από το περιοδικό της Ιεράς Μητροπόλεως Γρεβενών,

«Όσιος Νικάνωρ», τεύχος 293, Μάιος 2010

Οι φωτιστές των Σλάβων, θεσσαλονικείς Ιεραπόστολοι Κύριλλος και Μεθόδιος, των οποίων τη μνήμη γιορτάζει η Εκκλησία μας την 19ην Μαΐου, είναι οι κατεξοχήν εκφραστές του υπερεθνικού, υπερφυλετικού και οικουμενικού πνεύματος της Ορθοδοξίας. Ο εκχριστιανισμός των Σλάβων και η δημιουργία του σλαβικού αλφαβήτου πού επέτυχαν, αποτελούν ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα του βυζαντινού πολιτισμού και έναν χωρίς προηγούμενο άθλο για τον καθορισμό της πορείας του χριστιανισμού και του πολιτισμού στη Βόρεια, Κεντρική και Νοτιοανατολική Ευρώπη. Δικαιολογημένα ο D. Οbolensky παρατηρεί ότι «μια αποστολή πού αποσκοπούσε αρχικά να κηρύξει τον Χριστιανισμό στο μοραβικό ιδίωμα, κατέληξε στη γένεση ενός ολόκληρου σλαβικού πολιτισμού».

Δυστυχώς, οι Σκοπιανοί, στην προσπάθεια πλαστογραφήσεως της ιστορίας μας με το σφετερισμό του ιστορικού ονόματος της Μακεδονίας, διαδίδουν ότι ο Κύριλλος και ο Μεθόδιος δεν ήταν Έλληνες, αλλά Σλάβοι. Αποκορύφωμα αυτής της αδιαλλαξίας είναι η μετατροπή του τάφου του αγίου Κυρίλλου από την πολιτική και εκκλησιαστική τους ηγεσία, σε αντικείμενο αλυτρωτικών διεκδικήσεων. Σ' αυτόν τον τάφο, πού βρίσκεται στη Ρώμη, στο υπόγειο της πρωτοχριστιανικής βασιλικής του αγίου Κλήμεντος κοντά στο Κολοσσαίο, υπάρχει εντοιχισμένη μεταλλική πλάκα των Σκοπιανών, στην οποία αναγράφεται ότι ο άγιος Κύριλλος είναι «ο αγιώτερος του μακεδονικού έθνους».

Στις επιστημονικά ατεκμηρίωτες θέσεις των σκοπιανών ιστορικών ότι ο Κύριλλος και ο Μεθόδιος ήταν Σλάβοι, επειδή γνώριζαν τα σλαβικά και επέδειξαν πρωτοφανή ζήλο στο έργο του εκχριστιανισμού των Σλάβων, έχουμε να παρατηρήσουμε τα εξής:

1. Καμιά ιστορική πηγή δεν μαρτυρεί άμεσα ή έμμεσα ότι οι δύο αδελφοί είχαν σλαβική καταγωγή. Αντίθετοι οι πηγές της εποχής τους διαστέλλουν από τους Σλάβους.

2. Οι δύο αδελφοί δεν ήταν οι μόνοι πού γνώριζαν σλαβικά στο Βυζάντιο. Όπως παρατηρεί ο αείμνηστος καθηγητής Παν. Χρήστου, αν ο τόπος αποστολής τους ήταν δείγμα καταγωγής, τότε θα έπρεπε να ήταν και Άραβες, αφού ό Κύριλλος είχε αποσταλεί και στο χαλιφάτο ή και Χαζάροι, γιατί και οι δύο τους εργάσθηκαν μεταξύ των Χαζάρων.

3. Ο ζήλος τους για τον εκχριστιανισμό των Σλάβων δεν ερμηνεύεται με κριτήρια εθνικιστικά, αλλά πνευματικά και ιεραποστολικά. Όπως δεν ερμηνεύεται με τέτοια κριτήρια ο ζήλος των σημερινών ιεραποστόλων, πού αναλίσκονται για τη διάδοση του ευαγγελικού μηνύματος στις χώρες της Αφρικής και αλλαχού.

4. Ο Κύριλλος στο διάλογο του με τους μωαμεθανούς υπογραμμίζει ότι «εξ ημών προήλθον πασαι αι επιστήμαι» και εννοεί φυσικά τους βυζαντινούς και τη βυζαντινή ελληνική παιδεία. Βλέπουμε δηλ. ότι έχει συνείδηση πώς ανήκει στη βυζαντινή κοινωνία και έχει επίγνωση του υψηλού πολιτιστικού επιπέδου της πατρίδος του.

5. Σε ερώτηση του Χαγάνου των Χαζάρων προς τον Κύριλλο για το τι δώρο θα επιθυμούσε επί τη εκπληρώσει της αποστολής του σ' αυτούς, εκείνος, σύμφωνα με το βιογράφο του, είπε: «Δός μοι όσους έχεις αιχμαλώτους ενταύθα, Έλληνας· τούτο εστί δι' εμέ ανώτερον παντός δώρου». Εδώ φαίνονται καθαρά τα ελληνικά του αισθήματα, απόρροια της καταγωγής του.

6. Ο Αρχιεπίσκοπος Σάλτσμπουργκ Αλβίνος, σύγχρονος του Μεθοδίου, σε επιστολή του στον Πάπα Ιωάννη Η' ονομάζει τον Μεθόδιο Έλληνα· «Graecus Methodius nomine».

7. Ο βιογράφος του βίου του Κυρίλλου αναφέρει ότι ο Πάπας έδωσε εντολή, στην κηδεία του Κυρίλλου στη Ρώμη να πάρουν μέρος όλοι οι εν τη Ρώμη διαμένοντες Έλληνες. Γιατί να γίνει αυτό αν ο Κύριλλος δεν ήταν Έλληνας;

8. Αν οι δύο αδελφοί Κύριλλος και Μεθόδιος ήταν σλαβικής καταγωγής και είχαν πανσλαβιστικούς στόχους χίλια χρόνια πριν την εμφάνιση του πανσλαβισμού, οι ιστορικές πηγές δεν θα παρέλειπαν να το σημειώσουν. Κυρίως όμως οι άρχοντες του Βυζαντίου, αν συνέβαινε αυτό, δεν θα επέλεγαν αυτούς να ηγηθούν της αποστολής.

Είναι χαρακτηριστική η δήλωση του διαπρεπούς γερμανού γλωσσολόγου-σλαβολόγου Βrukner, ο όποιος διετύπωσε την άποψη ότι οι μεταφράσεις του Κυρίλλου στα σλαβικά δείχνουν άνθρωπο πού γνώριζε βέβαια άριστα την σλαβική γλώσσα, αλλά ο ίδιος δεν ήταν σλάβος.

Για τους σλαβικούς λαούς, τον ελληνικό λαό, σύνολη την Ορθοδοξία, αλλά και τον παγκόσμιο πολιτισμό, οι άγιοι Κύριλλος και Μεθόδιος αποτελούν δείχτες πορείας και παραμένουν πάντοτε σύμβολα μιας κοινής πνευματικής παραδόσεως, υπερβάσεως των εθνικισμών, προβολής της οικουμενικότητας του χριστιανισμού, σεβασμού της ετερότητας ατόμων και λαών και ειρηνικής συνυπάρξεως της ανθρωπότητας, ανεξαρτήτως πολιτικών και κοινωνικών διαφορών.