Ζωηφόρος

Ο δημιουργός του 1821 είναι το Έθνος ολόκληρον, του Νικολάου Βλάχου,

Ο  δημιουργός του 1821

είναι το Έθνος ολόκληρον

του Νικολάου Βλάχου

Περιοδ. «Ελληνική δημιουργία», 1948

από τα «Νεοελληνικά Αναγνώσματα», της Γ΄ Λυκείου του 1981

Κατά τα τελευταία ιδίως έτη κατεβλήθη ιδιαιτέρα προσπάθεια, ίνα η επανάστασις του 1821 θεωρηθή ως το έργον ουχί ολοκλήρου του κακοπαθούντος έθνους, αλλά των προκρίτων μεγάλων γαιοκτημόνων, οι όποιοι δια της απελευθερώσεως του έθνους από του ξενικού ζυγού της δουλείας και της αποκαταστάσεως αυτού εις κράτος ανεξάρτητον επεδίωξαν να διατηρήσουν και εδραιώσουν την αρχήν των.

Άλλ' η επανάστασις του 1821 υπήρξε προϊόν της ομαδικής συνεργασίας των απανταχού Ελλήνων, του έθνους ολοκλήρου, ως διεκήρυξε τούτο ή περισσότερον παντός άλλου εκπροσωπούσα την θέλησιν αυτού συνέλευσις της Επιδαύρου δια της από 15 Ιανουαρίου 1822  προκηρύξεως της:

«Ο κατά των Τούρκων πόλεμος ημών, μακράν του να στηρίζεται εις αρχάς τινάς δημαγωγικάς και στασιώδεις ή ιδιωφελείς μέρους του σύμπαντος ελληνικού έθνους σκοπούς, είναι πόλεμος εθνικός, πόλεμος ιερός, του οποίου η μόνη αίτια είναι η ανάκτησις των δικαίων της προσωπικής ημών ελευθερίας, της ιδιοκτησίας και της τιμής, τα οποία την σήμερον όλοι οι ευνομούμενοι και γειτονικοί λαοί της Ευρώπης τα χαίρουσι».

Δεν είναι το έπαθλον μέρος της Ελλάδος, ουδέ το τίμημα των θυσιών μερίδος των Ελλήνων η κτηθείσα ελευθερία. Άλλα ενιαίος ήτο ο πόθος, ενιαία η ελπίς, ενιαίος ο άγων του έθνους, όπως είναι ενιαία -και του   ελληνισμού η υπόστασις. Η φυλή ολόκληρος είχε την πρωτοβουλίαν της εξεγέρσεως, η φυλή ολόκληρος ηγωνίσθη με την ψυχήν και τους οδόντας δια την πατρίδα και της φυλής ολοκλήρου το ψυχικόν σθένος και αι θυσίαι εξησφάλισαν το πρώτον σκήνωμα της εθνικής ελευθερίας. Όλοι οι Έλληνες οι κατοικούντες επί εδάφους ελληνικού και οι Έλληνες οι εν διασπορά εις όλα τα σημεία του ορίζοντος, από τα βάθη της Μ. Ασίας και της Συρίας μέχρι της Βενετίας και της Τεργέστης, από της μεσημβρινής Ρωσίας και των Παραδουνάβιων  ηγεμονιών  μέχρι  της Αιγύπτου,  είναι  οι  αυτουργοί  της επαναστάσεως του  1821.   Αρχιερείς,   ιερείς των χωρίων,   μοναχοί των μονών, αγρόται δουλοπάροικοι δι' επαχθούς εργασίας και του ιδρώτος του προσώπου κερδίζοντες τον άρτον των,  ναυτιλλόμενοι  δια της  πάλης προς  την  αγριότητα της  θαλάσσης  πλουτήσαντες, έμποροι ανταλλάξαντες το ευκραές κλίμα της πατρίδος προς το τραχύ και άξενον κλίμα ξένων χωρών, ίνα δώσουν διέξοδον εις την περισσεύουσαν δραστηριότητα των, ταπεινοί του γένους διδάσκαλοι, οι φρουροί της εννόμου τάξεως και ασφαλείας του οθωμανικού κράτους αρματολοί, οι κλέφται των ορέων και οι πειράται της θαλάσσης: όλοι αυτοί είναι οι πρωτεργάται της εθνικής ανεξαρτησίας.

Μαρτυρεί περί τούτου η καταπληκτική διάδοσις του μυστηρίου της Φιλικής Εταιρείας, της οποίας πυκνοί οι πλόκαμοι εξηπλώθησαν εις όλας τας κοινωνικάς τάξεις, εις όλους τους τόπους, ένθα ομαδικώς ή διεσπαρμένοι έζων Έλληνες, από των πατριαρχών της Κωνσταντινουπόλεως και της Αλεξανδρείας μέχρι των μοναχών των μονών του Μεγάλου Σπηλαίου και του Αγίου "Ορους, άττό των έμ-ττόρων της Ρωσίας, της Βεσσαραβίας, της Τεργέστης, της Κωνσταντινουπόλεως, της Σμύρνης, του Λιβάνου και της Αιγύπτου μέχρι των κλεφτών και των αρματολών της Ηπείρου, της Μακεδονίας, της Θεσσαλίας, της Στερεάς Ελλάδος και της Πελοποννήσου και από των αγροτών της Μακεδονίας, της Θεσσαλίας και της Πελοποννήσου μέχρι των εκπροσώπων της αριστοκρατίας της Ύδρας, των Σπετσών και των Ψαρών.

«Ηγεμόνες και πατριάρχαι — παρατηρεί ο πρωτοσύγκελος της Μητροπόλεως Χριστιανουπόλεως και εκ των αυθεντικωτέρων ιστορικών της επαναστάσεως Αμβρόσιος Φραντζής — μητροπολίται και επίσκοποι και διάκονοι και ηγούμενοι μοναστηριών και ιερομόναχοι και πρεσβύτεροι και μοναχοί και απλοί δόκιμοι, άρχοντες, προεστώτες, έμποροι, τεχνίται βιομήχανοι μέχρι και αυτού του ποιμενικού υπηρέτου επερίμεναν την στιγμήν της αποστασίας και της καταστροφής όλων των Τούρκων...».

Μαρτυρούν περί τούτου ο τρόπος της διεξαγωγής του αγώνος και αι ανήκουστοι θυσίαι, εις τας οποίας υπεβλήθη κατά την διάρκειάν του το έθνος ολόκληρον, ανεξαρτήτως τόπου και κοινωνικής τάξεως, προς εξαγοράν της ελευθερίας του.

Είναι  αληθές   ότι ένεκα αντίξοων περιστάσεων  δεν  επεξετάθη η επανάστασις του 1821, κατά τα εσχεδιασμένα, πανταχού της ελληνικής γης, αλλά παρέμεινε μέχρι τέλους εντοπισμένη εις   μικρόν μόνον τμήμα αυτής. Κατά τους υπολογισμούς του Ιωάννου Φιλήμονος το εν τέταρτον μόνον της ελληνικής γης έλαβε μέρος εις τον αγώνα, τα δε τρία τέταρτα έμειναν μέχρι τέλους αμέτοχα αυτού. Η συνωμοσία όμως του έθνους υπήρξε γενική και όχι μερική. Ενέχονται εις αυτήν οι Ασιάται και οι Ευρωπαίοι Έλληνες, οι εξεγερθέντες και οι μη εξεγερθέντες, όλα τα τμήματα της ελληνικής γης προσφέρουν τα ολοκαυτώματα των εις τον βωμόν της πατρίδος: η Θράκη την Κωνσταντινούπολη και την Αδριανούπολιν, η Μακεδονία την Νάουσαν, το Άγιον  Όρος, την Κασσάνδραν και τα Μαδεμοχώρια, η Ήπειρος το Σούλι, το Συρράκον και τους Καλαρρύτας,  η  Θεσσαλία τον  Ασπροπόταμον  και την  Μαγνησίαν,   η Στερεά Ελλάς το Μεσολόγγι, την Αλαμάναν και την Γραβιάν, η Πελοπόννησος το Μανιάκι, το Βαλτέτσι, την Σφακτηρίαν και τα Δερβενάκια, η Μ. Ασία τας Κυδωνιάς, τα Μοσχονήσια και την Σμύρνην, το Αιγαίον πέλαγος την Χίον, τα Ψαρά και την Κάσον, η ανατολική Μεσόγειος την Κύπρου και την Κρήτην.

Εγκαταμειγνύουν το αίμα των μετά του αίματος των μαχητών της επαναστατημένης  Ελλάδος οι  πρόσφυγες  του Σουλίου, της Θεσσαλίας,  της Μακεδονίας,  της Σμύρνης και των Κυδωνιών και οι υπό ξένην προστασίαν Επτανήσιοι εις το Πέτα, τας Αθήνας, το Μεσολόγγι και τας Πάτρας. Ανθαμιλλώνται εις αγριότητα, αλλά και κατά το μέγεθος της παρομαρτούσης δυστυχίας αι σφαγαί και δηώσεις της Ναούσης, της Χίου, των Ψαρών, του   Μεσολογγίου και των Αθηνών προς τας σφαγάς και τας δηώσεις της Κωνσταντινουπόλεως, της Α δριανουπόλεως, της Σμύρνης, των Κυδωνιών, της Κω και της Κύπρου.

Συναντώνται εις τας αγοράς της Κωνσταντινουπόλεως, της Θεσσαλονίκης, της Σμύρνης και της Αλεξανδρείας οι αιχμάλωτοι της εντεύθεν και της εκείθεν του Αιγαίου πελάγους Ελλάδος και συνενώνουν τα δάκρυα του κοινού πόνου και της κοινής νοσταλγίας, όπως άλλοτε οι αιχμάλωτοι υιοί του Ισραήλ παρά τας όχθας των ποταμών της Βαβυλώνας.

Εις τας κοινάς δε θυσίας εις αίμα προστίθενται και αι κοιναί θυσίαι εις χρήμα του επαναστατημένου, του εμπορευομένου εν τη αλλοδαπή και του υπό ξένην προστασίαν Έλληνος.

Εν τη επαναστατημένη  Ελλάδι η  Εκκλησία μαζί με τους  πολυάριθμους μαρτυράς της προσφέρει  800 οκάδας αργύρου εκ των Ιερών σκευών των μονών και των ναών οι πρόκριτοι της Ύδρας, των Σπετσών και των Ψαρών διαθέτουν εξ ιδίων δια τον εξοπλισμόν και την κίνησιν των πλοίων των 20 εκατομμύρια περίπου παλαιών δραχμών κατά την γενομένην εκκαθάρισιν των λογαριασμών των μετά τον τερματισμόν του αγώνος,  εκτός των πληρωθέντων υπό της Προσωρινής Διοικήσεως κατά την διάρκειαν της επαναστάσεως, οι προεστώτες των πόλεων και των χωρίων   διατρέφουν εξ   ιδίων κατά τα πρώτα βήματα του αγώνος τους μαχητάς και ενισχύουν οικονομικώς τον αγώνα δια των προαιρετικών εισφορών  και  της έγγραφης των εις αναγκαστικά δάνεια- οι χειρώνακτες και οι αγρόται,   αι   χήραι   και   τα   ορφανά   μετέχουν   των αναγκαστικών συνεισφορών του ενός γροσίου κατ' άτομον. Άλλα και οι μακράν της επαναστατημένης Ελλάδος Έλληνες δεν υστερούν εις θυσίας: Οι υπό ξένην προστασίαν Επτανήσιοι διαθέτουν γενναία ποσά προς ενίσχυσιν του αγώνος, αι δε θυσίαι των προς ανεφοδιασμόν της λιμωττούσης φρουράς του Μεσολογγίου υπερβαίνουν τα όρια της απλής φιλανθρωπίας, οι δε ομογενείς της Ιταλίας, της Αυστρίας και της Ρωσίας, οι έμποροι της Χίου — πρόσφυγες της Χίου, των Κυδωνιών και των Ψαρών — δεν παύουν να ενισχύουν οικονομικούς τον αγώνα δια της αποστολής τροφίμων, ενδυμάτων, φαρμάκων, δια της αγοράς πυρπολικών και της εξαγοράς αιχμαλώτων.

Το γεγονός ότι η πρωτοβουλία προς έναρξιν και διεξαγωγήν του αγώνος συνδέεται προς ευάριθμα και ωρισμένα μόνον πρόσωπα, τα όποια δυνάμεθα να κατονομάσωμεν, καθ΄ εαυτό δεν έχει αξίαν. Κατά πάσας τας εποχάς υπάρχουν εις τα έθνη, παρά τας αφανείς και  αγνώστους  μάζας,  και  οι  πνευματικοί  ηγέται  αυτών.   Άλλα και οι πνευματικοί ηγέται και αι αφανείς μάζαι είναι προϊόν μιας και της αυτής ουσίας, είναι σαρξ εκ της σαρκός ενός και του αυτού έθνους. Οι πνευματικοί ηγέται του έθνους, είτε εκ της πνευματικής υπεροχής και του κύρους των είτε εκ της συνδρομής των περιστάσεων και της τύχης αντλούντες την ιδιότητα ταύτην, είναι απλώς εκπρόσωποι και σημαιοφόροι ωρισμένων διαθέσεων και τάσεων, των οποίων φορεύς είναι ολόκληρον το έθνος. Η δε αποστολή των συνίσταται  εις το να  συγκεντρώνουν,   οργανώνουν και   κατευθύνουν προς τα εμπρός τους ασυστηματοποιήτους παράγοντας του έθνους, αφυπνίζουν και εμψυχώνουν τας διάχυτους και λανθάνουσας δυνάμεις αυτού.

Η δύναμις δε, η οποία συνείχε τους απανταχού Έλληνας δια δεσμών άλυτων, παρώθησεν εις την απόφασιν προς αποτίναξιν του ξενικού ζυγού της δουλείας, ώπλισε τους φανερούς και αφανείς εργάτας της επαναστάσεως και ενέβαλεν εις αυτούς την προθυμίαν εις θυσίας και την εγκαρτέρησιν εν ταις δοκιμασίαις και ταις συμφοραίς, υπήρξε το φρόνημα το εθνικόν. Η ορθόδοξος δηλ. διδασκαλία, η συνεχώς καταβαίνουσα εκ του Όρους των Ελαίων και το κάλλιστον των φωνημάτων, η ελληνική γλώσσα, η συνεχώς καταβαίνουσα εκ του Ελικώνος, προ παντός δε η συνείδησις του εθνικού προορισμού, η οποία δεν εξέλιπε μετά την κατάλυσιν του βυζαντινού κράτους, άλλ' επέζησε και μετά την καταστροφήν και την δουλείαν ως ανάμνησις του ενδόξου παρελθόντος της ελληνικής φυλής και ως ελπίς περί ταχείας πολιτικής  αποκαταστάσεως του έθνους.

Η δύναμις, κατά ταύτα, η οποία συνείχε τους εξεγερθέντος κατά το 1821  Έλληνας, δεν υπήρξεν υλικής φύσεως, τ.έ'. τα οικονομικά συμφέροντα των κοινωνικών τάξεων και η εκ τούτων προερχομένη και διατηρούμενη αντίθεσις προς αλλήλας και την κυρίαρχον δύναμιν,   αλλά  εθνικής  και   πνευματικής  φύσεως,  τ. ε. ιδέα.   Η συνεκτική δε δύναμις των ιδεών είναι περισσότερον ισχυρά και αδιάλυτος παρά η των υλικών συμφερόντων. Διότι, ενώ αι ιδέαι είναι κοινόν κτήμα πάντων εις κοινήν ενέργειαν και δράσιν οτρύνουσαι και εμψυχούσαι, τα οικονομικά αγαθά τουναντίον είναι ανίσως διανεμημένα  και ουχί σπανίως προκαλούν έριδα μεταξύ των ανθρώπων εξ αφορμής της κτήσεως αυτών. Εντεύθεν συμβαίνει   ότι λαοί και κράτη, παρά τοις οποίοις κοινά ιδεώδη συνέχουν  τους   απαρτίζοντας αυτά πολίτας, προάγονται ταχέως εις ευρωστίαν ηθικήν  και  ακμήν  υλικήν  και  εξυψούνται  εις  σημασίαν  παγκόσμιον υπέρ της ιδίας υπάρξεως και της προαγωγής του κοινού πολιτισμού της ανθρωπότητας κατά δύναμιν εργαζόμενα. Τουναντίον δε λαοί και κράτη, τα όποια υφίστανται χάριν του οικονομικού συμφέροντος, ελλείπει δε το πνεύμα της θυσίας και της αυταπαρνήσεως από των υπηκόων των, φέρουν εν εαυτοίς τα σπέρματα της διαλύσεως και της αποσυνθέσεως.

Προσεπικυρούν την αλήθειαν ταύτην η  ταχεία παρακμή   της αρχαίας Καρχηδόνος, της οποίας χαρακτηριστικόν γνώρισμα υπήρξε θρησκεία πτωχή εις ιδεώδη και στοιχεία ηθικά και η ελλειψις αυταπαρνήσεως και  πνευματικής υπεροχής παρά τοις υπηκόοις της και η διάλυσις η απορρόφησις υπό του κράτους των συσταθεισών κατά τον 16ον και 17ον αιώνα προς εκμετάλλευσιν των αποικιών μεγάλων  εμπορικών  εταιρειών,   εν  ταις  οποίαις  ουδέν  υψηλότερον ιδεώδες συνείχε τους εταίρους παρά το υλικόν συμφέρον και η πλεονεξία.

Αγιολογιο

Αγιον Ορος

©2005-2016 Zoiforos.gr || Σχεδίαση - Ανάπτυξη Lweb.GR

Login or Register

Register

User Registration
or Cancel