Δημοσιογράφου – θεολόγουΑΠΘ, συνεργάτη της εφημ. «Ελευθερία»,
της Πύλης Εκκλησιαστικών Ειδήσεων «amen.gr»
και καθηγητή Β/βάθμιας εκπαίδευσης (Γυμνάσιο Αρμενίου ν. Λάρισας).
Γιατί η σχισματική Εκκλησία των Σκοπίων επιχειρεί να οικειοποιηθεί και την - ανήκουσα στο Πατριαρχείο της Σερβίας - Αρχιεπισκοπή Αχρίδος. Ολη η ιστορική αλήθεια για την ίδρυση της λεγομένης «Μακεδονικής Ορθοδόξου Εκκλησίας» και τις πολιτικές σκοπιμότητες
«Γνώσεσθε την αλήθειαν και η αλήθεια ελευθερώσει υμάς», λέει το Ευαγγέλιο (Ιωαν., 8, 32) και όσοι ασχολούνται με τα εκκλησιαστικά θα πρέπει να είναι, κατ’ ελάχιστον, συνεπείς με τη σημασία αυτής της ρήσεως περί γνώσεως της αληθείας. Φυσικά, δεν μπορεί ο καθείς να είναι βιβλικός θεολόγος ή ιεροκανονολόγος – ουδείς υποστηρίζει κάτι τέτοιο - αλλά τα ελάχιστα, τα απλά περί των εκκλησιαστικών πραγμάτων, οφείλει να τα γνωρίζει, ιδίως όταν κατέχει μια υπεύθυνη θέση. Ειδ’ άλλως οι πόρρω απέχουσες της αληθείας θέσεις και οι απόψεις του μόνο σαν «γραφικότητες» θα μπορούσαν να χαρακτηρισθούν…
Πως άλλως, λοιπόν, εκτός από «γραφικότητα», θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί η νέα ανιστόρητη (και αντιεκκλησιολογική, εξ επόψεως Κανονικού Δικαίου της Ορθόδοξης Εκκλησίας) προσπάθεια της σχισματικής Εκκλησίας των Σκοπίων (της λεγομένης «Μακεδονικής Ορθόδοξης Εκκλησίας») να προσθέσει στην ονομασία της (και τη δικαιοδοσία της) και την περιοχή της αρχαίας Οχρίδος (νυν επαρχία Αχρίδας) επιχειρώντας - αποκαλουμένη εφεξής ως «Μακεδονική Ορθόδοξη Εκκλησία – Αρχιεπισκοπή Οχρίδος» - να παρεμποδίσει την λειτουργία της κανονικής «Αρχιεπισκοπής Αχρίδος και Σκοπίων» (βλ. σχετικώς στο «amen.gr»: http://www.amen.gr/index.php?mod=news&op=article&aid=739). Η εν λόγω Αρχιεπισκοπή έχουσα ως επικεφαλής τον Αρχιεπίσκοπο κ. Ιωάννη, υπάγεται στην δικαιοδοσία του Πατριαρχείου Σερβίας και ως εκ τούτου είναι η μόνη αναγνωριζόμενη ως κανονική εκ μέρους τόσο του Οικουμενικού και των πρεσβυγενών Πατριαρχείων, όσο και από τις αυτοκέφαλες, ανά την οικουμένη, Ορθόδοξες Εκκλησίες (βλ. «Δίπτυχα» Εκκλησίας της Ελλάδος 2009, σελ. 1084).
Η Ορθόδοξη Εκκλησία των Σκοπίων εδώ και 40 χρόνια θεωρείται σχισματική εξ αιτίας της αυτογνωμόνου ανακηρύξεώς της ως «Μακεδονικής Εκκλησίας» (αντί της ονομασίας «Αχρίδος – Σκοπίων» που είχε αρχικώς). Πρόκειται για ένα ζήτημα το οποίο φαντάζει εκκλησιαστικό, αλλά ουσιαστικά είναι πολιτικό, γιατί οι διαφορές δεν είναι θεολογικές, δογματικές, κλπ., αλλά ιστορικές. Πρόκειται για το «μακεδονικό» ντυμένο με ράσα…Η Εκκλησία των Σκοπίων δεν είναι αιρετική απέναντι στο ορθόδοξο δόγμα, αλλά απέναντι στην ορθόδοξη Ιστορία, την ιστορική αλήθεια, καθώς ενεργεί πιστά σύμφωνα με τα κελεύσματα της σκοπιανής ηγεσίας στο πλαίσιο της πολιτικής επιδίωξης να κατοχώσει το κράτος της πρώην «Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας» - FYROM) την ονομασία «Μακεδονία». Νομίζουμε ότι μια σύντομη ιστορική αναδρομή στις αιτίες που δημιούργησαν το πρόβλημα φωτίζοντας τις επιμέρους διαστάσεις του θα δώσει την εξήγηση στο ερώτημα γιατί η Εκκλησία των Σκοπίων επιχειρεί, μετά τον σφετερισμό του ονόματος της «Μακεδονίας», να οικειοποιηθεί - για λόγους εκκλησιαστικής και, επί της ουσίας, πολιτικής σκοπιμότητας - και την επαρχία της Αχρίδος, ενσωματώνοντάς την στην ονομασία της.
Το πρόβλημα
Το πρόβλημα ξεκίνησε το 1941, όταν, όπως επισημαίνει ο ομότιμος καθηγητής της Ιστορίας των Σλαβικών Εκκλησιών στο θεολογικό τμήμα του ΑΠΘ και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Σλαβικών Μελετών, κ. Ιωάννης Ταρνανίδης «η Ορθόδοξη Εκκλησία της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, δηλαδή η Επισκοπή Ζλετόβου - Στρωμνίτσης, Αχρίδος - Βιτωλίων και η Μητρόπολη Σκοπίων, αποτελούσε επαρχία του Σερβικού Πατριαρχείου της Σερβικής Εκκλησίας. Με την κατάληψη της περιοχής από τους Γερμανούς οι σέρβοι ιεράρχες της, όπως ο νόμιμος και κανονικός μητροπολίτης Σκοπίων Ιωσήφ και άλλοι τοπικοί επίσκοποι, αντικαταστάθηκαν από Βουλγάρους που ήταν και σύμμαχοι του «άξονα». Το καθεστώς δε αυτό παρέμεινε και μετά το 1944, όταν απελευθερώθηκε η περιοχή από τους Γερμανούς και περιήλθε στην κυριαρχία της Γιουγκοσλαβίας, δηλαδή της ομόσπονδης, τότε σοσιαλιστικής δημοκρατίας». «Η διαφορά επήλθε», επισημαίνει ο κ. Ταρνανίδης, «με την αντικατάσταση των βουλγάρων ιεραρχών από σκοπιανούς - σλαβομακεδόνες, οι οποίοι όμως απαίτησαν την αυτονομία τους από την Εκκλησία της Σερβίας.» («Οι κατά Μακεδονίαν σκλαβήνοι», εκδ. Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη, 2001, σελ. 133),
Τον Μάρτιο του 1945, με τη συμμετοχή 300 κληρικών και λαϊκών, συνήλθε κληρικολαϊκή συνέλευση. Σύμφωνα με τα άρθρα 1 και 2 του ψηφίσματος που εκδόθηκε, αποφασίστηκε «να ιδρυθεί Αρχιεπισκοπή Αχρίδος, ως Μακεδονική (sic) Αυτόνομη Εκκλησία, η οποία δεν θα είναι υποταγμένη σε καμία τοπική Ορθόδοξη Εκκλησία. Η Εκκλησία θα έχει εθνικούς επισκόπους και εθνικό κλήρο, οι οποίοι θα διαφυλάξουν την ιδιαιτερότητα του μακεδονικού λαού να παραμείνει στη δική του Εκκλησία» (βλ. Ταρνανίδη, Ι.. ο.π., σελ. 135). Η απόφαση αυτή της πραξικοπηματικής αυτοαναγόρευσης της Εκκλησίας των Σκοπίων ως αυτόνομης, όπως ήταν φυσικό προκάλεσε την οργή του Σερβικού Πατριαρχείου. Είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι ο στρατάρχης Τίτο, εξ ορισμού άθεος, στα πλαίσια της γενικότερης προσπάθειας για διαμόρφωση μιας τοπικής εθνικής φυσιογνωμίας έδωσε ξέχωρη σημασία στην ανεξάρτησία της τοπικής «μακεδονικής» Εκκλησίας, την οποία ο ίδιος υποκίνησε και προσπάθησε να επιβάλλει για λόγους πολιτικής ωφέλειας.
Η Σερβική Εκκλησία, όμως, δεν αποδέχθηκε τις αποσχιστικές αυτές κινήσεις, τις καταδίκασε μεν, αλλά υπό την πίεση του κομμουνιστικού καθεστώτος υποχρεώθηκε να ενδώσει και μεταξύ των ετών 1964 και 1967 παραχώρησε την αυτονομία σε αυτή την περιοχή. Το πρόβλημα όμως συνεχίστηκε γιατί η σκοπιανή - σλαβομακεδονική εκκλησιαστική ηγεσία υπηρετώντας τα ευρύτερα πολιτικά σχέδια της τοπικής πολιτικής ηγεσίας για δημιουργία "μακεδονικού κράτους" ζητούσε πλέον πλήρη ανεξαρτησία, υπηρετώντας ουσιαστικά πολιτικές επιδιώξεις. Γινόταν έτσι από τότε φανερό ότι το «μακεδονικό» εκκλησιαστικό πρόβλημα, δεν ήταν εκκλησιαστικό, αλλά - και εξ υπαρχής - πολιτικό (βλ. Γόνη, Δ., «Ιστορία των Ορθόδοξων Εκκλησιών Βουλγαρίας και Σερβίας», εκδ, Αρμός, Αθήνα, 2001, σελ. 276).
Η …«Καμπάνα»
Η Σερβική Εκκλησία, μη αποδεχόμενη την ως άνω εδαφική και πνευματική συρρίκνωσή της, κήρυξε το έτος 1968 την εκκλησιαστική επαρχία των Σκοπίων σχισματική. Την πράξη αυτή αναγνώρισαν στη συνέχεια και οι υπόλοιπες Ορθόδοξες Εκκλησίες. Εκτοτε η Εκκλησία των Σκοπίων θεωρείται σχισματική απ’ όλες τις Ορθόδοξες Εκκλησίες. Ενώ ούτε σε διορθόδοξους, ή διαχριστιανικούς οργανισμούς (πχ. Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών, κ.α.) γίνεται δεκτή.
Βεβαίως, και αυτό πρέπει να το τονίσουμε, από πλευράς της ελληνικής πολιτείας και Εκκλησίας ουδέποτε έγινε δεκτός, ούτε, φυσικά, θα γίνει ποτέ, ο προσδιορισμός της Εκκλησίας των Σκοπίων ως «μακεδονικής», καθώς την (πραγματική, την αληθινή) μακεδονική Εκκλησία αποτελεί το μακεδονικό – ελληνικό ποίμνιο που συνθέτει τις μητροπόλεις της βορείου Ελλάδος (με προεξάρχουσα μητρόπολη εκείνη της ιστορικής και αποστολικής έδρας της Θεσσαλονίκης), οι οποίες μακεδονικές μητροπόλεις μάλιστα, καίτοι έχουν παραχωρηθεί από το Οικουμενικό Πατριαρχείο (εν έτει 1928) «επιτροπικώς» στην αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ελλάδος, συνεχίζουν να τελούν υπό την πνευματική εποπτεία του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Και να υπογραμμίσουμε και να τονίσουμε εδώ, ότι και το Φανάρι - το οποίο ως συντονιστικό κέντρο της Ορθοδοξίας έχει το θεσμικό δικαίωμα να παραχωρεί «αυτοκεφαλίες» σε κατά τόπους εθνικές Εκκλησίες - έχει διαμηνύσει εδώ και δεκαετίες ότι ουδέποτε θα αναγνωρίσει στα Σκόπια σχηματισμό Ορθόδοξης Εκκλησίας με τον προσδιορισμό «μακεδονική». Eίναι χαρακτηριστικά τα λόγια που είπε, πέρυσι τέτοιο καιρό, ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος, φθάνοντας στο αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης για επίσκεψη στον Αγιον Ορος – στέλνοντας μήνυμα ξεκάθαρο: «Αισθάνομαι ιδιαίτερα ευτυχής που ευρίσκομαι για άλλη μια φορά στη γη της Μακεδονίας, στην Ελλάδα....» (εφημ. «Ελευθερία» Λαρίσης, 21/08/2008, σελ. 19, τηλεγράφημα του ΑΠΕ). Σταθερή λοιπόν η θέση του Πατριαρχείου, ότι όταν λέμε Μακεδονία εννοούμε Ελλάδα.
Μετά τη διάλυση της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας και την ανεξαρτητοποίηση των Σκοπίων η εκκλησιαστική ηγεσία του νεοσύστατου κράτους άρχισε να διεκδικεί την αναγνώρισή της από τις άλλες Oρθόδοξες Eκκλησίες. Από το 1998 διάφορες πιέσεις άρχισαν να ασκούνται προς το Πατριαρχείο Σερβίας και κυρίως προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Το 2000 άρχισε και επισήμως ο διμερής διάλογος με το Πατριαρχείο Σερβίας, από το οποίο αποσχίστηκαν οι Σκοπιανοί.
Απόπειρα επανένωσης
Η εμμονή τους όμως στη διεκδίκηση της αυτοκεφαλίας οδήγησε στη ρήξη και τον Ιανουάριο του 2001 σταμάτησε κάθε προσπάθεια διαπραγμάτευσης. Νέα απόπειρα προσέγγισης έλαβε χώρα τον Μάϊο του 2002, οπότε εκπρόσωποι των δύο πλευρών συναντήθηκαν στο Νις της Σερβίας και υπέγραψαν προσχέδιο συμφωνίας η Εκκλησία των Σκοπίων να ονομάζεται «Αρχιεπισκοπή Αχρίδος - Σκοπίων» (χωρίς, φυσικά, «μακεδονική» και τα τοιαύτα…) και να της δοθεί ευρεία αυτονομία. Ο αρχιεπίσκοπος των Σκοπίων (και επικεφαλής της σχισματικής Εκκλησίας των Σκοπίων) Στέφανος εκείνες τις ημέρες αναφερόμενος στις διαφορές που υπάρχουν με το Βελιγράδι, με δηλώσεις του ότι «Η Σερβική Εκκλησία μάς δίνει πλήρη αυτονομία ενώ εμείς επιθυμούμε το αυτοκέφαλο. Είναι απαραίτητο να συνεργαστούμε όλοι για να μπορούμε μέσα από την αγάπη να δείξουμε ότι είμαστε μαθητές του Χριστού» («Βήμα», 19/5/2002, σελ. 2), άφηνε ανοικτό παράθυρο στην ελπίδα για επανένωση, ωστόσο και αυτή η διαβούλευση, η οποία φάνηκε ότι θα μπορούσε να δώσει λύση στο υφιστάμενο πρόβλημα, οδηγήθηκε σε ναυάγιο. Οι διαπραγματεύσεις με τη σερβική πλευρά δεν καρποφόρησαν διότι οι εκπρόσωποι της σκοπιανής πλευράς πίσω από το πρόσχημα της αποκατάστασης των σχέσεων με τη Σερβική Εκκλησία και την αυτονομία που επισήμως ζητούσαν, έκρυβαν - και κρύβουν πάντα - την πρόθεσή τους να ζητήσουν πλήρες αυτοκέφαλο και μάλιστα με την ονομασία «Εκκλησία της Μακεδονίας».
Ναυάγιο
Ετσι, ύστερα από έντονες πιέσεις των εθνικιστικών κύκλων της ΠΓΔΜ, τον Ιούλιο του 2002 η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας των Σκοπίων απέρριψε το «προσχέδιο συμφωνίας» που είχαν υπογράψει ένα μόλις μήνα πριν οι εκπρόσωποί της στο Νις. Ενας, όμως, από τους μητροπολίτες αυτής της Εκκλησίας, ο Βελεσών και Παραβαρδαρίου Ιωάννης, επανέφερε τη μητρόπολή του στους κόλπους της μητρός Εκκλησίας της Σερβίας και η μεν σχισματική εκκλησία τον καθαίρεσε, η δε Σερβία τον όρισε έξαρχό της στα Σκόπια. Ακολούθησαν αλλεπάλληλες φυλακίσεις του αρχιεπισκόπου Ιωάννου στις φυλακές Ιντρίζοβο των Σκοπίων. Τελικά, η Εκκλησία της Σερβίας εξέλεξε τον Ιωάννη αρχιεπίσκοπο Αχρίδος και του χειροτόνησε άλλους τρεις επισκόπους, ούτως ώστε να συγκροτούν Ιερά Σύνοδο.
Σήμερα ο αρχιεπίσκοπος Ιωάννης (ο οποίος έχει επισκεφθεί επανειλημμένως Μητροπόλεις της Εκκλησίας της Ελλάδος και διατηρεί επαφές με τους σεβ/τους Ναυπάκτου κ. Ιερόθεο, Λαρίσης κ. Ιγνάτιο, Φθιώτιδος κ. Νικόλαο και άλλους αρχιερείς της ελλαδικής Εκκλησίας, ομιλεί δε άριστα τα ελληνικά) και οι τρεις επίσκοποί του (οι οποίοι, επίσης, είναι ελληνομαθείς, απόφοιτοι του πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης), προσπαθώντας να ασκήσουν τα ποιμαντικά τους καθήκοντα, όχι μόνο εμποδίζονται, αλλά συχνά – πυκνά οδηγούνται στις φυλακές με τις …απίθανες κατηγορίες για «διατάραξη θρησκευτικής ειρήνης», «διέγερση σε απείθεια», «αναζωπύρωση θρησκευτικού και εθνικού μίσους» (!), κλπ., (βλ. Τρίτου, Μιχ., «Νεώτερες εξελίξεις στη σχισματική Εκκλησία των Σκοπίων», εκδ. Βάνιας, Θεσ/νίκη, 2004, σελ. 16), γεγονός που καθιστά σχεδόν αδύνατη την άσκηση του λειτουργήματός τους.
Αυτή είναι η ιστορία των τελευταίων 60 χρόνων για την Εκκλησία των Σκοπίων. Υπεύθυνοι για τη σχισματική κατάσταση στην οποία περιήλθε είναι αυτοί που την διοικούν κατά τρόπο «αντάρτικο», contra στην ορθόδοξη εκκλησιολογία και τους κανόνες που θέσπισαν Οικουμενικές Σύνοδοι - κι’ όλα αυτά στο βωμό των πολιτικών επιδιώξεων για τη δημιουργία «μακεδονικής» εθνότητας.
Είναι Σλάβοι, όχι Μακεδόνες
Ας το καταλαβάνουν, όμως, ότι όσο κι’ αν δεν δέχονται την πραγματική τους καταγωγή - την οποία έλκουν από τους κατελθόντες στη Μακεδονία κατά τον 6ο αιώνα «σκλαβήνους» (= σλάβους), τους οποίους μνημονεύουν βυζαντινοί και λατίνοι συγγραφείς- και όσο κι’ αν αρνούνται την επιστημονικά προσδιορισμένη φυλετική τους ταυτότητα (τη σλαβική, για την οποία θα’ πρεπε να αισθάνονται περήφανοι!) και εμφανίζονται με μακεδονικό προσωπείο, ματαιοπονούν.
Γιατί μπορεί οι ΗΠΑ να τους θεωρούν «μακεδόνες» (που να το φανταζόταν κανείς, ότι οι Αμερικανοί εν έτει 2008, αναγνωρίζοντας την FYROM ως «ΜACEDONIA», θα υπεράσπιζαν ένα έργο ιστορικής πλαστογραφίας που εμπνεύσθηκε το κομμουνιστικό καθεστώτος του Τίτο, σε μια εποχή – τη 10ετία του ’40 – κατά την διάρκεια της οποίας οι Αμερικανοί ξιφουλκούσαν κατά του Τίτο και «προστάτευαν» την Ελλάδα – βρε πως αλλάζουν οι καιροί, πώς…), αλλά εμείς, οι Ελληνες δεν μπορούμε να αρνηθούμε την ιστορία μας για τη Μακεδονία μας - γιατί θα’ ναι σαν να αρνούμαστε τον εαυτό μας. Από αυτή την ιστορική αλήθεια ούτε η Ορθόδοξη Εκκλησία μπορεί να αποστεί. Ας μη ματαιοπονούν ούτε ο κ. Γκρούεφκι, ούτε οι ιθύνοντες της σχισματικής Εκκλησίας των Σκοπίων.
πηγή: http://theologylar.blogspot.com/2009/10/m.html
