Ο Άγιος Σάββας γεννήθηκε στη Μουταλάσκη της Καππαδοκίας το 439, σε μία ευσεβή οικογένεια με γονείς του τον Ιωάννη και τη Σοφία, και εκοιμήθη το 532 στη Μεγίστη Λαύρα της Παλαιστίνης, που είχε ιδρύσει ο ίδιος.

     Στα οκτώ του χρόνια απομακρύνθηκε από την οικογένειά του για να ζήσει σε μοναστήρι της Καππαδοκίας, στις Φλαβιανές. Εκεί παρέμεινε για δέκα χρόνια, όταν 18 ετών πλέον μετέβη στην Παλαιστίνη, όπου συνάντησε το Μέγα Θεοδόσιο, ο οποίος του συνέστησε να εγκαταβιώσει στην κοινοβιακή Μονή του Οσίου Θεοκτίστου. Εκεί συνάντησε το Μέγα Ευθύμιο κοντά στον οποίο μαθήτευσε και από τον οποίο καθοδηγήθηκε πνευματικά. Μάλιστα ο Άγιος Σάββας μαζί με τον Άγιο Θεοδόσιο αποτέλεσαν και τα πνευματικά παιδιά του Μεγάλου Ευθυμίου.

     Σε ηλικία 35 ετών ο Άγιος Σάββας άρχισε να διάγει ερημιτική ζωή, αφού αποχώρησε από το κοινόβιο του οσίου Θεοκτίστου και κατευθύνθηκε σε περιοχή κοντά στον Ιορδάνη. Μετά από αγώνα εναντίον των δαιμόνων και καθ’ υπόδειξη της Παναγίας μετέβη σε σπήλαιο της ανατολικής πλευράς του χειμάρρου των Κέδρων. Το συγκεκριμένο σπήλαιο σώζεται μέχρι σήμερα. Σταδιακά άρχισε να προσελκύει γύρω του μοναχούς και έτσι δημιουργήθηκε η πρώτη συνοδεία του. Χαρακτηριστικές είναι οι λύσεις που δόθηκαν στα προβλήματα που αντιμετώπιζε η περιοχή χάρη στις προσευχές που απηύθηνε ο Άγιος Σάββας προς το Θεό. Το ένα ήταν πως δεν υπήρχε νερό στην περιοχή και ξαφνικά μια μέρα άρχισε να αναβλύζει πόσιμο νερό από ένα σημείο που διατηρείται έως σήμερα. Γι’ αυτό το λόγο, το νερό που αναβλύζει και ρέει καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, ονομάζεται αγίασμα του Αγίου Σάββα. Το δεύτερο πρόβλημα ήταν η απουσία ναού στην περιοχή. Όμως μία νύχτα, κατά τη διάρκεια της προσευχής του, ο Άγιος Σάββας αντίκρισε έναν πύρινο στύλο που έφθανε ως τον ουρανό. Την επόμενη ημέρα, πλησιάζοντας στο σημείο αυτό ανοίχτηκε μπροστά του ένα σπήλαιο που είχε το σχήμα ναού. Ο ναός αυτός, που αποτέλεσε το πρώτο λατρευτικό κέντρο της Ιεράς Μονής του Αγίου Σάββα, σώζεται έως σήμερα και ονομάζεται Θεόκτιστος Ναός και αφιερώνεται στον Άγιο Νικόλαο.

     Λίγα χρόνια αργότερα, ως ηγούμενος πλέον, ο Άγιος Σάββας ξεκίνησε να ανοικοδομεί το Ναό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου που τελικά εγκαινίασε το 502. Στη συνέχεια, και ενώ έφυγε από το μοναστήρι εξ’ αιτίας κακόβουλων μοναχών που ήθελαν το κακό του, οικοδόμησε και άλλα μοναστήρια και λαύρες.

Η Μονή του Αγίου Σάββα

     Η Μονή του Αγίου Σάββα βρίσκεται στην όχθη του χειμάρρου των Κέδρων, νοτιοανατολικά της Ιερουσαλήμ, από την οποία απέχει τρείς ώρες. Ιδρύθηκε το 483 και σε αυτήν εγκαταβίωσαν μοναχοί προερχόμενοι από την Αρμενία, την Ισαυρία και άλλες μακρινές περιοχές.

     Στην αρχική της μορφή περιελάμβανε διάσπαρτα κελιά αλλά σταδιακά απέκτησε ναούς και βοηθητικά κτήρια που της έδωσαν τη μορφή της Μεγάλης Λαύρας, όπως έγινε γνωστή. Σήμερα η Μονή ονομάζεται Mar Saba και περιλαμβάνει δύο εκκλησίες, κινστέρνες και κελιά, ξενώνα, αποθηκευτικούς χώρους, ένα φούρνο, κουζίνα και τράπεζα και φυσικά τον τάφο του Αγίου Σάββα. Γύρω από τη Λαύρα τοποθετούνται επίσης τα κελιά των Αγίων Ξενοφώντος, Ιωάννου και Αρκαδίου, το σπήλαιο του Ιωάννου του Ησυχαστού και της μητέρας του Αγίου Σάββα, Οσίας Σοφίας, καθώς και το αγίασμα του Οσίου Σάββα.

     Η Μεγάλη Λαύρα του Αγίου Σάββα αποτέλεσε πνευματικό κέντρο για το Πατριαρχείο της Ιερουσαλήμ αλλά και τον παλαιστινιακό μοναχισμό ευρύτερα.

Αναστασία Φελούκα