της ΑΡΤ. ΜΕΝΑΓΙΑ

από το βιβλίο «Ακριβοπληρωμένη Λευτεριά» (τόμος Α')\

στο περιοδικό «Προς την Νίκην», τεύχος 721, Μάρτιος 2010

Ποιος μπορεί να λησμονήση την αλησμόνητη στροφή του Δ. Σολωμού από τον λαμπρόν «Ύμνον εις την Ελευθερίαν»;

«Της αυγής δροσάτο αέρι

δεν φυσάς τώρα συ πλιό

στων ψευδόπιστων το αστέρι.

Φύσα, φύσα εις το ΣΤΑΥΡΟ » (στρ. 73).

Με το απλόν κάλλος της δίνει την πλέον παραστατικήν εικόνα της αγέραστης νίκης του ιερού Αγώνος μας. Μπροστά μας περνά ένας σίφουνας, Κλέφτες και Αρματολοί, με τα επαναστατικά των σώματα και τις αναπεπταμένες παντιέρες.

Τις θωρούμε και μας φέρνουν ανατρίχιασμα. Είναι φλάμπουρα με τον σταυρόν του Κυρίου. Μαννάδες, σύζυγοι κι αδελφάδες τις ύφαναν στους αργαλειούς, τις κέντησαν κατά παραγγελίαν του καπετάνιου, του ήρωος.

Το 1777 δεκαοχτάχρονος ο ξακουστός Ζαχαριάς «κατήρτισε σώμα εξήντα συντρόφων... κι έρραψε τρίχρωμο μπαϊράκι με σταυρόν». Αυτό το ιερόν «έμβλημα» βάζει ο ήρως στην σημαίαν του. Από κοντά θαυμαστή είναι και η έμπνευσις με την οποίαν την κατασκευάζει.

Η επάνω της μεριά είναι κόκκινη. Στο άλικο το χρώμα της η πορφύρα του Βυζαντίου να ξαναζή στων σκλαβωμένων τη μνήμη.

Άλλα και κάθε Έλλην στου πορφυρού χρώματος το αντίκρυσμα να νοιώθη για τον ίδιο του τον εαυτό πώς έχει ψυχή αδούλωτη κι είναι όχι ραγιάς, αλλά «αυτεξούσιος»!

Η μεσαία μεριά διατάσσει νάναι ολόασπρη. Να διαλαλή του Αγώνος την αγνότητα. Κι απάνω στο καθάριο, τάσπρο το πανί, εκεί νάναι ο σταυρός, ο μεγαλώτατος. Της νίκης το άγιον τρόπαιον.

Και το στερνό πια κομμάτι το θέλει ο Ζαχαριάς μαύρο, κατάμαυρο ωσάν φτερό θανάτου. Να διαλαλή το ιδανικό «Ελευθερία ή θάνατος».

Καπετάνιον και θαυμαστήν του τρανού Ζαχαριά συναντούμε σε λίγο τον Θοδωράκη της Κωνσταντούς, της χήρας της Κολοκοτρώναινας τον γυιό.

Ο Θοδωρής στα δώδεκα χρόνια του συλλαμβάνει «ποιητικωτάτην έμπνευσιν» για το μπαϊράκι του. Πλήθος αστέρες τουρανού να το λαμπροστολίζουν κι ανάμεσα τους, ο Χριστός! Ναι, ένα τεράστιον Χ ανάμεσα στ' άστρα είναι η πολεμική παντιέρα του κατοπινού Αρχιστρατήγου. Χαρακτηριστικόν είναι εδώ, πώς ο Θοδωρής θέλει τον ίδιον τον Σταυροφόρον του Γολγοθά να βλέπη και να παίρνη δυνάμεις.

Αλήθεια, έχομε μιαν εκδήλωσι του μικρού παλληκαριού πού ζωντανεύει γεγονός λησμονημένο: Την ασάλευτη καρτερία πάντλούσανε οι ραγιάδες από του Κυρίου τα Πάθη και τάνεξάντλητα θάρρη από την Ανάστασί Του.

Σφιχταγκαλιασμένο με την ελληνική στεριά απλώνεται το πέλαγος. Ρίχνομε τα βλέμματα μας και να, Σημαία και Σταυρός κυριαρχούν στον πόντο. Το θέαμα είναι μοναδικό.

«Μαύρο καράβι πάει μπροστά-μαύρα και τα πανιά του. Μαύρα καράβια τάκλουθοϋν-μαύρα και τα πανιά τους».

Όμως, τί λάμπει μεσ' στη μαυρίλα,   μέσα   στη   σκοτεινιά;

Ασπρογαλάζιος ήλιος υψώνεται μεσούρανα! «Γαλάζιο βάθος και λευκός σταυρός», «τουρανού παντιέρα». Η σημαία του πειρατικού στολίσκου του Γιάννη του Σταθά(1).

Η Ιστορία υπογραμμίζει: «Τα πλοία έως τότε είχαν την ρωσικήν σημαίαν. Ο Σταθάς την αντικαθιστά με ελληνικήν της εμπνεύσεως του: «γαλάζιο βάθος και λευκός σταυρός».

Οι ραγιάδες, είναι γεγονός πώς δεν είναι οργανωμένον Κράτος. Δεν έχουν πολιτικόν έμβλημα. Ο άγνωστος όμως ποιητής του «Θρήνου της Κωνσταντινουπόλεως» σα νάτανε προφήτης τραγούδησε, πώς οι Γραικοί έχουν «Σημάδι». Σφραγίδα δηλαδή. Έμβλημα. Ποίον;

«Μέγα Φλάμπουρον τον Σταυρόν του Κυρίου»! Ο στίχος ειπωμένος με ιεράν καύχησιν έγινε θρύλος. Πέταξε από τόπο σε τόπο. Ρίζωσε στις καρδιές. Στην έκρηξι της Επαναστάσεως αντί για μπαϊράκι ύψωναν και μόνον τον σταυρόν.

Μα ας ταχύνουμε το βήμα να φθάσωμε στην πλατεία του Αγίου Γεωργίου στην Πάτρα. Είναι 24 Μαρτίου 1821. Εδώ είναι φθασμένοι οι καπεταναίοι με τις σταυροφόρες παντιέρες τους. Ένας, ένας περιστοιχίζουν τον Γερμανόν. Ο τρανός επίσκοπος έχει στημένον «μεγάλον απλούν ξύιλινον σταυρόν». Και παρά τον Σταυρόν ευρισκόμενος «απήγγελλε τον όρκον».

Οι ορκιζόμενοι έφεραν το χέρι εις τον Σταυρόν, τον ησπάζοντο και έλεγαν ως όρκον τα τρία αυτά δραματικά λόγια: «Ελευθερία ή θάνατος»(2).

Την ίδια ήμερα 24 Μαρτίου ο Γέρος του Μοριά, «κατεσκεύασε δύο σημαίας με τον Σταυρόν ως μόνον έμβλημα» και με 300 μόνον άνδρας εξεκίνησε να εκστρατεύση στην Αρκαδία.

Ο σταυρός ήταν το αχώριστον όπλον του Κολοκοτρώνη. Αυτόν έφερε μεγαλοπρεπώς χαραγμενον και στο εμπρόσθιον μέρος της γιγαντιαίας περικεφαλαίας του και έκραζε: «Ο Θεός του παντός μεθ' ημών έσεται»!

Το δημοτικό μας τραγούδι φανερώνει κι άλλη μια πτυχή της λατρείας και της ακράδαντου πίστεως των ηρώων μας στον Τίμιον Σταυρό. Τον φέρουν «Τίμιον ξύλον», ιερό φυλαχτάρι στα στήθη των.

«Καβάλλα πάν οι αρχηγοί. Καβάλλα χαιρετούνε... Και μέσ' στη μέσ' στο στήθος των και τίμιο φέρουν ξύλο.» Η θερμή λατρεία προς τον Εσταυρωμένον Χριστόν έκανε μερικούς να αποδημούν και σ' αυτούς τους Αγίους Τόπους. Ας θυμηθούμε τον γερο-Βλαχάβα, πού «εις ηλικίαν 76 ετών απήλθε πεζός εις Ιεροσόλυμα με το όπλον και το πρωτοπαλλήκαρόν του, ίνα αποθάνη  εις τους αγίους τόπους».

Άλλα, ας στρέψωμε την προσοχήν μας ξανά στο πέλαγος. Αγνάντια μας έχομε τις Σπέτσες.  Είναι  βαθειά χαράματα της Κυριακής των Βαΐων του 1821. Ταχειά-ταχειά σβέλτοι Σπετσιώτες, κατ' εντολήν των προκρίτων, καταλαμβάνουν το Διοικητήριον. Κάτου τα Τουρκικά εμβλήματα!

«και ανυψώθη αντί της ημισελήνου ο σταυρός»

Η έκφρασις είναι χαρακτηριστική. Με την λέξιν «σταυρός» δηλώνεται η σημαία. Σημαία και σταυρός είναι ταυτόσημα. Όμως, το μεγάλο πανηγύρι έγινε «Κατά την ανάγνωσιν της περιεχόμενης εις το Ευαγγέλιον της ημέρας φράσεως: «Ωσαννά εν τοις υψίστοις, ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου».

Τότε «τα κανόνια των εις τον λιμένα ευρισκομένων πλοίων ήρχισαν να εκπυρσοκροτούν και ανυψώθη εις τα κατάρτια των η σημαία της επαναστάσεως».

Ο σταυρός κυριαρχεί. Είναι εις το μέσον της γαλανής σημαίας «στηριζόμενος επί ημισελήνου ανεστραμμένης»(3)

…………………………………………………………………………………………………………………………………….Το ιστορικόν ανέκδοτον από την άλωσι της Τριπόλεως βάζουμε στερνό σταχυολόγημα στον πλούσιο άμητό πού δίνει το θέμα, «Σταυρός-Σημαία.» Το αντιγράφαμε από την ιστορίαν της Ελληνικής Επαναστάσεως Δ. Κόκκινου.

«Κατά την πρώτην μεγάλην νίκην των Ελλήνων, την άλωσιν της Τριπολιτσάς, οι νικηταί κρημνίσαντες εκ του Διοικητηρίου την τουρκικήν σημαίαν ύψωσαν την Ελληνικήν.

Ο Παπαφλέσσας εσχημάτισεν εκ του έσωράσου του, το όποιον ήτο κυανούν, εν τετράγωνον σχήμα, επί του οποίου ο αγωνιστής Κεφάλας σχίσας από την λευκήν φουστανέλλαν του δύο λωρίδας προσήρμοσεν αυτάς εν σχήματι σταυρού.

Ούτω, εσχηματίσθη εκ του προχείρου σημαία κυανή με λευκόν σταυρόν».

Έτσι γεννήθηκε κι έμεινε νάστράφτη παντοτεινά στην ψυχή του Έλληνος το διπλό πανώρηο αστέρι, Σταυρός και Σημαία, με μια ασύγκριτη και ξέχωρη ενότητα.

 (1)Ο τρομερός αυτός θαλασσομάχος ωνόμαζε τα πλοία του με τα Ελληνικά διαμερίσματα: π.χ. «Μοριάς», «Ρούμελη»,  «Όλυμπος», «Κασσάντρα», ώστε ολόκληρη η Ελλάς με την σταυροφόρον σημαίαν κυριαρχούσε στο Αιγαίον.

(2)Διονυσίου Κόκκινου: Η Ελληνική Επανάστασις τ. 1, 274.

(3)Η σημαία των Σπετσών «ήτο κυανόχρους με ερυθράν ταινίαν ολόγυρα και με τον σταυρόν εις το μέσον, στηριζόμενον επί ημισελήνου ανεστραμμένης -σύμβολον καταλύσεως της τουρκικής κυριαρχίας- με λόγχην δεξιά του σταυρού και προς τα αριστερά με φίδι περιτυλιγμένον εις άγκυραν και γύπα ραμφίζοντα την γλώσσαν του φιδιού. Ήτο δε γραμμένον: «Ελευθερία ή θάνατος»!