Συνταξιούχου Φιλολόγου Λυκειάρχη
από την εφημερίδα «Βορειοηπειρωτικόν Βήμα», Αρ. φύλ. 14(94), Μάρτιος – Απρίλιος 2010
(Τὸ ὡς ἄνω δημοσίευμα μὲ ἐλαφρὲς τροποποιήσεις κατεχωρήθη
στὴν Ἐτήσια Ἔκδοσι τῆς Ἠπειρωτικῆς Ἑστίας Θεσαλλονίκης Τόμος ΙΒ
1989 “ΗΠΕΙΡΟΣ” σελ. 177-179)17 Φεβρουαρίου 1914. Ἡμέρα μνήμης διὰ τοὺς ἀδελφούς μας τῆς Β. Ἠπείρου. Συμπληρώνονται 96 χρόνια ἀπὸ τότε ποὺ οἱ Βορειοηπειρῶται ἐκήρυξαν τὴν αὐτονομίαν τους. Ἀλλὰ ἄς ἀνατρέξουμε μὲ κάθε συντομία στὰ γεγονότα τῆς ἐποχῆς.
Μὲ τὴν 4/17 Δεκεμβρίου 1913 ἀπόφασιν, γνωστὴν ὑπὸ τὸ ὄνομα “Πρωτόκολλον τῆς Φλωρεντίας” αἱ Μεγάλαι Δυνάμεις καθώρισαν τὰ ὁριστικὰ νότια σύνορα τῆς Ἠπείρου. Ἔτσι Ἑλληνικώταται περιοχαὶ τῆς Χειμάρας, Ἀργυροκάστρου, Κορυτσᾶς, Πρεμετῆς, Δελβίνου καὶ τῶν Ἁγίων Σαράντα, περιήρχοντο στὸ ἀρτισύστατο Ἀλβανικὸ κράτος (Πρωτόκολλον τοῦ Λονδίνου 16/29-7-1913).
Ἡ Ἕλλάδα πιεζομένη ἀπὸ τὶς μεγάλες Δυνάμεις ἄρχισε νὰ ἐκκενώνῃ στὶς 17/2/1914 τὰ ἑλληνικώτατα αὐτὰ ἐδαφικά της διαμερίσματα. Εὐθύς, ὅμως, ἀμέσως ὁ πληθυσμὸς τῆς Βορ. Ἠπείρου ἐξηγέρθη καὶ ὠργάνωσεν ἀντίστασιν, ἐσχηματίσθη δὲ καὶ προσωρινὴ Κυβέρνησις στὸ Ἀργυρόκαστρον ὑπὸ τὸν Γεώργιον Χρηστάκην Ζωγράφον καὶ μέλη μεταξὺ τῶν ὁποίων τοὺς Μητροπολίτας Δρυϊνουπόλεως - Ἀργυροκάστρου Βασίλειον, Βελλᾶς – Κονίτσης Σπυρίδωνα καὶ Κορυτσᾶς Γερμανόν. Ἡ ὡς ἄνω προσωρινὴ Κυβέρνησις τῆς Αὐτονόμου Ἠπείρου ἐτέλεσε Δοξολογίαν στὸ Ἀργυρόκαστρον , ἐξέδωκε προκήρυξιν πρὸς τὸν αὐτονομιακὸν στρατόν, ἔκαμε Σημαίαν μὲ τὸν Δικέφαλον Ἀετὸν ὡς σύμβολον, ἐτύπωσε σφραγίδα μὲ τὰς λέξεις “Αὐτόνομος Ἤπειρος 1914”, γραμματόσημα καὶ τέλος διακριτικὰ παράσημα σὲ σχῆμα σταυροῦ, τὰ ὁποῖα ἀπένειμε ἡ Κυβέρνησις τῆς Αὐτονόμου Ἠπείρου.
Τέλειος ὀργασμὸς καὶ κινητοποίησις στὸ προσκλητήριό της, μέγας ἀριθμὸς ἐθελοντῶν ἔσπευσε ἀπὸ ὅλα τὰ σημεῖα τῆς Μητρὸς Ἑλλάδος καὶ συνεκροτήθησαν ἐπίλεκτες στρατιωτικὲς μονάδες . Ἔτσι ἄρχιζε ὑπὸ τοὺς καλύτερους οἰωνοὺς τὸ Βορειοηπειρωτικὸν Ἔπος, τὸ ὁποῖον, δυστυχῶς, ἐκ τῶν πραγμάτων ἦταν ἀδύνατον νὰ ἐπιβιώσῃ ἐπὶ μακρόν, διότι οἱ Μεγ. Δυνάμεις ἦταν εὐμετακίνητες στὶς ἀπόψεις των. Μὲ τὸ Πρωτόκολλον Κερκύρας (17/30 -5 -1914) ἀνεγνωρίζετο ἡ Ἐλληνικότης τῆς Βορείου Ἠπείρου καὶ παρεχωροῦντο σ’ αὐτὴν προνόμια ἐντὸς τοῦ Ἀλβανικοῦ ἐδάφους, κυρίως ὅσον ἀφορᾷ στὴν ἀναγνώρισιν τῶν ὀρθοδόξων κοινοτήτων καὶ τὴν διάδοσιν τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσης, τῆς ὁποίας ἐξησφαλίζετο, ἰσοτίμως πρὸς τὴν ἀλβανικήν, ἡ χρησιμοποίησις ἐνώπιον τῶν ἀρχῶν καὶ τῶν δικαστηρίων.
Ἐν τῷ μεταξὺ ἐκηρύχθη ὁ Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος μὲ τοὺς Βορειοηπειρώτας ἀγωνιζομένους ἐναντίον τῶν Ἀλβανῶν. Τότε ἀνεκατελήφθησαν ἀπὸ τοὺς Βορειοηπειρώτας, τὸ Τεπελένι, ἡ Ἐπαρχία Κουρβελεσίου καὶ ἡ περιφέρεια Κορυτσᾶς. Τὸν Ὀκτώβριον τοῦ 1914 ἡ Ἑλλάς, ὕστερα ἀπὸ ἐντολὴ τῶν Μεγ. Δυνάμεων, ἀνεκατέλαβε τὴν Βόρ. Ἤπειρο γιὰ νὰ ἐξασφαλίσῃ τὴν τάξιν.
Τὸν Σεπτέμβριο, ὅμως τοῦ 1916, μὲ ἀξίωσι τῆς Ἰταλίας, ποὺ ἐν τῷ μεταξὺ εἶχε καταλάβει τὸν Αὐλώνα καὶ τὸ Δυρράχιον, τὰ Ἑλληνικὰ στρατεύματα ἀπεχώρησαν ἀπὸ τὴν Βόρ. Ἤπειρο. Μὲ τὴν λήξι τοῦ Α΄ Παγκ. Πολέμου καὶ μὲ τὴν σύμφωνη γνώμη Βενιζέλου - Τιτόνι (16-7-1919) ἡ Βόρειος Ἤπειρος παρεχωρεῖτο ἀπὸ τὸ ἀνώτατο Συμβούλιο τῶν Συμμάχων, ποὺ εἶχε τὴν ἕδρα
του στὸ Παρίσι, καὶ πάλι στὴν Ἑλλάδα, ἐνῷ ἡ Ἀλβανία ἐτίθετο ὑπὸ Ἰταλικὴν “ἐντολήν” μὲ ταυτόχρονη παραχώρηση τοῦ Αὐλῶνος στὴν Ἰταλία. Οἱ Ἀλβανοὶ ὅμως μὲ ἐξεγέρσεις καὶ ἐπαναστάσεις ἐξεδίωξαν τοὺς Ἰταλούς, ὁπότε καὶ ἀξίωσαν τὴν παραχώρησι σ’ αὐτοὺς τῆς Βορείου Ἠπείρου. Ἡ Ἰταλία, ποὺ δὲν ἠδυνήθη οὔτε τὸν Αὐλώνα νὰ κρατήσῃ, ἐθεώρησε ὡς μὴ ἰσχύουσα τὴν ὑφισταμένη συμφωνία (Βενιζέλου - Τιτόνι) καὶ κατόπιν αὐτοῦ τὸν Νοέμβριο τοῦ 1921 ἡ πρεσβευτικὴ διάσκεψις ἀπεφάνθη κατὰ τῆς παραχωρήσεως τῆς Β. Ἠπείρου στὴν Ἑλλάδα. Ἔτσι, παρὰ πᾶν δίκαιον, οἱ “Σύμμαχοι” προέβησαν στὴν ἐνσωμάτωση τοῦ τόσον ἀκραιφνῶς ἑλληνικοῦ πληθυσμοῦ τῆς Βορείου Ἠπείρου στὸ Ἀλβανικὸ Κράτος καὶ καταργήθηκαν οὐσιαστικὰ τὰ παραχωρηθέντα μὲ τὸ Πρωτόκολλο τῆς Κερκύρας προνόμια.
Αὐτὴν, λοιπόν, τὴν Ἐπέτειον τῶν 96 χρόνων ἀπὸ τὴν ἀνακήρυξιν τῆς Αὐτονομίας τῆς Βορείου Ἠπείρου (1914-2010) ἑορτάζουν κάθε χρόνο οἱ Πανέλληνες μὲ πρωτοστατήσαντα τὸν μακαριστὸν Μητροπολίτην Σεβαστιανὸν στὰ χρόνια τῆς ποιμαντορίας του, καὶ τὸν ἄξιον συνεχιστὴν τοῦ ἔργου του, ἀπὸ ἐτῶν, Σεβασμιώτατον Μητροπολίτην κ.κ. Ἀνδρέαν. Ἐμεῖς οἱ ἄλλοι Πανέλληνες ἄς συμπροσευχηθοῦμε μαζί τους διὰ τοὺς δοκιμαζομένους ἀδελφούς μας τῆς Βορείου Ἠπείρου καὶ ἄς εἴμεθα παρὰ τὸ πλευρόν τους, πάντοτε μὲ τὴν ἀμετάθετη ἐλπίδα ὅτι θὰ ἀνατείλουν καὶ γι’ αὐτοὺς καλύτερες ἡμέρες.
Ὁ Θεὸς σώζοι τὴν Βόρειον Ἤπειρον
πηγή: http://www.sfeva.gr/dat/5D0FDF2F/file.pdf
