Ζωηφόρος

Η Άγκυρα και τo μεγάλο δέλεαρ της θρησκευτικής διπλωματίας, του Κώστα Ράπτη,

Η Άγκυρα και τo μεγάλο δέλεαρ

της θρησκευτικής διπλωματίας

του Κώστα Ράπτη


Από την εφημερίδα «ΚΕΦΑΛΑΙΟ»

Η προβολή φιλικού προς τους Χριστιανούς προσώπου

αποτελεί προϋπόθεση για τον ρόλο που διεκδικεί η Γείτων στην ευρύτερη περιοχή

Το 1948, από μια παράδοξη «συναστρία», Αθήνα, Ουάσινγκτον αλλά και Άγκυρα συνέπεσαν στην επιθυμία για αναβάθμιση της διεθνούς εμβελείας του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Με τον Ψυχρό Πόλεμο να έχει μόλις εγκαινιαστεί, τον εμφύλιο να μαίνεται στην Ελλάδα και τον Στάλιν να έχει προσφάτως αποκαταστήσει το Πατριαρχείο Μόσχας, δημιουργώντας έναν δυνάμει επικίνδυνο πόλο έλξης και για την (ακόμη ισχυρή αριθμητικά) ελληνορθόδοξη μειονότητα της Κωνσταντινούπολης, η ανάρρηση μιας ισχυρής διεθνούς προσωπικότητας στον οικουμενικό θρόνο κατέστη πρώτη προτεραιότητα για το δυτικό στρατόπεδο.

Έτσι, ο Πατριάρχης Μάξιμος Ε' υποχρεώθηκε, καίτοι νεότατος, σε παραίτηση, λόγω προβλημάτων ψυχικής υγείας , και στη θέση του αναδείχθηκε, ύστερα από διαδικασίες εξπρές για την απόκτηση τουρκικής υπηκοότητας, ο Αρχιεπίσκοπος Βορείου και Νοτίου Αμερικής Αθηναγόρας. Ο νέος Οικουμενικός Πατριάρχης (τον οποίο δεν είχαν υπερψηφίσει οι έξι ισχυρότεροι μητροπολίτες του Φαναριού) κατέφτασε στην Πόλη με το αμερικανικό προεδρικό αεροσκάφος, συνοδευόμενος από τον υπασπιστή του Χάρι Τρούμαν: Η πρώτη του κίνηση ήταν να καταθέσει στο μνημείο του Κεμάλ Ατατούρκ ένα στεφάνι με άνθη από τον κήπο του Λευκού Οίκου...

Λεπτομέρειες της Ιστορίας, όπως οι παραπάνω, θα βοηθούσαν να μετριαστεί τo αίσθημα της έκπληξης, από την ανακοίνωση του Ταγίπ Ερντογάν προς τον Μπαράκ Ομπάμα, κατά τη συνάντηση των δυο ανδρών στη Σεούλ, ότι προτίθεται να επιτρέψει την επαναλειτουργία της θεολογικής Σχολής της Χάλκης. βοήθησε, άλλωστε, στην άμβλυνση των θετικών εντυπώσεων και ο Τούρκος υπ. Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, Εγκεμέν Μπαγίς, ο οποίος, λίγο μετά τη συνάντηση Ομπάμα Ερντογάν, έσπευσε να δηλώσει για το ζήτημα της Χάλκης ότι, αν και δεν εξαρτάται από τον όρο περί αμοιβαιότητας, ωστόσο θα έχουν μεγάλη σημασία τα ταυτόχρονα βήματα στα οποία θα προβεί η Ελλάδα. Κατηγόρησε, δε, τους κ. κ. Καραμανλή και Παπανδρέου ότι «παρά τις υποσχέσεις» προς Ερντογάν δεν έχουν προχωρήσει στην επίλυση των προβλημάτων «των μουσουλμάνων Τούρκων αδελφών στην Ελλάδα». Ο Εγκεμέν Μπαγίς κατονόμασε την επιστροφή του κτιρίου του Ορφανοτροφείου της Πριγκήπου και του τίτλου κυριότητας της Αστικής Σχολής Γαλατά, την επίλυση περιουσιακών προβλημάτων από τη δεκαετία του '30 , καθώς και την πρόσκληση στον Οικουμενικό Πατριάρχη να απευθυνθεί στην επιτροπή διαβούλευσης για το νέο τουρκικό Σύνταγμα, «ως εξελίξεις αδιανόητες μέχρι πριν από 10 χρόνια». Προφανώς, η Σχολή της Χάλκης είναι ένα τελευταίο χαρτί, που δεν θα χρησιμοποιηθεί χωρίς ανταλλάγματα...

Ωστόσο, παρά τα όποια παιχνίδια οπισθοφυλακής, ιδίως από πλευράς της εθνικιστικής πτέρυγας του κυβερνώντος κόμματος της Τουρκίας, τα θέματα του Πατριαρχείου και των μη μουσουλμανικών μειονοτήτων έχουν προ πολλού υπερβεί τον διμερή χαρακτήρα τους. Ή, εφόσον τον διατηρούν, αυτός αφορά περισσότερο τις τουρκοαμερικανικές παρά τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, αν κρίνουμε και από την πρόσφατη απόφαση της Επιτροπής Διεθνούς θρησκευτικής Ελευθερίας των ΗΠΑ να συμπεριλάβει την Τουρκία στη μαύρη λίστα των χωρών ιδιαίτερου ενδιαφέροντος (αν και η απόφαση ανατράπηκε).

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η αλλαγή στάσης έναντι των μειονοτήτων σηματοδοτεί σημαντικές ανατροπές τόσο στο εσωτερικό της γείτονος όσο και στον περιφερειακό της ρόλο. Η συμφιλίωση με το αυτοκρατορικό (και, άρα, πολυπολιτισμικό) οθωμανικό παρελθόν συνεπάγεται για την Τουρκία και μια λιγότερο αμυντική σχέση με την ιδιαίτερη θρησκευτική ταυτότητα τόσο των μειονοτήτων όσο και της μουσουλμανικής πλειονότητας, που είχε εξίσου απωθήσει βίαια ο κεμαλισμός (το γεγονός ότι η εβδομάδα αυτή σημαδεύτηκε από τις διαδηλώσεις του Λαϊκού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος της αντιπολίτευσης εναντίον του νομοθετήματος με το οποίο διευκολύνεται η ανάπτυξη των ισλαμικών ιεροσπουδαστηρίων είναι χαρακτηριστικό).

Όμως, η επανασύνδεση με τους προστατευόμενους (κατά την έννοια του Κορανίου) μειονοτικούς πρώην Οθωμανούς υπηκόους υπερβαίνει τα γεωγραφικά σύνορα της σημερινής Τουρκίας και άπτεται επίκαιρων ανακατατάξεων. Αρκεί κανείς να σκεφτεί ότι οι χριστιανοί της Συρίας (ανάμεσά τους και ένα εκατ. ελληνορθόδοξοι) αντιμετωπίζουν με μεγάλη επιφύλαξη, αν όχι τρόμο, το ενδεχόμενο ανατροπής του καθεστώτος Ασαντ από τη Μουσουλμανική Αδελφότητα, έχοντας, εξάλλου, γνώση από πρώτο χέρι του ξεριζωμού των χριστιανικών κοινοτήτων από το Ιράκ.

Σε μια συγκυρία που πολλοί παίζουν το χαρτί της θρησκευτικής διπλωματίας στην περιοχή (με πρώτη τη, σύμμαχο του Ασαντ, Μόσχα και το υπερδραστήριο Τμήμα Εξωτερικών Υποθέσεων της Ρωσικής Εκκλησίας, όπως θυμίζει και η υπόθεση Εφραίμ), η προβολή από την Τουρκία ενός φιλικότερου προς τους Ορθοδόξους προσώπου αποτελεί για την Άγκυρα σημαντική προτεραιότητα ανάλογη του απροσδόκητου μήνα μέλιτος που εγκαθίδρυσε με τους Κούρδους του Β. Ιράκ.

Άλλωστε, ο γηραιός Πατριάρχης Αντιοχείας, Ιγνάτιος, ο οποίος προ μηνών υποδεχόταν στη Δαμασκό τον Μόσχας, Κύριλλο, υπό το βλέμμα τεράστιων φωτογραφιών του Μπασάρ αλ Ασαντ, είναι ο ίδιος ιεράρχης ο οποίος την εβδομάδα αυτή συμμετείχε σε σύναξη με τους προκαθημένους της Αλεξάνδρειας, των Ιεροσολύμων και της Κύπρου στη Λευκωσία, όπου χαιρετισμό απηύθυνε και ο υφυπ. Εξωτερικών, Δ. Δόλλης. Οι δε συνάξεις αυτού του τύπου μεταξύ των Πρεσβυγενών Πατριαρχείων , με αντικείμενο την τύχη των χριστιανών της Ανατολής εν μέσω αναταραχής στον αραβικό κόσμο, εγκαινιάστηκαν ήδη πέρυσι από τον Οικουμενικό Πατριάρχη, συναντώντας την αντίδραση της Μόσχας.

Η κρίση της Συρίας φέρνει (ακόμα) πιο κοντά ΗΠΑ-Τουρκία

Δεν μας χωρίζουν πολλοί μήνες από την εποχή που στον διεθνή Τύπο ήταν του συρμού η δημοσίευση αναλύσεων του τύπου «Πώς η Δύση έχασε την Τουρκία» . Ωστόσο, τα απλουστευτικά διχοτομικά μοντέλα αδυνατούν να εξηγήσουν το γιατί, όσο περισσότερο εμβαθύνεται στη γειτονική χώρα το πείραμα των μετριοπαθών ισλαμιστών του Ταγίπ Ερντογάν, τόσο ενισχύεται ο ρόλος της Τουρκίας στους σχεδιασμούς της Δύσης και, συνακόλουθα, η θερμή σχέση της Άγκυρας με την Ουάσινγκτον.

Η Αραβική Άνοιξη υπήρξε, βέβαια, ο καταλύτης, καθώς, από τη φάση που η Τουρκία πραγματοποιούσε κοινές συνεδριάσεις υπουργικού συμβουλίου με τη Συρία και εκπονούσε φιλικές προς το Ιράν διεθνείς μεσολαβητικές πρωτοβουλίες ως προς το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης (εξού και η πληθώρα, τότε, των τουρκοφοβικών δημοσιευμάτων), περάσαμε στη φάση που η Άγκυρα εμφανίζει, π.χ., στη συριακή κρίση μια προσέγγιση περισσότερο ακτιβιστική και από της Δύσης. Η Άγκυρα έχει καταστεί υποχρεωτικός σταθμός για οποιονδήποτε Αμερικανό αξιωματούχο διέρχεται από την ευρύτερη περιοχή: ο αντιπρόεδρος Τζο Μπάιντεν είχε συνομιλίες με τους Αμπντουλάχ Γκιουλ και Ταγίπ Ερντογάν τον Δεκέμβριο, ο υπουργός Άμυνας, Λίον Πανέτα, μετέβη στην τουρκική πρωτεύουσα την επομένη της αποχώρησης των αμερικανικών στρατευμάτων από το Ιράκ (και ενώ τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη που θα εξακολουθούν να εποπτεύουν την ιρακινή επικράτεια είχαν ήδη εγκατασταθεί στην τουρκική βάση του Ιντσιρλίκ) και ο διευθυντής της CIA, Ντέιβιντ Πετρέους, συναντήθηκε με τον Τούρκο πρωθυπουργό και τον ομόλογο του στις 13 Μαρτίου. Η τελευταία συνάντηση Ομπάμα Ερντογάν στο περιθώριο της διάσκεψης για την πυρηνική ασφάλεια στη Σεούλ ήταν χαρακτηριστική, καθώς ο Αμερικανός πρόεδρος (ο οποίος γνωστοποιήθηκε ότι θα επισκεφθεί για δεύτερη φορά την Τουρκία τον προσεχή Ιούνιο) δεν έχασε την ευκαιρία να αποκαλέσει τον συνομιλητή του «εξαίρετο εταίρο και φίλο σε ευρύ φάσμα θεμάτων».

Η γκάμα των εν λόγω θεμάτων, όπως απασχόλησε τους δύο ηγέτες στη διάρκειας δυόμισι ωρών συνάντησή τους, έγινε γνωστή: Συρία, Ιράν, Ιράκ, Κυπριακό, πόλεμος κατά της τρομοκρατίας, σχέσεις με την Αρμενία. Ο δε ρόλος που επιφυλάσσεται στην Τουρκία κατέστη σαφέστερος από τα όσα μεσολάβησαν τα επόμενα 24ωρα.

Το Συριακό Εθνικό Συμβούλιο πραγματοποίησε την Τρίτη την πολλοστή συνεδρίασή του στην Κωνσταντινούπολη, σε μια προσπάθεια να θέσει υπό την αιγίδα του όλες τις αντιπολιτευόμενες πολιτικές δυνάμεις της Συρίας και να θέσει υπό τον έλεγχο του τον αυτοαποκαλούμενο Ελεύθερο Συριακό Στρατό.

Η προσπάθεια απέτυχε κατά το ότι οι Επιτροπές Συντονισμού που δρουν στο εσωτερικό της Συρίας αρνήθηκαν να δώσουν «λευκή επιταγή» στο συγκροτούμενο κυρίως από εξόριστα μέλη της Μουσουλμανικής Αδελφότητας Εθνικό Συμβούλιο, ενώ οι Κούρδοι εκπρόσωποι αποχώρησαν, εκφράζοντας όχι μόνο την επιθυμία τους για διευρυμένα δικαιώματα στη μελλοντική Συρία, αλλά και την ανησυχία τους ότι απειλείται η κοσμικότητα του κράτους.

Παράλληλα, η Τουρκία φιλοξενεί αύριο νέα συνάντηση των χωρών «Φίλων της Συρίας», χωρίς τη συμμετοχή της Ρωσίας και της Κίνας, σε μια συγκυρία κατά την οποία η αποδοχή από τον Μπασάρ αλ Ασαντ του «σχεδίου έξι σημείων» που εκπόνησε o διεθνής μεσολαβητής Κόφι Ανάν για την εκτόνωση της συριακής κρίσης αντιμετωπίζεται με ιδιαίτερο σκεπτικισμό από τις δυτικές δυνάμεις.

Σκεπτικισμό, σ οποίος, πάντως, δεν κρύβει τη συμφιλίωση τους με το γεγονός ότι, αντίθετα από την αδημονία που αποπνέουν οι δηλώσεις του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών, Αχμετ Νταβούτογλου, οποιαδήποτε επεμβατική προσέγγιση στο θέμα δεν έχει τύχη στην παρούσα φάση.

Τo διπλό μήνυμα Ερντογάν προς Τεχεράνη

Η επίσκεψη που πραγματοποίησε την Τετάρτη και Πέμπτη ο Ταγίπ Ερντογάν στην Τεχεράνη αποτέλεσε το έτερο μέτωπο στο οποίο ξεδιπλώθηκε ο ιδιαίτερος ρόλος της Τουρκίας στη συγκυρία, καθώς η Άγκυρα ακροβατεί ανάμεσα, αφενός, στην επιθυμία της για ανοιχτές θύρες με έναν σημαντικό γείτονα, που αποτελεί και κρίσιμο ενεργειακό ns τροφοδότη, και, αφετέρου, στην επίγνωση του γεγονότος ότι μακροπρόθεσμα η σχέση των δύο ισοβαρών χωρών προορίζεται να καταστεί ανταγωνιστική, καθώς αυτές διεκδικούν την προβολή της ισχύος τους στην ίδια περιφέρεια και εμπνέονται από δύο τελείως διαφορετικά μοντέλα ισλαμικότητας . Το πρώτο μήνυμα του Ερντογάν προς την Τεχεράνη αφορούσε τη σύμμαχο της Συρία, καθώς η Ισλαμική Δημοκρατία (και η Ρωσία) συνεχίζουν να εξοπλίζουν το καθεστώς Ασαντ, μέσω, μάλιστα, του Ιράκ, που παραχωρεί τον εναέριο χώρο του.

Το δεύτερο αφορούσε την ετοιμότητα της Κωνσταντινούπολης να φιλοξενήσει εκ νέου τις συνομιλίες για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα που θα διεξαχθούν μεταξύ της Τεχεράνης και των έξι δυνάμεων (ΗΠΑ, Κίνα, Ρωσία. Βρετανία. Γαλλία και Γερμανία) στα μέσα Απριλίου- ενώ τάχθηκε υπέρ της αποτροπής της στρατιωτικής σύγκρουσης.

Επ' αυτού το Ιράν φέρεται να αντιπροτείνει τη διεξαγωγή της συνάντησης στη Βιέννη ή την Ευρώπη, εκφράζοντας, έτσι, και τον εκνευρισμό του για την εγκατάσταση στοιχείων της αμερικανικής αντιπυραυλικής ασπίδας στην τουρκική επικράτεια.

Πηγή: http://www.amen.gr/index.php?mod=news&op=article&aid=8902

Αγιολογιο

Αγιον Ορος

Αγιοι της Λεσβου

©2005-2016 Zoiforos.gr || Σχεδίαση - Ανάπτυξη Lweb.GR

Login or Register

Register

User Registration
or Cancel