Ηθικός. Η. λέγεται ό Άνθρωπος πού ρυθμίζει τη ζωή του σύμφωνα με τον ηθικό νόμο και γενικά με το Αγαθό.
Ό Η νόμος προέρχεται από το Θεό (Δέκα εντολές, Συνείδησις, Ήθος) και δίνει στον άνθρωπο τα κριτήρια για να διακρίνει ανάμεσα στο αγαθό και το κακό.
Ό χριστιανικός Η νόμος είναι ή διδασκαλία του Ιησού Χριστού, πού δίνει στον Άνθρωπο τα χριστιανικά κριτήρια πού πρέπει να καθορίζουν τις πράξεις του.
Η, σε στενή έννοια, λέγεται ο αγνός και εγκρατής (βλ. Άγνότης). Αντίθετα, ο Άνθρωπος πού δεν ζει ηθική ζωή χαρακτηρίζεται σαν ανήθικος (βλ. Ανηθικότης).

***

Ήθος. Ό τρόπος σκέψεως και ενεργείας του Ανθρώπου στην Ατομική και κοινωνική ζωή του. Το προσωπικό Η Αναφέρεται στο χαρακτήρα και τη συμπεριφορά κάθε Ανθρώπου. Τα Η (πληθ.) είναι οι επικρατούσες αντιλήψεις και οι κανόνες πού ρυθμίζουν την κοινωνική ζωή.
Το Η προέρχεται Από το έθος (=συνήθεια). Το έθος σιγά-σιγά επικρατεί και γίνεται Η. Συνήθως το Η δεν είναι παρά διαμόρφωση και επικρότησις του έθους (πρβλ. την φράση: «Ήθη και Έθιμα»).

***

Ήμερολόγιον. Από το 44 π.Χ. άρχισε να ισχύει το «Ιουλιανό» Η. Ή χριστιανική Εκκλησία διατήρησε και εχρησιμοποίησε το Η αυτό και επί τη βάσει αυτού ή Α' Οικουμενική Σύνοδος (325 μ.Χ.) καθόρισε τον εορτασμό του Πάσχα.
Το ΙΣΤ' αι., επί Πάπα Ρώμης Γρηγορίου του ΙΓ', καθιερώθηκε βελτιωμένο Η, πού ονομάσθηκε «Γρηγοριανόν». Το νέο Η υιοθέτησαν σιγά-σιγά όλες οι χώρες της Ευρώπης, ή Γερμανία το 1700, ή Αγγλία το 1752 κ.λ.π. Ή Ελλάς καθιέρωσε πολιτικά το νέο Η την 1η Μαρτίου 1923.
Ή Εκκλησία της Ελλάδος εξακολούθησε να διατηρεί το «παλαιό» Ιουλιανό Η. Επειδή όμως άρχισε να παρατηρείται δυσαρμονία μεταξύ της πολιτικής και εκκλησιαστικής ζωής, ή Εκκλησία δέχθηκε τελικά το «νέο» Η από τις 10 Μαρτίου 1924.
Ένα μικρό μέρος του πληρώματος της Εκκλησίας δεν δέχθηκε την απόφαση αυτή της εκκλησιαστικής ηγεσίας και εξακολουθεί μέχρι και σήμερα να τηρεί το «παλαιό», Ιουλιανό Η. Έτσι δημιουργήθηκε το ανεπίσημο σχίσμα των «παλαιοημερολογιτών», οι όποιοι ονόμασαν την ομάδα τους «Εκκλησία των Γνησίων "Ορθοδόξων Χριστιανών». Ή Ί. Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος καθόρισε πρόσφατα (1980) τη θέση της έναντι των παλαιοημερολογιτών: «1) 0ι παλαιοημερολογειται δεν άπεσπάσθησαν δια λόγους δογματικούς και ως έκ τούτου ούτε έτερόδοξοι ούτε σχισματικοί λογίζονται και δεν δικαιούνται να έχουν ξεχωρισμένη Όρθόδοξον Εκκλησίαν. 2) Δεν ευρίσκονται εις κανονικήν τάξιν, διότι με ουδεμία των αυτοκέφαλων Ορθοδόξων Εκκλησιών έχουν κοινωνίαν. 3) Ή έγκυρότης των μυστηρίων των είναι θέμα της Εκκλησίας της Ελλάδος, ή οποία δια μίαν έκαστη περίπτωσιν αποφαίνεται εξετάζουσα το θέμα του κύρους της χειροτονίας του τελούντος τα μυστήρια.»
Το «παλαιό» Η ακολουθούν οι Ορθόδοξες Εκκλησίες της Ρωσίας, Βουλγαρίας, Ιεροσολύμων κ.λ.π, ενώ οι Χώρες τους ακολουθούν το νέο Γρηγοριανό Η.

***

Ήσυχασμός. Τρόπος ζωής μερικών αναχωρητών Μοναχών, πού αναζητούσαν να επικοινωνήσουν με το Θεό μέσα στη μόνωση, την ησυχία και τη σιωπή.
Ό Η έγινε σιγά-σιγά πνευματικό κίνημα, πού συνίσταται στην αύτοσυγκέντρωσι, την περισυλλογή, την εγρήγορση (= «νήψι», νηπτικοί πατέρες) και την αδιάλειπτη προσευχή, ιδίως την προσευχή της Καρδίας ή της επικλήσεως του ονόματος του Ιησού: «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν με.» Πρώτος διδάσκαλος του Η ήταν ο μαθητής του Ώριγένη Εύάγριος (399 μ.Χ.). Διαμορφωταί και εκπρόσωποι του ορθοδόξου Η είναι: Μακάριος ο ΑΙγύπτιος και Διάδοχος ο Φωτικής (του Ε' αι. Ιωάννης της «Κλίμακας» και Συμεών ό νέος Θεολόγος (του ΙΑ' αι. Γρηγόριος ό Παλαμάς (ΙΔ' αι.) Νικόδημος ό Αγιορείτης (ΙΗ' αι.)· Σεραφείμ του Σάρωφ (ΙΘ' αι.) κ.λ.π. (Βλ. Θεωρία, Μυστικός, Μυστικισμός).

***

Ήχος. Μουσικός τρόπος της βυζαντινής ψαλμωδίας πού αντιστοιχεί περίπου με την κλίμακα της ευρωπαϊκής μουσικής. Ή βυζαντινή μουσική έχει 8 Η (=κλίμακες): Α', Β', Γ', Δ', Πλάγιον Α', Πλάγιον Β', Βαρύν και Πλάγιον Δ' (βλ. "Παρακλητική).