***

Β' επιστολή στον κ. Νούση

του  Παναγιώτη Τελεβάντου

Νέα Υόρκη,

10 Ιανουαρίου 2010

Αγαπητέ κ. Νούση,

Πριν αλέκτωρ φωνήσαι άπαξ (ούτε καν τρις) επιβεβαιώσατε στο ακέραιο την πρόβλεψή μου ότι έχετε πολλά ακόμη να πείτε. Τώρα αναφέρετε (και πάλιν) ότι θα σταματήσετε. Αν και ζωηρώς αμφιβάλλω ότι αυτή θα είναι η εξέλιξη των πραγμάτων, η συνέχεια θα αποδείξει του λόγου το ασφαλές. Οταν το ανέφερα αυτό δεν το εννοούσα κακόβουλα, κ. Νούση. Σχημάτισα την εντύπωση ότι, όπως ακριβώς ο δάσκαλός σας, ο κ. Γιανναράς, αρέσκεσθε να μιλάτε για τη σιωπή των ασκητών, των ερημιτών, των αγιορειτών, των ησυχαστών, των Γερόντων, των κατά Χριστόν σαλών, του π. Πορφυρίου, του π. Παισίου, κτλ. Για τον εαυτό σας, όμως, προκρίνετε το λόγο. Μη με παρεξηγήσετε: Δεν σας κακίζω γι’ αυτό. Το αντίθετο! Χαίρομαι για το συγγραφικό τάλαντο που σας χάρισε ο Κύριος το οποίο καλλιεργήσατε με τόση επιτυχία. Αλλωστε και εγώ το λόγο μετέρχομαι έστω και αν, όπως πολύ ορθά διαπιστώνετε, είμαι κακογράφος. Παράλληλα να σας ευχαριστήσω για την ευγένεια να μη θεωρείτε οξεία την κριτική που ασκώ. Η αλήθεια είναι ότι η οξύτητα της γραφίδος μου υπερβαίνει πολλές φορές το μέτρο.

ΤΑ ΠΑΝΤΑ ΚΑΙ ΕΝ ΠΑΣΙ ΓΙΑΝΝΑΡΑΣ

Θα μου επιτρέψετε να σταθώ σε ορισμένα μόνον σημεία της επιστολής σας κ. Νούση και αν επιθυμείτε συνέχεια του διαλόγου θα απαντήσω και στα υπόλοιπα με άλλη επιστολή. Ας αρχίσω από τα ευχάριστα. Χάρηκα εκ μέσης καρδίας που σας έκανα, όπως γράφετε, να γελάσετε μέχρι δακρύων με την άποψη που κατέγραψα ότι η θεολογική σας σκέψη είναι διαποτισμένη από κεφαλής μέχρι πατούσας από το στοχαστικό λόγο του κ. Γιανναρά. Ότι είναι φανερή όπως η παρουσία ελέφαντα σε δωμάτιο. Αρνείστε αυτή μου τη διαπίστωση; Για να επιρρώσετε μάλιστα τον ισχυρισμό σας αναφέρετε ότι τηρείτε κριτική στάση έναντι του κ. Γιανναρά για κάποια μικρά “λαθάκια” του, όπως τα χαρακτηρίζετε, σε προηγούμενη επιστολή σας. Πλην, όμως, αυτή σας η διαβεβαίωση αποδεικνύει ότι είστε Γιανναρικός μέχρι μυελού οστέων. Και ιδού το διατί: Ο ίδιος ο κ. Γιανναράς είναι μια πορεία αντιφάσεων, παλινωδιών και αυτοαναιρέσεων. Ως εκ τούτου οι μαθητές του έχουν την ευχέρεια να τηρούν επιφυλακτική στάση έναντί του για ορισμένα σημεία, έστω και αν, ως επί το πλείστον, υιοθετούν στο ακέραιο τη θεολογική του προσέγγιση (που για να ακριβολογούμε δεν είναι καν θεολογική, αλλά στοχαστική). Το ότι μάλιστα αναφέρεστε στις αιρέσεις τις οποίες διατυπώνει “γυμνή τη κεφαλή” ο κ. Γιανναράς ως “λαθάκια” αποδεικνύει περίτρανα ότι δεν υπάρχει τρόπος να είναι κάποιος περισσότερος Γιανναρικός από ότι εσείς. Ο κ. Γιανναράς, όπως γνωρίζετε κ. Νούση, αρνείται (και λοιδορεί μάλιστα) το αειπάρθενο της Θεοτόκου που δογμάτισε η Ε΄ Οικουμενική Σύνοδος. Βρίζει τους Αγίους και μάλιστα τον Αγιο Νικόδημο Αγιορείτη το μεγαλύτερο πατέρα και διδάσκαλο της Ορθόδοξης Εκκλησίας τους τελευταίους αιώνες. Επιτίθεται εναντίον της Φιλοκαλίας. Μιλά απαξιωτικά για την Παλαιά Διαθήκη. Θεωρεί τους Ιερούς Κανόνες της Εκκλησίας καρπό της εκνομίκευσης της θεολογίας. Και εσείς μιλάτε για “λαθάκια”; Και ύστερα από αυτό το χαρακτηρισμό γελάτε “μέχρι δακρύων”, επειδή σας απεκάλεσα Γιανναρικό; Μήπως θα έπρεπε να κλαίετε γοερά;

ΕΙΝΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΣΤΗΣ Ο ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΒΛΑΣΙΟΣ ΦΕΙΔΑΣ;

Η τελευταία σας επιστολή, κ. Νούση, με έκανε να ανησυχήσω περισσότερο παρά ποτέ για τα φρονήματά σας. Αναφέρετε ότι ο κ. Φειδάς δεν είναι οικουμενιστής. Η άποψή μου αυτή, ισχυρίζεστε, είναι καρπός του κόσμου του ονείρου που ζω. Πλην, όμως, αδελφέ μου, ο κ. Φειδάς γραπτώς τε και προφορικώς, σε κατ’ ιδίαν συναντήσεις και σε θεολογικά συνέδρια, ομολογεί ότι οι συμπροσευχές με τους ετερόδοξους επιτρέπονται, επειδή ουδέποτε καταδικάστηκαν ως αιρετικοί από την Εκκλησία. Ακόμη χειρότερα είναι υπέρμαχος της συμφωνίας του Σαμπεζύ, η οποία, όπως γνωρίζετε, προσβάλλει ευθέως την Ορθόδοξη Χριστολογία. Πώς, λοιπόν, δεν είναι Οικουμενιστής αυτός που διακατέχεται από αυτές τις πεποιθήσεις; Θέλω να πιστεύω ότι δεν υποστηρίζετε αυτή την προδοτική για την πίστη μας συμφωνία κ. Νούση. Προσεύχομαι η άστοχη παρατήρησή σας να είναι απλά lapsus calami. Ποιος, όμως, είναι αρμοδιότερος από σας για να διαψεύσει ή για να επιβεβαιώσει τι ακριβώς φρονείτε; Θέλετε, αδελφέ μου, να μας πείτε τι ακριβώς πιστεύετε για το συγκεκριμένο θέμα; Θέλετε να μας βοηθήσετε να αποβάλουμε από το μυαλό μας την ανησυχία ότι δεν ορθοδοξείτε; Κάντε το για την αγάπη των εν Χριστώ αδελφών σας.

ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΙΚΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ

Αν οι απόψεις σας για τα οικουμενιστικά φρονήματα του κ. Φειδά με κάνουν να ιλιγγιώ οι παρατηρήσεις που καταγράφετε για τη “Βαπτισματική θεολογία” μου δημιουργούν ακόμη πιο μελαγχολικές σκέψεις. Νόμισα ότι, όχι μόνον εγώ, αλλά ότι και εσείς είστε πολέμιος της “Βαπτισματικής θεολογίας”. Θεώρησα ότι πιστεύετε ότι μέλη της Μίας Εκκλησίας είναι όλοι οι βαπτισμένοι ορθόδοξοι Χριστιανοί οι οποίοι έχουν ευχαριστιακή κοινωνία με τις Αυτοκέφαλες Ορθόδοξες Εκκλησίες. Αν όντως αυτά φρονείτε πώς δεν είστε πολέμιος της “Βαπτισματικής θεολογίας”; Αν είμαστε ομόφρονες στο συγκεκριμένο θέμα γιατί με κακίζετε; Μήπως, Θεός φυλάξοι, είστε οπαδός της αίρεσης αυτής; Δεν συμφωνείτε, κ. Νούση, με τον Αγιο Νικόλαο Καβάσιλα ότι “η Εκκλησία εν τοις μυστηρίοις σημαίνεται”; Αν συμφωνείτε γιατί με κακίζετε; Δεν γνωρίζετε ότι η “Βαπτισματική θεολογία” αναγνωρίζει την εγκυρότητα του αγίου βαπτίσματος per se ακόμη και όταν οι αιρετικοί παραμένουν αμετανόητοι στην αίρεση; Οχι κατ’ “οικονομία”, όπως η Ορθόδοξη Εκκλησία σε Οικουμενικές Συνόδους εδογμάτισε και μόνον εφ’ όσον επιστρέψουν εν μετανοία στην Ορθοδοξία; Θέλετε να καθησυχάσετε τη συνείδησή μας με μια συγκεκριμένη σύντομη και σαφή διευκρίνιση για το θέμα; Σας παρακαλώ θερμά ως εν Χριστώ αδελφός σας.

ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΔΕΝ ΓΙΝΕΣΤΕ ΠΙΟ ΣΑΦΗΣ;

Αναφέρετε ότι σε ορισμένα σημεία διατυπώνω κρίσεις για θέματα στα οποία εσείς δεν δίνετε σαφή ομολογία. Νομίζω, κ. Νούση, ότι ο καλύτερος τρόπος για να μην παρεξηγούν οι άλλοι τις απόψεις σας είναι να κάνετε πιο σαφείς τοποθετήσεις. Ετσι δεν θα αφήνετε περιθώριο σε άλλους να βγάζουν αυθαίρετα συμπεράσματα. Γράψατε τόσα και τόσα εκτενή άρθρα. Δεν θα μπορούσατε σ’ αυτά να διευκρινίσετε τις απόψεις σας; Οι ερωτήσεις μου ήταν συγκεκριμένες. Γιατί δεν δώσατε συγκεκριμένες απαντήσεις; Εμβλέψατε, παρακαλώ με επιείκεια, στην αδυναμία μου και στην αδυναμία άλλων πατέρων και αδελφών να αντιληφθούμε τι ακριβώς πιστεύετε. Δεν θεωρείτε ορθό, για την αγάπη του Χριστού μας, να καταστήσετε πιο συγκεκριμένες τις θέσεις σας;

ΠΕΡΙ “ΦΟΝΤΑΜΕΝΤΑΛΙΣΜΟΥ”

Με αποκαλείτε “φονταμενταλιστή” αγαπητέ κ. Νούση. Για μια ακόμη φορά σας υπενθυμίζω ότι ο όρος “φονταμενταλισμός” είναι ατόφια προτεσταντικός. Είναι όρος που χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά τις πρώτες δεκαετίες του εικοστού αιώνα από την Αμερικανική προτεσταντική θεολογία για να εκφράσει την εμμονή στα θεμελιώδη δόγματα του Προτεσταντισμού. Πολύ αργότερα τη δεκαετία του 1980 καθιερώθηκε ο όρος από τους εκπροσώπους των ΜΜΕ για να χαρακτηρίσουν τους φανατικούς Ισλαμιστές. Γι’ αυτό είναι αδόκιμο να υιοθετείται ο όρος από Ορθόδοξους θεολόγους. Οι Οικουμενιστές χρησιμοποιούν αυτό τον όρο για να απαξιώσουν και για να σπιλώσουν  την υπόληψη των παραδοσιακών πιστών. Καλόν είναι, αδελφέ μου, να μην ξαναχρησιμοποιήσετε ένα δημοσιογραφικό και προτεσταντικό όρο, που είναι κενός εξ απόψεως ορθοδόξου, και ο οποίος αποδίδεται σε αδελφούς από κακεντρέχεια και μικρότητα. Μακρυά από σας παρακαλώ αυτή η κακοήθεια. Γνωρίζω ότι δεν μου τον αποδώσατε κακόβουλα, αλλά έτσι και αλλιώς ο όρος αυτός δεν είναι δυνατόν να διατυπώνετε από ένα ευπρεπή άνθρωπο.

ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΣΜΟΣ

Θα αντιτείνετε ίσως, κ. Νούση, ότι και οι παραδοσιακοί πιστοί αποδίδουν στους οπαδούς του συγκρητισμού τον όρο “Οικουμενιστές”. Πλην όμως, ο όρος Οικουμενισμός είναι καθόλα ορθόδοξος και δόκιμος. Χρησιμοποιήθηκε από ΟΛΟΥΣ ανεξαίρετα τους κορυφαίους δογματολόγους της Ορθοδοξίας και τους Αγίους Γέροντες του εικοστού αιώνα. Αποδίδεται σε όσους αδελφούς μας έχουν συγκρητιστική συνείδηση. Σε όσους, ως μη όφειλαν, είναι οπαδοί της “θεωρίας των κλάδων”, της “θεωρίας της περιεκτικότητας”, της “Βαπτισματικής θεολογίας”, της συμφωνίας του Μπαλαμάντ, της συμφωνίας του Σαμπεζύ, των κοινών κειμένων του Πόρτο Αλέγκρε, της Ραβέννας και της Ελούντας. Σε όσους υποστηρίζουν τη “διακοινωνία”. Σε όσους, με άλλα λόγια, κ. Νούση, κηρύσσουν “γυμνή τη κεφαλή” αιρέσεις. Οχι για να απαξιώσει τους πλανεμένους αυτούς πατέρες και αδελφούς μας, αλλά για να προσδιορίσει το αιρετικό τους φρόνημα, για να προφυλάξει τους πιστούς από τις κακοδοξίες τους και για να τους καλέσει σε μετάνοια. Γι’ αυτό η χρήση του όρου είναι απόλυτα δόκιμη (για να ακριβολογούμε επιβεβλημένη) από όλους τους πιστούς. Οχι μόνον από τον Ιουστίνο Πόποβιτς και τον Επιφάνιο Θεοδωρόπουλο, όπως φρονείτε. Η ομολογία ότι υπάρχει αίρεση που λέγεται Οικουμενισμός είναι χρέος όλων των πιστών όπως ακριβώς είναι χρέος όλων μας η απαγγελία του Συμβόλου της πίστεως. Ακόμη και αυτών που χαρακτηρίζετε “άνοες”. (Μήπως ο π. Πορφύριος θα εστενοχωρείτο αν έβλεπε ότι χρησιμοποιείτε αυτόν τον όρο για εν Χριστώ αδελφούς σας;). Γι’ αυτό αντί να καλείτε σε μετάνοια τους υπογράψαντες την Ομολογία καλύτερα να επανεξετάσετε τη στάση σας ως προς το ζήτημα. Δεν αναμένω βέβαια ότι θα ανακαλέσετε την ανάκληση της υπογραφής σας (αυτό το είπα, όπως ενθυμείσθε από την αρχή και το επανέλαβα πολλές φορές). Μετά το θορυβώδη τρόπο που επιλέξατε να την αποσύρετε μια τέτοια πράξη θα χρειαζόταν πολλή ταπείνωση για να αποτολμηθεί. Ελπίζω μόνον, όπως σας έγραψα και στην πρώτη μου επιστολή, και επαναλαμβάνω και τώρα, ότι από το δικό σας μετερίζι ως ελεύθερος σκοπευτής της Εκκλησίας θα πράξετε το χρέος σας. Οτι θα διεξάγετε τον καλό αγώνα εναντίον της αίρεσης του “Οικουμενισμού” από όποια έπαλξη επιθυμείτε. Μη διστάσετε, σας παρακαλώ, να ανταποκριθείτε στην αδελφική μου παράκληση, την οποία γνωρίζω ότι η αγαθή καρδία σας ποθεί αλλά δεν βρίσκει την τόλμη εισέτι να πραγματοποιήσει.

ΓΝΩΡΙΖΩ ΤΑ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ ΣΑΣ;

Πώς ξέρω τα της καρδίας σας; Πιστεύω, κ. Νούση, στην αγαθότητα της ανθρώπινης καρδίας επειδή είναι κατ΄ εικόναν του Κυρίου πλασμένη. Το έχω ζήσει σε όλη μου τη ζωή ότι οι άνθρωποι και αυτοί ακόμη που θεωρούνται αδίστακτοι εγκληματίες (όπως ο πνευματικός μου πρόπαππος και πνευματικός πατέρας αναρίθμητων ανθρώπων Ηλίας Παναγουλάκης), είναι ικανοί να δείξουν ειλικρινή μετάνοια και να φτάσουν σε δυσθεώρητα μέτρα αγιότητας. Γι’ αυτό στον κάθε άνθρωπο προσπαθώ να βλέπω ένα σημερινό ή αυριανό άγιο. Οταν, λοιπόν, αποδίδω σε ανθρώπους ευγενείς προθέσεις δεν το κάνω επειδή είμαι τυφλός μπροστά στα όποια επιφανειακά μη επαινετέα χαρακτηριστικά τους, αλλά επειδή απευθύνομαι στην αρχέγονη τους φύση και κλήση. Στο “κατ’ εικόνα” που εκλήθη να πετύχει το “καθ’ ομοίωσιν”. “Εικόνες εισίν της αρρήτου δόξης Του ει και στίγματα φέρουσιν στιγμάτων” οι αδελφοί μας, κ. Νούση. Γι’ αυτό προσπαθώ να δώ τις αρετές των αδελφών. Αρπάζομαι από τον καλύτερό τους εαυτό. Οχι από τις αδυναμίες τους. Ελπίζω πάντοτε ότι υπάρχει η ελπίδα για όλους. Κατορθώνω πάντα να βλέπω τους άλλους έτσι; Πολλού γε και δει. Ποτέ, όμως, δεν μετάνιωσα, επειδή έδειξα επιείκεια και έλεος και επειδή προσπάθησα να φιλοτιμήσω τους αδελφούς μου για το καλύτερο.

ΑΓΝΑΝΤΕΥΩ ΣΤΟΝ ΟΡΙΖΟΝΤΑ

Περιμένω αγναντεύοντας στον ορίζοντα την επιστροφή του γυιου μου. Αλλά ούτε πατέρας είμαι, ούτε στο σπίτι του πατέρα μου κατοικώ. Είμαι στείρος και άγονος. Ακαρπη συκή. Και όμως! Αναμένω στα σταυροδρόμια της μάταιης μου περιπλάνησης τους αδελφούς μου, ενώ μοναδική μου έγνοια έπρεπε να ήταν η φροντίδα της δικής μου επιστροφής. Κάτι μου λέγει, κ. Νούση, κάτι μου λέγει, που μου φέρνει μια ήρεμη βεβαιότητα, ότι ο κύριος του πύργου θα μας δεχτεί μια μέρα (γιατί είναι είναι ο πατέρας που αγναντεύει στον ορίζοντα), η μεταμόρφωση θα γίνει απτή πραγματικότητα (θα Τον δούμε καθώς εστί) και στη δίκη θα έχουμε εύσπαχνο κριτή επειδή απέθανεν διά την ημετέραν σωτηρίαν. Και την Παναγία και τους Αγίους φίλους μας. Και αυτή η γλυκειά προσδοκία με βοηθά να μην απογινώσκω την εμαυτού σωτηρίαν ο άθλιος. Ούτε των αδελφών μου.

ΠΡΟΣΚΛΗΤΗΡΙΟ

Γι΄ αυτό με, την ίδια αδελφική αγάπη, σας προσκαλώ και πάλιν να δώσετε την καλή μαρτυρία της πίστεως, επειδή ο Οικουμενισμός είναι σκληρή πραγματικότητα στη ζωή της Εκκλησίας. Κανένας δεν μπορεί να αρνείται την ευθύνη να ανταποκριθεί στο προσκλητήριο να ομολογήσει Χριστόν, τον Μόνον Αληθινόν Θεόν και την Ορθόδοξη Εκκλησία, την Μίαν, Αγίαν, Καθολικήν και Αποστολικήν Εκκλησίαν, την Κιβωτό της χάριτος και μόνην ακαταίσχυντη ελπίδα του ανθρωπίνου Γένους. Μήπως, ρωτάτε, θα έπρεπε να στραφούμε προς τα έσω; Μήπως θα έπρεπε να εκζητήσουμε τη μετάνοια στη σιωπή και στην προσευχή; Αλίμονον, αδελφέ μου, αν έκανα διαφορετική εκτίμηση. Υπάρχει περιθώριο και τη νήψη να μην εγκαταλείψουμε, αλλά και την καλήν ομολογία να μην προδώσουμε. Δεν είναι αυτή, άλλωστε, η παράδοση που μας κληροδότησαν οι Αγιοι Πατέρες μας;

Με ιδιαίτερη εκτίμηση και εν Χριστώ αγάπη,

Παναγιώτης Τελεβάντος

***

Πυρ πνέων κατά συκοφαντιών και διεστραμμένων

ερμηνειών κατ’ εμού υπό συναδέλφου

(απάντηση στην τελευταία επιστολή του Π.Τ.)

του Κώστα Νούση

Φιλολόγου - θεολόγου ΑΠΘ

Προ ημερών στην πρώτη σου επιστολή με χαρακτήρισες κοινό συκοφάντη και με εξομοίωσες με το διάβολο. Σου τα επιστρέφω - εγώ βέβαια δεν σε εξομοιώνω αλλά αναφέρομαι στην κοινή πρακτική - εις πολλαπλούν συν τω χαρακτηρισμώ του «πειραστού», διότι και με προκαλείς να συνεχίσω, ενώ απεφάσισα το αντίθετο, και με αγανακτείς με τη βρίθουσα διεστραμμένων ερμηνειών κατά των λόγων μου, των απόψεών μου και των προσωπικών μου δεδομένων προσέγγισή σου. Όπως γράφεις στο τέλος, δεν είσαι οξυγράφος αλλά κακογράφος κάλαμος.

Πάντως σου υπόσχομαι ότι όντως δεν προτίθεμαι να συνεχίσω αλλά για λόγους

αποκατάστασης της αληθείας θα πω δυο λογάκια κυρίως για να καταλάβεις και εσύ και οι συν σοι (δεν σε παραβάλλω βέβαια με τους κακοπροαιρέτους – εις εσέ μάλλον συγγνωστόν το αμάρτημα) πόσο τραγικοί γίνεσθε, όταν προσπαθείτε να ερμηνεύσετε κανόνες ιερούς και ενέργειες προσώπων ζώντων και κεκοιμημένων, παράδειγμα ειληφώς από την προσωπική μου υπό σου αντιμετώπιση, τη στιγμή που δεν κατανοείτε ούτε τα αυτονόητα και πλέον κατανοητώς γεγραμμένα. Άρχομαι τοίνυν:

1. Δεν ασχολήθηκα με συγκεκριμένα πρόσωπα, όπως εσύ με μένα. Και δε νομίζω να σου έδωσα παρόμοια έγκριση, αν και είμαι κατά της λογοκρισίας. Νοοτροπίες και πρακτικές στιγματίζω. Το αν μερικοί «μυγιάζονται» δε φταίω εγώ. Αλλά να σαι σίγουρος ότι κανένα φυσικό πρόσωπο δε θα έρθει να μου πει γιατί με ψυχαναλύεις και με υβρίζεις έτσι.

2. Βαφτίζεις με σκληρό τρόπο ανθρώπους, αν και διατείνεσαι ότι είσαι πολέμιος της «βαπτισματικής θεολογίας»! Λες π.χ. ο Φειδάς είναι συνειδητός οικουμενιστής. Πόσο σίγουρος πια μπορεί να είσαι; Μάλλον ο Θεός «ο ετάζων νεφρούς και καρδίας» θα έρθει στην τελική κρίση να σε συμβουλευτεί ποιοι ακριβώς είναι συνειδητοί και ποιοι ασυνείδητοι οικουμενιστές. Φαίνεται ότι εσείς γνωρίζετε καλύτερα.

3. Με ενοχλεί ο όρος οικουμενισμός όχι προσεγγιζόμενος από ένα π. Ιουστίνο Πόποβιτς ή ένα π. Επιφάνιο Θεοδωρόπουλο αλλά υπό φαντασιοκόπων, αθεολογήτων και α-νόων νόων.

4. Εντοπίζεις πρόβλημα στη θέση μου για τις συμπροσευχές. Αν και για το συγκεκριμένο θέμα δε θυμάμαι να αναφέρθηκα ή να το διευκρίνισα, επίτρεψέ μου να ομιλώ για ένα θέμα όποτε και όπως εγώ κρίνω. Το ότι δε διευκρινίζεται κάτι δε συνιστά και de facto δικαίωμα του κρίνοντος να εξάγει αυθαίρετα συμπεράσματα για τη θέση του μη διευκρινίζοντος.

5. Λες πιο κάτω ότι ισχυρίζομαι ότι οι παπικοί δεν κατεδικάσθησαν συνοδικώς. Ποτέ δεν το ανέφερα, εκτός αν έκανες κάπου κακή ανάγνωση των λόγων μου. Σε ένα παραλήρημα επιστημονικής φαντασίας λίγο παρακάτω αναφέρεις ότι ενστερνίστηκα πλάνες Φειδά και Τσέτση. Έλεος αγαπητέ! Αρκεί σοι μόνον τούτο προς απάντησή σου.

6. Ακολουθεί βροχή ανακριβειών και ονείρων θερινής νυκτός. Αφού δε με γνωρίζεις, αδελφέ, πώς ξέρεις ότι βγήκα από σπλάγχνα οργανώσεων; Ποτέ από μικρός δεν είχα σχέση με κατηχητικά και πνευματικούς οργανώσεων. Ούτε μια φορά. Ως φοιτητής ενεπλάκην τρόπον τινα αλλά επιδερμικώς και ήδη με παγιωμένας θεολογικάς θέσεις που στη συντριπτική τους πλειοψηφία ήταν αντικείμενες των αντιστοίχων «οργανωσιακών». Όσοι με γνωρίζουν από τότε θα θυμούνται πόσο δυσάρεστος τοις φίλοις μου εγενόμην, όταν παρρησία εξέφραζα τις θέσεις μου καταγράφοντας τα ουκ ολίγα «οργανωσιακά ατοπήματα» που σήμερα - προς τιμή τους - πολλά εξ αυτών έχουν ξεπεράσει και διορθώσει.

7. Επιδράσεις έχω από τους Πατέρες της Εκκλησίας, τους σύγχρονους αγίους και την αγιορείτικη παράδοση. Αν με πουν για αυτά παραδοσιολάτρη, το αποδέχομαι τιμητικώς.

8. Δεν επέλεξα ποτέ, ως υπό σου είρηται, καντιωτικό ιερέα ως πνευματικό. Αυτό πώς σου ήρθε; Ο τέως εξομολόγος μου - και όχι ο πνευματικός μου, ο οποίος είναι έκπαλαι αγιορείτης – τον οποίο έχεις στο νου σου ούτε καντιωτικός είναι αλλά απλώς με εξυπηρετούσε στο μυστήριο της εξομολόγησης λόγω της αδυναμίας μου να προσέρχομαι συχνά στο Άγιον Όρος. Φυσικά θα γνωρίζεις ότι το θέμα της πνευματικής πατρότητας είναι παρεξηγημένο και τεράστιο και δε θα το λύσουμε τη στιγμή αυτή. Πάντως ένας εξομολόγος δεν καθίσταται de jure πνευματικός πατήρ. Ούτε, φίλε μου, ξεκίνησα καμιά δημόσια καμπάνια να εκθέσω ούτε αυτόν ούτε κανένα άλλο. Και λυπάμαι ειλικρινά, διότι μπορεί κάποιοι να διαβάσουν τα λόγια σου και να στενοχωρηθούν από τις ανυπόστατες φαντασιοπληξίες σου.

9. Δάκρυσα από τα γέλια με την αναφορά σου στην επ’ εμέ επίδραση του Γιανναρά, που είναι τόσο εμφανής «όσο η παρουσία ελέφαντα σε δωμάτιο» τον οποίο όμως μόνον εσύ και τινές ίσως αθεολόγητοι - δε σε βάζω με αυτούς - βλέπουν! Φίλτατε, όχι μόνο δε διάβασα τα άπαντα Γιανναρά αλλά ποτέ δεν ήταν πρότυπό μου. Μάλιστα «γιανναρικοί» μου φίλοι μπορούν να σε πληροφορήσουν για τη δριμεία επ’ αυτού κριτική μου σε μερικά σημεία. Παρόλ’ αυτά αναγνωρίζω την προσφορά του στο «ξεκόλλημα» της θεολογίας μας και της εκκλησιαστικής ζωής από ευσεβιστικά και δυτικά πρότυπα που ακόμα καλά κρατούν. Μετά με ψυχαναλύεις και ταυτίζεις την εμήν και την του Γιανναρά προσωπικότητα - α ρε έχει ο καιρός γυρίσματα… θυμάσαι που μου ζητούσες κάποτε περγαμηνές ψυχολογίας στο πρώτο σου κείμενο; Σου «τη χαρίζω» εγώ όμως, δε θέλω να μου δείξεις τίποτε. Αρκεί μοι η της φιλολογίας σου.

10. Και θα μου έφτανε αυτό, αν δεν έβλεπα παρακάτω έκπληκτος την υποσημείωσή σου ότι τα κείμενά μου είναι μάλλον φιλολογικά παρά θεολογικά. Όχι, αγαπητέ, για όποιον κατέχει λίγα θεολογικά γράμματα και ξέρει να διαβάζει κάπως καλύτερα αντιλαμβάνεται άμεσα πόσο θεολογικά είναι. Αλλά και απ’ την άλλη υπάρχει θεολογικό κείμενο που συνάμα να μην είναι φιλολογικό και λογοτεχνικό;

11. Όπως θα κατάλαβες, δεν αποστασιοποιήθηκα από πουθενά, πολλώ δε μάλλον από το σπίτι μου. Σπίτι όλων μας είναι η Εκκλησία και μάλλον άλλοι κίνησαν ηρωικές εξόδους. Η οξύτητα λοιπόν και ο επιθετικός τόνος που διακρίνεις κατ’ αυτών εισί.

12. «Δεν σε κρίνω που δε μ’ αγαπάς», τα γραπτά είναι δικά σου… Όμως φεύγα από τα όνειρά σου να με πλησιάσεις εσύ και άλλοι με ανθρωπιά και κατανόηση (από την παράγραφό σου ‘πώς θεραπεύεται μια πληγή’). Ούτε να ευελπιστείς να υπογράψω εκ νέου. Αντιθέτως περιμένω να ακολουθήσουν και έτεροι εχέφρονες την οδό της μετανοίας.

13. Όλοι στα γραπτά μας συνήθως βγάζουμε απωθημένα. Το ίδιο και στα εμά θα βρεις όχι προσωπική πικρία κατά τινος αλλά κατ’ εμού διά την ελλιπή μου πνευματικότητα και τη θλίψη μου για την κατάντια τινών καταχρηστικώς φερόντων και το όνομα απλώς του χριστιανού. Αν θες να ακούσεις κραυγές πόνου, όπως διατείνεσαι ότι είδες, είναι αυτές από την απογοήτευσή μου για τη χαμένη αγιότητα που δε βρίσκω εις εμαυτόν και πέριξ εμού.

14. Ούτε κατά σου έχω τι. Μόνον τον τρόπο σου κακίζω. Και σε παρακαλώ να σταματήσουμε στο σημείο αυτό, διότι πλέον δεν προκύπτει ουδεμία ωφέλεια αλλά μάλλον θόρυβος γίνεται.

15. Στον επίλογό σου χαίρεσαι που δεν είμαι συνειδητός οικουμενιστής. Εγώ αντιθέτως λυπούμαι που είσαι ασυνειδήτως φονταμενταλιστής και ακολουθείς μια υποχόνδρια εκκλησιολογική στάση που – πίστεψέ με – δεν οδηγεί πουθενά ούτε βγάζεις άκρη.

Μάλλον τελικά με αδίκησες και πάλι, όπως και στην πρώτη επιστολή σου. Θα σε χαιρετήσω με μια συμβουλή εκ στόματος οσίου Πορφυρίου ειλημμένη: « Στο Άγιο Όρος το πνεύμα που έμαθα ήταν ορθόδοξο, βαθύ, άγιο, σιωπηλό, χωρίς έριδες, χωρίς καυγάδες και κατακρίσεις. Όλοι είμαστε Εκκλησία. Όσοι κατηγορούν την Εκκλησία για τα λάθη των εκπροσώπων της, με σκοπό δήθεν να βοηθήσουν για τη διόρθωση, κάνουν μεγάλο λάθος. Αυτοί δεν αγαπούν την Εκκλησία. Ούτε βέβαια το Χριστό. Τότε αγαπάμε την Εκκλησία, όταν με την προσευχή μας αγκαλιάζομε κάθε μέλος της και κάνομε ό,τι κάνει ο Χριστός. Θυσιαζόμαστε, αγρυπνούμε, κάνομε το παν, όπως εκείνος, ο οποίος «λοιδορούμενος ουκ αντελοιδόρει, πάσχων ουκ ηπείλει»(Α’ Πέτρ. 2,23). Σου συνιστώ λοιπόν επαναλαμβανόμενος να αφήσεις το δρόμο των αγρίων και να κοιτάξεις εκείνον των αγίων.

Φιλικά

Λάρισα, 9-1-2010