Logo
Print this page

Σύγχρονη Αποκαλυπτολογία

Η Εκκλησία μπροστά στη σύγχρονη «μόδα» της αποκαλυπτολογίας περί των Εσχάτων Ημερών (Περί Αντιχρίστου, Τα άτια, για τα σημεία των καιρών και γενικότερα για τις προφητείες επικείμενων καταστροφών κ.α.)

 

Α. Λίγα εισαγωγικά

Ως γνωστόν η εποχή μας χαρακτηρίζεται από αστάθεια και ανασφάλεια: Οικονομική, ψυχολογική, ηθική, από την κρίση των θεσμών και από μια γενικευμένη ανησυχία για το παρόν και το μέλλον μας.

Παρεπόμενο και φυσικό επακόλουθο είναι οι άνθρωποι να ψάχνουν, να αναζητούν λύσεις φυγής ή ψυχολογικές βεβαιότητες, «νέα είδωλα» για να κρατηθούν σε μια στοιχειώδη συναισθηματική ασφάλεια και σταθερότητα.

Τα σημερινά ψυχολογικά στηρίγματα που βασίζονταν πάνω στο χρήμα έχουν πλέον από-γητεύσει αρκετούς. Ως ελπίδα παραμένει η σφαίρα του υπερφυσικού, του θρησκευτικού  κόσμου. Η σύγχρονη πρόταση-τάση φαίνεται ότι δεν μας γυρίζει απλά πίσω στη παραδοσιακή θρησκευτική πίστη, αλλά μας πάει πολύ πιο πίσω: Τοποθετεί και ερμηνεύει την ζωή, το μέλλον, μονοσήμαντα με  ερμηνευτικό στερεότυπο την αρχέγονη/πρωτόγονη φοβία. Δηλαδή ο άνθρωπος καλείται να ακολουθήσει τους «νέους Προφήτες» χωρίς να κρίνει τα πράγματα  ψύχραιμα και υπεύθυνα αλλά έχοντας ως αποκλειστικό κριτήριο το ένστικτο. Μπροστά στις δυσκολίες μαθαίνει να αντιδράει κατασκευάζοντας διάφορους μηχανισμούς απενοχοποίησης του εαυτού του μπροστά στο κακό και την αδικία (είδωλα, ενοχοποίηση των άλλων, εξιλαστήρια θύματα, νευρώσεις κ. α).

Ο έντονος πολιτισμικός συγκρητισμός που κυριαρχεί παντού, σε συνδυασμό με την χαλαρή έως ανύπαρκτη σχέση με τις παραδοσιακές θρησκευτικές κοινότητες, κάνουν τον σύγχρονο άνθρωπο να διαμορφώνει μια εντελώς «παράλογη» εικόνα για τον κόσμο που τον περιβάλλει αλλά και να αναζητάει αντίστοιχες υπεραπλουστευμένες, φαντασιακές  προτάσεις διεξόδου.

Β. Τα Χαρακτηριστικά της «Θεωρίας για το τέλος του κόσμου»

Είναι χαρακτηριστικό το ενδιαφέρον των ανθρώπων για την επερχόμενη έλευση του Αντιχρίστου ώστε να αναπτύσσονται διάφορες θεωρίες για το τέλος του κόσμου: Κάποιοι πάνω από μας για εμάς μεθοδικά και μυστικά ετοιμάζουν την καταστροφή και την διάλυση του κόσμου με την επιβολή μιας αναγκαστικής παγκόσμιας κυβέρνησης που ή προέρχεται από μυστικιστικές οργανώσεις             (Μασόνοι, Σατανιστές, Ιλουμινάτοι, Πολυεθνικές κ.α.) ή κατευθύνονται από εξωγήινες ή σατανικές δυνάμεις που ήδη εδώ και αιώνες μας έχουν επισκεφθεί από εξωπλανήτες με σκοπό να εποικήσουν τον πλανήτη ή να τον καταστρέψουν.

Ακόμη και μέσα στους κόλπους της Εκκλησίας σήμερα αλλά και από τα αρχαία χρόνια πάμπολλες αιρέσεις χιλιαστικών, φιλοσοφικών και ενθουσιαστικών αποχρώσεων (Γνωστικισμός, Μοντανισμός κ. α) απειλούν την συνοχή και την ταυτότητα, ουσιαστικά την αυτοσυνειδησία του Χριστιανισμού. Υπάρχουν  λοιπόν διάφορες τάσεις «Χριστιανών», ακόμη και κληρικών/μοναχών που διακηρύττουν συνεχιστές και ερμηνευτές μεγάλων σύγχρονων Γερόντων                        (Παισίου, Πορφυρίου κ.α.). Μας λένε με σιγουριά ότι ο καιρός «εγγύς γάρ εστί»: Σύμφωνα με τα λεγόμενα τους το χάραγμα και το τέλος του κόσμου είναι προδιαγεγραμμένα με συγκεκριμένες προφητείες που συνδέονται με την καταστροφή της Τουρκίας, την κυριαρχία της Ρωσίας και την κατάληψη της Πόλης από τους Έλληνες. Εάν κανείς κοιτάξει ψύχραιμα τις σελίδες που υπάρχουν στο Διαδίκτυο και την επισκεψιμότητα τους, σε συνδυασμό με τις ατελείωτες και εμπορικότατες εκδώσεις βιβλίων με αποκαλυπτικά θέματα, θα διαπιστώσει πόσο μακριά μπορεί να φθάσει ο Χριστιανός από το τι είναι Εκκλησία. Ίσως θα αποτελούσε αντικείμενο ψυχολογικής έρευνας, το ψυχολογικό προφίλ εκείνων που αναπαραγάγουν την εσχατολογική φιλολογία. Πρόκειται για άτομα με πολλά απωθημένα βιώματα, με αυξημένη ευσυγκυνησία, ευαίσθητους και συνήθως μοναχικούς ανθρώπους με έντονα ενθουσιαστικά και θρησκευτικά συναισθήματα.

Γ. Ποιά η καταγωγή της σύγχρονης αποκαλυπτολογίας

Οι Νέες θρησκευτικές κινήσεις που αναμοχλεύονται σήμερα,κατάγονται από τις μεγάλες θρησκευτικές παραδόσεις της ανθρωπότητας, μονοθεϊστικές και μη. Εδώ ανήκουν και όσες προέρχονται από τον Ινδουισμό, τον Βουδισμό και τις θρησκείες της Ανατολικής Ασίας. Κυρίαρχο γνώρισμά τους είναι ο διαλογισμός. Επίσης, σαφής επίδραση ασκούν και όσες ανήκουν στο πνευματικό κλίμα του Ισλάμ και του Ιουδαϊσμού, όπου δίδεται  έμφαση στις μυστικές παραδόσεις του Σουφισμού και της Καμπάλα αντίστοιχα. Τέλος στην σημερινή εποχή καταλυτικής σημασίας είναι και ομάδες/ κινήσεις με χριστιανικό χαρακτήρα  πχ, των Προτεσταντών, όπου συνήθως πρυτανεύουν ο μεσσιανισμός, ο αποκαλυπτισμός και το ενθουσιαστικό – εκστατικό στοιχείο.1

Μια δεύτερη μεγάλη οικογένεια νέων οργανώσεων συνδέεται οργανικά με το υπόγειο, αλλά ορμητικό, ρεύμα του νεώτερου Εσωτερισμού, που αναβίωσε στην Ευρώπη από το 18ο αιώνα και εξής. Στο υπέδαφός του ριζώνουν αντιλήψεις και πρακτικές όπως η μαγεία, η μαντεία, η αστρολογία, ο πνευματισμός, ο αποκρυφισμός και η θεοσοφία. Ο ευρύτατα διαδεδομένος στη σχετική βιβλιογραφία όρος Νέα Εποχή (New Age) χρησιμοποιείται για να στεγάζει όλη την τεράστια γκάμα των σύγχρονων εκδοχών και ερμηνειών της παράδοσης αυτής που ως γνωστόν, έχει μακρά προϊστορία στον Ευρωπαϊκό χώρο. 2

Εδώ μιλάμε για κινήσεις που επιχειρούν να αναθερμάνουν το ενδιαφέρον για τις αυτόχθονες και εθνικές θρησκείες, οι οποίες δυσφημίστηκαν στο παρελθόν ως ειδωλολατρικές και εκτοπίστηκαν κατά την επικράτηση του Χριστιανισμού.3

Δ. Η Εκκλησία και ο Χρόνος

Μπροστά στην δικαιολογημένη ανησυχία του ανθρώπου για το μέλλον, για το παρόν, για την θέση του μέσα στον κόσμο, η Εκκλησία του μιλάει για το μέλλον με μια διαφορετική γλώσσα από εκείνη των σύγχρονων μελλοντολόγων.

  Για την Θεολογία ο χρόνος ως παρελθόν, παρόν και μέλλον είναι ενιαίος. Δεν είναι απειλητικός για τον άνθρωπο, κενός, χωρίς νόημα. Στην Θεία Λειτουργία για παράδειγμα ο λειτουργικός χώρος και χρόνος δεν αντιμετωπίζονται ξεχωριστά. Οι τρείς διαστάσεις του χρόνου, το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον συνυπάρχουν δημιουργώντας τον άχρονο χρόνο. Τον χρόνο της σωτηρίας.

Ο Ιησούς Χριστός, η ζωή του, το πάθος, η Σταύρωση, η Ανάσταση, η Δευτέρα Του παρουσία συναντώνται μέσα στο Άγιο Δισκοπότηρο ως ένα νέο, ως το καινό, το καινούργιο και διαφορετικό γεγονός που καθαίρει την πτώση και τον θάνατο από την ζωή μας, ως ένα διαρκές παρόν που αφαιρεί από τον γνωστό μας πτωτικό χρόνο χαρακτηριστικά όπως η διαίρεση(μοναξιά) ή την φθορά.

Ο χρόνος στην Εκκλησία σταματάει να είναι ροώδης, πτωτικός, δηλαδή παύει να μεταβάλλεται. Ο χώρος  πλέον δεν χωρίζει αλλά ενώνει. Η φθορά του θανάτου, η μοναξιά, μεταβάλλεται σε συνάντηση. Ο εγωισμός σε συνύπαρξη, ο πόνος σε χαρά, ο θάνατος σε ζωή. Γνωστές είναι, άλλωστε, οι εκφράσεις: «καί πάλιν ἐρχόμενον μετά δόξης», «προσδοκῶ ἀνάστασιν νεκρῶν και ζωήν τοῦ μέλλοντος αἰῶνος» (Σύμβολο Πίστεως), «ἰδού ἔρχομαι ταχύ» (Ἀποκ. 22,12) «ἰδού καινά ποιῶ τά πάντα» (Ἀποκ. 21,5), «ναι ἔρχου, Κύριε Ἰησοῦ» (Ἀποκ. 22,20) κ. ἄ.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο ερμηνεύεται και το τελευταίο βιβλίο του Κανόνα της Εκκλησίας, η Αποκάλυψη του Ιωάννη: Εκεί περιγράφονται η ένταση και η σταδιακή κορύφωση της πάλης του Διαβόλου με τον Θεό. Εξιστορείται με πολλές  συμβολικές εικόνες ο πόνος των ανθρώπων από τα σημεία των καιρών, αλλά κυρίως τονίζεται ότι ο Κύριος της Ιστορίας είναι ο ερχόμενος Θεός  ο Ιησούς Χριστός που θα κρίνει τους ανθρώπους και θα αποκαταστήσει την δημιουργία Του μετατρέποντάς την σε αιώνια Βασιλεία. Πολλοί, ακόμη και κληρικοί, δυστυχώς μπαίνουν στον πειρασμό να εξηγήσουν την Ιστορία με «Χολιγουντιανά» κριτήρια. Δίνουν εφιαλτικές διαστάσεις στην δύναμη του κακού, ανακαλώντας ασυνείδητα στην επιφάνεια μια μεγάλη αίρεση που ταλαιπώρησε αφάνταστα την πρώτη Εκκλησία, τους Μανιχαίους οι οποίοι  διακήρυτταν ότι το κακό (ο Διάβολος) είναι αιώνιο, απέναντι στο καλό με δύναμη και υπόσταση αντίστοιχη του καλού (Θεού). Οι Πατέρες της Εκκλησίας με επικεφαλής τον Άγιο Ιωάννη τον Δαμασκηνό συγκρότησαν μια δομημένη δογματικά θέση για την παρουσία το κακού ως απουσία του καλού, ως «παρ-υπόσταση», όπου το κακό δεν υπάρχει αντικειμενικά στην κτίση ως δημιουργία Θεού, αλλά ότι δανείζεται την ύπαρξη του καλού, για αυτό και όποιος πράττει το κακό, το κάνει νομίζοντας ότι πράττει την στιγμή εκείνη το νομιζόμενο από τον ίδιο καλό. Με άλλα λόγια, το κακό δεν έχει αυθύπαρκτη παρουσία.4

Σήμερα πλήθος Περιοδικών, βιβλίων, εκπομπών και προβολών στο YUTOOBE, Ιστοσελίδων(ακόμη και Ι. Μονών) επαναφέρουν την αρχαία εκείνη αίρεση «από την πίσω πόρτα».Την εμπλουτίζουν με παγανιστικά στοιχεία. Στις νέες θεωρίες κυριαρχεί μια παχυλή ερμηνεία του κόσμου: Απουσία του Θεού, απουσία προσωπικής δυνατότητας για αντίσταση, αίσθηση ότι την δύναμη την έχουν κάποια αόρατα ανθρώπινα ή μη κέντρα αποφάσεων. Το αποτέλεσμα είναι πολλοί να εγκλωβίζονται συναισθηματικά στο φόβο, στην εξάρτηση από τους οποίους «νέους ερμηνευτές του μέλλοντος» μας και να γίνονται αντικείμενο στυγνής  οικονομικής και ψυχολογικής εκμεταλλεύσεως.

Η Εκκλησία μιλά με αισιοδοξία για το μέλλον. Στην Αποκάλυψη  ο κόσμος δεν καταστρέφεται αλλά ανακαινίζεται. Γίνεται κατάλληλος για την αιώνια αγαπητική συνάντηση Θεού και ανθρώπων. Μέσα στην Ενορία, γύρω από την Αγία Τράπεζα η Εκκλησία με τον ερχομού του Κυρίου μας, ετοιμάζει ένα αισιόδοξο  μέλλον. Μας θυμίζει διαρκώς ότι ο Θεός είναι ο μόνος  δημιουργός, ο Προνοητής, ο Συντηρητής και τελικά ο αναμορφωτής της παγκόσμιας Ιστορίας.

Ε. Μετάθεση Ευθυνών

Σήμερα ο άνθρωπος αναζητά εύκολες λύσεις, «από μηχανής θεούς». Επιθυμεί μια εύκολη και ανέξοδη σωτηρία χωρίς τον προσωπικό του μόχθο. Όπως και με την Μαγεία, η λύση των προβλημάτων μας είναι αρκετά εύκολο και ανώδυνο να αποτελεί μια υπόθεση έξω από εμάς, κάποιων «αόρατων μεγάλων δυνάμεων» που αντιπαλεύουν αδίστακτα μεταξύ τους για την εξουσιαστική επικράτηση τους πάνω στην σύνολη ανθρωπότητα. Η σύγχρονη ενασχόληση με την αποκαλυπτολογία ασυνείδητα εισηγείται την αποφυγή της προσωπικής ευθύνης. Μας μεταμορφώνει από διαμορφωτές σε θεατές της ζωής: Ο Θεός ή οι αντίπαλοι Του, αναλαμβάνουν «μαγικά», ανέξοδα για εμάς, να κατευθύνουν την Ιστορία της ανθρωπότητας στην αυτοκαταστροφή της ή στην σωτηρία της χωρίς να χρειάζεται ή να μπορούμε να κάνουμε κάτι.

Τελικά ο άνθρωπος καθορίζεται από την ποιότητα της σκέψεως του και της πίστεως του. Διαμορφώνει ανάλογη στάση ζωής. Η σύγχρονη Αποκαλυπτολογία εισηγείται έναν άνθρωπο «του καναπέ», παθητικό και βολεμένο μάρτυρα μιας κινηματογραφικής πραγματικότητας και όχι τον προσωπικά ενεργό Χριστιανό, πολίτη, ή τον οικογενειάρχη που έχει ένα ικανό κίνητρο για να παλέψει δημιουργικά στο παρόν  για ένα καλύτερο μέλλον.

1. Πρβλ. Δημ. Μπεκριδάκη,Θεολόγου – M.Phil. Θρησκειολογίας, Εκπαιδευτικού,. Τα Νέα Θρησκευτικά Κινήματα: Μια Βασική Τυπολογία

 2.  Ο.π. Δημ. Μπεκριδάκη,Θεολόγου – M.Phil. Θρησκειολογίας, Εκπαιδευτικού, Τα Νέα Θρησκευτικά Κινήματα…..

 3.  Ό.π., Δημ. Μπεκριδάκη,Θεολόγου – M.Phil. Θρησκειολογίας, Εκπαιδευτικού, Τα Νέα Θρησκευτικά Κινήματα…..

4.  Πρβλ., π. Νεκταρίου Γ. Κουτρουμάνη, Η κόλαση κατά τον Άγιο Ιωάννη τον Δαμασκηνό στο Κατά Μανιχαίων έργο του, http://www.zoiforos.gr/index.php?option=com_k2&view=item&id=1198:%CE%B7

π. Νεκταρίου Κουτρουμάνη,

 

M.th. Ποιμαντικής Ψυχολογίας

Related items

©2005-2016 Zoiforos.gr || Σχεδίαση - Ανάπτυξη Lweb.GR