Είναι η ουσιαστική άρνηση απέναντι στην Ιταλία, που πρέπει να σημειωθεί ότι διαφέρει ποιοτικά και σε ένταση από το Alors c’est la guerre του δικτάτορα Μεταξά προς τον Εμανουέλε Γκράτσι. Οποιος υποστηρίζει ότι, αν ο Μεταξάς δεν εναντιωνόταν στο ιταλικό τελεσίγραφο, τότε το Επος του '40 δεν θα υφίστατο δεν έχει αξιολογήσει το έπος της Εθνικής Αντίστασης και το νέο «ΟΧΙ» των Ελλήνων απέναντι στις δωσιλογικές κυβερνήσεις των Τσολάκογλου, Λογοθετόπουλου και Ράλλη.
Είναι η θυσία της Ηπειρώτισσας, τα ανδραγαθήματα του έφεδρου αξιωματικού, του Έλληνα στρατιώτη. Είναι η ένωση του ελληνικού πολιτικού κόσμου απέναντι στον εχθρό, δεν πρέπει να ξεχνάμε τις επιστολές του Νίκου Ζαχαριάδη που, όντας φυλακισμένος στην Ακροναυπλία, ένωνε τη φωνή με τους υπολοίπους για συνολική αντίσταση απέναντι στις ιταλικές λόγχες, είναι το συναίσθημα ψυχικής ανάτασης που βλέπει κανείς στα κινηματογραφικά αρχεία με πλάνα από την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη εκείνες τις ημέρες. Ένας λαός ήρωας, που χαμογελά παίρνοντας τα όπλα, μια γενιά ανδρειωμένων, που όμως στη συνέχεια δεν πέτυχε να επιδείξει την αναγκαία αυτοσυγκράτηση και σύρθηκε στις στενωπούς της εμφύλιας διαμάχης. Ακόμα κι αυτή όμως η στιγμή της αποθέωσης του ανορθολογισμού δεν είναι αρκετή για να θαμπώσει έστω και στο ελάχιστο το Έπος του '40.
Κι όμως η ελληνική Πολιτεία τού σήμερα δεν στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων και δεν έχει αποδώσει την τιμή που οφείλει στους νεκρούς μας· ένα χρέος που σε καμία των περιπτώσεων δεν ολοκληρώνεται μέσα από τη μαθητική και τη στρατιωτική παρέλαση. Κι αυτό γιατί ακόμα και σήμερα η Ελλάδα έχει αφήσει άταφα τα παιδιά της, που άκουσαν το κέλευσμα της αξιοπρέπειας και απέδειξαν με πράξεις ότι τα έθνη επιβιώνουν με το κεφάλι ψηλά. Η Ελλάδα, εκτός από το μικρό στρατιωτικό νεκροταφείο στο χωριό Βουλιαράτι του Αργυροκάστρου, δεν έχει προνοήσει να αγοράσει έναν χώρο για να τιμήσει τα παιδιά της που σκοτώθηκαν στον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο. Αλήθεια, ποιο κράτος δεν σέβεται και δεν τιμά τους νεκρούς του; Στη Βρετανία υφίσταται ο θεσμός του Red Poppy, που μικροί και μεγάλοι φορούν υπερήφανα στο πέτο για να τιμήσουν όλους τους στρατιώτες που έχασαν τη ζωή τους από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά, ενώ ανά τον κόσμο υπάρχουν βρετανικά στρατιωτικά κοιμητήρια. Το ίδιο ισχύει για τις ΗΠΑ, τη Γαλλία, ενώ ιδιαίτερη αξία έχει και η στάση της Γερμανίας που, ενώ έχει ζητήσει συγγνώμη από την ανθρωπότητα για τα εγκλήματα του ναζισμού, διαχωρίζει το βαρβαρικό ιδεολόγημα από τους νεκρούς στρατιώτες και αξιωματικούς και τους αποδίδει την τιμή της ταφής. Το γερμανικό στρατιωτικό κοιμητήριο στο Μάλεμε στην Κρήτη αποδεικνύει του λόγου το αληθές.
Ενώ οι ελληνικές κυβερνήσεις καθ’ όλη τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου δεν είχαν τη δυνατότητα να έρθουν σε επαφή με την αντίστοιχη αλβανική ώστε να βρουν χώρο και να ταφούν οι νεκροί Έλληνες στρατιώτες και αξιωματικοί, οι κυβερνήσεις μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου είναι υπεύθυνες στο σύνολό τους γι' αυτή τη σημαντική παράλειψη, που δείχνει απαξία προς τη θυσία, ασέβεια, αλλά και έλλειψη της απαιτούμενης ευαισθησίας προς όλους αυτούς που επέλεξαν να διαφυλάξουν την εθνική μας αξιοπρέπεια με κάθε κόστος.
Η Ελλάδα οφείλει να βρει τους πόρους ώστε να παύσει μια κατάσταση που πρωτίστως προσβάλλει την ίδια και στη συνέχεια το ιστορικό της απόθεμα. Μόνο όταν το ελληνικό στρατιωτικό κοιμητήριο θα υπάρξει και μόνο όταν οι νεκροί μας αναπαυθούν μέσα σε αυτό η πραγματική αντήχηση του «ΟΧΙ» θα έχει αποκατασταθεί.
Σπύρος Ν. Λίτσας
