ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ

ΙΛΑΡΙΩΝ

Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ,

προϊστάμενος του Τμήματος Εξωτερικών

Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας

Η καθολική Δύση πίσω από την προφυλάκιση του Εφραίμ

ΘΑΝΑΣΗ ΑΥΓΕΡΙΝΟΥ, ΜΟΣΧΑ

***

«Ελπίζουμε ότι η θέση μας δεν θα αγνοηθεί, όπως εξίσου ελπίζουμε πως δεν θα αγνοηθεί η άποψη της ευρείας κοινής γνώμης στην Ελλάδα, τη Ρωσία και σε άλλες χώρες».

***

«Όταν αποστέλλουμε κάποια αίτηση, πολύ περισσότερο με την υπογραφή του Πατριάρχη, έχουμε ως αφετηρία μας το ότι δεν πρέπει να αγνοηθεί».

***

Ρωσικές διπλωματικές πηγές δεν κρύβουν την έκπληξη τους για τη βεβιασμένη, όπως τη χαρακτηρίζουν, ερμηνεία περί «επέμβασης στα εσωτερικά της Ελλάδας».

***

Αποφασισμένη να κλιμακώσει τις αντιδράσεις της απέναντι στην προφυλάκιση του ηγούμενου

Εφραίμ αμέσως μετά τις δεκαήμερες πρωτοχρονιάτικες αργίες στη Ρωσία δηλώνει η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, εάν και εφόσον δεν υπάρξουν από ελληνικής πλευράς δείγματα ότι εισακούονται οι ρωσικές ευαισθησίες, που θα μπορούσαν -ως υπονοείται- να ικανοποιηθούν, εάν μετατρεπόταν το καθεστώς κράτησης του αρχιμανδρίτη σε κατ' οίκον περιορισμό στη Μονή Βατοπαιδίου. Αυτό δήλωσε απερίφραστα στα «Επίκαιρα», ο μητροπολίτης Βολοκολάμσκ, Ιλαρίων, προϊστάμενος του πανίσχυρου Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας, αξίωμα που κατά παράδοση θεωρείται το νούμερο δύο στην ιεραρχία της Ρωσικής Εκκλησίας.

Θυμίζοντας το παρακλητικό μήνυμα που απέστειλε ο Πατριάρχης Κύριλλος προς τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας, κ. Κάρολο Παπούλια, ο μητροπολίτης Ιλαρίων σημειώνει: «Όταν αποστέλλουμε κάποια αίτηση, πολύ περισσότερο με την υπογραφή του Πατριάρχη, έχουμε ως αφετηρία μας το ότι δεν πρέπει να αγνοηθεί. Εάν αγνοηθεί, τότε αυτό θα μαρτυρά μια ορισμένη θέση, την οποία θα λάβουμε υπόψη μας, και στις περαιτέρω ενέργειες μας θα ξεκινάμε από εκεί. Ωστόσο, ελπίζουμε ότι η θέση μας δεν θα αγνοηθεί, όπως εξίσου ελπίζουμε πως δεν θα αγνοηθεί η άποψη της ευρείας κοινής γνώμης στην Ελλάδα, τη Ρωσία και σε άλλες χώρες. Εγείρεται τώρα ολόκληρο κίνημα για την υπεράσπιση του αρχιμανδρίτη Εφραίμ, γίνεται συλλογή υπογραφών, διεξάγονται συγκεντρώσεις», μια και «προκαλεί απορία και δυσαρέσκεια σε πολλούς ορθόδοξους πιστούς» το γεγονός ότι δεν γίνεται λόγος για «κάποιο αποδεδειγμένο έγκλημα που έχει τελεστεί, αλλά διεξάγεται δικαστική διερεύνηση για ένα συμβόλαιο, το οποίο συμφωνήθηκε μερικά χρόνια πριν και, ενώ τελική ετυμηγορία ακόμη δεν υπήρξε, ο αρχιμανδρίτης ήδη βρίσκεται στη φυλακή».

Αντιδράσεις στη Ρωσία

Ρωσικές διπλωματικές πηγές δεν κρύβουν την έκπληξη τους για τη βεβιασμένη, όπως τη χαρακτηρίζουν, ερμηνεία περί «επέμβασης στα εσωτερικά της Ελλάδας», που δόθηκε σε μια διαμαρτυρία εν πολλοίς κοινωνικών και θρησκευτικών οργανώσεων, η οποία κλιμακώθηκε και προσέλαβε τέτοιες διαστάσεις στη Ρωσία «ακριβώς και λόγω του ότι συνάντησε την πλήρη απροθυμία της ελληνικής ηγεσίας να αντιμετωπίσει με κατανόηση την ουσία των ρωσικών παραπόνων και να αναζητήσει κάποιας μορφής συμβιβασμό».

«Η Μόσχα δεν θα μπορούσε να μην ενοχληθεί», εξηγούν οι ίδιες πηγές, «από την εξευτελιστική αντιμετώπιση ενός μοναχού, ο οποίος, ανεξαρτήτως των αμφιλεγόμενων δικαστικών εκκρεμοτήτων του στην Ελλάδα, πριν από μερικές ημέρες συναντούσε κατ' επανάληψη και δημοσίως τον πρόεδρο Μεντβιέντεφ και τον πρωθυπουργό Πούτιν, χάρη στο ιερό λείψανο της Τίμιας Ζώνης, το οποίο συνόδευσε επί περίπου σαράντα ημέρες στη Ρωσία, με αποτέλεσμα να αναδειχτεί στον πλέον γνωστό Έλληνα στη σημερινή ρωσική κοινή γνώμη».

Καλοί γνώστες της νεότερης ρωσικής πραγματικότητας, δηλώνουν πως η καμπάνια για την απελευθέρωση του Εφραίμ μπορεί -καλώς ή κακώς- να συγκριθεί μόνο μ' εκείνες για την απελευθέρωση των Μανώλη Γλέζου και Μίκη Θεοδωράκη κατά τα σοβιετικά χρόνια, όπως θυμούνται, ενώ το όνομα του ηγούμενου ήδη απολαύει πολλαπλάσιας αναγνωρισιμότητας στα ρωσικά ΜΜΕ και στους κόλπους της κοινής γνώμης από τα ήδη ξεχασμένα των πλέον γνωστών πρωθυπουργών της Ελλάδας, συμπεριλαμβανομένων, μάλιστα, των «παλαιών» Κωνσταντίνου Καραμανλή και Ανδρέα Παπανδρέου. «Για τους λόγους της "επιτυχίας" αυτής ας αναλογιστούν πόσο κακό έκαναν όσοι συστηματικά "έθαβαν" τις ελληνορωσικές σχέσεις τα τελευταία χρόνια», επισημαίνουν οι ίδιες πηγές, οι οποίες εκτιμούν πως «αν η Ελλάδα ενδιαφερόταν σοβαρά για τη βελτίωση του κλίματος στις διμερείς σχέσεις, θα έπρεπε να σπεύσει να εκμεταλλευτεί τη λατρεία των Ρώσων πιστών προς την Τίμια Ζώνη και όχι να την αντιμετωπίζει με ειρωνείες και αμηχανία, προτείνοντας, για παράδειγμα, πολύμηνες ή δωρεάν προσκυνηματικές βίζες στα τριάμισι εκατομμύρια των Ρώσων πιστών που την προσκύνησαν και στα πολύ περισσότερα που δεν πρόλαβαν να το πράξουν».

Σε κάθε περίπτωση, είναι ν' απορείς... με τι μούτρα θα αρχίσουν και πάλι οι Έλληνες αξιωματούχοι τόσο της κεντρικής όσο και της περιφερειακής διοίκησης να καλούν τους Ρώσους σε «προσκυνηματικά ταξίδια» στην Ελλάδα, όταν ούτε λίγο ούτε πολύ λοιδορήθηκαν από τα ελληνικά ΜΜΕ και κάποιες επίσημες αντιδράσεις τα ίδια θρησκευτικά αισθήματα στα οποία υποτίθεται πως ενδιαφερόμαστε να «επενδύσουμε»• όταν οι «ελληνικές» θρησκευτικές προθέσεις είναι εξ ορισμού «άσπιλες και αμόλυντες» και οι «ρωσικές» απαραιτήτως «ύποπτες, δόλιες, "καγκεμπίτικες" και επεκτατικές»...

«Πανορθόδοξο ιερό προσκύνημα»

Ερωτηθείς για τη μαζική αυτή κριτική, ο μητροπολίτης Ιλαρίων επανέλαβε πως το Πατριαρχείο Μόσχας σε καμία περίπτωση δεν αμφισβητεί τη δικαιοδοσία της ελληνικής Δικαιοσύνης ούτε την εκκλησιαστική δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου στο Άγιο Όρος, δεν μπορεί, ωστόσο, παρά να αντιμετωπίζει τον Άθω ως «πανορθόδοξο ιερό προσκύνημα» με ειδικό καθεστώς. Αναφερόμενος, καταρχάς, σε τυχόν επικοινωνία του Πατριαρχείου Μόσχας με το... σιωπών Οικουμενικό Πατριαρχείο για το όλο θέμα, ο κ. Ιλαρίων είπε πως «σκεφτόμαστε αυτή τη δυνατότητα», και σημείωσε: «Δεν μπορώ να εξηγήσω τη σιωπή οποιουδήποτε, διότι κάθε άνθρωπος απαντά για τον εαυτό του. Κάθε εκκλησιαστικός ηγέτης σε κάθε δεδομένη κατάσταση λαμβάνει εκείνη την απόφαση, η οποία, κατά την άποψη του, πρέπει, προφανώς, να υπηρετεί τα συμφέροντα της Εκκλησίας της οποίας ηγείται».

Μιλώντας ειδικά για τις σχέσεις Ρωσίας - Αγίου Όρους, καθώς και για το σύνθημα «Ας υπερασπιστούμε τον Άθω!», το οποίο έγινε και ονομασία της ρωσικής οργάνωσης που δημιουργήθηκε για την απελευθέρωση του ηγούμενου Εφραίμ, ο μητροπολίτης Ιλαρίων δήλωσε πως «ο Άθως αποτελεί ένα από τα μέγιστα ιερά του χριστιανικού κόσμου και, κατά τη διάρκεια των αιώνων, στο λαό μας υπήρχαν και εξακολουθούν να υπάρχουν τα πλέον θερμά αισθήματα ως προς τον Άθω και τους ερημίτες του, ως εκ τούτου είναι φυσικό κάθε πλήγμα στον αθωνίτικο τρόπο ζωής, όπως, για παράδειγμα, οι ισχυρισμοί ορισμένων πολιτικών -μεταξύ αυτών και Ελλήνων-, ότι πρέπει να επιτραπεί η πρόσβαση των γυναικών στον Άθω, ότι πρέπει να αλλάξει αυτή η μοναχική ζωή, που διαμορφώθηκε εκεί επί αιώνες, να μην μπορεί να τις συμμεριστεί ούτε η Εκκλησία μας ούτε ο λαός μας». Ο κ. Ιλαρίων πρόσθεσε ότι γνωρίζει πολύ καλά πως το Άγιο Όρος υπάγεται στην κανονική δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου, από το οποίο και ζητούν γραπτή ευλογία και οι Ρώσοι αρχιερείς κάθε φορά που επισκέπτονται τον Άθω, «όπως έπραξα κι εγώ κυριολεκτικά λίγες ημέρες πριν και τροφοδοτήθηκα μ' εκείνο το πνεύμα ευσέβειας, το πνεύμα της βαθιάς θρησκευτικής πίστης, που αποπνέει το Άγιο Όρος».

«Δείγμα αγάπης προς το Άγιο Όρος»

«Ορατό δείγμα της αγάπης που τρέφει προς το Άγιο Όρος ο ρωσικός λαός» χαρακτήρισε ο μητροπολίτης Ιλαρίων και την υποδοχή στη Ρωσία της Τίμιας Ζώνης της Θεοτόκου, συνοδεία μοναχών και του ηγούμενου της Μονής Βατοπαιδίου, Εφραίμ. «Μόνο στη Μόσχα σχεδόν ένα εκατομμύριο πιστοί προσκύνησαν αυτό το άγιο λείψανο και συνολικά στη Ρωσία περισσότεροι από τρία εκατομμύρια. Πού και πότε παρόμοια γεγονότα προκάλεσαν τέτοια συγκέντρωση ανθρώπων; Στη νεότερη ιστορία της χώρας μας κάτι παρόμοιο δεν υπήρξε, γι' αυτό και ήταν τεράστια η απήχηση που προκάλεσε η σύλληψη του Αθωνίτη μοναχού, την οποία ολόκληρη η χώρα μας παρακολούθησε είτε ζωντανά είτε μέσω της τηλεόρασης, αμέσως μετά την επιστροφή του από τη Ρωσία, και η αντίδραση των ανθρώπων σε αυτό το θλιβερό συμβάν ήταν απολύτως φυσιολογική», πρόσθεσε ο υψηλόβαθμός αξιωματούχος της Ρωσικής Εκκλησίας.

Ο μητροπολίτης Ιλαρίων απορρίπτει κατηγορηματικά την ύπαρξη οποιασδήποτε «επεκτατικής πολιτικής της Ρωσίας στον Άθω», προτείνοντας «τότε να μιλήσουμε για επεκτατική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή διαφόρων επιχειρηματικών ομάδων στον Άθω, που επίσης χρηματοδοτούν κάποια έργα εκεί», για να συμπληρώσει: «Πρέπει να κατανοήσουμε ότι ο Άθως, όντας τμήμα της κανονικής δικαιοδοσίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου, αποτελεί, παρ' όλ' αυτά, και πανορθόδοξο ιερό προσκύνημα. Επί αιώνες, στον Άθω ζούσαν και συνεχίζουν να ζουν εκπρόσωποι των πλέον διαφορετικών εθνοτήτων, μεταξύ των οποίων, όπως είναι γνωστό, και το ρωσικό μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονα, το οποίο διατηρεί στενή σχέση με τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, παρά το ότι το ίδιο υπάγεται στη δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου», τονίζοντας πως «αυτό είναι απολύτως φυσιολογικό, διότι, όπως έλεγε και ο Πατριάρχης Κύριλλος σε μία από τις συναντήσεις του με προκαθημένους τοπικών Εκκλησιών, τα κανονικά όρια μεταξύ των κατά τόπους Εκκλησιών είναι εσωτερικά σύνορα, αλλά δεν υπερβαίνουν την ενότητα που συνδέει όλες μαζί τις Ορθόδοξες Εκκλησίες και δημιουργεί τη Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία, γι' αυτό και οι σχέσεις μεταξύ των τοπικών Εκκλησιών πρέπει να αναπτύσσονται σε πνεύμα αδελφοσύνης.

Εάν στον Άθω υπάρχει μοναστήρι, το οποίο κατά τη διάρκεια πολλών αιώνων επανδρώνεται από Ρώσους μοναχούς, τότε είναι απολύτως φυσικό ότι έχει ιδιαίτερες σχέσεις ειδικά με τη Ρωσική Εκκλησία, ότι προσκυνητές από τη Ρωσία, την Ουκρανία και άλλες χώρες, που υπάγονται στην κανονική δικαιοδοσία της Ρωσικής Εκκλησίας, επισκέπτονται ειδικά αυτό το μοναστήρι και πως εκπρόσωποι της ρωσικής επιχειρηματικότητας δείχνουν προσοχή ιδίως στο συγκεκριμένο μοναστήρι», δήλωσε ο υπεύθυνος των διεθνών σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας, επαναλαμβάνοντας την πρωτοχρονιάτικη ελπίδα του, ότι «τις αμέσως επόμενες ημέρες θα απελευθερωθεί ο αρχιμανδρίτης Εφραίμ», αλλά και την απορία του εάν προκλήθηκε βλάβη στο κράτος και «εάν στη συμφωνία συμμετείχαν μερικοί υπουργοί προηγούμενης κυβέρνησης, γιατί δεν φέρουν την ευθύνη οι υπουργοί αυτοί; Γιατί δεν μπαίνουν αυτοί στη φυλακή, αλλά ένας Αθωνίτης ηγούμενος, η αποστολή του οποίου είναι να υπερασπίζεται όχι τα συμφέροντα του ελληνικού κράτους, αλλά του μοναστηριού του;».

«Ελπίζω ότι το δικαστήριο θα απαντήσει αξιόπιστα σε όλα αυτά τα ερωτήματα», τα οποία διατυπώθηκαν και δημόσια, καθώς «η σύλληψη ενός Αθωνίτη ηγούμενου είναι γεγονός εξαιρετικό, πρωτοφανές, που προκάλεσε πολύ μεγάλη αναταραχή», κατέληξε ο μητροπολίτης Ιλαρίων. •

***

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ του περιοδικού ΕΠΙΚΑΙΡΑ

τεύχος 116 της 05/01/-11/01/2012

ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ

Τα «Επίκαιρα»

αποκαλύπτουν

το παρασκήνιο της δίωξης

Καπελέρη, καθώς και

τις υπόγειες διαδρομές

του «μαύρου» χρήματος

στις εφορίες...................10,12

ΑΡΘΡΑ

ΜΙΧΑΛΗΣ ΙΓΝΑΤΙΟΥ.........................................................................17

ΝΙΚΟΣ ΚΟΤΖΙΑΣ..................................................................................19

ΣΤΑΥΡΟΣ ΛΥΓΕΡΟΣ...........................................................................21

ΖΕΖΑΖΗΚΟΥ........................................................................................23

ΚΟΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ................................................25

ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΕΛΑΣΤΙΚ...........................................................................26

ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΓΚΙΒΑΛΟΣ.....................................................................35

ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΥΒΑΡΑΣ.........................................................................46

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΚΟΠΟΥΛΟΣ..........................................47

ΑΝΔΡΕΑΣ ΑΟΑΝΑΣΙΟΥ.....................................................................50

ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΥΤΙΑΣ................................................................................52

ΝΟΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ..................................................................................58

ΣΤΡΑΤΗΣ ΛΙΑΡΕΛΛΗΣ.....................................................................71

ΣΩΤΗΡΗΣΣΙΔΕΡΗΣ...........................................................................74

ΑΛΕΞΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ................................................................90

ΤΕΡΕΝΣ ΚΟΥΙΚ...................................................................................91

ΠΡΟΚΟΠΗΣ ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΣ..........................................................92

ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗ..........................................................106

ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΡΙΑΝΤΗΣ.....................................................................130

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

ΜΝΗΜΟΝΙΟ: Αντιμνημονιακό μέτωπο διαπερνά

κάθε πολιτική, ιδεολογική και κοινωνική δύναμη.....32

ΠΑΣΟΚ: Πλήρης αποδόμηση της διετίας

Παπανδρέου από διατελέσαντες υπουργούς..................36

Α. ΣΑΜΑΡΑΣ: Τις «κόκκινες γραμμές»

της παράταξης αναζητά ο αρχηγός της ΝΔ.....................40

ΑΡΙΣΤΕΡΑ: Τριμέτωπη επίθεση κατά Παπούλια, Παπαδήμου και κομμάτων της κυβέρνησης..................44

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

ΜΙΣΘΟΙ: Δραματική συρρίκνωση

των εισοδημάτων δείχνουν τα στοιχεία

του υπουργείου Οικονομικών................................................54

ΧΡΕΟΣ: Στο αγγλικό Δίκαιο το 78%, εάν γίνει

αποδεκτό το αίτημα των ξένων πιστωτών........................56

ΕΥΡΩ: Δυσοίωνα τα σενάρια για το μέλλον του,

όπως και της ενωμένης Ευρώπης........................................60

ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ-ΔΙΕΘΝΗ

ΑΣΙΑ: Νομισματικός πόλεμος Κίνας - Ιαπωνίας

με την πλάτη γυρισμένη σε ΗΠΑ - ΕΕ.............................62

ΚΥΠΡΟΣ: Οι προκλήσεις του νέου έτους,

ενώ το προεκλογικό σκηνικό παίρνει φωτιά..................82

ΣΥΡΙΑ: Αμερικανικά σχέδια εισβολής

με... συνταγή Λιβύης...................................................................84

ΕΕ: Κεφάλαια 11,5 δις ευρώ νια τα Δυτικά

Βαλκάνια ενέκρινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή..................87

ΙΡΑΝ: Η Τεχεράνη ανεβάζει το θερμόμετρο

των σχέσεων με τη Δύση..........................................................88

ΛΟΝΔΙΝΟ: Στο επίκεντρο της διεθνούς προσοχής

το 2012 λόγω Ολυμπιακών Αγώνων

και Αδαμάντιου Ιωβηλαίου.....................................................89

ΘΕΜΑΤΑ

ΑΠΟΛΥΣΕΙΣ: Την πόρτα της εξόδου θα δουν

150.000 υπάλληλοι του Δημοσίου έως το 2015............64

ΔΗΜΟΣΙΟ: Οι νεοπροσληφθέντες, τα μεγάλα

θύματα των περικοπών..............................................................67

ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ: Στοιχεία-φωτιά για τη δεκαετία

του '90 δείχνουν εμπρησμούς................................................72