήποτε ιδέες, οι οποιεσδήποτε απόψεις θεωρούνται ισότιμες και ως εκ τούτου έχουν το δικαίωμα να υπάρχουν. Ως παράδειγμα θα φέρω την πολεμική πού πραγματοποιήθηκε στα μέσα μαζικής ενημέρωσης την παραμονή της 60ής επετείου της Νίκης μας στον Δεύτερο Παγκόσμιο. Τότε έγιναν δραστήριες προσπάθειες να τεθούν στο ίδιο επίπεδο ο άθλος του λαού, πού σταμάτησε την επίθεση των φασιστών, και η προδοσία όσων με γερμανικά όπλα στα χέρια σκότωναν τους αδελφούς τους. Αυτό είναι μόνο ένα παράδειγμα, οπού στα δικαιώματα εξισώνονται η αλήθεια και το ψέμα, η αλήθεια και η απάτη, όπου η ιεράρχηση των άξιων αντικαθίσταται από την αγορά των ιδεών, πού εργάζονται με τους δικούς τους νόμους, όπου ζητούμενο γίνεται το πιο ελκυστικό. Και το τελευταίο καθορίζεται από την ηθική κατάσταση του «αγοραστή» - όσο χαμηλότερο είναι το ήθος, τόσο πιο διαδεδομένες οι πιο αισχρές ιδέες.

Άλλα τί μας επιτρέπει να προσδιορίσουμε τί είναι αλήθεια και τί είναι ψέμα; Μόνο το σύστημα συντεταγμένων πού θεσπίστηκε από τη Θεία Αποκάλυψη και διαφυλάσσεται από την Εκκλησία μέσα στην Παράδοση. Είναι απόλυτο, γιατί έχει τη Θεία αυθεντία. Ο πιστός άνθρωπος το φυλάσσει στην καρδιά του και κανένα «κουτί» τηλεόρασης, καμία εφημερίδα δεν μπορεί να το κλονίσει. Άλλα να το παράδοξο: ο αγώνας με αυτή την αντίληψη των κριτηρίων της αλήθειας άρχισε ακριβώς μέσα στη χριστιανική Εκκλησία - κατά την εποχή της Μεταρρύθμισης. Το 1517, ακριβώς 400 χρόνια πριν τη ρωσική επανάσταση, στη Δύση έλαβε χώρα η επανάσταση της χριστιανικής συνείδησης, το πάθος της οποίας είχε ως αντικείμενο την απόρριψη της απόλυτης αυθεντίας της Εκκλησίας στην ερμηνεία της Αγίας Γραφής, δηλαδή ο καθένας μπορούσε να πει: «Έχω μέσα μου το Άγιο Πνεύμα και η δική μου αντίληψη της ευαγγελικής αληθείας δεν είναι καθόλου χειρότερη από την αγιοπατερική, τη συνοδική, την εκκλησιαστική». Όμως ως εκ τούτου αναπόφευκτα αναπτύσσεται αρχικά ο δογματικός και στη συνέχεια ο ηθικός σχετικισμός, τεκμήριο του οποίου είναι όλη η νέα και νεότερη ιστορία. Όμως, επαναλαμβάνω, αυτός είναι αδιέξοδος δρόμος και οι υγιώς σκεπτόμενοι ηγέτες του πολιτισμένου κόσμου έχουν αρχίσει να το καταλαβαίνουν.

Έως ότου δώσουμε πίσω στον εαυτό μας τη δυνατότητα να διακρίνει το καλό από το κακό, πράγμα απαραίτητο για τον προσανατολισμό στην κολοσσιαία έκταση του σύγχρονου πολιτισμού, η διέξοδος προς ένα διαφορετικό δρόμο με προοπτική ανάπτυξης είναι αδύνατη.

-           Στα χρόνια της περεστρόικα άρχισαν πολύ ενεργά να μας επιβάλλουν τις ούτως ονομαζόμενες πανανθρώπινες αξίες. Τώρα αυτή η φράση δεν είναι πια τόσο στη μόδα, αλλά τις ίδιες αξίες, τις όποιες ονόμαζαν «πανανθρώπινες», συνεχίζουν να μας τις επιβάλλουν και μάλιστα οι ίδιοι άνθρωποι, πρόσωπα και δυνάμεις πού το έκαναν αυτό στα τέλη της δεκαετίας του '80. Από αυτή την άποψη, δεν νομίζετε ότι οι ούτως λεγόμενες πανανθρώπινες αξίες στην πραγματικότητα αποτελούν αξίες του πολύ σεβαστού, βεβαίως, δυτικού, ρωμαϊκού πολιτισμού, οι όποιες είναι διαφορετικές αξίες και η επιβολή τους στη Ρωσία είναι ουσιαστικά συνέχεια αυτής της χιλιετούς διαμάχης πού ξεκίνησε μετά το Βυζάντιο και η οποία θέλει να μας στερήσει την εθνική μας ταυτότητα, τις εθνικές ηθικές αρετές κ.ο.κ.; (Ανατολίας Σαλούτσκι, συγγραφέας).

-           Όταν ο Μ. Σ. Γκορμπατσόφ πρόφερε πρώτη φορά τη φράση «πανανθρώπινες αξίες», κατάλαβα: η κυριαρχία του μαρξισμού, τουλάχιστον στη Ρωσία, έφτασε στο τέλος της. Διότι, η μαρξιστική ηθική αρνείτο οποιεσδήποτε κοινές για όλους ηθικές αξίες.

Ηθικό είναι ο,τι υπηρετεί την υπόθεση του προλεταριάτου - αυτό ήταν το κύριο μήνυμα της. Όμως, οι προκλήσεις πού αντιμετωπίζει το προλεταριάτο σε διάφορες εποχές είναι διαφορετικές, επομένως και οι ηθικές κατηγορίες αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου. Πολύ περισσότερο δεν μπορούσε να υπάρξει κοινή αντίληψη της ηθικής μεταξύ του προλεταριάτου και του αιωνίου αντιπάλου του - της αστικής τάξης. Και να πού ο ηγέτης του μεγαλύτερου κομμουνιστικού κόμματος του κόσμου, ο επικεφαλής του πιο ισχυρού κομμουνιστικού κράτους, αναφέρεται σε αξίες κοινές για όλους τους ανθρώπους ανεξάρτητα από το σε ποια τάξη ανήκουν, την κοινωνική και οικονομική θέση, κατ' ουσίαν αναγνωρίζει την ύπαρξη της οικουμενικής κατηγορηματικής ηθικής επιταγής! Όμως αυτό ισοδυναμεί με αποδοχή της ύπαρξης του Θεού, διότι η πηγή της απόλυτης ηθικής μπορεί να είναι μόνο το Απόλυτο, δηλαδή ο Θεός. Με αύτη την έννοια η χρήση του όρου «πανανθρώπινες αξίες», αν εννοήσουμε με αυτόν τις αξίες, οι όποιες έχουν τεθεί μέσα στον άνθρωπο από τον Δημιουργό του και, επομένως, είναι κοινές για τους κατοίκους και των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ρωσίας και της Παπούα-Νέα Γουινέα, είναι πλήρως αποδεκτή.

Όμως τώρα με τις οικουμενικές αξίες εννοούν τις αξίες της εποχής του Διαφωτισμού. Διαμορφωμένες ως αποτέλεσμα της συγκεκριμένης κοινωνικοπολιτικής εξέλιξης και της φιλοσοφικής ερμηνείας της στις χώρες της Δυτικής Ευρώπης, έχουν τις ρίζες τους στην ειδωλολατρική αντίληψη του ανθρώπου ως μέτρου όλων των πραγμάτων, αλλά, εκτός από τον ειδωλολατρικό ανθρωποκεντρισμό, περιλαμβάνουν ορισμένες ιδέες του Προτεσταντισμού, της ιουδαϊκής φιλοσοφίας, όπως αυτή διδασκόταν στα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια μετά τη διασπορά των Εβραίων. Άλλα να πού το καθολικό ηθικό δόγμα, οι βασικές θέσεις της ορθόδοξης αξιολογίας, η ηθική του παραδοσιακού Ισλάμ και του Ιουδαϊσμού δεν αντικατοπτρίζονται στο σύστημα όπως πρέπει, διότι είναι διανοητικό προϊόν ενός συγκεκριμένου πολιτισμικού μοντέλου.

Εμείς το αντιμετωπίζουμε με σεβασμό και είμαστε πρόθυμοι να συμμετάσχουμε σε διάλογο με τους εκπροσώπους του, αλλά μόνο επί ίσοις όροις. Όμως σήμερα μας επιτρέπουν να μιλάμε και να κηρύττουμε το οτιδήποτε, φτάνει μόνο να μη θίγουμε τις θεμελιώδεις αρχές αυτής της κοσμοθεωρίας. Οι οπαδοί της έχουν ιδιοποιηθεί το δικαίωμα να αξιολογούν τους πάντες και τα πάντα με βάση την προσωπική τους κλίμακα ηθικών άξιων και επιθυμούν πολύ να τοποθετήσουν όλη την ποικιλομορφία του κόσμου στην προκρούστεια κλίνη των προτύπων τους. Είμαι βαθιά πεπεισμένος ότι η σημερινή Ρωσία οφείλει να υποστηρίξει την ιδέα του πολυπολικού κόσμου. Και μάλιστα, οι πόλοι αυτοί δεν θα πρέπει να είναι αποκλειστικά πολιτικοί, όπως εννοούν οι διπλωμάτες. Όχι, στη δική μας αίσθηση η πολυπολικότητα του κόσμου συνδυάζει αρμονικά την ποικιλομορφία των πολιτισμικών μοντέλων. Η πραγματικότητα απαιτεί την αναγνώριση του αναμφισβήτητου γεγονότος ότι σήμερα υπάρχουν παράλληλα πολλοί πολιτισμοί πού έχουν τις ρίζες τους στην ποικίλη θρησκευτική εμπειρία, την εμπειρία, η οποία παραδόξως περιλαμβάνει ακόμη και την άρνηση της θρησκείας - τον α-θεϊσμό. Μπορούμε να βρούμε σε αυτούς σημεία σύνδεσης; Νομίζω πώς ναι. Άν συμφωνήσουμε όλοι ότι υπάρχει ένα κοινό σύστημα ηθικών συντεταγμένων, τότε αυτά τα σημεία σύνδεσης θα αποκαλυφθούν μόνα τους. Η Ρωσία παρέχει ένα μοναδικό παράδειγμα ενότητας μέσα στη διαφορετικότητα. Στην Ιστορία μας και τη σημερινή πραγματικότητα συνυπάρχουν Ανατολή και Δύση, Χριστιανισμός και Ισλάμ, θρησκεία και εκκοσμίκευση. Και η Ρωσία μπορεί να γίνει η προεικόνιση της νέας παγκόσμιας τάξης, η βάση της οποίας δεν είναι η απρόσωπη ενότητα στο πλαίσιο ενός προτύπου πού έχει επιβληθεί με τη βία, η οποία αναμφίβολα θα οδηγήσει σε πολιτισμική καταστροφή, αλλά ο αρμονικός συνδυασμός της πολιτισμικής εμπειρίας πού έχει θεμελιωθεί στην εξωτερικά διαφορετική, αλλά ουσιαστικά ενιαία πρόσληψη των απόλυτων ηθικών αξιών.

- Θα σας αποκαλύψω ένα μυστικό: Είμαι ο συγγραφέας των ιδεών πού ακούστηκαν στην εισήγηση του Γκορμπατσόφ στο 27ο Συνέδριο του ΚΚΣΕ σχετικά με τις πανανθρώπινες αξίες. Και η ερώτηση μου σχετίζεται με τον αγώνα των χριστιανικών θρησκειών όχι για ζωή, αλλά για τον θάνατο. Κατανοώ άριστα ότι η ιδέα του οικουμενισμού, της αλλαγής του κανόνα, η οποία διατυπώθηκε από τον Βλαντιμίρ Σολοβιόφ ως ιδέα της ένωσης των χριστιανικών θρησκειών σε ένα όλο, είναι επικίνδυνο πράγμα. Στις χριστιανικές θρησκείες διαφυλάσσονται πια οι πολιτιστικοί κωδικοί και, αν αρχίσουμε να τους σπάμε, μπορεί να καταστρέφουμε γενικά το σύνολο του ανθρώπινου πολιτισμού. Άλλα δεν καταλαβαίνω γιατί οι χριστιανικές Εκκλησίες δεν αισθάνονται τον κίνδυνο και δεν κάνουν τίποτα για να αντιταχθούν σε αυτόν τον φιλελεύθερο ανθρωποκεντρισμό, ο όποιος πρακτικά εκτοπίζει τον χριστιανισμό από την Ευρώπη. Γιατί οι χριστιανικές Εκκλησίες κάνουν ελάχιστα για να ρυθμίσουν την κοινή πολιτική για τη σωτηρία όχι μόνο του χριστιανισμού, αλλά της πανανθρώπινης ηθικής και του πολιτισμού; Μπορεί να γίνει κάτι για να λυθεί αυτό το πρόβλημα; (Αλέξανδρος Τσίπκο, πολιτικός σχολιαστής της «Λιτερατούρναγια Γκαζέτα»).

- Ο άνθρωπος, στον όποιο ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ' την επόμενη ήμερα μετά την ενθρόνιση του έδωσε ιδιωτική ακρόαση, ήταν ο ταπεινός υπηρέτης σας. Και συζητήσαμε γι' αυτό. Η Καθολική και η Ορθόδοξη Εκκλησία στον σημερινό κόσμο είναι οι φυσικοί και μόνοι σύμμαχοι σ' αυτόν τον σκληρό αγώνα πού διεξάγεται μεταξύ των εκπροσώπων του κοσμικού φιλελευθερισμού και των φορέων της χριστιανικής παράδοσης. Μπορούμε από κοινού με τους Καθολικούς να υπερασπιστούμε τις χριστιανικές αξίες. Και η εμπειρία παρόμοιου έργου υπάρχει. Έτσι, κατά τη διαδικασία σύνταξης του σχεδίου του Ευρωπαϊκού Συντάγματος συμμετείχαμε σε ενεργό διάλογο με την Καθολική Εκκλησία και επιτύχαμε αλληλοκατανόηση.

Αγιολογιο

Αγιον Ορος

©2005-2016 Zoiforos.gr || Σχεδίαση - Ανάπτυξη Lweb.GR

Login or Register

Register

User Registration
or Cancel